Republikeinse beslist over Gore
PZC
Slachtoffers van natuurgeweld
eisen actie tegen broeikaseffect
Uitblijven vrede in Midden-Oosten
is grootste teleurstelling voor Clinton
Fouten bij tellen van
stemmen Nederland
is vrijwel uitgesloten
Actie D66 brengt
Netelenbos weer
goed bij de les
Bush-fan Katherine Harris heeft plots de macht in handen
16 november 1950
donderdag 16 november 2000
doorTerence Hunt
Verzoening tussen Israël en de Pales
tijnen. Dat is wat Bill Clinton als
president van de Verenigde Staten het
liefste tot stand had willen brengen.
Het uitblijven van die verzoening zou
een grote teleurstelling betekenen voor
Clinton.
„Maar ik zal van geen enkele minuut
die ik eraan heb besteed spijt hebben,
omdat ik denk dat het heel belangrijk is
geweest voor de toekomst", aldus de
president een gesprek met het persbu
reau Associated Press,
Twee maanden voor zijn tweede en
laatste ambtstermijn erop zit sprak
Clinton dinsdag aan boord van het pre
sidentiële vliegtuig Air Force One, op
weg naar de APEC-top in Brunei, over
de hoogte- en dieptepunten van zijn
presidentschap. Wat hem persoonlijk
de meeste bevrediging schenkt, is dat
de Verenigde Staten 'er zoveel beter
voorstaan dan acht jaar geleden, en
niet alleen in economisch opzicht'. „Er
is meer gelijkheid, de misdaad is afge
nomen, meer mensen zijn verzekerd te
gen ziektekosten en het onderwijs is
verbeterd," aldus Clinton.
„Het land heeft meer zelfvertrouwen
en de mensen zien meer mogelijkheden.
Iedere president wil het gevoel hebben
dat Amerika tijdens zijn ambtsperiode
sterker, gezonder en beter is gewor
den", zei hij.
Over Israël en de Palestijnen zei hij dat
een terugkeer naar de onderhande
lingstafel met het huidige geweld niet
mogelijk is. „Ziet u, iemand moet stop
pen met schieten", aldus Clinton, eraan
toevoegend dat de Palestijnse leider
Arafat en de Israëlische premier Barak
mogelijk niet bij machte zijn 'alles te
bepalen wat elke Palestijn of wat elke
Israëliër doet."
Toch denkt Clinton dat een terugkeer
naar de onderhandelingstafel wel mo
gelijk is. „Als de Palestijnse beschie
tingen nu minder worden, dan denk ik
dat de Israëliërs daar op een soortgelij
ke manier op reageren."
Als het tot verzoening tussen Israël en
de Palestijnen komt, dan zal Israëls be
staan zeker zijn. „Hetgeen voor mij
persoonlijk en naar ik meen voor het
Amerikaanse volk heel belangrijk is",
aldus de president. „Bovendien zouden
de Palestijnen dan hun eigen lot in han
den hebben." Als Israël en de Palestij
nen eenmaal met elkaar inhet reine zijn
gekomen dan zal het volgens Clinton
niet lang meer duren voor Israël vrede
sluit met Syrië.
„Verzoening tussen Israël en de Pales
tijnen zal resulteren in een stabiel Mid
den-Oosten, wat niet alleen goed is
voor de Amerikaanse belangen. Het zal
ook de vooruitgang en verzoening in tal
van landen, waaronder Iran, bevorde
rden," aldus de bijna ex-president van
de VS. AP
door John Wanders
In het centrum van de or
kaan die over bestuurlijk
Florida raast, bevindt zich
een 43-jarige brunette, ge
naamd Katherine Harris. De
ze tot vorige week buiten
Florida anonieme politieke
ambtenaar weet zich plotse
ling in een uitzonderlijke
machtspositie. De Republi
keinse houdt het lot van De
mocraat Al Gore in handen.
Evenzeer geldt dat zij vanuit
Tallahassee, de hoofdstad van
Florida, haar prominente
partijgenoot George W. Bush
een onvergetelijke dienst kan
bewijzen: ze kan hem het
laatste duwtje geven naar het
Witte Huis.
Begin dit jaar liep Harris in de
staat New Hampshire nog te
canvassen voor George W., de
bi-oer van haar baas, gouver
neur Jeb Bush van Floridaen
de hoop van de Republikeinse
partij. Ze ging van deur tot
deur en deelde Bush-folders
en Bush-stickers uit. Nu ligt
de wereldpers aan haar voe
ten en staat ze permanent on
der de bewaking van de poli
tie van Tallahassee.
Steun
De ambitieuze Harris, gebo
ren in Key West (Florida), is
op en top Republikeins, een
flamboyante ex-makelaar en
voormalig werkneemster van
computergigant EBM. Ze be
hoort niet tot de vrienden
kring van de Bushes, maar dat
kan nog veranderen. Toen ze
zich in 1998 verkiesbaar stel
de voor haar huidige baan,
wist ze zich tegenover een
kandidaat die de openlijke
steun had van Jeb Bush.
Harris' functie, die van 'secre
tary of state' (de hoogste poli
tieke ambtenaar), krijgt
inhoud en kleur in een verkie
zingsjaar. Het is haar taak om
erop toe te zien dat het verkie
zingsproces in Florida orde
lijk verloopt, dat wil zeggen
volgens de wettelijke voor
schriften. Als 'opperhoofd
verkiezingen' zou Harris on
partijdigheid moeten uitstra
len, maar daarvan is geen
sprake, betogen haar critici.
Ook al houdt ze zelf vol dat ze
in deze hectische dagen haar
partijbelang absoluut onder
geschikt maakt aan de wet
van Florida.
Over haar persoonlijke voor
keur in het historische tita
nengevecht tussen Bush en
Gore, bestaat geen misver
stand.
Harris was in de lange aan
loop naar de pi'esidentsver-
kiezingen co-voorzitter van
de Bush-campagne bi Flori
da. Ze was ged J „-geerde op de
Republikeinse conventie in
Philadelphia.
En ze ronselde generaal b.d.
Norman Schwarzkopf, held
van de Golfoorlog, voor een
met geld van de belastingbe
taler gemaakte televisiecom
mercial. Met die commercial
beoogde Harris naar eigen
zeggen slechts de opkomst bij
de verkiezingen van 7 novem
ber te bevoi'deren. Maar ze
koos met Schwarzkopf wel
voor een boodschapper die
nationale bekendheid geniet
als Bush-supporter.
Vrijwel elke netelige situatie
kent een giïjs schemexgebied.
Katherine Harris zal binnen
haar wettelijke mogelijkhe
den ongetwijfeld alles doen
om de grenzen van dit sche
mergebied op te zoeken, in de
hoop dat ze Bush aan het pre
sidentschap kan helpen. Het
Gore-kamp sprak reeds hard
op het vermoeden uit Harris
in ruil vóórhaar loyaliteit aan
de partij, straks door een
nieuwe regering-Bush vast en
zeker zal worden beloond met
een mooie ambassadeurspost
of een baan in het kabinet.
Krediet
Harris' huidige functie zal in
2002 woi-den opgeheven en
dat maakt haar ingewikkelde
situatie nog complexer. De
kapitaalkrachtige Harris -
naar verluidt bezit ze een ver
mogen van vijftien miljoen
gulden - liet eerder blijken ge
ïnteresseerd te zijn in een ze
tel in de Senaat in de hoofd
stad Washington. Ze heeft nu
een uitgelezen kans om on
noemelijk veel krediet op te
bouwen in eigen kring. Mits
ze ertoe bijdraagt dat Bush
straks in Florida als de win
naar - en een eerlijk winnaar -
tevoorschijn komt. Ander
zijds geldt dat ze met één ver
keerd besluit haar professio
nele toekomst voorgoed kan
ruïneren. GPD
Katherine Harris in gesprek met journalisten voor het regeringsgebouw in Florida. foto Mark Foley/AP
door Hans van Soest
Het tellen van de stemmen
in de VS leidt nu al een
week tot gegrinnik aan deze
kant van de oceaan. De ge
deeltelijke hertelling in Flo
rida maakte duidelijk dat
een klein foutje het verschil
kan uitmaken wie de volgen
de president wordt van Ame
rika.
Maar hoe betrouwbaar is ons
eigen kiessysteem eigenlijk?
„De kans dat iets dergelijks
gebeurt in Nederland, is ni
hil" zegt Christa de Beus van
de Nederlandse Kiesraad.
„In tachtig procent van de
kiesdistricten wordt ge
stemd met een stemmachine.
De rest van de kiezers moet
aan de slag met het rode pot
lood. Hoewel die stemmen
nog met de hand worden ge
teld, kan iedereen er vanuit
gaan dat het goed gebeurt.
„Dat kan nooit zo stellig
worden beweerd", werpt
Kees Niemöller, hoogleraar
politicologie aan de Univer
siteit van Amsterdam, tegen.
„Er zijn geen percentages be
kend over hoe nauwkeurig de
telling in Nederland is. le
der-een voelt wel aan dat een
stemmachine vrijwel fout
loos zal werken. Maar bij het
tellen van de formulieren
kan van alles fout gaan."
Politicologen als Niemöller
proberen al geruime tijd
meer zicht te krijgen op hoe
eerlijk de tellingen veiiopen.
Verzoeken om steekproeven
te nemen en de uitslagen van
stembureaus na te tellen, zijn
echter steeds afgewezen.
„Zodra de Kiesraad de uit
slag heeft vastgesteld, wor
den alle formulieren vernie
tigd. Vreselijk jammer
natuurlijk", vindt Niemöller.
„Door wat er nu in Amerika
gebeurt, stellen veel mensen
vragen over de betrouwbaai-
heid van de Nederlandse tel
lingen. Niet dat we vermoe
den dat er moedwillig wordt
gefraudeerd, maar formulie-
i*en kunnen verkeerd worden
gelezen, op het verkeerde
stapeltje worden gelegd en er
kan verkeerd worden ge
turfd." Volgens Christa de
Beus zijn dergelijke 'insinua
ties' nergens op gebaseerd.
„Natuurlijk blijft het men-
senwerk, maar in Nederland
wordt goed geteld. Boven
dien mag de kiezer te allen
tijde aanwezig zijn om te
controleren of alles eerlijk
verloopt. Er wordt door de
leden van het stembureau
goed nageteld of het aantal
ingeleverde oproepkaaiien
gelijk is aan het aantal uitge
geven stembiljetten. Daarna
worden de uitslagen doorge
geven aan het hoofd van het
kiesdistrict. Die controleert
of er niet ergens een stembus
is vergeten."
De Beus geeft het voorbeeld
van een pijnlijke vergissing
bij de vorige Tweede-Ka
merverkiezingen in 1998.
Toen bleek enkele dagen na
de verkiezingen dat de ge
meente Gramsbergen de uit
slagen van drie stembureaus
niet had doorgegeven. Hier
door kwam de uitslag anders
te liggen: de VVD moest een
zetel inleveren en het CDA
kreeg er alsnog een bij.
„De kieskring waar Grams-
bergen onder viel, zag dat er
in de gemeente maar zo'n
duizend stemmen waren uit
gebracht, terwijl ongeveer
viei'duizend mensen stemge
rechtigd waren", legt De
Beus uit. „Zo kwamen ze er
achter dat slechts één van de
vier stembureaus in de uit
slag was meegeteld. Door dit
soort controles worden fou
ten vrijwel uitgesloten."
Hoewel Niemöller scepti
scher is dan De Beus, denkt
hij niet dat er in Nedexiand
zulke grote verschillen op
treden tussen de eerste tellin
gen en de hertellingen, als in
Florida. „Daarvoor zijn bei
de landen toch te verschil
lend", zegt hij. „Wij kennen
geen zeven verschillende
stemformulieren, waarbij in
sommige districten nog met
ouderwetse ponskaarten
wordt gewerkt. En boven
dien hoeven wij niet zo on
noemlijk veel stemmen met
de hand te tellen," GPD
De orkaan Mitch die twee jaar geleden woedde, maakte
25.000 slachtoffers. Eenijsstormin Canada bedekte in januari
1998 de wegen met een ijslaag van 15 centimeter. Dergelijke
extreme weersverschijnselen worden tegenwoordig veelal
toegeschreven aan het broeikaseffect opwarming van de aar
de). Wetenschappelijk is dat echter niet aangetoond. Volgens
de Vereniging Milieudefensie is het verband echter duidelijk.
Om de ernst van de situatie te onderstrepen, haalde de organi
satie Carlos Perez uit Honduras en Sheila Forsyth uit Canada
naar de klimaatconferentie in Den Hagg.
door Lianne Sleutjes
Alsof God zijn knokkels
kraakt. Zo beschrijft Sheila
Forsyth (44) het geluid van de
ijsstorm die haar vijf dagen om
hulde. Als Canadese is zij wel
gewend aan een ijsstorm meer of
minder. „Regen komt op de
grond en bevriest. Duurt het een
paar uur, dan noemen we het
vries-regen, als het een dag
duurt een ijsstorm. Veel langer
duurt het nooit."
Tot januari 1998. Vijf dagen aan
een stuk regende het, vroor het
25 graden en raasde de wind.
„De dagen leken nachten, zo
donker was het. Overal vroor ijs
aan vast: bomen, huizen, we
gen."
Forsyth woont in Metcalfe, een
dorpje op vijftig kilometer van
Ottawa. Het is platteland, bos
gebied. „Takken zwiepten tegen
het huis. Door het kabaal kon je
nauwelijks slapen. Veel bomen
knapten af, door de wind of het
gewicht van het ijs." Boomtop
pen schoten een paar meter door
de lucht, alsof het afgevuurde
kogels waren. Uit voorzorg kap
ten Forsyth en haar partner,
midden in de woedende ijs
storm, de bomen rond hun huis.
„Het ergste van alles was dat de
elektriciteit uitviel. En wij al
tijd maar denken dat je daar in
Canada op kunt vertrouwen.
Elektriciteitsmasten, telefoon
masten en GSM-antennes
knapten af door het ijs dat er op
vastklonterde. In heel Canada
zaten vijftien miljoen mensen
twee weken zonder stroom. In
ons huis hebben we geen gas, de
vexwanning werkt op elektrici
teit. Ook water wordt via een
elektrische pomp naar boven
gehaald. Dat werkte dus alle
maal niet meer."
De bewoners van Metcalfe kon
den overleven doordat zij alles
deelden: hout, eten, water, ge
neratoren. Forsyth voelde zich
een pionier, helaas zonder diens
uitrusting. „Je vertrouwt op
technologie. Die begaf het. En
dus stierven mensen vanwege de
kou. Oost-Canada was uitge
roepen tot rampgebied, militai
ren kwamen mensen evacueren.
Sommigen wilden hun huis piet
onbeheerd achterlaten. Met
zo'n ijsstorm ondervind je aan
den lijve dat het leven kwets
baar is. Maar maak dat maar
eens duidelijk aan de mensen in
de rest van de wereld."
In Honduras weten zc het echter
maar al te goed. Ook al willen
veel mensen nog steeds niet pra
ten over hun gruwelijke erva
ringen met de orkaan Mitch,
zegt Carlos Perez (27) uit Co-
mayagua, in centraal Hondu-
C P
ras. Zoals de rest van zijn land
genoten keek hij op 29 oktober
1998 naar het voetbal op televi
sie. „Wij zijn daar allemaal gek
op. Tien minuten voor het einde
van de wedstrij d begon het te re
genen. Niets aparts, regen heb
ben we ieder jaar."
Maar deze keer veranderde de
regenbui in de orkaan Mitch,
een van de zwaarste die het Ca-
raïbisch gebied ooit teisterde.
Het natuurgeweld vernielde
dorpen en steden en maakte ze
ker 25.000 slachtoffers. „De
lucht was dagenlang donker
grijs. Iedereen dacht dat de dag
des oordeels was aangebroken.
Iedereen bad. Ook ik."
Perez en zijn familie bleven ge
spaard. „Wij hadden gelukkig
een goed huis." Anderen uit zijn
dorp, zoals de armen die dicht
bij de rivier woonden, waren
minder foiluinlijk. „Ik heb zo
veel dode mensen gezien. Het
was vreselijk." Rivieren en
modderstromen namen alles en
iedereen mee.
Kort voor Mitch losbarstte, had
Perez een reddingscursus van
tien maanden doorlopen. „Ik
zat in een reddingsteam en voel
de me verplicht om mensen te
helpen. Ik heb mensen uit de ri
vier gehaald, dood en levend. Ik
heb mensen met geweld moeten
dwingen hun huizen te verlaten.
Ze wilden hun spullen niet ach
terlaten. Maar het was te ge
vaarlijk voor hen om te blijven.
Ik moest ze echt beetpakken en
uit huis sleuren."
Actie
De streek waar de orkaan raas
de, is nog steeds een puinhoop.
„Hier en daar is wel iets opge
bouwd. Er zijn nieuwe huizen
voor daklozen, maar het zijn er
nog lang niet genoeg. Er is nog
veel armoede. Scholieren vol
gen lessen zittend op de grond,
geld voor stoelen is er niet. Mijn
land is vijftig jaar teruggewor
pen in de tijd. Door de storm die
volgens mij een gevolg is van de
klimaatverandering. Deze Kli
maatconferentie moet er niet
een zijn van alleen maar praten
en verder niets. Landen moeten
echt actie ondernemen. Anders
gaat de klimaatverandering
door en neemt de kans op meer
rampen toe." GPD
WERELDCONFERENTIE g
KLIMAATVERANDERING
De Koreaanse ijskunstenaar Byung Choi, bouwt voor het Congresgebouw in Den Haag een pinguïn uit
ijs. Hij wilde hiermee gisteren de aandacht vestigen op de industrialisering van Antarlica.
foto Cees Zorn/GPD
Uitgever:
J C Boersema
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
OostsouburgseweglO
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Redactiefax: (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113) 273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax, (0115) 686009
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114)373839
Fax. (0114) 373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17 00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Internet (http://www.pzc.nl):
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
redactie, redactie@pzc.nl
exploitatie: internet@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag, op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 13.30 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22,00 uur:
Tel. (0118)484000
Fax(0118) 470100
Abonnementsprijzen
bij automatische incasso:
(tussen haakjes prijs met acceptgiro)
per maand: 36,70 (n.v.t.)
perkwartaal: 100,00 101,65)
per jaar ƒ380,00 (ƒ381.65)
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers:
maandag t/m vrijdag: 1,85 per stuk
zaterdag:/2,75 per stuk
Alle bedragen zijn Inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35,93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling.
Tel. 0118-484321
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
Oudste werktuig
Een Oostenrijkse expeditie
heeft ten noorden van Graz
een zeventien centimeter lan
ge bijl opgegraven uit het tijd
perk van de Neanderthalers.
De bijl, die op 130.000 jaar
wordt geschat, wordt be
schouwd als het oudste werk
tuig dat tot nog toe bekend is.
Noodlanding
Een Meteor-straaljager heef
woensdagmorgen op de
straatweg Bolsward-Sneek
eennoodlanding gemaakt. Het
toestel werd licht beschadigd.
Toen de wielen het wegdek
raakten, merkte de vlieger tot
zijn grote schrikt dat voor hem
een kleine Volkswagen reed.
De straaljager had een grotere
snelheid dan de auto, zodat het
vliegtuig naar rechts moest
uitwijken. Een geluk was dat
er geen bomen langs de weg
stonden. De Volkswagen is
doorgereden. Waarschijnlijk
heeft de chauffeur niets ge
merkt.
Krijgsgevangenen
De 70 voormalige Russische
krijgsgevangenen van Neder
landse nationaliteit die on
langs in ons land zijn terugge
keerd, zullen worden berecht.
De officier van justitie is ech
ter van mening dat de gevan
genen strafvennindering kun
nen krijgen vanwege de tijd
die zij in Russische kampen
doorbrachten
Minister Netelenbos wordt bestormd door de media na de ver
klaring van D66. foto Cees Zorn/GPD
door Koos van Wees
Het bleef wat onduidelijk
gisteren. Onttrok D66-
Kamerlid Giskes nu haar
steun aan het rekeningrij
den, of beleed ze alleen maar
haar geloof in de kilometer
heffing, de opvolger daar
van?
Alleen al de gedachte aan die
eerste mogelijkheid zorgde
gisteren voor koude rillingen
in de Tweede Kamer. D66, de
vaak onzichtbare maar ro
buuste steunpilaar van dit
tweede paarse kabinet, als
sloper van de ministerscar
rière van Tineke Netelenbos.
Het was een scenario waar
mee niemand ooit rekening
had gehouden.
Maar gelukkig voor de mi
nister bleek het toch iets ge
nuanceerder te liggen, Na
tuurlijk was het de bedoeling
van Giskes om Netelenbos de
stuipen op het lijf te jagen,
erkende het D66-Kamerlid
gisteren. Want alle pogingen
om haar duidelijk te maken
dat het pakket aan anti-file
maatregelen te veel steunt op
nieuwe wegen, waren tot nu
toe gestrand. En dus bleef al
leen de shocktherapie over.
Ontsnappen
Giskes pakte fors uit. Als je
zo weinig openbaar vei*voer
in je anti-filebeleid stopt,
vervalt het excuus dat bus en
trein niet helpen, verweet ze
de minister. En rekeningrij
den heeft alleen effect als de
automobilist eraan kan ont
snappen door de trein te ne
men.
Als die trein er niet is, zo be
toogde ze, is het misschien
maar beter het rekeningrij
den meteen bij te zetten in
het museum van briljante
maar nooit gerealiseerde
plannen. Die tolpooitjes
wekken toch maar verzet.
Kilometerheffing, dat jaren
later wordt ingevoerd, doet
dat veel minder. Bovendien
heb je dan de tijd toch weer
meer geld in bus en trein te
stoppen.
Netelenbos reageerde zoals
vexwacht: verbaasd en geïr
riteerd. Werd D66 al niet op
zijn wenken bediend met die
snelle treinverbinding die er
tussen de vier grote steden
komt? En hebben de demo
craten niet hun handteke
ning gezet onder dat experi
ment met rekeningrijden?
Voor Giskes was die reactie
waarschijnlijk al voldoende.
Het ging haar om de bood
schap. Er moet meer geld
naar het openbaar vervoer.
Natuurlijk blijft ze voor een
experiment met tolpoortjes,
vertelde ze in de wandelgan
gen. En zelfs als geen weg
wordt geschrapt in dat anti
fileplan moeten die poortjes
er toch komen. Ook al is kilo
meterheffing beter, omdat je
dan elke auto in Nederland
kunt volgen en belasten.
Maar je moet toch ergens be
ginnen.
Netelenbos is nu weer even
bij de les, weten ze bij D66.
Nu alleen nog wachten op de
eerste extra spooxiijn. GPD
