Werkdruk stijgt vooral in bouw
PZC
Waterbus dreigt te stranden
SER acht ethisch
ondernemen zaak
van bedrijf zelf
extra voordeel!
Werknemers van
faillliet HRS staken
Vliegtuigmonteurs
verstoren vakanties
van Amerikanen
Allochtonen minder
vaak in de WAO
NS halen hondenkop uit de remise
CBS signaleert alom klachten over tempo op werkvloer
Mobiele telefoon bedreigt banken
Subsidie biomedische industrie
Handelstekort VS naar record
Lauda weg bij Lauda Air
FNV beschuldigt uitzendbureaus
•aas=r BELCOMPAMY -sas:
woensdag 22 november 2000
van onze redactie economie
HEERLEN - De werkdruk in de
bouw en in het onderwijs is de
afgelopen jaren rap gestegen. In
de overige sectoren is de werk
druk stabiel gebleven. Wel kla
gen vier op de tien werknemers
regelmatig over een te hoog
werktempo. Het CBS, dat giste
ren deze cijfers publiceerde,
weet niet waarom de situatie in
de bouw en het onderwijs is ver
slechterd.
Het openbaar vervoer komt er
nog altijd het slechtst af: de
helft van de conducteurs, bus
chauffeurs en machinisten gaat
gebukt onder het werk. Bijna
veertig procent van de werkne
mers in de gezondheidszorg en
bij de banken en verzekeraars
klaagt over een hoge werkdruk.
In de bouwnijverheid is tussen
1997 en 1999 het percentage van
de werknemers dat onder hoge
tijdsdruk moet werken, toege
nomen van 28 naar 32 procent.
Bij leerkrachten in het basison
derwijs ging het percentage om
hoog van 25 tot 30 procent. Uit
het CBS-onderzoek blijkt ove
rigens dat 84 procent van de
werknemers de sfeer op de
werkvloer goed vindt.
De afgelopen jaren is de belang
stelling voor werkdruk sterk
toegenomen. De FNV vindt het
nog te vroeg om zichzelf een
schouderklopje te geven, maar
denkt wel dat het ingezette be
leid succesvol is. „Onze afspra
ken in CAO's beginnen waar
schijnlijk vruchten af te
werpen", zegt werkdrukspecia
list M. Wilder. „Werkgevers ne
men het probleem ook steeds se
rieuzer."
Slechte werkomstandigheden
kosten bedrijven ook'veel geld.
Uit onderzoek van TNO Arbeid
blijkt dat de totale kosten van
ziekteverzuim, arbeidsonge
schiktheid en verbetering van
de arbeidsomstandigheden in
het onderwijs 1750 gulden per
werknemer per jaar bedragen.
Dit ligt 22 procent hoger dan ge
middeld. TNO Arbeid noemt het
opvallend dat het onderwijs
weinig uitgeeft aan preventie.
Gisteren bood staatssecretaris
Hoogervorst van Sociale Zaken
van onze redactie economie
ROTTERDAM - Werknemers
van het overslagbedrijf HRS in
de Rotterdamse Botlek hebben
gisteren het werk neergelegd.
Het bedrijf verkeert sinds vori
ge week in surseance. Vandaag
zal faillissement aangevraagd -
en verleend - worden, aldus
FNV-bestuurder A. Scholten.
HRS kampt al tijden met terug
lopende inkomsten. Volgens
Scholten wordt een verlies van 6
a 7 miljoen gulden op jaarbasis
geleden. De afgelopen jaren
heeft het bedrijf bovendien in
geteerd op het eigen vermogen.
Deze zomer stelde de directie
voor de helft van het aantal ar
beidsplaatsen van 220 te
schrappen. Omdat de werkne
mers het sociaal plan, en de in-
Komensconsequenties voor de
van onze redactie economie
DEN HAAG - De overheid moet
geen dwingende regels opleggen
om bedrijven tot maatschappe
lijk verantwoord ondernemen
te bewegen. Dat is de kern van
een eensgezind ontwerpadvies
van de Sociaal-Economische
Raad (SER). Het advies van
werkgevers, vakbeweging en
kroonleden gaat waarschijnlijk
in december naar het kabinet.
Deleden van de SER vinden dat
bedrijven zelf verantwoordelijk
zijn voor ethisch ondernemen.
Wetgeving zou de verantwoor
delijkheid en het initiatief hier
toe alleen maar wegnemen. Bij
een onderneming telt immers
niet alleen het economisch ren
dement, meent de SER. Ook de
gevolgen voor de mensen bin
nen en buiten het bedrijf en de
effecten op het natuurlijk leef
milieu spelen een rol binnen on
dernemingen.
van onze redactie economie
CHICAGO - Twee grote Ameri
kaanse luchtvaartmaatschap
pijen zitten met de handen in het
haar. Veel van hun vliegtuigen
dreigen aan de grond te moeten
blijven en morgen is het
Thanksgiving Day, een periode
waarin veel Amerikanen op reis
gaan om bij hun familie te zijn.
United Airlines en KLM-part-
ncr Northwest Airlines wijten
de problemen aan ontevreden
onderhoudspersoneel.
United Airlines en Northwest
Airlines zijn naar de rechter ge
stapt om acties van het perso
neel te verhinderen. Deson
danks zegt United dat een
bovengemiddeld aantal vluch
ten geannuleerd moet worden,
voor een belangrijk deel wegens
onderhoud'.
De CAO voor de vijftienduizend
leden van het grondpersoneel
loopt in juli af, en de onderhan
delingen tussen United en de
vakbond verlopen uitermate
ook de Arbobalans 2000 aan de
Tweede Kamer aan. Daarin
staan naast de stand van zaken
op het gebied van arbeidsom
standigheden ook gegevens
over arbeidsrisico's en beroeps
ziekten. Hoewel het aantal ar
beidsongevallen met dodelijke
afloop in 19 9 9 toenam van 8 8 tot
100, nam het aantal bij de ar
beidsinspectie gemelde ernstige
ongevallen licht af.
Het aantal werknemers dat ge
regeld te maken heeft met fikse
arbeidsrisico's is in de periode
1996-1999 gestegen. Het CBS
meldt dat 1,3 miljoen werkers
geregeld veel kracht gebruiken
en ruim 800.000 mensen te ma
ken hebben met trillingen van
gereedschap of voertuigen. Het
aantal bedrijven dat een risico
inventarisatie en -evaluatie van
de arbeidsomstandigheden
heeft opgesteld, groeit gestaag.
De stijging van het aantal ge
melde beroepsziekten zette in
1999 door. Melding hiervan is
sinds november vorig jaar ver
plicht. Er zijn 4000 gevallen ge
meld. In werkelijkheid ligt dit
cijfer hoger. Op basis van een
vergelijking met andere landen
komen er in Nederland jaarlijks
naar schatting 20.000 gevallen
van beroepsziekten voor.
Bij bijna 45 procent van de mel
dingen ging het om aandoenin
gen aan nek, schouders en rug
(waaronder RSI).
Tussen 1997 en 1999 steeg het
aantal mensen dat geregeld
achter een beeldscherm werkt
van 41 naar 44 procent. Een
kwart van de meldingen van be
roepsziekten betrof verder psy
chische aandoeningen. Twintig
procent had lawaaidoofheid als
oorzaak.
In eenvijfde van de bedrijven in
Nederland wordt geregeld ge
werkt met gevaarlijke stoffen
zoals organische oplosmidde
len, uitlaatgassen en kwarts.
Slechts de helft van die bedrij
ven neemt doeltreffende maat
regelen ter bescherming van de
arbeiders.
Kwartsstof
In de bouw worden 20.000 men
sen geregeld blootgesteld aan te
hoge concentraties kwartsstof,
waardoor zij een verhoogd risi
co op stoflongen en longkanker
hebben. Aardappelsorteerders
worden structureel blootgesteld
aan te veel kwarts. ANP
achterblijvers (tien procent te
rug in salaris) beneden de maat
vonden, werd de reorganisatie
afgewezen. Daarop werd de sur
seance aangevraagd.
HRS ontstond in 1998 uit een
fusie tussen Hoogewerff De Rij
ke Terminals en Seaport. Vol
gens de deze zomer aangetreden
directeur Van Binsbergen is de
fusie verkeerd aangezet en is
een deel van de problemen daar
op terug te voeren. Ook het weg
vallen van een aantal grote
klanten noopte de directie tot
het nemen van maatregelen.
Volgens het personeel hebben de
aandeelhouders het bedrijf
moedwillig naar de rand van de
afgrond gebracht. Die zouden er
eigenlijk een expeditie- of
transportbedrijf van willen ma
ken, waardoor het bedrijf niet
langer de 'dure' havenwerkers
in dienst hoeft te houden. ANP
AMSTERDAM - NS reizigers heeft momenteel een nijpend te
kort aan treinstellen en wagons. Om machinisten toch instructie
te kunnen geven, wordt een beroep gedaan op een treinstel van
de Stichting Materieel 54, een zogenaamde hondenkop. Giste
ren en vandaag rijdt dit instructiestel tussen Amsterdam,
Hoorn, Alkmaar en Den Helder. foto Cor Salverius/ANP
De raad onderstreept het belang
van het nationaal contactpunt
(NCP). Dit orgaan geeft infor
matie en voorlichting over de
onlangs overeengekomen OE-
SO-gedragscode voor multina
tionals. Tot de taken van het
contactpunt behoort ook een
toetsing achteraf van het
ethisch gedrag van de grote on
dernemingen. Volgens de SER
moeten de sociale partners
(werkgevers en werknemers) in
tensief bij het NCP betrokken
worden.
De overheid moet het ethisch
ondernemen stimuleren, meent
de SER. Het advies onder
schrijft de wensen van staatsse
cretaris Ybema (Economische
Zaken). De bewindsman wil be
drijven geen regels opleggen,
maar heeft de Tweede Kamer
tot nu toe niet kunnen overtui
gen van het nut van zelfregule
ring.
Begin volgend jaar debatteert
de Kamer hierover. ANP
stroef. De bond heeft de centrale
bemiddelingsraad in Washing
ton gevraagd een afkoelingspe
riode van dertig dagen af te
kondigen, waarna het de bond
eventueel vrij staat een staking
uit te roepen - vlak voordat de
kerst- en nieuwjaarsperiode
aanbreekt.
Northwest verdenkt het onder
houdspersoneel van vertra
gingstactieken. De maatschap
pij zegt dat het aantal
vertragingen door onderhouds
werk tussen 13 en 19 november
met 145 procent is toegenomen
tot 260. Vijfentwintig vliegtui
gen waren buiten dienst, verge
leken met tien in dezelfde week
vorig jaar.
Overwerk
„De enige manier waarop de
maatschappij op deze situatie
kan reageren is overwerk", be
toogde North west-advocaat
Tim Thornton. „Maar alle mon
teurs weigeren overwerk. Daar
is geen andere verklaring voor
dan een gezamenlijke actie.AP
Net een jaar geleden gaf minister Netelenbos van Verkeer en Waterstaat het startschot voor de Fastferry en de Waterbus. Nu dreigt
het doek al weer te vallen. foto Toussaint Kluiters/ANP
Al na een jaar dreigt de proef
met de Waterbus in het
Drechtstedengebied te stran
den. Komende maand is zes
miljoen gulden nodig om het
experiment te redden. Komt
dat geld er niet, dan is het 'ein
de oefening' en moeten drie
duizend inwoners van de
Drechtsteden, die nu dagelijks
per snelle catamaran de over
steek maken, net als vroeger
heen en weer met pontjes.
door Hans Geurens
DORDRECHT - Jan Laterveer
heeft het druk. Hij krijgt het
ene telefoontje na het andere.
Medewerkers kloppen aan
voor overleg. De interim-di
recteur van Waterbus BV gaat
eind dit jaar met de vut, maar
van afbouwen is geen sprake.
„Ik ben eigenlijk een busman,
maar dit is echt een prachtig
project", zegt hij enthousiast
over zijn laatste klus.
Toch is de vraag wie eerder
weg zal zijn: hij of de Water
bus. Het project dreigt finan
cieel aan de grond te lopen. Er
is dringend behoefte aan extra
geld om de catamarans tussen
Dordrecht, Zwijndrecht, Pa-
pendrecht, Sliedrecht, Alblas-
serdam en Hendrik-Ido-Am-
bacht in de vaart te houden.
Vorige maand dreigde het ex
periment al kopje onder te
gaan. Het kon nog net worden
voortgezet doordat de provin
cie Zuid-Holland een subsidie
van 1,6 miljoen gulden, die pas
volgend jaar zou worden uit
betaald, alvast overmaakte.
Daardoor konden salarissen
en brandstofrekeningen wor
den betaald. Als er niet snel
meer geld komt, haalt de Wa
terbus de kerst niet. Het proef
project zou drie jaar de tijd
krijgen om zich te bewijzen.
Net als de Fast Ferry, de snelle
veerbootverbinding tussen
Dordrecht en Rotterdam, die
ook vorig jaar van start ging.
Ook hiervoor staan de passa
giers nog niet in de rijmaar bij
de Waterbus zijn de financiële
problemen zo groot, dat een
vroegtijdig einde in zicht
komt.
De Waterbus kende een be
roerde start. In de herfst, toch
al een stille periode, bleken de
verdubbelde tarieven voor
veel scholieren reden de veer
boot te mij den en over de brug
gen te fietsen. Verder zorgden
klachten over de sterke golf
slag van de catamarans voor
vertraging in de dienstrege
ling. Het aantal passagiers
daalde zelfs tot onder dat van
de oude veerpontjes Dor-
drecht-Zwijndrecht en Dor-
drecht-Papendrecht
Deze zomer zijn maatregelen
genomen om het tij te keren.
Scholieren kregen alsnog een
voordelige strippenkaart, de
fiets mocht voortaan gratis
mee, de ergerniswekkende
kaartjesautomaten op de wal
werden vervangen door kaart
verkoop aan boord en op aan
legsteigers en op boten werden
informatieborden geplaatst.
Alle maatregelen en topdrukte
in de zomer hebben het aantal
gebruikers bij lange na niet op
het niveau gebracht dat de
aandeelhouders -gemeente
Dordrecht en vervoersmaat
schappij Connexxion - per
spectief biedt op een rendabele
exploitatie.
Schattingen
Volgens Laterveer zijn de pro
blemen grotendeels te wijten
aan de optimistische schattin
gen van de passagiersaantal
len. Na drie jaar zouden de vier
Waterbussen (kosten 3,5 mil
joen per stuk) jaarlijks ruim
2,4 miljoen mensen moeten
overzetten. De pontjes ver
voerden slechts 700.000 men
sen per jaar. De winst zou on
der meer moeten komen van de
'nieuwe' halteplaatsen Al-
blasserdam, Sliedrecht en H l
Ambacht, Inwoners van die
gemeenten kregen immers met
de Waterbus ook aansluiting
op de Fast Ferry naar Rotter
dam. „We groeien daar ook
wel, maar niet zo snel als we
willen." Deels wijt Laterveer
dat aan de slechte plek van
sommige aanlegpontons. „In
H.I. Ambacht bijvoorbeeld bij
een afgelegen terrein, waar je
als het donker is zelf al niet
gaat staandus waar je zeker je
kinderen niet laat wachten."
Bovendien staan reizigers er in
regen en wind, omdat de archi
tect meer aandacht heeft be
steed aan de vormgeving van
de pontons dan aan het Hol
landse weer. „En aan zo'n
ontwerp mag je zonder toe
stemming niet zomaar wat
veranderen", verzucht Later
veer. Bij de provincie Zuid-
Holland ligt een aanvraag
voor zes miljoen gulden steun.
Dat bedrag is volgens Later
veer nodig om leningen af te
lossen en zo het project op ter
mijn rendabel te krijgen.
Mocht het waterbusproject
gestopt worden, dan gaan de
pontjes weer varen. GPD
LONDEN - De inkomsten uit het betalingsverkeer bij banken
komt steeds meer onder druk te staan. Concurrenten die elec-
tronische transacties verrichten, dreigen de banken omzet af
te snoepen. Vooral de internetproviders en telecommunica
tiebedrijven komen sterk op.
Gevaarlijkste wapen dat de traditionele banken bedreigt, is
de mobiele telefoon die verder ontwikkeld kan worden tot een
mobiele portemonnee, zo schrijft de Boston Consultancy
Group. In het rapport Global Banking 2000 van hét advies
kantoor staat dat de banken over acht jaar een derde van hun
internationale betalingen kunnen verliezen. ANP
GRONINGEN - Beginnende biomedische bedrijven in de drie
noordelijke provincies kunnen in de toekomst extra subsidie
aanvragen. De Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij
(NOM) steekt in samenwerking met het commerciële advies
bureau ProConsulent Development (PCD) twee miljoen gul
den in nieuwe initiatieven op dit gebied.
Het is de bedoeling dat kleine ondernemers met het geld hun
ideeën gaan uitwerken. Per bedrijf zal maximaal drie ton
subsidie verstrekt worden. ANP
WASHINGTON - Het tekort op de handelsbalans van de Ver
enigde Staten is in september gestegen tot een recordniveau
van 34,3 miljard dollar.
Het negatieve saldo over augustus, toen er een overwachte
daling was, is licht herzien van 29,4 miljard dollar tot 29,8
miljard dollar. Dat heeft het Amerikaanse ministerie van
Handel gisteen bekendgemaakt.
Het bedrag voor september ligt ruim boven de prognoses van
analisten. ANP
WENEN - Voormalig autocoureur Niki Lauda is gisteren na
maanden geruzie opgestapt als president-directeur van de
door hem opgerichte luchtvaartmaatschappij Lauda Air. Als
reden gaf de Oostenrijker kritiek van een onderzoeksbureau
op valutatransacties van het bedrijf.
Lauda (51) lag overhoop met grootaandeelhouder Austrian
Airlines, dat sinds 1997 een belang heeft van 36 procent in
Lauda Air. Austrian was ontevreden over de resultaten en
probeerde het vertrek van de topman te forceren. Naar ver
luidt leed Lauda Air het afgelopen boekjaar een verlies van
1,1 miljard schilling 176 miljoen).
Austrian is van plan de macht bij Lauda Air over te nemen
door het belang van 20 procent van Lufthansa te kopen. Niki
Lauda heeft dertig procent van de aandelen. De rest is ver
deeld over verschillende partijen. DPA/ANP
UTRECHT - FNV Bondgenoten beschuldigt uitzendbureaus
ervan de loonsverhoging van drie procent van vorig jaar niet
aan uitzendkrachten bij de TNT Post Groep (TPG) te hebben
uitbetaald. Eerder bleek dat uitzendbureaus als Adecco,
Manpower en Randstad hun flexwerkers de loonsverhoging
van dit jaar onthielden. Dit is inmiddels rechtgezet.
Volgens bestuurder R. Dirkse van FNV Bondgenoten zijn de
uitzendkrachten bij TPG door de ontstane commotie hun
loonstrookjes van 1999 beter gaan bestuderen. „Enkele leden
kwamen er inderdaad achter dat zij hun salarisverhoging zijn
misgelopen."
Dirkse sluit niet uit dat enkele duizenden flexwerkers geen
loonsverhoging hebben gekregen. ANP
van onze redactie economie
VOORBURG - Afgelopen jaar
ontving één op de twaalf in Ne
derland wonende mensen een
arbeidsongeschiktheidsuitke
ring. Allochtonen uit Turkije,
Afrika, Latijns-Amerika en
Azië maken minder gebruik van
de WAO. Bij hen is de verhou
ding één op de veertien, zo blijkt
uit gisteren gepubliceerde cij
fers van het CBS.
De cijfers zijn minder rooskleu
rig dan zij lijken: het lage per
centage arbeidsongeschikten
onder de niet-westerse alloch
tonen komt vooral doordat deze
groep gemiddeld jonger is. Bo
vendien heeft een groot aantal
nog niet deelgenomen aan het
arbeidsproces, waardoor zij
niet in aanmerking komen voor
een WAO-uitkering.
Of niet-westerse allochtonen
minder vaak ziek zijn dan au
tochtonen en westerse allochto
nen durft CBS-onderzoeker A.
Ferber niet te zeggen: dat is niet
onderzocht.
Overigens zijn oudere Marok
kaanse en Turkse mannen, van
40 tot 64 jaar, wel vaak arbeids
ongeschikt: ongeveer twee keer
zo vaak als mannen in dezelfde
leeftijd in andere bevolkings
groepen Dat kan echter ook lig
gen aan het zware werk dat de
Marokkanen en Turken hebben
verricht, aldus het CBS.
Enige tijd geleden ontstond op
schudding in de Tweede Kamer
toen de WD 'er Kamp beweerde
dat de arbeidsongeschiktheid
onder deze groep acht tot negen
keer hoger ligt dan onder au
tochtone mannen
Overigens heeft het Sociaal
Cultureel Planbureau (SCP) vo
rige maand al verontschuldi
gingen aangeboden aan Kamp,
omdat hij zich indertijd baseer
de op cijfers van het SCP. ANP
(Advertentie)
Exclusief bij BelCompany:
geen aansluitkosten 3 maanden geen abonnementskosten
sntal grabs betminuten per
maand kan oplopen tol 360
bil een Telfort Clarity 360
abonnement
Voor Telfort Clarity Weekend
gelden afwijkende taneven;
vraag ernaar In de winkel.
Telfort
Motorola Timeport 250
102 gram
leltijd 210 min.
ïtandby tot 140 uur
Infrarood modem
Blauw display
Trilfunctie
in USA te gebruiken
