Eigenwijze zitvormen
vertellen een verhaal
Ereplaats voor glaskunst
pele dingen die om me heen
voorhanden zijn. Of dat nu sta
len wapeningsnetten voor beton
zijn of gasbuizen, harde vloer
bedekking en hout. De plastie
ken hebben basisvormen die al
door de eeuwen heen gebruikt
zijn. Meetkundige figuren in
feite. Daar ga ik mee puzzelen.
Ik ben ook altijd bezig met tech
nische dingen. Het oplossen van
problemen waar materiaal of
vorm me voor zetten. Mijn ont
werpen hebben vaak raakvlak
ken met Chinese, puzzelachtige
dingen."
„Een idee ontstaat in een fractie
van een seconde. Dat kan overal
en altijd zijn. Bij voorbeeld als ik
aan het grasmaaien ben. Dan
moet ik snel een krabbel maken.
Het detailleren vergt vervolgens
enig denkwerk. Ik gooi heel veel
weg. Van de tien varianten op
dat idee verdwijnen er negen in
de vuilnisbak. Ik heb gemerkt
dat het eerste idee vaak het bes
te is. Maar het uitwerken daar
van, het bijschaven kost veel
energie en veel tijd. Ik moet dan
gaan zoeken naar materiaal en
kleur die het beste bij de vorm
passen. Het is voor mij ook be
langrijk om het materiaal in zijn
waarde te laten. Daar moet je
niet te veel aan verhaspelen."
Hij pakt een doos propvol plas
tieken en zitvormen. „De plas
tieken zijn er om in kleine opla
ge uit te brengen. Ze zijn niet
echt bedoeld om er een tafeltje
naast te zetten en er een kopje
thee in te drinken. De zitvormen
zijn wel geschikt om in grotere
getalen op de markt te brengen.
Die hebben al hun definitieve
gebruiksvorm. Die heb ik tij
dens het ontwerpen al in een be
paalde omgeving gezet. De plas
tieken spreken voor zich. Die
geven me veel meer vrijheid tij
dens het ontwerpen. Het aardi
ge is dat ik niet direct aan geld
hoef te denken bij de productie
ervan. Maar het is soms frap
pant hoe je toch op eenvoudige
manieren komt om zo'n ont
werp in elkaar te zetten."
Sportelastiek
Kijkend naar de objecten ont
dek j e dat de ontwerper zich niet
gehouden heeft aan de conven
ties binnen de meubelmakerij
Sportelastieken, kunststof
vloerbedekking die door druk
knopen tot een conische vorm
wordt 'gedwongen', afdekzeil
voor vrachtwagens bieden vol
doende aanknopingspunten
voorzittingen, sluitingen en op-
hangsystemen. Fraai is het ont
werp Bungette. Daarbij is een
vorm gemaakt uit buigbaar
plaatmateriaal door middel van
een vloeiende lijn. Zo onstond
uit één cirkel een spiraal met een
cirkelvormig eindpunt. Een ro
de bliksemschicht die door rub
beren sportelastieken is beves
tigd aan een metalen construc
tie. Een soort bungee-jump in
zitvorm.
„Mijn vrouw verzint de namen
voor zijn ontwerpen. En die pas
sen goed bij de uitstraling van
de objecten." Een blik op zijn
plastieken bevestigt dat. Coset-
te bijvoorbeeld is een plastiek
waarin een scherm ter afscher
ming en bescherming een
hoofdrol speelt. Het ontwerp
Pirouette is een vrolijke ont
werp met als basis kegelvormen
van kunststof tapijt die door
middel van drukknopen gedicht
worden. De conische vorm
wordt feestelijk aan de boven
zijde afgedekt met een kogel-
vorm die tevens dienst doet als
handvat. „Ik zie dat ontwerp
staan in een kleuterschool, voor
jarige kinderen. Het zou ook
goed dienst kunnen doen als
trouwstoel. Dan moet je er twee
naast elkaar plaatsen, waar
door de 'zitters', naar elkaar toe
gedraaid zitten. Die twee objec
ten vormen samen een ring-
vorm. Heel symbolisch voor een
huwelijk."
Zo heeft de architect tal van
ideeën en gedachten over zijn
geesteskinderen. Het publiek
kan kennis nemen van zijn zit-
plastieken en het idee erachter
in het keldergewelf van de
sfeervolle galerie De Mollegan-
gen in Bergen op Zoom.
Annemarie Zevenbergen
Expositie zitplastieken van
Jaap Spaanderman. Galerie De
Mollegangen, Molstraat 12-14
Bergen op Zoom, te zien t/m 31
december. Tel. 0164 - 258886
Cosette
Zijn plastieken bieden een geheel andere kijk op zitten.
Het zijn kunstobjecten waarop je met gemak plaats kunt
nemen. Ze bieden hem vrijheid en ongebondenheid in ont
werp en afwerking. Interieurarchitect Jaap Spaanderman
(54) heeft duidelijk zijn eigen ideeën over interieur en vorm
geving. „Er wordt te veel gestyled door interieurachitecten
en te weinig nagedacht over de architecturale kracht van een
ruimte." Zijn ontwerpen zijn niet trendy maar gaan uit van
de tij dloze kracht van vorm en materiaal.,Ik hou me niet be
zig met mode. Ik wil met alles wat ik maak tijdloos overko
men. Dat gaat uiteindelijk het langst mee."
Een gesprek met een gedreven en - niet in de laatste plaats -
eigenwijze man die zijn sporen verdiend heeft in de binnen
huisarchitectuur. Hij gaf vorm aan de binnenkant van ver
schillende zorginstellingen en ziekenhuizen. Zo staat de in
richting van het Goese Oosterscheldeziekenhuis op zijn
naam.
Interieurarchitect Jaap Spaan
derman
Eigenwijs is hij zeker. Dat
bleek al toen hij als jonge
jongen in de avonduren de op
leiding Interieurarchitect BNI
volgde aan de Rietveld Acade
mie. Overdag deed hij een studie
bouwkunde. „Ik wilde toen al
andere paden bewandelen dan
de gangbare. Op de Rietveld
vonden ze me maar een eigen
wijs jochie dat zo z'n eigen gang
ging. En dat doe ik nog steeds.
Ook toen ik verbonden was aan
architectenbureaus." Aan zelf
kennis ontbreekt het interieur
architect Jaap Spaanderman
uit Bergen op Zoom niet. Niet
alleen eigenwijsheid maar ook
een zekere arrogantie kenmerkt
hem. Hij doet daar niet moeilijk
over. Ventileert zijn mening over
(binnenhuis)architectuur en
ontwerpen met een haast char
mante stelligheid. Trends zeg
gen hem niets. „Die volg ik niet.
Ik volg ook niet al die woonbla
den waarin die modeverschijn
selen gepresenteerd worden. Of
ik moet bij de kapper zitten en
een tijdschrift zien waarvan ik
denk, hé dat heeft met wonen te
maken, laat ik eens even kijken.
Ik sla echter niets op van wat
daarin staat. Het is voor mij
geen basis, geen uitgangspunt
voor mijn werk en mijn werk
lust."
„Ik wil een beetje doorbreken
wat er nu op de markt voorhan
den is. De mensen worden de
weg gewezen en dat is wel goed
bedoeld, maar het heeft als ef
fect dat je overal dezelfde inte
rieurs ziet. Ik ben zelf iemand
die als architect met de ruimte
bezig is. Wat er in komt zal me
een biet wezen. Al zijn het oude
fietsen. De ruimte moet archi
tectonisch zo sterk zijn dat het
niet uitmaakt wat er in staat.
Zo'n sterke ruimte kan niet
meer stuk. Daarin passen mijn
zitobjecten goed. Maar het
maakt in feite niet uit wat er
staat. Een mooie stapel oude
kranten kan ook kunst zijn. Als
er maar wat gebeurt in die ruim
te."
Tijdsbeeld
„Veel van wat we nu kennen in
de meubelbranche heeft té veel
te maken met het tijdsbeeld. Zo
als in de periode dat alle meube
len gepolitoerd werden. Je kent
het wel, er was bijna niets an
ders. Voorspelbaar, zonder
spanning. Ik heb een andere ma
nier om met ruimte en ontwer
zaterdag 18 november 2000
Bungette
pen om te gaan. Ik ga niet uit van
de standaard van slaapkamer,
woonkamer en keuken. Ik zoek
naar een koppeling van die
ruimtes. Ik creëer ook ruimte.
Veel architecten houden zich al
leen bezig met styling. Zoeken
naar een fraai product van een
bekende ontwerper om daar
mee de ruimte mooi te maken. Ik
vind dat dat niets met architec
tuur te maken heeft. Voor mij is
een interieurachitect iemand
die ver is doorgegaan in de ar
chitectuur. Iemand die bezig is
met het overgangsgebied van
binnen naar buiten."
J aap houdt zich dan ook niet al
leen met 'binnen' bezig. Hij kan
zijn creativiteit ook kwijt in de
tuin en in het ontwerpen van ge
bouwen. „Ik doe ook aan vorm
geving van tuinen." Hij wijst op
de diepe tuin achter zijn woon
huis annex kantoor. „Ook daar
in wil ik nieuwe dingen ontdek
ken die niet trendy zijn. Zoeken
naar andere oplossingen dan de
voor de hand liggende. Ik wil in
alles wat ik maak tijdloos over
komen. Dat gaat het langst mee.
Veel mensen houden daar niet
van. Zij zoeken naar standaard
dingen die status verlenen. Er is
een kleine groep mensen die be-
foto's Jaap Spaanderman
ziekenhuizen (het Oosterschel
deziekenhuis in Goes, het Aca
demisch ziekenhuis in Gronin
gen en de Daniël den Hoedtkli-
niek zijn daar voorbeelden van)
en ander werk in opdracht leve
ren hem genoeg op om ook de
andere kant van zijn persoon
lijkheid aan bod te laten komen.
Hij ontwerp ook huizen en ap
partementen. In een opvallende
ronde vorm.„Ik ben nu even van
het hoekige aan het loskomen.
Niet dat me dat niet meer boeit,
maar ik wil nu wat anders. Ik
heb voor rond gekozen, omdat je
die woningen naar de zon kunt
draaien. Bovendien staat een
rond huis nooit scheef. Je kunt
een rond gebouw in de stad
neerzetten, maar ook in een wei
land. Bovendien wil ik me niet te
veel laten dwingen in een be
paalde manier om een gebouw
in te richten."
Basisvormen
Zijn filosofie in de zitobjecten is
te werken met pure, minimale
middelen. Het materiaal vertelt
een verhaal, de vorm vertelt ook
een verhaal. „Ik probeer altijd
iets nieuws te ontdekken. Iets
wat nog niet eerder is toegepast
of gebruikt. Ik gebruik ook sim
grijpt waarmee ik bezig ben.
Dat is voor mij genoeg."
Maar hij is realistisch genoeg
om ook aan de financiële kant
van zijn creativiteit te denken.
Klussen als het inrichten van
De vrolijke Pirouette
Tupimets
Ufo Vase
Glaskunst bereikbaar
maken voor het pu
bliek: dat is het uitgangs
punt van L'Anverre gewor
den. Dit collectief van 4
kunstenaars werkt al 15 jaar
samen en is 4 jaar geleden
overgestapt naar de produc
tie van kunstige glasobjec
ten. Tijdens Interieur Kort -
rijk stalen zij de show: daar
kregen hun monumentale
creaties terecht een ere
plaats toegemeten. Het zijn
stuk voor stuk fenomenale
staaltjes van glaskunst.
L'Anverre maakte de blits
met een serie overmaatse
vazen zoals Tupi: deze staat niet
met een vaste voet op de bodem,
daarmee alle vuistregels voor
bloemen vazen tartend. 'Kijkuit
dat hij niet omvalt' is hier niet
van toepassing. Tupi ligt dwars
als een tol, schuin op de onder
grond en kan vrij heen en weer
wiebelen. Tupi is een monumen
tale vaas voor bijzondere
bloemsierkunst en verdient
meer dan een ordinair, saai bos
je bloemen.
L'Anverre is wel pragmatisch
ingesteld: de glasobjecten, hoe
kunstig ook, zijn (multifunc
tioneel. Riante, druppelvormige
schalen fungeren als fruit
schaal, maar ook als wandlam-
pen en als 'poten' onder een gla
zen salontafel. Naast de blow
up objecten zijn er ook voorwer
pen met normale proporties, zo
als het glas met de poëtische be
naming 'dancing glass fly'.
De objecten zijn een lust om
naar te kijken en te gebruiken.
Wie zich afvraagt waar ze te
zien zijn: L'Anverre is de samen
trekking van Anvers (Antwer
pen in het Frans) en Verre (glas)
Wie geen zin heeft in een dagje
Antwerpen: een paar gerenom
meerde interieurzaken in Ne
derland zijn al voor L'Anverre
gevallen.Frances van der Steen)
Info: l'Anverre, 0032 3 238 3363;
marc.l.anverre@pandora.be.
