Te jong voor het
trauma van
Kruimeltje heeft
twee moeders
Wij vrouwen hebben daar maniertjes voor
Theater
zie informatie elders op deze pagina
22 tlm 28 november
WOENSDAG
Sim Bolus
Het Goese poppentheater Sim Bolus speelt Feestboom!
Berend Boomwacht probeert een feestende eekhoorn uit zijn
boom te krijgen. Deze brengt echter zijn vriendjes mier, olifant,
reiger en Mannetje Mossel in stelling.
Poppentheater Ambachtscentrum, Goes, 15.00 uur
Tineke Schouten
Tineke Schouten brengt een reprise van haar programma Sho-
wiesjoo.
De messcherpe typetjes, met name de Utrechtse volksvrouw
Bep Lachebek, zijn hilarisch en de liedjes geestig en gevoelig.
Ook ditmaal wordt ze begeleid door een live-orkest met een ge
heel vrouwelijke blazerssectie.
Stadsschouwburg, Middelburg, 20.00 uur
DONDERDAG
Tineke Schouten
Tineke Schouten brengt een reprise van haar programma Sho-
wiesjoo.
Zie woensdag.
Stadsschouwburg, Middelburg, 20.00 uur
Cabaretiers
Twee cabaretiers vullen de avond.
Nico van der Knaap brengt zijn programma Stampede
over een jongen uit Maasluis die naar de verdoemenis gaat. De
voorstelling Gejongleerd van Jan Jaap van der Wal gaat over de
waan van de dag, de romantiek van gisteren en de angst voor de
toekomst.
Theater De Parel, Domburg, 20.00 uur
Mummenschanz
De Zwitserse masker- en mimegroep Mummenschanz brengt
de nieuwe show Next.
De voorstelling bestaat uit een originele mix van mime, bewe
gingstheater, acrobatiek en humor. De wijze waarop de vier spe
lers zich weten te vermommen, is ongeëvenaard in de theater
wereld.
Schouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 20.15 uur
Het Volk
Theatergroep Het Volk speelt Een zomerjurk vol verdriet.
De toeschouwer wordt geconfronteerd met een generatie vrou
wen die het beste van het leven inmiddels achter zich heeft.
Zie ook de voorpagina van dit katern.
Podium 't Beest, Goes, 20.30 uur
VRIJDAG
Hans Liberg
Hans Liberg brengt een reprise van zijn show Nieuwe Show.
Deze voorstelling is uitverkocht.
Zuidlandtheater, Terneuzen, 20.00 uur
Rob Kamphues
In zijn nieuwe programma Tijd zat wordt cabaretier Rob Kamp
hues aan de piano begeleid door Coen Jutte.
Het gaat over tijdwinst, tijdverlies, de tijd als vijand en de tijd als
allerbeste vriend. Is tijdreizen mogelijk en wat doen we met een
half uurtijd cadeau?
Arsenaaltheater, Vlissingen, 20.15 uur
Petra von Kant
Bij toneelvereniging Heer Hendrik gaat de voorstelling
De bittere tranen van Petra von Kant in première.
Dit toneelstuk van Reiner Werner Fassbinder gaat over mensen
en hun drang naar liefde en geliefd worden. Wim Krüll regisseer
de Ada de Feiter, Riet van de Weijden, Marian de Schipper, Addie
van de Walle, Rieke Goedegebuur en Odette Sorber.
Heer Hendrikhuis, 's-Heer Hendrikskinderen, 20.30 uur
ZATERDAG
Domino
De cabaretgroep Domino is literair, mild kritisch, muzikaal.
De teksten zijn van Jan Burggraaf, de compfosities van Renée
van Brakel (gitaren, viool, accordeon en zang) en verder werken
mee Helga Busking (zang), Bert van de Ouden (gitaren en zang)
en gastmuzikant Frans Vossen.
De Drvkkery, Middelburg, 14.30 uur
Cabaret
Fred Florusse en Pieter van Empelen: 100 jaar cabaret.
In anekdotes, conferences en liedjes brengt de in Vlissingen ge
boren Fred Florusse coryfeeën van de canbarethistorie tot leven.
Hij wordt daarbij aan de piano en in samenzang begeleid door
Pieter van Empelen.
De Pompweie, Kortgene, 20.00 uur
De Spaanse Hoer
Toneelgroep De Zeeuwse Komedie met De Spaanse Hoer.
Dit toneelstuk is een bewerking van Hugo Claus van de laat vijf-
tiende-eeuwse roman La Celestina van Fernando de Rojas. De
regie was in handen van Henk Geelhoed.
Vestzak99, Vlissingen, 20.15 uur
Freek de Jonge
Freek de Jonge: try-out Oudejaarsconference 2000.
Deze voorstelling is uitverkocht.
Schouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 20.15 uur
Joop! Ter Heul
Carla Schroot regisseerde het blijspel Joop! Ter Heul.
In dit stuk, gespeeld door het Middelburgs Theater, naar de boe
ken van Cissy van Marxveldt, verwerkte de regisseuse theater,
muziek en dans.
Minitheater, Middelburg, 20.30 uur
Petra von Kant
Toneelvereniging Heer Hendrik speelt nogmaals de voorstel
ling De bittere tranen van Petra von Kant.
Zie vrijdag.
Heer Hendrikhuis, 's-Heer Hendrikskinderen, 20.30 uur
u
ZONDAG
Scheldelood sen koor
Het Scheldeloodsenkoor met twee uitvoeringen van de nieuwe
Shanty-musical.
Het verhaal draait om twee schilderijen uit de vorige eeuw. Het
ene toont de bemanning van een windjammer, het andere de
aan wal achterblijvende vrouwen. Deze schilderijen komen tot
leven.Aan de produktie werken 72 personen mee. Dirigent is Le
on Bours.
Arsenaaltheater, Vlissingen, 14.30 en 20.00 uur
Kruimeltje
Kruimeltje, de musical is gebaseerd op de verhalen van Chris
van Abkoude.
Het Rotterdamse straatschoffie, dat als baby te vondeling is ge
legd bij vrouw Koster, gaat op zoek naar zijn ouders.
Zie ook de voorpagina van dit katern.
Zuidlandtheater, Terneuzen, 15.00 uur
MAANDAG
Les Caprices de Marianne
Het Franse gezelschap La Compagnie de Loup speelt het stuk
Les Caprices de Marianne.
Dit toneelstuk van Alfred de Musset (1810-1857) begint als een
luchtige komedie, maar eindigt als een bloedig drama, ledereen
maakt elkaar gek van jaloezie en daardoor ongelukkig.
Stadsschouwburg, Middelburg, 20.00 uur
DINSDAG
Jetty Mathurin
Jetty Mathurin brengt haar cabaretprogramma Welopgevoed.
In deze voorstelling viert haar creatie Taante haar 75-jarig op
voedingsjubileum.
Stadsschouwburg, Middelburg, 20.00 uur
Sanne Wallis de Vries
Sanne Wallis de Vries brengt haar cabaretprogramma Zin.
Zij wil niet langer zwijgen over wat ons te wachten staat met die
gestaag groeiende wereldbevolking en wat er moet gebeuren
met de lastigste bejaarden die we straks krijgen.
Arsenaaltheater, Vlissingen, 20.15 uur
Verre vrienden
Verre vrienden is een toneelstuk van Alan Ayckbourn.
Komedie doorToneelgroep Comedia.
Schouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 20.15 uur
Jan Jaap van de Wal behoort met zijn net 21 jaar tot de jong
ste lichting cabaretiers. Op zijn zeventiende deed de Fries
auditie bij de Comedy Train in Amsterdam en werd meteen
aangenomen. Inmiddels werkt hij aan zijn eerste solopro
gramma Gejongleerd, dat nu een halve avond beslaat. De an
dere helft wordt gevuld door zijn vriend en collega Nico van
der Knaap. „Op het podium staan en mensen op de een of an
dere manier raken, leek mij wel een kick. Dat is het ook. En
redelijk verslavend."
die graag dat trauma had willen
hebben. Dat is redelijk cryp
tisch, maar een toch wel doel
treffende omschrijving volgens
mijIk bedoel, ik ben 21dus dat
zou betekenen dat ik tot een be
paalde generatie hoor, maar ik
voel mij daar niet echt mee ver
want. Dat is het dilemma waar
het in een aantal dingen om gaat
in de voorstelling."
,,De vorm die ik nu hanteer, is
puur achter de microfoon gaan
staan en vertellen maar. Ik ben
bezig met zangles, maar ga pas
zingen als ik het echt goed kan.
Toch zitten er wel muzikale din
gen in het programma. Mijn
Friese afkomst noem ik af en
toe, maar ik heb niet echt een
bepaalde Friese identiteit,
mocht die er zijn. Ik spreek ook
geen Fries."
Columns
Naast het optreden is Jan Jaap
actief als schrijver van columns
voor onder meer radio Spijkers
met Koppen) en tv Dit was het
nieuws),Mijn ambitie is om ge-
door Frans Doeleman
Op de middelbare school werd
bij Jan Jaap van der Wal de inte
resse voor het cabaret gewekt.
,,Ik had niet bepaalde personen
als voorbeeld, maar als ik die
mensen op tv of in het theater
zag, had ik iets van dat wil ik
ook.
De Comedy Train is pure impro
visatie, in het theater weet je
welke lijn je moet volgend. Dat
is handiger, zeg maar. Improvi
satie is een uitdaging, je gevoel
van blijdschap is dubbel zo
groot als het lukt, als je adrem
reageert of iemand de mond
snoert op een bepaalde manier."
„Mijn vorm van humor? Poeh,
dat weet ik niet. Ik kijk gewoon
naar de wereld op een bepaalde
manier en vooralsnog is dat re
delijk mijn eigen manier, heel
persoonlijk. Gelukkig ben ik
daarin de enige. Het kernver
haal van mijn programma Ge
jongleerd is dat er een jongen op
het podium staat die te jong is
voor het trauma van '74, maar
structureerd te werken naar een
carrière in het theater en naar
een carrière in het schrijven, om
daar rust in te vindenIk zou ook
wel iets totaal nieuws willen
verzinnen, of dat nou een Oude
jaarsconference is, een film of
een comedy op tv. Dat is alle
maal te bespreken. Ik zou wel
een bepaalde draai willen geven
aan iets."
„De leukste thuis? Dan krijg ik
altijd het gevoel van iemand die
zijn bek niet kan houden en de
hele tijd loopt te blaten. Ik was
gewoon gevat, zeg maar, af en
toe een kritische of gewoon
slimme opmerking. Wat leuks
doen op feestjes? Dat is een
vraag die vaak gesteld wordt en
dat vind ik niet raar. Alleen ben
ik in het dagelijks leven waar
schijnlijk gewoon iets rustiger
en totaal iemand anders dan op
het podium. Maar dat vind ik
ook wel weer een bepaalde myt
hische uitstraling hebben."
„Wat dat betreft ben ik niet.de
getapte jongen op feestjes en zo.
Dat onderscheid is er gewoon.
Maar dat betekent niet dat j e me
niet uit moet nodigen voor feest
jes, want het is heel gezellig als
ik er benIn een vertrouwde om
geving kom ik ook wel los. Het is
niet zo dat ik een stijve hark ben
in het dagelijks leven."
Jan Jaap van der Wal en Nico
van der Knaap treden donder
dag op in Theater De Parel in
Domburg (20.00 uur).
Maarten Heymans als Kruimeltje (rechts). Mare Dollevoet speelt Wilkes.
foto Paul Vreeker
Natuurlijk is de film 'Kruimeltje' een juweel. Nu is er ook de
musical naar het gelijknamige kinderboek van Chris van
Abkoude. 'Kruimeltje' is het dramatische verhaal van een
jongen, die na een naargeestig bestaan bij een kwaadaardige
stiefmoeder en een hoopvol maar kort intermezzo bij een
aardige kruidenier, uiteindelijk op straat moet overleven.
Tot opeens zijn echte moeder weer opduikt. Een heerlijk ge
geven voor een musical. Leuk voor het hele gezin. Een ver
haal dat goed afloopt, hoewel Heddy Lester, die naast onder
anderen Mare Dollevoet en Paul Donkers, zowel de stiefmoe
der speelt als de echte, daar zo haar bedenkingen bij heeft.
Jan Jaap van der Wal.
foto Martin Oudshoorn
door Hans Visser
„Mijn zusje was kapot van het
boek, het was haar lijfboek. Ik
las het zelf toen ik negen was.
Maar een verhaal dat goed af
loopt? Welk verhaal loopt er nou
goed af? In het leven loopt toch
nooit iets goed af? 'Ze leefden
nog lang en gelukkig', zeggen ze
dan. Maar hoe weet je dat? Er
kan altijd weer iets vreselijks
gebeuren? Wat niet wegneemt
dat het enorm dankbaar werk is
om op te treden met deze musi
cal voor een zaal met zoveel kin
deren. Ik heb veel kindervoor
stellingen gedaan en dat is
enig."
Er is al eerder een musical van
'Kruimeltje' gemaakt. Speciaal
voor het Rotterdamse Hofplein
theater, met onder anderen
Loes Luca. Later is die versie in
Almere gespeeld. Daar nam
Heddy Lester de plaats in van
Luca. „Het was de eerste musi
calbewerking die het uitgangs
punt werd voor deze versie, die
nu het land in gaat. Toen speelde
ik niet alleen Vrouw Koster en
de echte moeder, maar ook de
moeder van het weeshuis. Ei
genlijk had ik die drie rollen ook
nu wel weer willen spelen, maar
ach."
Heddy Lester: „Ik speel nu de
stiefmoeder als een schreeu
wend wijf. De echte moeder is
natuurlijk heel lief. Ik zing dan
ook twee heel verschillende
liedjes. Het een is dat van een
stervende vrouw vol spijt, om
dat ze Kruimeltje als stiefmoe
der zo slecht heeft behandeld.
Het andere, van de echte moe
der, is heel emotioneel omdat ze
haar kind weer terugziet. Maar
eigenlijk is die echte moeder
toch ook het doodschoppen niet
waard? Hoe krijg je het in je
hoofd om zo maar je kind achter
te laten en dan zelf een mooie
carrière op te bouwen? Ik heb
geen kinderen, maar zelf zou ik
dat dus nooit doen."
Vergeleken bij de eerste musi
calversie van 'Kruimeltje' vindt
ze deze nieuwe, door Edwin de
Jongh geschreven voorstelling,
sneller. „De scènes zijn korter en
er zijn daardoor meer 'plaatjes'
te zien. Er wordt vooral veel en
echt schitterend met licht ge
werkt. En allerlei situaties wor
den met weinig middelen gesug
gereerd.
Zat ik bijvoorbeeld als stief
moeder in die eerste versie nog
in een echt huisje, nu heb ik al
leen een hoekje. En dat is werke
lijk genoeg."
Van huis vindt Heddy Lester
zichzelf 'helemaal geen actrice
ben, meer entertainer...' „Maar
toch werd ik gevraagd door To
neelgroep De Appel om een rol
te spelen in 'Getto'. Daar heeft
Erik Vos mij leren acteren. Hij
schrijft daarover in zijn memoi
res. Kijk, daar ben ik nou trots
op. Eigenlijk durfde ik toen niet
zo erg. Maar Vos staat op een on
gekende hoogte en had een
enorm vertrouwen in mijEn dat
hielp mijWant je staat daar dan
toch maar tussen al die goede
acteurs. Alles wat je op het to
neel moet doen heb ik van hem
geleerd. Ik had ooit wel eens ge
werkt met Ramses Shaffy en
Gerard Thoolen, maar Vos heeft
me laten zien wat theater-ma-
ken betekent. De repetities voor
dat stuk waren emotioneel en
we hebben samen dan ook veel
gehuild. Ach, ik ben technisch
dan niet zo goed, want bij het
overbrengen van emoties ga ik
op mijn intuïtie af. Maar daar
om hield Vos van mijDie perio
de bij De Appel was de mooiste
tijd van mij leven."
Kruimeltje is zondagmiddag te
zien in het Zuidlandtheater Ter
neuzen (15 uur), zaterdag 9 de
cember in de Stadsschouw
burg Middelburg 15 uur) en op
31 januari in De Maagd Bergen
op Zoom 19 uur).
In zijn hart is proces-operator Wim Krüll uit Goes wellicht
een beetje filosoof. Tijdens zijn opleiding aan de amateur
theaterschool De Ambitie in Middelburg dreigde hij zich
soms te verliezen in metafysische zaken. Dan zette docente
dramaturgie Esme Soesman hem weer met beide benen op de
grond: Wim, zorg dat tante Truus het ook begrijpt. Met die in
stelling werkte hij ter verkrijging van het diploma midden
kaderregisseur aan De bittere tranen van Petra von Kant.
door Frans Doeleman
„Ik had De bittere tranen van
Petra von Kant van Reiner Wer
ner Fassbinder een keër gelezen
en dat maakte een ontzettende
indruk. Voordat ik aan de studie
begon, had ik al besloten dat ik
daarmee wilde afstuderen. Het
toneelstuk gaat over liefde,
maar ook over de wanhoop die
een ongelukkige liefde met zich
meebrengt, wat erg schrijnend
en pijnlijk kan zijn. Ik zie een
heel herkenbare kant in de tota
liteit van deze maatschappij:
mensen die egocentrisch door
het leven gaan Dat doen de zes
vrouwen in dit stuk ook. Ze heb
ben alleen oog voor zichzelf en
niet voor hun omgeving."
Wim Krüll werd 48 jaar geleden
geboren in Heerlen en groeide
op in Maastricht, waar hij al
jong theatrale activiteiten ont
wikkelde, onder anderen met
zijn klasgenoot Benny Neyman,
die toen nog de Belgische zanger
Adamo imiteerde. Hij doorliep
de zeevaartschool in Vlissingen,
ontmoette zijn toekomstige
echtgenote en vestigde zich in
Goes. Na een korte carrière als
machinist werd hij proces-ope
rator aan wal. Ruim twintig jaar
geleden sloot hij zich aan bij de
toneelvereniging Heer Hendrik
in 's-Heer Hendrikskinderen,
een club die met name de laatste
tien jaar ernstig streeft naar
kwaliteitsverbetering.
„Ik kon daar een stukj e creativi
teit kwijt, wat in mijn werk niet
mogelijk was. Eerst als speler,
maar het begon steeds meer te
kriebelen om ook te regisseren.
Het begon met De Minnaar van
Harold Pinter en dat smaakte
naar meer. Maar je mist een ba
sis. Hoe moet ik een stuk drama
turgisch ontleden?" Daarom
ging Wim naar de vierjarige re
gie-opleiding. „Aanvankelijk
legde ik de enscènering tot pun
ten en komma's op papier vast.
Dat hebben ze me snel afge
leerd. Sta frank en vrij tegen
over een voorstelling, ga niet al
les van te Voren plannen, laat je
ook verrassen door de creativi
teit van de spelers."
Dat paste hij toe op De bittere
tranen van Petra von Kant,
waarin de titelfiguur, een suc
cesvolle modeontwerpster, ob
sessief op zoek is naar liefde,
warmte en genegenheid. Wan
neer haar 'ware liefde' niet
wordt beantwoord, slaat de to
tale ontreddering toe en rekent
zij meedogenloos af met alles en
iedereen in haar omgeving.
Het werken met zes vrouwen
onderging Wim Krüll als plezie
rig. „Maar op momenten dat ik
pretendeerde iets van vrouwen
te begrijpen, werd ik genadeloos
onderuit gehaald. Vrouwen ge
bruiken andere wapens, waar
wij mannen absoluut geen weet
van hebben. Zegt de ene vrouw
tegen de ander: göh, kind, wat
zie jij er leuk uit. Dan denk ik,
hé, leuk compliment, maar het
was eigenlijk een doodsteek.
Dat heb ik geprobeerd boven
water te halen. Als ik aangaf hoe
iemand verleid moest worden,
Marian de Schipper (links) als Karin en Ada de Feiter als Petra in De bittere tranen van Petra von Kant.
werd ik meteen op het matje ge
roepen: zo gaan vrouwen niet
met elkaar om, Wim. Oké, ver
ras me maar."
„Er zit herkenbare problema
tiek in het stuk die specifiek
vrouwelijk is. Zo doet Sidonie,
de vriendin van Petra, uit de
doeken hoe zij met machts
structuren omgaat. Zij is er van
overtuigd dat zij een prima rela
tie heeft, omdat zij haar partner
in de waan laat dat hij haar kan
onderdrukken. Maar, zegt zij,
uiteindelijk ben ik degene die
haar zin doordrijft, want ik ben
een vrouw en wij vrouwen heb
ben daar maniertjes voor. De
thematiek van het verhaal, de
onmacht tot liefhebben en com
municeren, is in principe even
wel universeel."
„Het stuk is rauw en realistisch,
dat sprak mij aan. En er zit zo
veel verborgen onder de tekst.
Dat moet je naar boven halen.
Na elke repetitie kreeg je een
ander beeld en zag je de actrices
groeien, ook in saamhorigheid.
Uiteindelijk vallen alle stukjes
van de puzzel in elkaar. Er zit
ontzettend veel pijn in en die
pijn moet je zo integer mogelijk
verwoorden en laten zien. Het
zou mooi zijn wanneer als het
laatste lampje dooft, er even een
stilte valt, men iets wegslikt.
Theater moet inspirerend wer
ken. Ik vind het heerlijk om na
afloop te discussiëren over be
paalde dingen."
Hoewel het stuk in het heden
speelt, heeft Wim Krüll het de
sfeer meegegeven van iemand
die de sixties niet kan loslaten.
Petra heeft een absolute voor
liefde voor design en muziek uit
foto Willem Mieras
die tijd. „En ik heb er een filoso
fisch tintje in gebracht van Sar
tre. Ik hoop dat het existentia
lisme zichtbaar wordt, dat de
mens verantwoordelijk is voor
zijn eigen daden en veroordeeld
tot het maken van keuzes. Maar
nu wordt het weer tijd dat ie
mand zegt: Wim, zorg dat tante
Truus het ook begrijpt."
Heer Hendrik speelt De bittere
tranen van Petra von Kant vrij
dag en zaterdag in het Heer
Hendrikhuis in 's-Heer Hen
drikskinderen (20.30 uur).
woensdag 22 november 2000
