In eindeloze cadans
genieten van stilte
Skiën met je neus tegen de sprookjesberg
Zweden
Pays du
Mont Blanc
Op wintersportvakantie
in Zweden? Nou nee, be
dankt. Als je niet zo'n lief
hebber bent van langlaufen,
dan heb je daar toch niets te
zoeken. Een eerste bezoek
aan het land van Pipi Lang
kous, jaren geleden, ver
sterkte die overtuiging
alleen maar. Het bezochte
skigebied bestond uit een
veredelde molshoop waarop
een handvol kinderlijk een
voudige mini-afdalingen
was gedrapeerd. Nee, dat
was niet voor herhaling vat
baar. Toen zich toch een her
haling aandiende, revan
cheerde Zweden zich niet
alleen, maar voegde ook een
meerwaarde toe aan de bele
ving van de wintersport.
T X Tintersporten is voor velen
V V een synoniem voor alpine
skiën. Skiën, skiën en nog eens
skiën, anders is de winterva-
kantie niet geslaagd. Een week
je in de Zweedse provincie
Dalarna was echter genoeg om
te ontdekken dat je ook anders
tegen zo'n winters tripje kunt
aankijken en er in de meest let
terlijke zin van het woord een
allround sneeuwvakantie van
kunt maken. Saai? Nee, hele
maal niet. Heerlijk juist.
Dat besef dringt overigens niet
direct door als we arriveren in
ldre Fjall. Het woord fjall bete
kent in het Zweeds zoiets als
'berg met een top boven de
boomgrens'. Daarvoor is in
Zweden overigens niet zoveel
nodig, zo leert ldre, want de
huisberg daar reikt net iets bo
ven de elfhonderd meter. Anders
dan in de Alpenlanden is die
hoogte in Zweden ruim vol
doende om een sneeuwgarantie
te kunnen geven van december
tot half april. „Als er in die pe
riode niet ten minste dertien
pistes en vijftig kilometer loipe
beschikbaar zijn, krijgen de
gasten hun geld terug. En geloof
me, in al die 3 7 jaar dat ldre Fjall
nu bestaat, heeft het nooit tot
uitbetaling hoeven komen",
vertelt Henk Klein Poelhuis.
Deze Tukker vestigde zich twee
jaar geleden definitief in ldre.
Hij verdient daar in de zomer
maanden de kost met het geven
van vliegviscursussen. Een tak
van de vissport die hem al vele
jaren geleden naar Zweden lok
te en hem steeds weer deed te
rugkeren, tot hij er uiteindelijk
maar bleef.
ldre Fjall laat zich het best om
schrijven als een ski-resort. Het
is een vakantie-enclave, zo'n
kleine tien kilometer boven het
dorpje ldre. Het centrale mid
delpunt vormt het hoofdge
bouw. Fraai gelegen met een fa
belachtig panoramisch uitzicht
richting Noorwegen. In het ge
bouw zijn alle belangrijke voor
zieningen ondergebracht; res
taurants, een sportwinkel, een
supermarkt en diverse confe
rentiezalen. Verder zijn er een
zwembad, een sporthal, ruim
ten voor fitness en aerobic, een
dan ook niet moeilijk te doen
over een metertje meer of min
der. En dat geldt ook voor de
mensen die met de caravan naar
ldre Fjall komen. Zij vinden een
riante plek op de camping direct
aan de piste.
Die ruimte en de daarmee ge
paard gaande vrijheid, voor ons
Nederlanders een ongekende
weelde, geven Zweden als win-
tersportland beslist een meer
waarde. Het stelt je immers in
staat activiteiten te onderne
men die in het overbevolkte Ne
derland en zelfs in de Alpenlan
den ondenkbaar zijn. Zoals een
tocht maken met een hon
denslee, of - bijna het andere ui
terste - onbeschoft raggen op
een sneeuwscooter.
Waar dat laatste in meer dicht
bevolkte gebieden storend en le
vensgevaarlij k is, kun je in Zwe
den je gang gaan. Gillend van de
sensatie met 70 kilometer per
uur over een bergweggetje
scheuren, voorzichtig manoeu
vrerend over bospaden, heuvel
tje op heuveltje af. Om dan de al
gesloten skipiste op te stuiven
en in duizelingwekkende vaart
naar beneden te denderen. En
niemand die last heeft van het
helse geknetter der scooters.
En waar anders dan in Zweden,
krijg je de kans een rit te maken
met een hondenslee. Niet van
dat passieve en ijskoude meeg-
lijden met een ervaren honden
menner, maar zelf op de glij-
ijzers staan en proberen die on
stuimige meute honden met de
daar achteraan dansende en
bonkende slee onder controle te
houden. Ervaren dat het alleen
al een kunst is om de zaak in ba
lans te houden als dat uitgelaten
viertal de bochten wat krapper
wil aansnijden dan de slee toe
laat. Simpel is het niet, maar
wel heel bijzonder.
Waar je dergelijke activiteiten
in de Alpenlanden beschouwd
als een incidentele extraatjes,
lijkt het er in Zweden bijna als
vanzelfsprekend bij te horen.
Overal kom je de hondensleeën
en snowscooters tegen. Dus
waarom zou je zelf ook niet eens
opstappen? Bovendien zijn de
skigebieden er niet van die om
vang dat je iedere dag een ande
re tocht kunt maken In ldre
Fjall kom je om relaxt te skiën,
ontspannen samen van de
sneeuw te genieten. Dan is een
of twee dagen wat anders doen
helemaal geen straf. Je bent im
mers op sneeuwvakantie en dat
moet je volledig uitbuiten.
En zo kan het gebeuren dat je
opeens toch op de langlauf-ski's
staat, terwijl je jezelf had be
zworen dat nooit meer te doen.
Goed materiaal en een dito le
raar nemen een flinke portie
weerzin weg, de omgeving doet
de rest. Kilometers lang kom je
geen mens tegen. Groter is de
kans dat je oog in oog komt te
staan met een kudde rendieren
of een paar kolossen van elan
den. De beren, die er leven, doen
's winters een flinke tuk en de
aanwezige wolven en lynxen
gaan mensen liever uit de weg,
dus daarover geen zorgen.
In die ambiance ontdek je dan
dat wintersporten meer kan zijn
dan alpineskiën alleen en geniet
je in eindeloze cadans van de
uitgestrekte besneeuwde
Zweedse stilte.
Mirjam van Twisk
Id re Fjall heeft vijftig liften en
55 geprepareerde pisten,
waarvan er dertig besneeuwd
kunnen worden met kanonnen.
Verder zijn er een snowboard-
park en 150 km. gespoorde loi
pen. Wachttijden bij de liften
zijn er niet of nauwelijks. Voor
de weken 7. 8 en 9 is tijdig boe
ken geboden.
De reis is altijd het grootste
struikelblok voor een skivakan
tie in Zweden. De hogere kosten
die zo'n reis met zich meebren
gen worden enigszin gecompen
seerd door de kosten voor les
sen, liften en onderdak, die
onder het niveau van de Alpen
landen blijven. Zo kost een stu-
ga in het hoogseizoen gemiddels
zeven- a achthonderd gulden
per week.
Het snelst is de afstand te over
bruggen per vliegtuig, eerst
naar Stockholm, dan met een
binnenlandse vlucht naar Mora
en per lijnbus naar ldre. Boot
verbindingen zijn er ondermeer
naar Göteborg en Oslo. Een al
ternatief voor automobilisten is
tegenwoordig de nieuwe brug
tussen Kopenhagen en Malmö.
Meer informatie geeft het
Zweeds Verkeersbureau, tel.
0900-2025.200 (75 cent p.m.),
internet: wwAV.visitsweden.com
en info@idrefjall.se
tennis- en badmintonhal, een
bowlingbaan en natuurlijk een
café waar de après-ski uitbun
dig wordt beleefd.
Tweeëndertig liften en zevenen
dertig afdalingen, waarvan de
langste bijna drie kilometer telt
het gebiedje. En dat zijn echt
niet allemaal van die kinder
achtige afdalingen. Maar liefst
dertien ervan hebben de kwali
ficatie 'zwart'. Nee, pikzwart
zijn de meeste niet, maar een
paar boezemen toch wel enig
respect in. Met als absolute hor
rortopper de beruchte Chocken,
de steilste afdaling van Zweden.
Een hellingspercentage van 47
procent, maakt hem zo steil, dat
zelfs de pistenbull alleen kan
prepareren als hij met een staal
kabel aan een mast gezekerd is.
Zo loodrecht stort Chocken zich
naar beneden, dat hij gebruikt
wordt voor wereldcupwedstrij
den speedskiën.
De andere pisten van het gebied
laten zich karakteriseren als erg
geschikt voor beginners en ide
aal voor gezinnen met kleine
kinderen. ldre Fjall kreeg erin
1997 zelfs een prijs voor.
Tarieven
Dat uit zich in een heerlijke
speeltuin met heuse mini-
sneeuwscootertjes, in een oog
strelend parkje waar de ski-
schooi de kleintjes de eerste
beginselen van het skiën bij
brengt, maar bijvoorbeeld ook
in de tarieven. Voor kinderen tot
en met zeven jaar is de liftkaart
gratis. Kinderen tot en met zes
jaar eten gratis mee in het res
taurant en tot en met elf jaar
eten ze er voor half geld.
ldre Fjall beschikt over zesdui
zend bedden, die zijn onderge
bracht in 650 stuga's. Die char
mante, typisch Zweedse,
houten vakantiehuisjes zijn er
in kleine en grote uitvoeringen,
eenvoudig en luxueus. Het com
plex is zeer ruim opgezet. Maar
ja in Zweden, dat 8,9 miljoen in
woners telt en twaalf keer gro
ter is dan Nederland, hoeven ze
zaterdag 21 oktober 2000
Het ski-resort ldre Fjall, enkele honderden stuga's en een camping omgeven door pistes.
Lausanne
aN GENEVE
Annecy
Aix-les-Bains
#T
In volle vaart de piste af. In het skigebied van de Mont Blanc is er voor iedereen wel een geschikte piste.
Wie denkt aan skiën in
Frankrijk krijgt wel
licht visioenen van trendy
wintersportcomplexen vol
moderne nieuwbouw en ver
laten spookdorpen in de zo
mer. Maar er zijn ook au
thentieke dorpen waar de
oorspronkelijke bevolking
ondanks het wintertoerisme
gewoon koeien melkt om er
reblouchon-kaas van te ma
ken en 's avonds een pastis
drinkt aan de bar. Winter en
zomer. Bijvoorbeeld in de
Pays du Mont Blanc in het
hart van de Franse Alpen in
de Haute-Savoie, ten zuiden
van Genève.
Op de kaart ziet het elegante
skigebied Pays du Mont
Blanc er enigszins petieterig uit.
Een klein stukje in dat grote
Frankrijk. Maar bungelend tus
sen hemel en aarde in een stoelt-
jeslift voor vier, dringt het besef
door dat dit een typisch hori
zontale opvatting is van een
mens uit een land zonder ber
gen. Wintersport in de streek
van de Mont Blanc, metz'n 700
kilometer aan skipistes van ver
schillend niveau, is bijzonder.
Niet alleen omdat die prachtige
bergreus van 4807 meter, West-
Europa's hoogste berg, voortdu
rend in het vizier komt. Maar
ook omdat de authentieke sfeer
in de dorpen, die zich terrasge-
wijs over het gebergte uitstrek
ken, niet door internationaal
skivertier is vermoord. De be
volking woont er winter en zo
mer, het vee staat op stal, in het
midden staan oude barokke
kerken en 's avonds drinkt men
een aperitief aan de bar.
De winterse gasten zijn welkom
in de bergdorpen tegenover de
Mont Blanc, maar overheersen
niet. De overheid ziet hier
nauwlettend op toe; zo mag er
geen hotel of chalet worden ge
bouwd dat boven de klok van de
plaatselijke kerk uitsteekt. Ook
ziet men niet graag alle sportie-
velingen met de auto naar de
piste vertrekken. Omwille van
het milieu en verdere overlast
wordt het openbaar vervoer met
grote regelmaat ingezet om de
wintersporters te vervoeren
naar de skiliften, die hen vervol
gens in een minuut of twintig
ver omhoog brengt.
Elk dorp in het uitgestrekte ski
gebied heeft min of meer zijn ei
gen mogelijkheden. Zo is er
Combloux, dat gezegend is met
een sprookjesachtig zicht op de
Mont Blanc en een burgemees
ter die ook loodgieter is. Vooral
beginners kunnen hier goed te
recht. Oog in oog met de Mont-
Blanc kunnen ze op de beboste
hellingen gebruik maken van de
diensten van een legioen skile
raren van de Ecole de Ski Fran-
fais om de beginselen van de
sport onder de knie te krijgen
Dan is er Les Contamines-
Montjoie, met z'n 120 kilometer
piste van verschillend niveau
lang niet gek voor families Voor
iedereen is er wel een geschikte
skibaan bij. En dat is wel 'trés
classe' of 'nickelchrome', zoals
de trendy snowboarders in hun
wijde broeken voortdurend roe
pen wanneer iets ze bevalt.
Voor hen is er een speciale piste
aangelegd met snowpipes en
een racebaan om te stunten on
der de begeleidende klanken
van technomuziek. Maar lang
laufen, telemarken, sneeuw-
wandelen of een ski-safari bui
ten de piste kan ook.
Die trend willen we volgen en
huren de gids - drie keer op de
top van de Mont Blanc - Francis
in. Hij gaat voorop in een tocht
met 'raquettes', hetgeen er op
neer komt dat hij een soort ten
nisracket onder mijn voeten
bindt en me sommeert te lopen.
Omhoog uiteraard, dwars door
de natuur van het hooggebergte.
Die is van een adembenemende
schoonheid en intense stilte, zo
dat we zwijgend achter elkaar
omhoog ploeteren. De onele
gante, doch praktische sneeuw-
schoenen voorkomen dat we
wegzakken in de diepe sneeuw.
Af en toe wijst Francis op een
bevroren gentiaan en lacht me
bemoedigend toe. Dit is de ma
nier waarop men zich van ouds
her door de bergen verplaatst.
Francis verklapt een verticaal
berggeheim. „Inde 'montagne'
ben je nooit alleen. Vanuit het
dal turen ze met verrekijkers de
hellingen af. Er is er altijd wel
iemand die je ziet." Dat heeft
voordelen: 's avonds worden we
als oude bekenden begroet door
de kok van een restaurant dat
gespecialiseerd is in traditione
le gerechten uit de Savoie. Hij
trakteert ons op 'gésiers', een ty
pische lekkernij uit de streek,
bestaande uit malse kippen-
strotjes. Vervolgens eten we
lamsbout met tijm en ovenaard
appeltjes met pruimen. Natuur
lijk is er een kaasplank, waarop
de reblouchon niet ontbreekt.
Het verderop gelegen dorp Me-
gève is een aardig ski-alterna
tief voor de rijken der aarde. Het
dorp en de bergen waren vroe
ger bezit van de miljonairsfami
lie Rothschild en dat is nog
steeds te merken, Chique win-
tergasten laten zich vervoeren
in door paarden getrokken calè
ches met bontbekleding, winke
len in uiterst luxe winkels of
spelen polo in de sneeuw. Ge
vorderden op de ski, met voor
keur voor veel en moeilijk, vin
den ongetwijfeld hun draai op
een van de vele pistes rond het
grote Chamonix. En wanneer de
'grand ski' gaat vervelen, zijn er
genoeg andere mogelijkheden
voor wintersportvermaak. Dat
geldt overigens ook op het ge
bied van de après-ski.
Bij het dorpje Saint-Gervais
kan ook prima worden geskied,
maar het mooiste hier is wel
licht een nachtelijke tocht met
de bergtrein Tramway du Mont
Blanc omhoog door een surrea
listisch decor van dramatische
bergpieken en -dalen naar de
hooggelegen Col de Voza. De
wijze van terugkeer is faculta
tief: de cracks maken een ro
mantische fakkelafdaling, an
deren nemen een enkeltje dal
met de telecabine. De kans op
een ontmoeting met gemzen is in
het laatste geval groot.
Shyra Hueting
Het skigebied Pays du Mont Blanc ligt in de Haute Savoie en telt
14 gemeenten, waarvan Chamonix internationale bekendheid
geniet. De minder bekende bergdorpen zijn Combloux, Cordon, De-
mi-Quartier, Domancy, Les Contamines-Montjoie, Les Houches,
Megève, Passy, Praz-sur-Arly, Saint-Gervais, Sallanches, Vallorci-
ne. Elk dorp heeft een eigen VVV.
Vervoer: het gebied ligt op een kleine 1000 km. vanaf Midden-Ne
derland en is bereikbaar per auto (via Luxemburg), trein (via Brus
sel naar Saint-Gervais; vandaar met de lokale trein naar Chamonix
en Les Houches, of met bus en taxi naar de andere skidorpen in het
gebied) en vliegtuig (Genève). Activiteiten: Behalve alpine-skiën
zijn er in het gebied onder meer mogelijkheden voor langlaufen,
snowboarden, sneeuwscooteren, gletsjerskiën en surfen buiten de
piste, wandelingen, raquettes, telemarken, ski-safari's, helikopter-
tochten en autoraces op het ijs.
Skipistes: 700 km Loipes: 250 km Skipas: per station, maar ook voor
gehele gebied (zo'n f 400 voor 6 dagen). Sneeuwberichten: www.me-
teoconsult.fr Informatie: tel. 00-33-4-50-781210. Of via internet,
bijvoorbeeld www.combloux.com;www.lescontamines.com;
www.leshouches.com;www.st-gervais.net;www.megeve.com
