Sukkelen met bus en trein
PZC
Eensgezindheid over
tweede tunnel Zelzate
Zonneboiler vindt
te traag zijn weg
naar woningen
We halen heel
wat overhoop
Besprekingen over
tijdschema bouw
verlopen moeizaam
21
Waterschap
verkoopt pand
van centraal
laboratorium
Wandexpositie
Kindertelefoon
ELICHT
vrijdag 3 november 2000
TERNEUZEN - Het algemeen
bestuur van het waterschap
Zeeuws-Vlaanderen ging don
derdag akkoord met de verkoop
van het gebouw van het centraal
laboratorium van de Zeeuwse
waterschappen in Sluiskil aan
W. Schipper uit Nieuwerkerk
aan de IJssel.
Met de verkoop had geen enkele
hoofdingeland moeite, maar
een flink aantal vroeg zich wel
hardop af of het schap niet meer
voor het pand had kunnen van
gen. Het gebouw wisselt van ei
genaar voor 615.000 gulden.
Volgens gezworene T. Wemaer
(organisatie) viel er niet meer
uit de onderhandelingen te ha
len, omdat voor het gebouw
moeilijk een goede bestemming
kan worden gevonden. Hoofd
ingeland J. van Schaik was het
daarmee eens, maar meende dat
in het contract met de koper wel
opgenomen kan worden dat bij
een wijziging van de bestem
ming van het gebied in Sluiskil
het gebouw fors meer waard zou
kunnen worden en dat dan die
meerwaarde ook naar het schap
moest terugvloeien.
Het dagelijks bestuur dankte
Van Schai k voor die commercië
le gedachte, maar gaf onmiddel -
lijk ook aan dat de kandidaat
koper van een dergelijke con
tractclausule niet geporteerd
zou zijn. Overigens kan het
schap de eerstkomende drie jaar
nog wel van het gebouw gebruik
maken op huurbasis. Het onder
zoekswerk voor het waterschap
zal dan ook die jaren in Sluiskil
worden uitgevoerd. Na die drie
jaar staat het het schap vrij om
het labwerk te gunnen aan het
waterschap Zeeuwse Eilanden
of een commercieel bedrijf. Het
afstoten van het eigen lab levert
het waterschap een structurele
besparing op van ruim een ton.
Privatiseren van de werkzaam
heden op termijn levert daar
nog eens een veelvoud van op.
VLISSINGEN - In het Zieken
huis Walcheren in Vlissingen is
van 13 tot en met 24 november
een wandexpositie van de Kin
dertelefoon Zeeland te bezichti
gen.
1997 gepland tijdpad
door Jasper van derBliek
Het openbaar vervoer in Zeeland
krimpt meer en meer. Ten faveure
van de Randstad wil de NS tijdelijk
minder treinstellen inzetten en waar
schijnlijk rijden er vanaf begin volgend
jaar in de late avond en in de weekein
den minder of geen bussen. Ook func
tioneert de aansluitgarantie van trein
op bus maar gebrekkig.
Gisteren luidde Rover de noodklok,
omdat de kwaliteit van het vervoer per
trein 'ver beneden een aanvaardbaar
niveau' is gekomen. Volgens de reizi
gersorganisatie rijzen de vertragingen
de pan uit en is de drukte in de spits
enorm. Samen met de consumenten
bond en de ANWB heeft Rover een
spoedzitting van overlegorgaan Locov
(Landelijk Overleg Consumentenbe
langen Openbaar Vervoer) geëist om
een oplossing te forceren. In een reactie
op de klachten onderkent de NS alle
verwijten. Er is te weinig materieel
voorhanden en van de beschikbare trei
nen zijn er te veel door defecten of een
onderhoudsachterstand niet in ge
bruik.
Volgens voorlichter J. Krijgsman is er
een oplossing, maar wel voor de lange
termijn. „We hebben 252 nieuwe trein
stellen besteld, maar het duurt twee
jaar voordat de eersten daarvan in ge
bruik genomen kunnen worden. En dat
is al ultrasnel, want normaal duurt het
vier jaar. We hadden dit liever al veel
eerder gedaan, maar er was heel lang
onzekerheid of de NS wel het recht zou
behouden om het spoornet te exploite
ren. Nadat dat bekend werd, hebben we
meteen die extra dubbeldekkers be
steld. Bij elkaar ter waarde van zo'n
miljard gulden."
Treinstellen
Tot 2002 blijven de huidige problemen.
Vooral in de Randstad is het volgens
Rover te gek. Eén van de oplossingen
van de NS om het almaar groeiende
aantal reizigers daar op te vangen, is
het wegkapen van treinstellen uit 'dun
ne' regio's als Zeeland. Niets nieuws en
naar alle waarschijnlijkheid worden de
treinen op de Zeeuwse lijn weer korter.
Krijgsman: „Het is goed mogelijk dat
bepaalde regio's tijdelijk minder trein
stellen krijgen. Het aantal reizigers
blijft nu eenmaal groeien, vooral in de
Randstad. In Zeeland is die groei veel
kleiner."
Voor Rover-bestuurslid M. Lootens,
woordvoerster voor Zeeland, is de maat
zo langzamerhand vol. „Ik ben hier al
vaak boos over geweest. We zijn al af
hankelijk van dat ene spooiiijntje en
dat blijft de NS maar inkrimpen."
'gsdB
Reizigers die met de bus op het station in Vlissingen aankomen, moeten ondanks de sinds 1996 van kracht zijnde aansluitga
rantie, vaak nog steeds (tevergeefs) rennen om de trein te halen. foto Ruben Oreel
Openbaar vervoer
Een ander probleem waar Zeeland mee
te kampen heeft is de slecht functione
rende aansluitgarantie van bus op
trein, sinds 1996 vankracht. Hoewel de
provincie de enige Nederlandse regio is
waar een dergelijke service bestaat,
moet het volgens Rover desondanks wel
goed werken. „Het probleem is dat veel
reizigers niet weten dat die garantie er
is", zegt Lootens. „En ook conducteurs
weten het te weinig, omdat dit alleen in
Zeeland bestaat en zij door het hele
land werken. Wat wij zouden willen, is
dat het naast op de stations, ook in de
trein omgeroepen wordt. Dan is ieder
een van de regeling op de hoogte."
Commercieel directeur H. Bouma van
Connexxion sluit zich aan bij Rover.
„We krijgen veel klachten van mensen
dat ze de conducteur niet kunnen vin
den en daardoor de bus missen, want
dan kan de chauffeur niet gewaar
schuwd worden. Ik heb de NS gevraagd
om hier eens over te praten, want van
beide kanten is er de intentie om het te
verbeteren."
Namens de spoorwegen meldt voor
lichter Krijgsman dat dat overleg met
Connexxion 'binnenkort' plaatsvindt.
„Dan gaan we met hen de hele procedu
re eens rustig doorspreken en inhoude
lijk kijken hoe het werkt en wat er beter
kan." Van een eventuele opheffing van
de aansluitgarantie is volgens de NS-
woordvoerder in geen geval sprake.
Connexxion-man Bouma is iets terug
houdender. Volgens hem moet het be
staansrecht van de garantie afhangen
van het aantal mensen dat er gebruik
van maakt. „Als dat er echt heel weinig
zijn, moeten we nadenken over het nut
ervan."
Avondritten
Hoogstwaarschijnlijk zijn er volgend
jaar toch al minder bussen om aanslui
ting op te garanderen, omdat Connex
xion voor bijna drie miljoen moet be
zuinigen. De maatschappij verwacht
dat de financiële bijdrage van het Rijk
beduidend lager wordt en schrapt
daarom waarschijnlijk een aantal
avondritten. Reden voor de maatregel
zijn de teruglopende reizigersaantallen
en de daardoor dalende opbrengst.
De provincie Zeeland moet de nieuwe
dienstregeling nog wel goedkeuren,
maar volgens beleidsambtenaar ver
keer C. Lindenberg is er geen signaal
dat de politiek extra geld zal aanwen
den om buslijnen te behouden. Binnen
twee weken is de hoogte van de rijksbij
drage bekend en daarmee of de inkrim
ping van de dienstregeling doorgaat.
door Rinus Antonisse
GOES - Het aantal zonneboilers
in Zeeland neemt gestaag toe.
Maar de stijging van deze mi
lieubewuste apparatuur is bij
lange niet genoeg om in het jaar
2010 aan 10.000 zonneboilers
(of combinaties ervan met gas-
ketels) te komen. Op die hoe
veelheid heeft de provincie
Zeeland ingezet. Momenteel
worden in de provincie onge
veer 1100 wooneenheden voor
zien van warm water via zonne-
energie. Er is dus nog heel wat
werk aan de winkel.
Landelijk gezien loopt de pro
vincie achter bij het benutten
van zonne-energie. „Zeeland
heeft de meeste zon. Dat buiten
we nog niet ten volle uit, we la
ten eigenlijk iets liggen", zegt
bedrijfsleider H. Boonstra van
Energieservice Delta. Hij hoopt
dat daarin snel verandering
komt en dat onder meer ge
meenten méér gaan doen aan
het bevorderen van duurzame
energie.
Energieservice Delta steekt in
elk geval zelf de handen uit de
mouwen. Voor 2001 is de cam
pagne Zon in Zeeland voorzien.
Een project om gebruik van
zonneboilers in bestaande par
ticuliere huizen te bevorderen
en waarbij ook gemeenten, wo
ningbouwcorporaties en instel
lingen in de gezondheidszorg
actief worden benaderd. In de
campagne wordt ook gemikt op
het stimuleren van andere vor
men van zonne-energie, zoals
voor elektriciteitsopwekking.
Oliecrisis
Boonstra legt uit dat de kiem
voor het toepassen van zonne
boilers al gelegd is tijdens de
oliecrisis van 1973. Lange tijd is
er wat mee gesukkeld. Begin ja
ren negentig verschenen profes
sionelere producten op de markt
en ging de overheid (subsidie
)steun verlenen. Inmiddels
staan er in Nederland circa
50.000 boilers en het streven is
erop gericht dat het er over tien
jaar 100.000 zijn. Hoewel Zee
land naar verhouding wat ach
terloopt (er zijn geen heel grote
nieuwe woonwijken waar in
eens een grote klapper kan wor
den gemaakt) is Boonstra toch
niet ontevreden. „We lopen re
delijk in de pas."
Enei'giesex-vice Delta (een volle
dochter van Delta Nutsbedrij
ven, die in Zeeland een groot
deel van de zonne-energiemarkt
bestrijkt) heeft zich afgelopen
tijd vooral bezig gehouden met
wat grotere projecten. Zo werd
het Cityhotel in Terneuzen
voorzien van een zonneboiler
van 120 vierkante meter, met
zes vaten van elk 750 liter in
houd. Bij woningen aan de
Schutterijstraat in Vlissingen
gebeurde hetzelfde. In het re
creatiepark Hof van Zeeland bij
Heinkenszand zijn in 165 wo
ningen zonnegascombinaties
geplaatst en in Veerse Bree bij
Vrouwenpolder 7 6 combinaties.
In Vlissingen kregen 54 nieuw-
bouweenheden in Rosenburg en
40 bestaande huizen in Paau-
wenburg zonneboilers. Dit jaar
zijn in appartementen aan de
Falckstraat in Vlissingen, de
witte flats in Souburg en het
verzorgingshuis Rehoboth in
Goes boilers gezet.
Boonstra geeft aan dat de prijs
van een zoninstallatie vergele
ken met de traditionele appara
tuur nog altijd aan de hoge kant
is, tussen 3500 en 4000 gulden.
Dat maakt plaatsing in een be
staand huis minder aantrekke
lijk, maar wanneer een cv-ketel
aan vervanging toe is, kan zon
zeker een optie zijn, meent de
bedrijfsleider. Sommige ge
meenten steunen een aanschaf
met subsidie. De gemeente Goes
bijvoorbeeld komt tot wel 3000
gulden over de brug. Vlissingen
is één van de acht deelnemers
aan een project voor de intro
ductie van zonne-energie. Mid
delburg hield vorig jaar een
zonneboileractie. Volgens
Boonstra is de inzet van ge
meenten onmisbaar om zonne-
energie een wijdere vlucht te ge
ven.
De Novem, organisatie voor
duurzame energie, houdt dezer
weken een verkiezing voor de
Zonneboilerstad 2000. Mensen
kunnen gemeenten hiervoor
aanmelden. In het VARA-radio-
programma Vroege Vogels wor
den 19 november de drie geno
mineerde steden bekend
gemaakt.
Iboren
tunnelgangen
Jr
Eric Oppers
foto Willem Mieras
door Ben Jansen
ELLEWOUTSDIJK - De aanleg van de Westerschelde-
tunnel brengt bijkomende werkzaamheden met zich
mee die, hoewel ze minder opzienbarend zijn, evenveel
aandacht en zorgvuldigheid vergen als het boorproces
onder de rivier. De wegen naar de tunnel vormen door
snijdingen van het landschap, waardoor bestaande ver
bindingen worden afgesloten. Met behulp van viaduc
ten, tunnels en dergelijke kunnen de nadelige effecten
daarvan goeddeels worden hersteld.
Op Zuid-Beveland vergt de inpassing van de weg naar
de Westerscheldetunnel de bouw van vijf viaducten, één
brug, één overkluizing van een leidingenstrook, één
duiker en één fietstunnel. „Tja", erkent Eric Oppers,
„we halen heel wat overhoop." Oppers maakt deel uit
van het drjemansteam van de NV Westerscheldetunnel
dat de uitvoering van de kunstwerken aan de noordkant
van de tunnel begeleidt. Een team dat volgens hem
wordt gekenmerkt door 'een plezierige mix van erva
ring en jonge gretigheid'. Voor de inbreng van dat laat
ste zorgt Oppers ongetwijfeld zelf: hij is 28 jaar.
Oppers - hij woont in Den Bosch - kwam in 1997 na zijn
studie als trainee bij de Bouwdienst van Rijkswater
staat om werkervaring op te doen. Via de tweede sluis
bij Lith en de rondweg Etten-Leur belandde hij bij de
Westerscheldetunnel. Een tot de verbeelding sprekend
project, maar Oppers haast zich te verklaren dat aan de
bouw van de negen kunstwerken op Zuid-Beveland
niets speciaals zit. „Het is gewoon standaard werk."
De constructie van de viaducten, de tunnel, de brug, de
overkluizing en de duiker mag dan in technisch opzicht
weinig spectaculair zijn, het interessante is volgens Op
pers ervoor te zorgen dat de uitvoering zo min mogelijk
hinder oplevert voor mensen die in de buuxl wonen. „De
omwonenden hebben toch al te maken met door hoger
hand genomen beslissingen. Je moet dan proberen door
overleg en regelmatige contacten de werkzaamheden
zodanig te laten verlopen dat overlast tot een minimum
wordt beperkt."
Dat geldt ook voor de overkluizing van de leidingen-
strook pal ten noorden van het tolpl ei n in aan leg. De lei
dingen dienen voor de aan- en afvoer van grondstoffen
voor en producten van bedrijven in Vlissingen-Oost.
Oppers,Tij dens de werkzaamheden moeten die leidin
gen natuurlijk wel intact blijven. Dat stelt eisen aan de
uitvoering en het is ook gewenst dat de bedrijven ervan
op de hoogte zijn dat alles in het werk wordt gesteld om
schade te voorkomen."
door Wout Bareman
GENT - De aanleg van een
tweede tunnel onder het Kanaal
Gent-Terneuzen is een flinke
stap dichterbij gekomen. Naast
de 'oude' tunnel bij Zelzate zou
een tunnel moeten worden aan
gelegd ter hoogte van het Siffer-
dok in het havengebied pal ten
noorden van Gent. De menings
verschillen over het tracé zijn
uit de wereld: het havenbedrijf,
de havengemeenschap (bedrij
ven) en de adviserende diensten
van stad, provincie en Vlaams
Gewest zijn het eens. En daar
mee groeit de haalbaarheid van
het project.
In december hakt de Vlaamse
regering de knoop door. Gezien
de eenstemmigheid ligt het voor
de hand dat wordt gekozen voor
een tunnel van ruim 700 miljoen
gulden, die behalve het kanaal
zelf een groot deel van de bedrij-
venterrein aan weei'szijden van
het kanaal ki'uist. Verkeers
technisch is het de meest aan
trekkelijke oplossing, omdat
het niet alleen de twee ontslui
tingswegen (R4-West en -Oost)
verbindt, maar ook direct aan
sluit op de afslag naar de inter
nationale autowegen EÏ7-E40.
In de Vlaamse Kanaalzone
wordt al dertig jaar gebakkeleid
huizetunnel een prima alterna
tief zou zijn voor de oude tunnel,
als die onverhoopt door welke
oorzaak dan ook zou moeten
worden afgesloten.
Nu er eensgezindheid is in de
Gentse haven, ziet Zelzate de
bui al hangen. Het gemeentebe
stuur heeft aangekondigd zich
lengte 6,5 km
WEEKBOEK TUNNEL
over het tracé voor de tweede,
gezien de verkeersdruk onmis
bare tunnel.
Jarenlang werd uitgegaan van
een tunnel halverwege het ka
naal tussen Zelzate en Gent on
der het Rodenhuizedok. Dat
tracé genoot ook de voorkeur
van Zelzate, omdat de Roden-
V - *W''
3 november 2000
tot het uiterste te zullen verzet
ten tegen een meer duidelijk ge
legen tunnel. Maar Zelzate
moest in het verleden bijna al
tijd wijken voor de Gentse ha-
venbelangen, dus de uitkomst
lijkt duidelijk. Vraag is alleen
wie die 700 miljoen op tafel kan
leggen.
onlosmakelijk met elkaar ver
bonden." Tunneldirecteur Tin
Buis beaamt dat. „En juist dat
financiële aspect maakt de zaak
zo gecompliceerd. We moeten
veel procedures dooi'. Het nieu
we tijdpad en alle consequen
ties moeten niet alleen heel dui
delijk worden vastgelegd,maar
je moet met dat hele pakket ook
naar je aandeelhouders en je
i'aad van commissarissen
Voordat de twee partijen half
september om de tafel schoven,
was er al minstens een half jaar
voorbereidend werk gedaan
KMW en de Bouwdienst van
Rijkswaterstaat, die namens de
NV de tunnelbouw nauwlettend
volgt, hadden bijvoorbeeld al
uitgebreid gestudeerd op de mo
gelijkheid om de afbouwfase te
bekenden. In de oorspronkelijke
schema's werd ervan uitgegaan
dat die afbouw twintig maan
den in beslag zou nemenAl snel
kwamen de deskundigen tot de
conclusie dat daarin - uit oog
punt van veiligheid - nauwe
lijks rek zat. Tegelijkei-tijd
boren en afbouwen zou op logis
tieke (het transport van bouw-
materialen over één spoorlijn
per tunnelbuis) problemen stui
ten. Nu echter lijkt het erop dat
de afbouwfase tóch kan worden
bekort. Er zou op verschillende
plaatsen in de buizen bijvoor
beeld wel degelijk met dubbel
spoor kunnen worden gewerkt
en op die manier zouden er extra
treinen kunnen worden ingezet.
Of nog spectaculaire winst kan
worden geboekt in het boorpro
ces, is de vraag. Scheidend
KMW-directeur Hui b de Jonge -
een bouwer met wereldfaam -
vond dat hij donderdag een op
timistisch beeld schetste met de
vooi'spelling dat de boi'en over
21 maanden Ellewoutsdijk zul
len hebben bereikt. Maar hij ba
seerde dat wel op een jarenlange
ervaring in de bouw.
Half november maken de NV
Westei-scheldetunnel en KMW
bekend hoeveel later dan 15
maax-t 2003 volgens hen kan
worden opgelevei'd. Feit is dat
de boormachines nu meer dan
goede voi'deringen maken:
Neeltje Suzanna was in de west
buis 1932 meter gevorderd (966
tunnelringen) en Sax-a zat in de
oostbuis op 15 56 meter (778 rin
gen). Gemiddeld vorderen de
twee booi'machines zeven tun
nelringen per etmaal. En dat is
boven het geplande gemiddelde
van 12 meter per dag.
(Advertentie)
Kees den Herde
Interieurstyling
Walcheren
door Wout Bareman
TERNEUZEN - De besprekin
gen tussen de NV Westerschel
detunnel en tunnelbouwer
KMW verlopen al net zo traag
als het boorproces in de begin
fase. Terwijl de booi'machines
Neeltje Suzanne en Sara nu op
volle snelheid - en zelfs meer
dan dat - liggen, sleept het over
leg tussen de opdrachtgever en
de bouwer over een nieuw tijd
schema zich voort. De gespreks-
partners vexwachten er nu half
november uit te zijn.
Is dat het geval, dan hebben de
onderhandelingen precies twee
maanden in beslag genomen. En
dat is veel langer dan aanvanke
lijk was verwacht. Woordvoer
der Ingo de Moor van de NV
Westerscheldetunnel geeft dat
toe. „Maar het is dan ook een
enorme exercitie. Je hebt het
over de bijstelling van de plan-
Een tweede tunnel ter hoogte van het havengebied ten noorden van Gent verbindt de twee ontsluitingswegen en sluit direct aan op de af- ning en vooral ook over het kos-
slag naar de internationale autowegen. foto Peter Nicolai tenaspect; die twee zijn immers
125, Serooskerke, 0118-593030
Stormvloedkering. Ei van Columbus
in de politieke impasse uit de jaren
zeventig. Oosterschelde open of dicht.
Misschien is dat ei uitgebroed in een
stoel die rust geeft om creatief te
kunnen filosoferen. Bijvoorbeeld zo'n
comfortabele zetel van Leolux. U kunt
het zelf uitproberen. Er lekker lui in
zitten Lezen, converseren of relaxed
over het leven nadenken. Met een
knipoog naar Papageno, die vrije
vogel uit Mozart's Zauberflöte.