Noorse koningskrab te
groot voor vers vervoer
Katse Gat kan er weer vijftig jaar tegen
ONDERWEG
VISSERIJ
Manteling in
Staatsbosbeheer en het
Zeeuws Biologisch Museum
organiseren aanstaande
zondag 26 november een
excursie door de Manteling
van Walcheren. De
wandeling staat onder
leiding van de boswachter,
die informatie geeft over de
bijzonderheden in de dieren-
en plantenwereld en de
historie van dit bijzondere
natuurgebied tussen
Domburg en Oostkapelle. In
de route opgenomen zijn ook
de parels van de Manteling,
de buitenplaatsen Westhove
en Berkenbosch.
De wandedling begint
zondag om 14.00 uur vanaf
het Biologisch Museum aan
de Duinvlietweg 6 in
Oostkapelle. Aanmelden via
0118 582 620.
Bomen kijken
De Stichting IVN Walcheren
organiseert zaterdagmorgen
een begeleide
bomenwandeling door de
binnenstad van Middelburg.
Leidraad is de brochure De
Boom die bindt, die Jan
Anteunisse heeft geschreven
over de opmerkelijke bomen
die de Middelburgse
binnenstad sieren. De route
begint voor de Drvkkery om
11 uur.
Het is de specialiteit van res
taurant 't Vlasbloemeken
in Koewacht. „Als je van
schaaldieren houdt, is er niet
beter dan dit", zo prijst chef
kok Rudie de Block de Noorse
koningskrab. De delicatesse uit
Scandinavië neemt zo een bij
zondere plaats in zijn keuken in,
dat hij er zelfs een compleet
krabmenu uit serveert. „En dat
verveelt geen moment", voegt
hij daar aan toe. „Vooral in de
aspergetij d komen ze van hein
de en verre hier naar toe. Dan
zeggen mijn klanten tegen el
kaar: 'Kom, 't is weer eens tijd
voor krab in 't Vlasbloemeken'.
Want het is de zachte smaak van
de krabdie perfect harmonieert
met de zachte smaak van de as
perges."
De Block schat dat 85 procent
van zijn eters op de een of ande
re manier krab te eten krijgen.
Hetzij in een voor- of tussenge
recht, hetzij in het hoofdge
recht.
Een j aar of acht geleden i s hij er
mee begonnen te koken, nadat
hij eerst alle bedenkingen van
zich af had geschud. „Ik dacht
eerst: diepvries? Nee, daar begin
ik niet aan. Ik kook normaal al
leen met superverse ingrediën
ten, maar na een keer proeven
wist ik het zeker: qua eten is dit
de absolute max."
Oogstseizoen
De chef-kok uit Koewacht
krijgt zijn krabproducten in
diepgevroren stukken aangele
verd. „De Noorse koningskrab
is simpelweg te groot om vers te
vervoeren", verklaart hij. „Dan
moet je wel zulke immense bas
sins hebben om ze levend te hou
den, die passen gewoon niet in
een vrachtwagen. Maar voor de
smaak maakt het echt niet uit."
Daarbij komt dat de vangstpe
riode heel kort is. Slechts ander
halve maand per jaar is het
'oogstseizoen', van half oktober
tot uiterlijk eind november, als
de krabben hun pantser afwer
pen.
Niet bepaald een garantie voor
d'e meest ideale weersomstan
digheden voor de vissers. Dat
het een gevaarlijk beroep is, be
hoeft derhalve nauwelijks toe
lichting. Die paar weken op het
woelige water moge dan wel een
jaarinkomen opleveren, maar
de mannen leggen daarvoor wel
hun eigen leven in de waag
schaal.
Fjorden
De Noorse koningskrab, die be
hoort tot de familie van de
steenkrab, leeft in de meest
noordelijke fjorden van Noor
wegen op driehonderd meter
diepte. De beste biotoop ter we
reld, weet De Block. Soortgeno-
Chef-kok Rudie de Block: „Zelfs een compleet menu uit de Noorse koningskrab verveelt niet."
foto's Charles Strijd
ten komen overal voor, zoals in
de wateren rondom Japan, bij
Vuurland aan de zuidpool en in
de Grote Oceaan bij Canada,
maar deze hebben relatief ge
zien een beduidend kleinere
omvang.
De grootste joekels in Noorwe
gen bereiken een spanwijdte
van makkelijk drie meter en we
gen zo'n dertig kilogram.
Populatie
Om de populatie van de ko
ningskrab in stand te houden
gooien de krabbenvangers de
dames linea recta terug de oce
aan in.
Ook exemplaren van meer dan
twee meter spanwijdte en de al
lerkleinsten blijven het lot van
de kookpan bespaard. Zo blijft
het een sterk ras, waar nog ge
neraties smulpapen van mogen
genieten.
Want taferelen zoals in Alaska
willen ze in Noorwegen koste
wat kost voorkomen.
Hoe het gekomen is weet nie
mand, maar vorig jaar waren er
ineens nauwelijks meer Alas
ka's over. In ieder geval drukte
het direct enorm op de markt-
prijs van de Noorse konings
krab. Een immens groot krab-
restaurant in Chicago, dat maar
liefst vierduizend couverts per
dag bedient, werd plotseling
Noorwegens grootste klant. Wie
voor een krabmenu naar de
Koewacht wil afreizen zij dus
bij voorbaat gewaarschuwd;
een dik gevulde portemonnee is
een voorwaarde.
Verfijnde smaak
Wat overigens niemand ervan
zou moeten weerhouden het
eens te proberen, 't Vlasbloeme
ken is per slot van rekening het
enige restaurant van Nederland
dat de Noorse koningskrab op
het menu heeft staan. En ken
ners geven de voorkeur aan de
smaak van de koningskrab, bo
ven die van kreeft. De monster
lijke poten leveren maar liefst
vijftig procent wit vlees op,
waardoor een dikke homp over
blijft. De Block: „Niet rul, maar
stevig. En desondanks heel ver
fijnd van smaak."
De chef-kok bereidt zijn ge
rechten met een rijke fantasie.
Wat te denken van lichtgerookte
koningskrab met gebakken sa
lade van lamsoor met stukjes
witte asperges, afgewerkt met
kruidenlinguïne en een zachte
paprikasaus? Of van een warme,
hartig geroosterde koningskrab
in een scampisaus met zeekraal
en wilde rijst? „Het zilte van de
zeegroenten harmonieert met
het zilte van de krab", verklaart
De Block.
Pantser
„De meeste gerechten zijn ech
ter pantserbereidingen. Dat is
belangrijk, want daardoor be
houdt de krab zijn identiteit. Ik
heb maar één voorgerechtje
zonder pantser. Dat is de koude
Koningskrab met een salade
van aspergejulienne in een saus
op basis van gerookte kaviaar."
En voor wie eens iets anders wil
proberen: sinds kort serveert 't
Vlasbloemeken ook de Ameri
kaanse blauwe zwemkrab,
waarvan afgelopen zomer enke
le exemplaren ineens in
Zeeuws-Vlaanderen opdoken,
als verstekeling de oceaan over
gestoken op grote contai
nerschepen.
Lilian Dominicus
woensdag 22 november 2000
ZEEUWSE KREKEN
Naam: Katse Gat
Ligging: in het zuidelijk deel van de
Leendert Abrahampolder
Oppervlakte: 10 hectare
Bijzonderheden: in beheer bij Staatsbosbeheer
In een hoek van de overzichte-
lijke Leendert Arbrahampol-
der op Noord-Beveland ligt het
Katse Gat. Een bescheiden na
tuurgebied, gedomineerd door
een flinke plas water en een bos
je dat het onmiskenbare stempel
draagt van Staatsbosbeheer.
Afgesneden van de Oosterschel-
de en Zandkreek door de bedij
king van de 146 hectare grote
Leendert Abraham in 1853. In
en om het Katse Gat is het rus
tig, zéér rustig zelfs. Er scharre
len wat kippen en hanen rond,
losgelaten of ontsnapt. Ze trek
ken zich niets aan van de enkele
wandelaar die passeert. Op het
water drijven witte zwanen. Zo
nu en dan laat een ijsvogel zich
in zijn schitterende kleuren
pracht zien.
Plannen
Er zijn al in 1817 plannen om de
schorren aan de zuidoostkant
voor de Oud-Noord-Beveland-
polder in te dijken, maar er
wordt geen toestemming voor
gegeven. Een maatschap die la
ter de schorren opkooopt mag
het toch proberen en in 1853 is
het zover. De polder wordt ge
noemd naar Leendert Abraham
Paardekoper, één van de leden
van de maatschap. Het Katse
Gat (ook wel Katse Rak ge
naamd) is niet langer meer de
toegang tot het haventje van
Kats, dat dan ook verlegd wordt
naar de Zandkreek. Het nieuwe
land kan maar met moeite tegen
de zee verdedigd worden. In
1883 volgt al de calamiteusver
klaring. Er moeten verschillen
de inlaagdijken worden aange-
legd.
Tijdens de stormramp van fe
bruari 1953 breekt de dijk door
en komt er 2,5 meter zout water
in de polder te staan. Het dorp
Kats blijft dankzij een coupure
in de dijk op het nippertje droog.
Drie weken later is het water via
de sluis in het haventje van Kats
verdwenen. De bedreigingen
zijn daarna nog lang niet ver
dwenen. Verschillende malen
treden grote dijkvallen op, on
der meer in 1966 en 1978. Ex
treem lage waterstanden en een
slappe ondergrond zijn er de
oorzaak van dat, meestal in de
winter, hele stukken vooroever
en dijk plotsklaps in zee ver
dwijnen. Pas na de komst van de
stormvloedkering Oosterschel-
de komt daar verandering in.
Terug naar het Katse Gat. Het
waterschap Zeeuwse Eilanden
zorgt in 1997 vooreen flinke op
knapbeurt van het gebied. Doel
is verdroging tegen te gaan en
een einde te maken aan het ver
der verlanden van het zoute ge
bied. Het Katse Gat slibte als
gevolg van de watersnoodramp
grotendeels dicht. Er wordt bin
nendijks een stuw geplaatst om
het waterpeil te verhogen en er
wordt drieduizend kubieke me
ter bagger verwijderd. Het wa
ter wordt er één meter dieper
door. De omstandigheden voor
broedende watervogels zijn er
een stuk door verbeterd. Het
Katse Gat moet er weer zo'n
vijftig jaar tegen kunnen.
Rinus Antonisse
foto Dirk-Jan Gjeltema
