De stiefdochters van Amsterdam
Het zoete
zwarte water
PZC
30
Westelijke
eilanden
Ecodrome
Zwolle
Alpenexpress
Wijntochten
Valencia
Ongenood
Trabant
Skispringen
zaterdag 28 oktober 2000
Er is geen betere manier
om de hoofdstad te leren
kennen dan met een ras-Am-
sterdammer op stap te gaan.
Al dertien jaar biedt 'Mee in
Mokum' die mogelijkheid.
Nieuw dit jaar zijn de mari
tieme wandelingen. Een er
van leidt naar de westelijke
eilanden. Ze liggen op amper
één kilometer van het Cen
traal Station van Amster
dam. Toch vormen ze een
witte plek op de toeristen-
kaart. Ten onrechte.
In café-restaurant 'De Gouden
Reael' herinnert niets aan Jan
Mens. En dat is vreemd, want de
schrijver gebruikte het etablis
sement aan de Zandhoek 14 als
decor voor zijn gel ij knamige ro
man. Toch is er in de gelagkamer
geen exemplaar van de bestsel
ler uit 1940 te ontdekken. Zelfs
een foto van de schrijver ont
breekt. Op een steenworp af
stand is er wel het Jan Mens
Plein. Maar je wordt niet echt
vrolijk van die fantasieloze
kwak woningwetwoningen
rondom een speelplaatsje met
plein vrees. Geen plek dus om
een romancier mee te eren.
Jan Mens had beter verdiend.
Want mede dankzij zijn boek
'De Gouden Reaelover de onge
huwde moeder Griet Manshan
den en haar café zag het ge
meentebestuur van Amsterdam
een halve eeuw geleden af van
de plannen om de huizen aan de
Zandhoek te slopen. De 17de-
eeuwse panden zijn inmiddels
prachtig gerestaureerd en bie
den een staalkaart van typisch-
Amsterdamse gevels in alle
soorten. Opvallend zijn de hou
ten trappen voor de huizen. De
deuren kregen een hoog afstap
je, omdat de kaai bij hoog water
regelmatig overstroomde. Mis
schien draagt een van de panden
daarom de naam 'Ark van
Noach'
Witte plek
De Zandhoek is een van de
meest idyllische plekjes op de
Westelijke Eilanden; een foto
geniek juweeltje, met uitzicht
op het IJ. Toch struikel je er niet
over de toeristen en dagjesmen
sen, want reisgidsen reppen niet
of nauwelijks over het Realen-,
Prinsen- en Bickerseiland. Op
amper één kilometer van het
Centraal Station vormen ze een
witte plek op de toeristenkaart.
Volgens stadsgids Riek Broers
heeft dat te maken met de be
reikbaarheid. De spoorlijn
vormt een barrière." Vanuit het
centrum zijn de eilanden alleen
te bereiken via treurige tunnel
tjes onder de 6-baans spoor
baan, waar elke minuut een
trein overheen dendert. Boven
dien zijn de eilanden niet inte
ressant voor het massatoerisme.
Er zijn geen winkelstraatjes,
geen musea of andere attracties.
Trams en bussen rijden er met
een boog omheen. Het autover
keer ligt er aan banden. De ka
rakteristieke ophaalbruggen
die de eilanden met elkaar en de
rest van de stad verbinden, ver
sterken het gesoleerde karakter.
Maar de drie stiefdochters in de
luwte van de stadsdrukte zijn
wel degelijk charmant. Ze stra
len ook doordeweeks een zon
dagochtendsfeer uit, die uitno
digt om in alle rust langs de
grachtjes te slenteren en te ge
nieten van de oude schepen en
de witte ophaalbruggetjes, die
tot de mooiste van Amsterdam
behoren. De 'Drieharingen-
burg' bijvoorbeeld en de 'Gal-
genbrug', zo genoemd omdat
het kippenbruggetje vroeger
een riant uitzicht bood op het
galgenveld, waar de lijken van
gehangenen ter waarschuwing
en vermaak wiegden in de wind
tot ze doodleuk waren wegge
rot.
Dit is Amsterdam voor gevor
derden. Langs de grachten en
schilderachtige straatjes met
stoere namen als Bokkinghan
gen en Nieuwe Teertuinen rij
gen onafzienbare rijen pakhui
zen zich aaneen tot wanden van
ruwe schoonheid. De namen
staan op de luiken geschilderd.
De Korenschuur. De Teerton. De
Schelvis. De Gouden Kop. De
Walvisch. De Vrede. Mercurius.
Insulinde. Namen uit de Gou
den Eeuw, toen de drie westelij
ke eilanden aan het IJ werden
ontworsteld, om te dienen als
stapelmarkt voor de goederen
die vanuit alle windstreken
naar wereldhaven Amsterdam
werden gebracht. Men noemde
de westelijke eilanden in die tijd
de 'voorraadschuren van Euro
pa'. Hier lagen de goederen op
geslagen van de steenrijke
kooplieden die in de grachten-
gordel hun stadspaleizen lieten
bouwen.
Later verrezen op de eilanden
ook woningen, fabriekjes en
scheepstimmerwerven. Op hét
hoogtepunt van de maritieme
roem waren er 21 werfjes. Daar
van is nog een handjevol over.
Een van de meest schilderachti
ge is te bereiken via een smalle
steeg aan de Vierwindenstraat
10Het is de oudste scheepswerf
van Amsterdam. In 1627 begon
nen onder de naam 'Het Avon
tuur' en sinds 1885 eigendom
van de familie Bierenbroodspot.
Op het werfje ligt een tjalk op
het droge. De geur van roest,
teer, touw en hout.
De zwijgende schoonheid van
het water dat schepen, pakhui-
De gidsenorganisatie 'Mee in Mokum' is een
initiatief van het Gilde Amsterdam. Meer
dan 200.000 dagjesmensen zijn al mee geweest
met één van de honderd oudere Amsterdammers
die als stadsgids optreden en op geheel eigen wijze
uit eigen ervaring over hun stad vertellen.
Er zijn onder meer wandelingen door de oude bin
nenstad, de Jordaan en de buurten die ankeren in
het maritieme verleden van de stad. Er wordt ge
wandeld in groepjes van ongeveer acht personen.
Deelname kost vijf gulden per persoon. Het beta
lingsbewijs geeft reductie op diverse attracties in
Amsterdam. De wandelingen duren 2 tot 3 uur en
starten elke dag (behalve maandag) om 11 uur bij
restaurant 'David Goliath' op de binnenplaats
van het Amsterdams Historisch Museum, Kalver-
straat 92.
Reserveren is mogelijk tot uiterlijk één dag voor
vertrek. Telefoon: 020-625.13.90 (maandag t/m
vrijdag 13-16 uur).
zen en bomen rimpelloos weer
spiegelt. Aardkleuren. Het lijkt
op een schilderij vanG. H.
Breitner. De schilder werkte van
1898 tot 1914 in een houten ate
lier op het Prinseneiland. Het
staat er nog steeds en is te zien
vanaf De Nieuwe Teertuinen.
Lachen
Het Realen-, Prinsen- en Bic
kerseiland kenden ook een lan
ge periode van verpaupering en
armoe. Maar sinds de jaren ze
ventig vindt een wederopstan
ding plaats. Bouwvallen en
krotten maakten plaats voor
nieuwbouw. Eeuwenoude pak
huizen en bedrijfspanden zijn
gerestaureerd en verbouwd tot
riante appartementen, kanto
ren, studio's en galeries. Ook
zijn er diverse ateliers, onder
andere van de vermaarde kunst
schilder Ans Markus. Aan de ge
vel van haar atelier prijkt een
gevelsteen met de vrolijke tekst
'Lachen'. Desteen is symbolisch
voor de westelijke eilanden.
Amsterdam lacht er weer, waar
het lang heeft gehuild.
Aad Struijs
Voor meterslange haaien
moet je er niet zijn. Het
Ecodrome te Zwolle doet
niet mee aan de trend van
grote nagebootste oceanen,
die de bezoekers veel oh's en
ah's moeten ontlokken. Want
zoetwateraquarium Rio Ne
gro, wordt bevolkt door klei
ne, kleurige vissen uit het
Amazonegebied
Voor de duidelijkheid, de vis
sen die we in het aquarium
hebben losgelaten, zijn speciaal
voor ons in Suriname en Brazi
lië gekweekt. Zeker als ecolo
gisch museum zou het een beetje
vreemd zijn, wanneer we de
echte Rio Negro laten leegvissen
om de dieren hier naartoe te
brengen. Zo werkt dat natuur
lijk niet,' legt woordvoerster
Karen van der Vorst uit Het is
de afgelopen dagen een drukte
van belang geweest in Zwolle,
waar de laatste hand is gelegd
aan de inrichting van de nieuw
ste attractie Rio Negro.
Het bestaande Biorama, een
grote glazen piramide met daar
in een tropische tuin, werd
daarvoor geheel onder handen
genomen. De beplanting in de
tropische tuin is aangepast aan
de nieuwe bewoners, zoals ha
gedissen, vlinders, pijlgifkik
kers, spinnen en vogels. In het
midden van de piramide is een
groot aquarium geplaatst, waar
omheen de bezoekers kunnen
wandelen. Een forse houten
trap leidt ze naar een platform,
waar vandaan men een goed
overzicht heeft over de bak.
Vanaf dit platform is het zicht
op het water het mooist. Men
kijkt in de diepte naar een oever
van het amazonewoud, waar
tussen boomwortels en planten
duizenden vissen hun weg zoe
ken.
Na Burgers Ocean in Arnhem en
het Oceanium in Rotterdam
lijkt het Ecodrome het derde at
tractiepark dat zich op het wa-
tergebeuren stort. Een nieuwe
trend wellicht? 'Nee, puur toe
val,' stelt woordvoerder Johan
Kaspers. 'Een tijd geleden zaten
we te tafelen met mensen van
Natura Biotoop, een belangen
vereniging voor liefhebbers van
zoetwateraquaria. Deze vereni
ging opperde dat het wellicht
leuk zou zijn iets met aquaria te
doen in het Ecodrome, vooral
om liefhebbers van tropische
vissen voorlichting te kunnen
geven. Veel mensen dromen van
een mooi zoetwateraquarium in
huis, maar weten onvoldoende
over het onderhoud en welke ei
sen bepaalde vissen aan hun
leefomgeving stellen. Wij waren
als museum wel toe aan een
nieuwe activiteit, en zo viel alles
dus op z'n plaats.'
Filtersysteem
Het Ecodrome, dat sinds 1997
bestaat, besloot een zoetwa
teraquarium aan te leggen dat
gebaseerd is op de in Brazilië
stromende rivier Rio Negro
(Zwarte Rivier), die uitmondt in
de Amazone. Hoewel de bak met
de afmetingen tien bij vijf bij
twee meter niet gigantisch oogt,
is het toch de grootste in zijn
soort in Europa, weet Karen van
De wilde gup is een van de bewoners van het zoetwaterbassin.
der Vorst. De eerste werkzaam
heden in de glazen piramide zijn
al in maart begonnen. Hoogte
punt was het plaatsen van de
bak, waarin een zoetwater-bio
toop is nagebootst. In het mid
den van het water ligt een lang
werpig eiland waar kleine
dieren rondscharrelen. Aan één
zijde van het eiland stroomt het
water snel, aan de andere, on
diepe zijde klotst het zacht te
gen de oever. Om het water zui
ver te houden is een ingenieus
filtersysteem nodig. Dat kan
aan de achterzijde door een gla
zen wand bekeken worden.
Het bassin biedt ruimte aan
liefst twaalfduizend vissen, va
riërend van heel klein tot rede
lijk groot. De eerste vierduizend
zijn maandag vrijgelaten, daar
na volgde in de loop van de week
de rest van de vissen. In de echte
Rio Negro komen ook piranha's
voor, maar als die er in Zwolle
bij geplaatst zouden worden,
zouden waarschijnlijk binnen
korte tijd alle overige vissen
verdwenen zijn. Daarom komt
er in het voorjaar een apart
aquarium voor deze roofvissen.
Mammoetbotten
Het idee achter het zoetwa
teraquarium is niet alleen het
verschaffen van kijkplezier,
maar dus ook het geven van een
stukje voorlichting. Het Eco
drome is immers een educatief
themapark. Dat betekent dat er
onder meer veel activiteiten
zijn, gericht op zowel kinderen
als volwassenen. Zij kunnen da
gelijks deelnemen aan work
shops of rondleidingen. Erg po
pulair bij de jonge bezoekers is
het opgraven, schoonvegen en
onderzoeken van mammoetbot
ten, een bezigheid die tot op he
den alleen in de buitenlucht kan
plaatshebben. Deze winter
wordt er echter een overkap
ping gebouwd, zodat het botten
graven ook bij slecht weer kan
doorgaan. De kinderen krijgen
een stukje grond toegewezen
dat ze voorzichtig moeten
afgraven. Ze vinden gegaran
deerd een origineel mammoet-
bot, dat ze wel mogen onderzoe
ken maar om begrijpelijke
redenen niet mogen houden.
Ecodrome omvat onder meer
een natuurhistorisch museum,
met veel geprepareerde dieren
of replica's, waaronder de uitge
storven dodo. Het aantal inter
actieve onderdelen in dit muse
um wordt de komende tijd
uitgebreid. Grote favoriet bij
vooral kinderen is de reis dooi
de aarde, waarbij je in een kar-
foto GPD
retjes langs het ontstaan van on
ze planeet wordt gevoerd. Ten
slotte zijn er diverse exposities,
deels permanent en deels tijde
lijk. Nog tot begin volgend jaar
is de tentoonstelling Verboden
souvenirs te zien, een bijna grie
zelige collectie opgezette kro
kodillen en apen, ivoren voor
werpen en slangenlederen
tassen, die de douane op Schip
hol uit de bagage van vakantie
gangers heeft onderschept.
Alice Plekkenpol
Hoewel er in het seizoen
1998/1999 door nog bijna
30.000 passagiers gebruik van
werd gemaakt, rijdt er de ko
mende winter geen 'Franse' Al
penexpres meer. Dat betekent
dat populaire skibestemmingen
als Les Arcs en Les Trois Vallées
(Courchevel en dergelijke) per
trein alleen nog bereikbaar zijn
met de aanzienlijk snellere
(maar ook duurdere) Thalys. De
Alpenexpres naar zowel Oos
tenrijk als Zwitserland blijft
wel gewoon 'in de vaart'.
Jeanet Bruining organiseert
ook dit jaar weer een aantal
wijnwandeltochten door Duits
land. Daaronder een vierdaagse
(van 16 tot en met 19 november)
in de Mittelmosel waar de drui
ven worden gebruikt voor wij
nen als Traben-Trarbach, Erde-
ner Treppchen, Würziger
Würzgarten en Bemkasteler
Docter. De wandelingen worden I
gemaakt vanuit een vier ster
ren-hotel in Zeltingen (50 kilo
meter van Trier) en eindigen alle
in een domein waar uiteraard
uitgebreid van de wijnen kan
worden geproefd.
Informatie: Jeanet Bruining,
telefoon 070 - 3620707.
Het aantal lijndiensten van
Transavia naar populaire
vakantiegebieden, breidt zich
verder uit. Vanaf 25 maart vol
gend jaar worden de bestem
mingen Valencia (drie keer per
week) en het op het Griekse vas
teland gelegen Thessaloniki
(vijf keer per week) door de Ne
derlandse luchtvaartmaat
schappij aangevlogen. Kaartjes
voor lijndiensten zijn over het
algemeen duurder dan die voor
chartervluchten, maar hebben
het voordeel dat ze niet tegelijk
met logies (in een zogeheten
'package-deal') hoeven te wor
den geboekt. Transavia hoopt
met de uitbreiding van het aan
tal lijndiensten niet alleen meer
vakantiegangers te trekken, die
liever individueel op stap gaan
dan met een touroperator, maar
ook zakenreizigers.
Ongenode Gasten' is de naam
van het nieuwste deeltje uit
de reeks 'Zoo Informatie' die
sinds jaar en dag door het Noor
der Dierenpark wordt uitgege
ven. Zoals de naam al min of
meer zegt, beschrijft het boekje
voorzichtig uitgedrukt 'minder
gewaardeerde dieren'. Zoals
muizen, mijten, spinnen en pis
sebedden ook. Ze komen, net als
de mysterieuze kerkuil trou
wens, allemaal in woord en
(schitterend) beeld voor in 'On-
genoode Gasten', dat kan wor
den besteld door 12 gulden over
te maken op giro 92.75.86 van
het Noorder Dierenpark onder
vermelding van de titel van het
boekje. Aan het loket ter plaatse
is de prijs 8,50 gulden.
Het Ecodrome is gevestigd aan de Willemsvaart, tien minuten lo
pen van het NS-station in Zwolle of per auto bereikbaar via de
ring-Zuid. Het museum is tot eind deze maand dagelijks geopend
van 10.00-17.00 uur, vanaf november op woensdag van 12.00-17.00
uur en in het weekeinde van 10.00-17.00 uur. Entree: volwassenen
16,00 kinderen van 4-11 jaar 13,50. Parkeren: 5,00.
Toeristen die Dresden bezoe
ken, kunnen de stad tegen
woordig verkennen met een
Trabant, de bekende tweetakt-
auto uit de tijd van de DDR. Via
een radioverbinding wordt on
derweg uitleg gegeven over on
der meer de bezienswaardighe
den en de geschiedenis van
Dresden.
Informatie en reserveringen:
High Live Evenets, lm Walds-
chlösschen, Sudhausweg 8,
D-01099 Dresden,
tel. 0049.3518990066,
fax 0049.89900,
e-mail: post@trabi-safari.de en
internet: www.trabi-safari.de
In het in het Salzkammergut
(Oberösterreich) gelegen Bad
Goisern wordt van 11 tot 14 ja
nuari 2001 een beginnerscursus
skispringen georganiseerd. Er
staan vier springschansen ter
beschikking, oplopend van heel
klein tot vrij groot. Het is de be
doeling dat cursisten uiteinde
lijk een sprong kunnen maken
van om en nabij de veertig me
ter. De uitrusting wordt ter be
schikking gesteld en de prijs
voor dit alles bedraagt per per
soon (omgerekend) iets meer
dan 750 gulden inclusief onder
meer vier overnachtingen in een
ontbijtpension en een video
analyse.
Informatie en boekingen: O
Touristik, Khevenhüllerstrae
14, A-4010 Linz, Oostenrijk, tel.
00 43 732 -663024, fax: 00 43
732 663025.
De Drieharingbrug is een van de mooiste kippenbruggetjes in Amsterdam.
foto GPD
