Wintersport-weg wijzer
Zespersoons liften en handsfree skipassen
PZC
HïïSsr™" Voor alle skiërs een stekkie
De Alpen
36
Huisdier mee
Ruimtevaart
Madurodam
Modelbouw
zaterdag 21 oktober 2000
Ltersportbestem-
ming? Kwestie van
smaak. En van geld.
Maar in de allereerste
plaats zal de vakantie
ganger zich toch moeten
afvragen hoe goed (of hoe
slecht) hij kan skiën. Een
beginner heeft in een
klein skigebied meer ple
zier dan in een groot en
voor keien geldt juist het
omgekeerde. Ook zijn er
plaatsen die meer ge
schikt zijn voor gezinnen
met kinderen. Of voor
wintersporters die après-
ski net zo belangrijk vin
den als het skiën zelf. Of
voor de 'rich and the fa
mous', voor wie geld geen
rol speelt. Een overzicht.
Mallnitz
Oostenrijk
Een idealer oord voor
'Anfanger' is nauwelijks te
vinden. Komt door de Ankogel.
Hoog (2600 meter), zonnig
(want we zijn hier in het diepe
zuiden van Oostenrijk) en niet te
steil. Nadeel is dat je met de
skibus vanuit de dorpskom
eerst vijf kilometer moet rijden
om bij het dalstation te komen.
Mautendorf
Oostenrijk
Kostelijk dorp met klein,
gezellig skigebied. Met de
nadruk op gezellig. Helaas ligt
Mautendorf relatief nogal laag.
Sneeuw ligt er lang niet altijd.
Een ander nadeel: die
aartslangzame stoeltjeslift naar
de 'Idiotenwiese', zoals een
beginnershelling in Oostenrijk
bij voorkeur wordt genoemd.
Sörenberg
Zwitserland
Onbekend maakt onbemind,
dus zie je hier nauwelijks
Nederlanders. En dat is raar.
Ten eerste is het er - zeker naar
Zwitserse begrippen - relatief
goedkoop en ten tweede wemelt
het er van de brede, blauwe
makkelijke) pistes. Minpunt
zijn de vele sleepliften. Een
beginner wil daar nog wel eens
uitvallen.
Gerlos
Oostenrijk
Centrum van Hollandse
wintersportlol. Maar er valt
best aardig te skiën ook. De
Isskogel is boven zó vlak, dat je
desnoods achterstevoren naar
beneden kan, maar de Fürstalm
en de pistes bij zowel
Königsleiten als Zeil am
Zimmer zijn al een ietsje
spannender. Jammer alleen dat
de gebieden niet allemaal op
elkaar aansluiten. Veel geloop
en gesjouw derhalve.
Ischgl
Oostenrijk
Von Kopf bis Fuss auf skiën
eingestellt. Voortreffelijk
skigebied (200 kilometer aan
pistes), maar ook een
uitbundige remmidemmi, zoals
feestvieren in Oostenrijk wel
wordt genoemd. Dat gebeurt in
kroegen die namen dragen als
'Kuhstall' en 'Hexen-küche'.
André Hazes wordt hier
overigens slechts sporadisch
gehoord. 'Der Anton ausTirol'
des te meer. Tot plezier van de
vele Duitsers.
Kirchberg
Oostenrijk
Brabants carnaval in de sneeuw.
Tenminste als er sneeuw ligt. En
dat is in Kirchberg (838 meter)
niet altijd het geval. Maar daar
staat de aanwezigheid van The
Londoner tegenover. Met
afstand de populairste knijp
van de Oostenrijkse Alpen. Dat
je vanuit Kirchberg, richting
Kitzbühel, prima kunt skiën
(een olifantje wijst de weg) is
mooi meegenomen.
Les Trois Vallées
Frankrijk
De Fransen zelf vinden Les Trois Vallées het
uitdagendste en mooiste skigebied ter
wereld. En in dit geval hebben ze nog gelijk
ook. Zeshonderd kilometer aan afdalingen
en de een glijdt nog lekkerder onder je weg
dan de ander. Vooral niet in Val Thorens
gaan zitten (koud en ongezellig), vooral wèl
een plattegrond meenemen (de
bewegwijzering is abominabel) en vooral
ook op tijd naar huis gaan (ze sluiten de
liften voordat je 't weet).
Arlberg
Oostenrijk
De beroemdste pistes van Oostenrijk
strekken zich uit van Lech (makkelijk) tot
Sankt Anton (moeilijk), maar zijn - enige
nadeel - niet met elkaar verbonden. De
diepzwarte, ongeprepareerde Schindlerkar
(Valluga) moet elke skiër eens in z'n leven
gedaan hebben. Net als het toertje Zürs,
Zug, Oberlech, Lech. Zürs trouwens.
Prettige bijkomstigheid: 't laatste rondje is
simpel.
Champéry
Zwitserland
Gezellig dorp waarin helaas zelden sneeuw
ligt. Het ligt te laag. Niettemin de
gedroomde uitvalbasis voor de Portes du
Soleil, 's wereld grootste aaneengesloten
skigebied. Ruim zeshonderd kilometer aan
afdalingen in alle soorten en maten. De
vermaardste is ongetwijfeld de Pas de
Chavanette, door skiërs vol eerbied 'De
Muur' genoemd. Dit om de angst voor
deze engerd erin te houden.
Les Contamines
Frankrijk
Skiën op de heupen van de Mont Blanc.
Nederlanders komen er nauwelijks;
Fransen evenmin. Die zijn al gestopt in het
veel bekendere, vóór in het dal gelegen
Megève/Sint Gervais. Dus heb je de 120 km
afdalingen voor je alleen. Of bijna alleen.
'La Bche Croisée' is met voorsprong de
gezelligste taveerne. Drink dóór voor het
naar huis gaan een génépis en zelfs de
geniepige, met stenen bezaaide dalafdaling
wordt een makkie.
Flumserberg
Zwitserland
Wat heeft Flumserberg niet, wat andere
wintersportdorpen wel hebben?
WachttijdenAlleen op mooie zondagen kan
het wat drukker zijn. Zürichers zijn met
trein en kabelbaan in slechts drie kwartier
boven. Maar zelfs dan nog is er ruimte zat op
de ruim zestig kilometer aan afdalingen.
Waarvan de één nog aanvalliger is dan de
ander.
Grossari
Oostenrijk
Zou je met die naam niet zeggen. Maar in
Nederland veel minder bekend dan
Kleinarl. Komt door het aan de andere kant
van de bergen gelegen Gasteinertal
waarschijnlijk.
Grossari is jonger. En dat is te merken aan
onder meer het doordachte pisteplan. Geen
lift of hij zorgt voor drie a vier verschillende
afdalingen. 'Schneetraumland' noemt het
dorp zichzelf. Skiënd op de Kühhageralm
weet je waarom.
Fiss/Ladis/Serfaus
Oostenrijk
Drie plaatsjes in één adem genoemd. Maar
dat mag. Ze zijn sinds vorig jaar met elkaar
verbonden. Ruim 150 kilometers aan
afdalingen variërend van een 'Grossmutter-
piste' naar Ladis tot de
diepsneeuwhellingen achter de Obere
Scheid. Wie zich verbaast over het feit dat er
in Fiss/Ladis veel meer Nederlanders zitten
dan in Serfaus moet de prijslijsten van beide
dorpjes maar eens met elkaar vergelijken.
Hassliberg
Zwitserland
Chaletdorp. In Zwitserland
'wereldberoemd', maar niet daarbuiten.
Plaats zat daarom in Kinderschihasliland
(kleuteropvang), ruimte zat ook op
Tschuggi (snowboard-stadion) en stoelen
zat eveneens in de Haagen Stubli, het
piggelmee-restaurantje van Hans
Vonbergen. Behalve als de Zwitsers vrij
hebben natuurlijk. Bern ligt om de hoek.
Wat in de vakanties en op een mooie zondag
goed te merken is.
Schrans
Oostenrijk
Ligt verdacht laag (700 meter). Maar daar
valt - met zowel de Hochjoch- als de
Zamangbahn binnen bereik - goed mee te
leven. Kinderen gaan met de VIP-gondel
naar Micky Mouseland, beginners pendelen
per pendelbus naar de zonnige pistes van
Silvretta Nova en de diehards ronden samen
met een gids vanuit Gargellen per ski in één
dag de op de Zwitsers-Oostenrijkse grens
liggende Madrisa.
Gstaad
Zwitserland
David Bowie, Roger Moore, Liz
Taylor, Shirley McLane en Paul
McCartney zijn dol op het
plaatsje. Niemand weet precies
waarom. Gstaad ligt te laag en
de vijf skigebieden zijn niet met
elkaar verbonden. Bovendien
zijn de pistes (bij elkaar ruim
200 kilometer) nog weinig
uitdagend ook. Maar naar
Gstaad ga je niet om te skiën.
Naar Gstaad ga je om te zien en
gezien te worden. Bij voorkeur
in de eetzaal van het Palace
Hotel. Als je dat tenminste kunt
betalen
Zürs
Oostenrijk
Lech heeft de naam, maar de
ware chic weet beter. Zürs is pas
echt 'the place to be'.
Tweehonderd vijf tig meter
straat met vijf vijfsterren- en
zes viersterrenhotels. Midden in
een verrukkelijk skigebied.
Vind je nergens anders op de
wereld. De outfit wordt gekocht
bij Strolz, de lunch wordt
gebruikt bij Hospiz in St.
Cristoph en geskied wordt er
pas als de bij het ontbijt
uitgeserveerde champagne
goed is gevallen. Want zo gaat
dat in die kringen.
Cortina d'Ampezzo
Italië
Maakt deel uit van 'Dolomiti
Superski', met zo'n 1200
kilometer aan afdalingen 's
werelds grootste, niet
aaneengesloten skigebied. De
pistes zijn er iets verraderlijker
dan die van bijvoorbeeld
Corvara. Wellicht dereden
waarom de in peperdure
bontmantels gehulde ragazzi
eerder in de Enoteca wijnbar
worden waargenomen dan op de
pistes van Faloria. Terwijl een
skipas hier nog geen
driehonderd gulden per week
kost. Inderdaad: het
goedkoopste jetset-
wintersportoord ter wereld.
Zermatt
Zwitserland
De faam van Zermatt berust
vooral op de schitterende
ligging aan de voet van de
Matterhorn, de 'berg der
bergen'. In het dorp zelf echter
dreig je voortdurend omver te
worden gereden door zo'n
geruisloze elektrokar en het
gekoketteer met de ruim 250
kilometer aan pistes is
nauwelijks terecht. Ze liggen
namelijk verspreid over
verschillende gebieden. Maar
dat die landschappelijk gezien
de mooiste ter wereld zijn, staat
buiten kijf.
Aspen
Verenigde Staten
Heeft vier verschillende
skigebieden, maar geen mens
die daarover sipt. Komt doordat
ze volledig zijn toegesneden op
de verschillende soorten
wintersporters. De experts
skiën op Aspen Mountain, de
beginners gaan naar
Buttermilk, de snowboarders
naar Aspen Highlands en de
allrounders naar Snowmass. En
nooit glijden ze elkaar voor de
voeten. Andere voordelen van
wonderful Aspen: heerlijke
sneeuw, perfecte service en
goedkoop eten en drinken. Wie
hier niet aan zijn trekken komt,
komt het nergens.
Chamonix
Frankrijk
Van alle beroemde
wintersportdorpen het best
geconserveerd. Veel oude
straatjes, steegjes en pleintjes
waarin voor skiliften uiteraard
geen plaats was. Die beginnen
buiten het dorp en tot overmaat
van ramp ligt er op de twee
huisbergen (de Flégère en de
Brévent) nog een beperkt aantal
afdalingen ook. Dat lijkt erg,
maar is het niet. Dat wordt
duidelijk als je de toertocht door
de Vallée Blanche hebt
gemaakt. Wel eerst een gids
contracteren. Het gaat daar
over gletsjers.
Lekker op vakantie. Jammer,
alleen dat Fikkie niet mee
kón. Het is de jaarlijkse praktijk
in menig huisgezin. Als het aan
Denemarken ligt, heeft geen en
kele hondenbezitter straks nog
een reden om de gezinsknuffel
voor het gemak te dumpen.
Het Deens Verkeersbureau
heeft samen met Novasol,
Scandlines, Pedigree en de
Deense regio's Midt-Norden
Syd, de Turistgruppen Vestjyl-
land en Bornholms Velkomst-
center een brochure ontwikkeld
voor mensen die hun trouwe
viervoeter willen meenemen.
In die brochure, behalve prakti
sche tips en informatie, een se
lectie van vakantiehuizen die
bij uitstek geschikt zijn voor ge
zinnen die hun hond willen
meenemen. Zowel in die huizen
als op de veel veerboten zijn
viervoeters gratis welkom.
De brochure is op te vragen bij
Novasol, tel. 013-46.777.30 en
internet:www.novasol.com.
Voor wie vliegtuigen niet
hoog genoeg gaan, heeft
Space Expo in Noordwijk deze
maand allerlei activiteiten. Zo
wordt er vandaag 'de dag' van
de Nederlandse Ruimtevaartin
dustrie gehouden. Allerlei za
ken worden er getoond die hun
oorsprong in de ruimtevaart
hebben en inmiddels worden
toegepast in de industrie en ons
dagelijks leven.
In het nieuwe ERA-game kan
eenieder zich meten met astro
nauten. Wie er in slaagt een zon
nepaneel in de ruimte sneller te
vervangen dan een ESA-astro-
naut, maakt kans op een prijs:
een les op een testmodel bij Fok
ker Space.
Tot en met 29 oktober verzorgt
de stichting Fabulant steeds om
12.45 uur de familievoorstelling
'Maanwicht'. En wie bij Space
Expo is uitgekeken, kan met de
SpaceTrain naar ESA/ESTEC,
het technisch ruimtevaartcen
trum in Noordwijk. Daar kun
nen de bezoekers een kijkje
nemen in de keuken van de Eu
ropese ruimtevaart. Op de test-
vloer staat een echte satelliet en
ook het Informatiecentrum van
het Internationale Space Sta
tion is te bezichtigen. En ten
slotte wordt bij het originele
motorblok van een Ariana 1 elk
uur met bulderend lawaai,
licht- en rookeffecten een lance
ring nagebootst van een Euro
pese draagraket.
Madurodam biedt tot en met
zondag 29 oktober het
jaarlijkse kij kje achter de scher
men. Bezoekers kunnen dan al
les te weten komen over de tot
standkoming van de maquettes,
de straatbeelden en de ruim vier
kilometer spoorbaan die in Ma
durodam te zien zijn.
Dagelijks tussen tien en vijf uur
worden demonstraties gehou
den waarin de techniek op di
verse afdelingen binnen Madu
rodam wordt toegelicht.
Bezoekers kunnen ook nog de
expositie 'Shalom Madurodam,
het Heilige Land in miniatuur'
bezichtigen.
In het Militaire Luchtvaart
Museum Soesterberg heeft de
achttiende versie plaats van de
Nationale Modelbouw Manifes
tatie. Deze begint op 22 oktober
en eindigt op 29 oktober. Twee
duizend modellen van schepen
en vliegtuigen staan er tentoon
gesteld.
Militair Luchtvaart Museum
Soesterberg. Open: ma t/m vr
10-16.30 uur. Gesloten op za en
ma. Zo open van 11.30-16.30
uur.
Nieuwe skigebieden komen
er in de Alpen niet meer bij
Ten eerste zou dat het milieu te
veel aantasten en ten tweede is
het niet nodig. Het aantal win
tersporters immers heeft zich na
de hausse van de jaren tachtig
min of meer gestabiliseerd.
Hoogstens worden twee dicht
bij elkaar liggende, reeds be
staande gebieden door een klei
ne ingreep met elkaar verbon
den, waardoor er een grotere en
dus aantrekkelijker 'arena' ont
staat. Maar zelfs dat gebeurt in
veel gevallen pas na jaren en ja
ren praten.
De plannen bijvoorbeeld om
Fiss en Serfaus (in Oostenrijk)
aan elkaar te klinken, lagen al in
het begin van de jaren tachtig
klaar. Vorig seizoen echter wer
den ze pas uitgevoerd. Hetzelf
de geldt voor Gerlos en Zeil am
Ziller (eveneens Oostenrijk).
In Arosa en Lenzerheide (Zwit
serland) en Les Arcs en La Plag-
ne (Frankrijk) wordt eveneens
al geruime tijd gedroomd van
een samenvoeging met dien ver
stande, dat het er sterk op lijkt
dat in de Franse skistations de
hand nu echt aan de ploeg wordt
geslagen. Over de Vallee de Pei-
sy komt, zo is onlangs overeen
gekomen, 'de langste horizonta
le gondel verbinding ter wereld
waardoor een aaneengesloten
skigebied van meer dan 400 ki
lometer zal ontstaan. De inge
bruikneming van de baan staat
gepland voor het winterseizoen
2002/2003.
Of Arosa en Lenzerheide dan
ook zover zijn, is de vraag. Het
geld (zo'n 35 miljoen gulden) is
geen probleem, maar diverse
milieuorganisaties (zoals Pro
Natura en WWF) eisen vuurvas
te garanties dat het karakter
van het Urdental (de vallei
waarin de verbindingsliften
moeten komen) op geen enkele
wijze wordt aangetast. Een pro
bleem dat niet in een handom
draai kan worden opgelost.
Dus beperkt men zich in Arosa
en Lenzerheide vooralsnog tot
het verbeteren van de infra
structuur. Net als elders in de
Alpen, waar verouderde liften
worden vervangen door moder
ner materiaal en waar heel op
vallend - de zogeheten key-card
nu definitief zijn intrede lijkt te
doen. Het 'handsfree' passys
teem (twaalf jaar geleden reeds
geïntroduceerd in het Aletsch-
gebied Riederalp, Bettmeralp
en Fiescheralp - in Zwitserland)
vertoonde aanvankelijk nogal
wat kuren. De chip die de tour
niquets automatisch moet ope
nen, werkte veelal pas nadat de
skiër zich in het zicht van het
elektronisch oog in allerlei
bochten had gewrongen.
Onderhand is de card echter zo
ver ontwikkeld dat je (of hij nu
in de zak van het ski-jack zit of
in een horloge) normaal kunt
doorlopen. Plaatsen die de door
het Nederlandse bedrijf Nedap
ontwikkelde nouveauté tijdens
het komende winterseizoen in
troduceren, zijn onder meer
Flumserberg in Zwitserland,
Obergurgl in Oostenrijk en het
enorme Portes du Soleil tussen
Avoriaz en Champéry op de
grens van Frankrijk en Zwitser
land.
Paddestoelen
Een tweede in het oog springen
de renovatie is de opmars van de
zespersoons stoeltjeslift. Drie
jaar geleden nog maar had Ser
faus (Plansegg) de primeur met
dit kamerbrede vehikel dat
3000 personen per uur kan ver
voeren. Nu rijzen ze uit de grond
als paddestoelen in een natte
herfst. Zo zullen de skiërs in Is
chgl (Oostenrijk) ongetwijfeld
blij verrast zijn met de hyper
moderne vervanging van het
trage slepertje naar Alp Trida
boven Samnaun. Maar ook op
onder meer de Stubaier-gletsjer
(in plaats van de sleper Fernau
II), in Biberwier (op de Marien-
berg werd de uit 1982 stammen
de 'Einer-Sessel' vervangen), in
Gerlos, in Nassfeld, tussen de
gebieden van Flaine en Samons
(Frankrijk) en in het Zwitserse
Villars (naar Le Grand Cha-
mossaire) zullen comfortabele
en tegelijk pijlsnelle zeszitters
de wintersporter verlossen van
lange wachttijden
Rob van den Dobbelsteen
Verwacht zou mogen worden, dal al die vernieuwingen prijsop
drijving in de hand werken, maar dat valt mee. Te meer daar
meer en meer skigebieden met gezinskortingen gaan werken. Een
gebied als 'Les Quatre Vallées' (Verbier, Haute Nendza) hanteerde
dit systeem al geruime tijd, maar sinds ook een flink aantal winter
sportdorpen in Tirol er met groot succes mee begonnen, kreeg het
navolging. Een voorbeeld slechts uit het enorme aanbod: in Saas
Fee (Zwitserland) krijgen kinderen tot en met 15 jaar een gratis 6-
daagse skipas als de ouders zich er tenminste zelf beiden een aan
schaffen. Met andere woorden: betaalde een gezin met drie kinde
ren van bijvoorbeeld 9,13 en 15 jaar voorheen 1026 Zwitserse
Francs: nu is dat bedrag teruggebracht tot 540 Zwitserse Francs.
Wie voor dergelijke voordeeltjes geen oog heeft omdat hij toch geld
genoeg heeft, zal ongetwijfeld geïnteresseerd zijn in de opening(op
1 december) van het vijfsterrenhotel Riffelalp Resort op ruim 2200
meter hoogte, midden in het skigebied van Zermatt (Zwitserland).
De nieuwe accommodatie (met uitzicht op de Matterhorn en bereik
baar met een tandradbaan) heeft 126 bedden, drie restaurants, een
overdekt zwembad, een sauna, een fitnessruimte, bowlingbanen,
een bioscoop, een biljartzaal en een kinderspeelplaats. Voor winter-
gasten is er een eigen skimateriaalman en een eigen skigids. Wie
meer wil weten: www.riffelalp.com.
