Droogzwemmen in sportschool
De swingende stilte
van Nathalie Loriers
Omzet Zeeuwse
horeca groeit
minder hard
Kunstenaars
communiceren
via Mail Art
ABN Amro terug naar Markt in Middelburg
ondernemend
zeeland
kunst cultuur
Werkstraf voor
uitkeringsfraude
Middelburgse kleuters oefenen tussen bodybuilders
in detail
Spraakmakende musical Rent flopt in Middelburg
door Ellen De Vriend
MIDDELBURG - De gespierde
body-builders, die bij All
Sports Body Gym trainen, zul
len binnenkort flink opkijken
van de Middelburgse kleuters
die voorbij komen. Eigenaar J.
den Hartog, tevens zwemin-
structeur in Veere, gaat in zijn
sportschool aan de Oostperk-
weg een cursus droogzwem
men voor kinderen geven.
Negentien jaar geleden begon
J. den Hartog als mede-eige
naar van de Middelburgse
sportschool. Daarnaast is hij al
dertig jaar zweminstructeur
bij het zwembad in Seroosker-
ke. ,,Ik heb half Walcheren le-
ren zwemmen", beweert Den
Hartog. Hij is een fel tegen
stander van het Zwem ABC,
dat ongeveer twee jaar geleden
door de Nationale Raad
Zwemdiploma's in het leven
werd geroepen.
„Kinderen die het nieuwe
A-diploma moeten halen, heb
ben gemiddeld honderdtien
lessen nodig. De eerste les moe
ten zij hun watervrees over
winnen. De tweede les maken
ze een rondje door het instruc-
tiebad. En in les drie krijgen ze
pas een zwembandje en een
plankje en zo sukkelen ze door.
De kinderen moeten aan veel
meer eisen voldoen en ze moe
ten veel meer technieken be
heersen dan nodig is."
De gemeente Veere werkt niet
met het Zwem ABC, en Goes
volgens Den Hartog ook niet.
De rubriek Ondernemend
Zeeland staat onder redactie
van Jeffrey Kutterink. Vra
gen, tips en mededelingen
kunnen schriftelijk worden
aangeboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of via
fax 0118-470102'
woensdag 22 november 2000
door Jeffrey Kutterink
VLISSINGEN - De omzet van
de Zeeuwse horeca groeit ge
staag, maar blijft achter bij de
landelijke cijfers. Dat komt om
dat Zeeuwse hotels en cafés het
meer moeten hebben van toeris
ten dan van ondernemers. En
vooral die laatste groep boekt
steeds vaker een hotelletje of
gaat buiten de deur eten. En
daar profiteert de Zeeuwse ho
reca dus nauwelijks van.
Dat zegt voorzitter F. Lievens
van Horeca Nederland, afdeling
Zeeland, in reactie op de glori
euze groeicijfers van de Neder
landse horeca in het derde
kwartaal van dit jaar. In verge
lijking met dezelfde periode vo
rig jaar, zette de Nederlandse
horeca ruim vijf procent meer
om. De omzetstijging is vooral
veroorzaakt door de groei bij de
hotels .Die hadden een meer dan
gemiddelde groei van bijna acht
procent, zo blijkt uit cijfers van
het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS). Cafés drukten
juist de resultaten van de sector:
hun omzetstijging was slechts
twee procent.
Slechte zomer
Hoe de cijfers exact uitpakken
voor Zeeland is niet duidelijk.
Zowel het CBS als de afdeling
Zeeland van Horeca Nederland
beschikken niet over actuele
cijfers. Toch kan Lievens wel
iets zeggen over de gemoedstoe
stand van de Zeeuwse horeca.
„De Zeeuwse horeca doet het
over het algemeen goed. Er is
wel degelijk sprake van een be
perkte groei, maar die heeft
vooral te maken met de stroom
toeristen en dus ook het weer.
Dit jaar hadden we een bijzon
der slechte zomer en dat heeft
bijvoorbeeld strandpaviljoens
bijzonder parten gespeeld. Ho
recabedrijven die niet direct
aan de kust liggen, hebben dit
j aar niet te klagen.De Zeeuwse
horeca is niet gericht op de za-
kenmarkt en profiteert dus ook
niet van de groeiende vraag
naar horeca onder onderne
mers. „Dat neemt niet weg dat
er ook in Zeeland op dat gebied
toekomstperspectieven zijn",
benadrukt Lievens. „Wat te
denken van de aanleg van de
Westerschelde Container Ter
minal en de daarmee groeiende,
hoeveelheid bedrijvigheid. Dat
zal, zeker op den duur, ook voor
de horeca betekenen dat ze meer
van de zakelijke markt kan pro
fiteren." Waar in Zeeland de
slechte zomer een grote rol van
betekenis speelde, bleek de
maand augustus landelijk ge
zien een goede maand voor de
hotels. Hun omzet steeg in het
derde kwartaal met 7,8 procent
ten opzichte van dezelfde perio
de in 1999. Voor de restaurants
verliep het derde kwartaal ook
redelijk. Gedeeltelijk veroor
zaakt door prijsstijgingen steeg
de omzet daar met 6,3 procent.
Na correctie voor prijsstijgin
gen komt de groei van de restau
rants uit op 3,7 procent.
De tegenvallende julimaand
speelde snackbars en cafés par
ten. De omzetgroei kwam voor
cafetaria's, snackbars, lunch
room en fastfood-restaurantsm
het derde kwartaal uit op 4,2
procent. Daarvan blijft nog
maar een half procent over na
correctie voor prijsstijgingen.
Ook cafés bleven achter bi] de
groei van de overige horecabe
drijven. In het derde kwartaal
van 2000 groeide de omzet
slechts 2,2 procent, maar reke
ning houdend met prijsstijging
gen is er zelfs sprake van een te
rugloop van de omzet met een
procent.
MIDDELBURG - Een 53-jarige
man uit Vlissingen is dinsdag in
Middelburg voor uitkerings
fraude veroordeeld tot veertig
uur werkstraf. De man is ver
slaafd aan harddrugs en kon de
eindjes niet meer aan elkaar
knopen. Hij raakte in de schul
den en besloot in 1996 en 1997
inkomsten uit werk niet op te
geven aan de Gemeentelijke So
ciale Dienst in Vlissingen. De
man heeft inmiddels een terug
betalingsregeling getroffen.
ge. Maar op een grasveld of op
de rand van het zwembad is
niet ideaal, zo vindt hijDe kin
deren zijn vaak koud, nat en
snel afgeleid.
„Ineens viel het kwartje bij
mij", vertelt de instructeur. In
een oefenlokaal bij All Sports
Body Gym gaat hi] binnenkort
aan kinderen vanaf vijf jaar
droog-zwemlessen geven. Ge
legen op een step op de vloer
leert hij de kleuters in circa vijf
lessen de been- en armslag.
Eerst los en daarna gecombi
neerd. De lessen duren onge
veer twintig minuten, wat lang
genoeg is voor de kleintjes.
„Een kind dat de zwemslag on
der de knie heeft, hoef je alleen
het watergevoel nog aan te le
ren", besluit Den Hartog.
UNICEF en het Wereld Na
tuur Fonds openen woensdag
22 november weer de jaarlijkse
Winterwinkel aan de Oude
Markt in VJissingen. Tot aan de
kerst kunnen belangstellenden
van 10.00 tot 17.00 uur er
cadeautjes kopen voor de
feestdagen, zoals kaarten, ka
lenders, pluche en spelletjes.
UNICEF gebruikt de winst op
de verkochte artikelen voor
haar projecten voor 'de verge
ten kinderen' in Oost-Europa.
Het Wereld Natuur Fonds
sluist de winst door naar het
actieprogramma van het fonds.
Autoclean Zeeland in Vlis
singen is na twaalf jaar uit het
pand aan de Hermesweg ge
groeid. Het autopoetsbedrijf
kan aan de Mercuriusweg meer
diensten bieden. Charles Mul
ler begon in 19 8 8 met zijn auto-
poetsbedrijf voor particulieren
en bedrijven. Het bedrijf telt
inmiddels negen medewerkers
die per jaar ongeveer vierdui
zend auto's wassen of in de was
zetten. Het bedrijf verzorgt ook
lakreparaties en licht uitdeuk-
werk. Aan de Mercuriusweg
staan negen bruggen en is er
veel extra werkruimte.
door Ellen De Vriend
MIDDELBURG - ABN Amro in Middel
burg is na aanhoudende protesten van
klanten weer terug gegaan naar het voor
malige pand aan de Markt. Cliënten klaag
den over de verhuizing naar een nieuw
pand aan de Kousteensedijk vanwege de
weinig centrale ligging. Klanten stapten
over naar andere banken.
De ABN Amro verhuisde op 20 november
1999 van de Markt naar het nieuwe pand
aan de Kousteensedijk in Middelburg.
„Veel klanten vonden de nieuwe locatie
onplezierig omdat deze buiten het cen
trum ligt. Een aantal klanten ging om die
reden bij ons weg en we kregen veel klach
ten. Na een aantal marktonderzoken zijn
we ons gaan beraden en zijn we yoor hun
argumenten gezwicht", vertelt rayondi
recteur J.C. Oorthuijs. Hij wil niets zeggen
over de kosten van de verhuizing.
De bank heeft daarom besloten het voor
malige pand aan de Markt te verbouwen en
er zich opnieuw te vestigen. De nieuwe
geldautomaten, het chipknip-oplaadpunt
en de nachtkluisautomaat zijn dag en
nacht bereikbaar. Bij binnenkomst is er
een rond cliëntenplein met een balie en
kasgedeelte. „We hebben voor zo min mo
gelijk glas gekozen, wat het contact met de
klanten verbetert. Vroeger waren er te veel
hokj esOmdat er altij d een tekort aan was
zijn de spreekkamers van drie naar vijf uit
gebreid. Alles bij elkaar kunnen de veertig
personeelsleden nu efficiënter werken,
maar ook veiliger."
Het pand aan de Kousteensedijk is defini
tief gesloten. Op vrijdag 1 december opent
commissaris van de koningin W. van Gel
der het vernieuwde kantoor.
Het Vlissingse Sportfondsen- wordt het nieuwe systeem wel de zwemlessen van mei tot sep- lessen voor him A-diploma",
bad is zelf nauw bij de ontwik- gevolgd. Omdat er in het tember plaats. weet Den Hartog. Al jarenlang
keling van het zwemsysteem zwembad in Serooskerke al- „De kinderen slagen bij ons in oefent hij met zijn pupillen de
betrokken geweest, dus daar leen een buitenbad is, vinden gemiddeld vijfendertig zwem- zwembewegingen op het dro-
Zweminstructeur J. den Hartog leert kleuters de arm- en beenslag op het droge. foto Ruben O reel
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De door joop
van den Ende geproduceerde
musical Rent had in Middel
burg een succes moeten wor
den, maar heeft een verlies op
geleverd van 25.000 gulden.
De Stadsschouwburg had be
gin oktober drie voorstellingen
gepland van de musical van re-
gisseur Ivo van Hove. De show
bleek behoorlijk controver
sieel en trok minder publiek
dan verwacht. Door bijdragen
van de provincie en het impre
sariaat Van den Ende is het ver
lies dat de Stadsschouwburg
op de voorstelling lijdt
aanzienlijk teruggebracht.
Rent was zeker spraakma
kend, maar de meningen over
de musical liepen uiteen. Op de
voorstelling volgde een staan
de ovatie, maar in de pauze wa
ren ook mensen weggelopen. In
ieder geval bleek de show niet
geschikt voor een groot pu
bliek. De beoogde recette werd
bij lange na niet gehaald. Op de
drie avonden boekte de Stads
schouwburg een verlies van
45.000 gulden. Van den Ende
heeft toegezegd de uitkoopsom
per avond met 5000 gulden te
verlagen. Het dagelijks provin
ciebestuur wil een subsidie van
5000 gulden die was gereser
veerd voor de voorstelling De
reis van Isis door het Egyptisch
Nationaal Volkstheater toe
kennen aan Rent. De reis van
Isis gaat niet door en bij nader
inzien wordt Rent gerekend tot
de 'vernieuwende, bijzondere
en risicovolle' voorstellingen
waarvoor theaters bij de pro
vincie extra subsidie kunnen
aanvragen. De Stadsschouw
burg vernacht het resterende
tekort van 25.000 gulden te
kunnen compenseren met de
inkomsten van enkele grote
publieksvoorstellingen.
Post die de ontvanger aan het denken zet. foto Charles Strijd
door Anita Tournois
TERNEUZEN - Alles mag bij
deze kunstvorm, als het maar
meer is dan 'gewoon post'. Mail
Art bestaat alweer zo'n twintig
jaar en wordt toegepast door
kunstenaars, die de grenzen
verkennen tussen de verschil
lende disciplines, zoals muziek,
grafische kunst, fotografie en
schilderkunst. Tevens worden
geografische grenzen verlegd,
want Mail Art is internationaal.
Kunstenaars van over de hele
wereld sturen elkaar werk per
post of per computer. Het resul
taat van deze vorm van kunst,
die zich snel uitbreidt, is te be
zichtigen bij Echo-Audio Ter-
neuzen.
Multimediakunstenaar Leo van
de Velde uit Axel maakt al een
flink aantal jaren gebruik van
deze vorm van communicatie.
Jaarlijks houdt hij een tentoon
stelling. Dit keer noemde hij de
expositie Kick of Conspiracy.
Om nieuw werk binnen te krij
gen deed hij een mail ing de deur
uit. Door meerdere kunstenaars
werd hierop gereageerd. In
Echo-Audio hangt werk in ver
schillende technieken en onder
werpen.
Zo valt er een aquarel te bewon
deren, een schildering op kran
tenpapier, een computerteke
ning van een vis op een
geschrift. Naakte lichamen in
een compositie. Kaarten met
dieren en humoristische tek
sten. Een collage van getekende
postzegels, waarin een varken
centraal staat; eigenlijk post die
de ander moet raken of aan het
denken zet. Post, die vrolijk
maakt of verbazing wekt.
Opvallend is de inzending van
Yves Dos Santos uit Portugal.
Het laat een enveloppe zien, met I
hierop een krantenartikel over I
flessenpost a message in a bott
le, versierd met postzegels en
adressen. Van de velde vertelt 1
dat Mail-Art soms wordt door- i
gestuurd en verder wordt be-
werkt. Zo kan het dus gebeuren,
dat er postzegels opstaan uit al
le uithoeken van de wereld. Een
grensoverschrijdend en multi-
ciltureel kunstwerkje met zelfs
een milieuvriendelijk tintje. De
enveloppe wordt steeds op
nieuw gebruikt, recycling dus.
Dit is ook een gedachte, die leeft
onder kunstenaars die Mail Art
toepassen.
Het werk van Claudio uit Italië
herbergt een opstandige geest.
Zwarte, chaotische tekeningen,
aangevuld met een voor zich
spekende tekst: I hate Italy.
Naast de expositie in Echo-Au
dio wordt ook werk tentoonge
steld in café De Ster in Terneu- I
zen.
Kick of ConspiracyEcho-Audio, De
Jongestraal 1 in Terneuzen; te be-
zichtigen in november en december:
dinsdag t/m vrijdag van 12.30 tot
18.00 uur. Vrijdagavond van 19.00-
21.00 uur en zaterdag van 10.00-
17.00 uur. Tevens bij café De Ster in
Terneuzen.
door Ernst Jan Rozendaal
TERNEUZEN - Lachend relati
veert pianiste Nathalie Loriers
de loftuitingen aan haar adres.
Steeds vaker wordt ze geaffi
cheerd als de leading lady of
Belgian jazz. „Dat is nogal ge
makkelijk", reageert de pianiste
die zondag met haar trio op
treedt in Porgy Bess in Ter
neuzen. „Er zijn in België niet
zoveel meisjes die jazz spelen."
Het zag er aanvankelijk ook niet
naar uit dat Loriers (Namen,
1966) zich met jazzmuziek zou
bezighouden. Thuis kwam ze
daarmee niet in aanraking. „Ik
had wel een kennis die iets deed
met dixieland. Dat vond ik zo
leuk dat ik best een banjo wilde
hebben. Met de moderne jazz
die ik later op het spoor kwam,
had dat natuurlijk niets te ma
ken."
Loriers bleek als tiener een ta
lentvol pianiste. Ze speelde uit
sluitend klassieke composities.
Het lag voor de hand dat ze zich
aanmeldde voor het conserva
torium. Maar kort voor ze dat
deed had ze kennisgemaakt met
jazzmuziek, tijdens een concert
van Steve Houben, later een van
(Advertentie)
Nog 2 dagen
Ondernemers van
HjMl Schouwen-Duiveland:
natuurlijk staat
24 november al
gereserveerd in uw
agenda voor de
uitreiking van de
BOV-trofee 2000.
Wij heten u van harte welkom in
De Zeeuwse Stromen in Renesse.
bijdevaate
haar muziekleraren. „Ik was
vijftien of zestien, toen ik naar
een concert van hem ging. Ik
werd echt geraakt. Beetje bij
beetje begon ik me in de jazz te
verdiepen. Het was muziek
waarvan ik eigenlijk niets wist.
Op het conservatorium ont
moette ik andere studenten die
ook van jazz hielden. Hoe gaat
dat dan. Je vormt een bandje,
speelt steeds vaker jazz en daar
door stéeds beter. Uiteindelijk
wilde ik naar het conservatori
um inBrussel, de eerste jazz-op-
leiding die er in België was."
Vooroordelen
Haar ouders zagen het niet zit
ten, haar pianoleraren nog min
der. „Ik wil het een jaartje pro
beren, hield ik ze voor. Na dat
jaar was er geen houden meer
aan. Mijn leraren hadden grote
vooroordelen tegen jazz. Zij as
socieerden dat met donkere kel
ders, rook en drugs. Dat is niet
altijd zo, hè. Vooral in Europa
wordt vaak op festivals ge
speeld. Zij hadden echt nog het
beeld voor zich van jazz in de ja
ren vijftig in Amerika."
Het grootste verschil tussen
klassiek en jazz zit 'm in de im
provisatie, aldus Loriers.Als je
het klassieke repertoire speelt,
heb je veel referentiepunten.
Veel stukken zijn al eerder opge
nomen door anderen en het is de
bedoeling dat je binnen de par
tituur van de componist blijft.
Bij jazz weet je nooit wat er gaat
gebeuren. Natuurlijk ga je wel
uit van vaste punten, in thema
of vormmaar als musicus ben je
toch min of meer vrij. Ook het
ritmische aspect is in jazz veel
belangrijker dan in klassieke
muziek. Er wordt me vaak ver
teld dat aan mijn spel te horen is
dat ik klassieke muziek heb ge
speeld. Ik heb een gevoelige
klank. Zelf denk ik dat ik die
zonder mijn klassieke opleiding
ook wel zou hebben gehad."
Loriers durft zich niet in een be
paalde stroming van de jazz te
plaatsen. Ze is beïnvloed door
de bebop, maar speelt zelf een
aanmerkelijk modernere vari
ant. De omschrijving avantgar-
de gaat haar weer te ver. „Ik
speel geen free jazz. Wat ik altijd
probeer is een bepaald thema te
componeren. Van daaruit zoek
ik de vrijheid. Ik ben veel meer
beïnvloed door individuele mu
zikanten dan door muzikale
stromingen. Heel belangrijk is
Bill Evans. Hij was de pionier
van het pianotrio. Jan Garbarek
waardeer ik vanwege zijn folk
loristische dingen en Keith Jar-
rett om de manier waarop hij
met standards, bekende jazz
composities, omgaat."
Hoewel Loriers haar schouders
ophaalt over de titel leading la
dy of Belgian jazz - het liefst
maakt ze geen onderscheid tus
sen man of vrouw - sluit ze niet
uit dat vrouwen de jazzmuziek
net iets anders benaderen dan
mannen. Iets minder macho,
iets minder extravert.
Nuance
„De Amerikaanse jazz van van
daag is zeer krachtig, zeer de
monstratief. De kwaliteit is
hoog, maar het ego van de muzi
kant is ook erg belangrijk. De
Europese benadering van jazz
lijkt me iets vrouwelijker. Iets
gevoeliger, wat meer oog voor
nuance, wat intiemer. Vrouwen
zijn denk ik niet bang voor stil
te, voor de zachtheid van mu
ziek, Ook die kan heel swingend
zijn. Of dat echt iets vrouwelijks
is? Pin me er niet op vast. Voor
elk voorbeeld dat ik aandraag is
waarschijnlijk ook een tegen
voorbeeld te bedenken."
Concert: Nathalie Loriers (piano),
Sal LaRocca (contrabas) en Hans
Oosterhout (drums) in Porgy Bess
Terneuzen, zondag 26 november,
aanvang: 16 uur.
Pianiste Nathalie Loriers: „De Europese benadering van jazz lijkt me iets vrouwelijker. Iets gevoeliger,
wat meer oog voor nuance, wat intiemer."
