Complex als
het leven zelf
Van wilde mossels in je shag word je vaag
De Gruyter moest iets sjieks uitstralen
Film
27sept, t/m 3 okt
VLISSIIMGEIU
Cine city
(Belbios 0900-9363)
X-Men. Do., vr. enzo.t/m di. 13.45,16.15,19en21.45u.,za. 13.45,16.15,
19, 21.30 en 23.45 u.;
Fantasia 2000. Do. t/m di. 13.45 en 16.15 u.,
U-571. Do., vr. en zo. t/m di. 13.45,16.15,19 en 21.45 u„ za. 13.45,16.15,
19,21.30 en 23.45 u.;
RoadTrip. Wo. 17,19en 21.45u., do.t/m di. 19en21.45u.;
Wilde Mossels. Wo. t/m di. 19 en 21.45 u.;
Big Momma's House. Wo. t/m di. 13.45, 16.15,19 en 21.45 u.;
Maybe Baby. Wo. 19 en 21.45 u., do. t/m di. 13.45 en 16.15 u.;Chicken
Run (Ned.). Wo. t/m di. 13.45 en 16.15 u.;
Chicken Run (Eng.). Wo. t/m di. 19 u.;
The Perfect Storm. Wo. 13.45,16.15,19 en 21.45 u., do. t/m di. 19 en
21.45 u..Frequency. Za. 23.45 u.;
Hollow Man. Wo. 13.45,16.15,19 en 21.45 u., do. t/m di. 21.45 u.;
Romeo must die. Wo. 13.45 en 16.15 u.;
The Patriot. Wo. 13.45 u.;
Gone in 60 seconds. Wo. 21.45 u., za. 23.45 u.;
Teigetjes Film. Wo. t/m di. 13.45 en 16.15 u.
MIDDELBURG
Schuttershoftheater
(0118613482)
Felicia's Journey. Wo. 20.30 u., vr. 22 u za. 19.30 u., zo. 20.30 u.;
Bin ich schön? Do. 19 u., vr. 19.30 u., za. 22 u, di. 20.30 u.;
Todo sobre mi madre. Do. 21.15 u., zo. 14 u.;
The silence of the lambs. Ma. 20.30 u.
HULST
De Koning
(0114 312 030)
U-571. Do. 20 u., vr. en za. 19.15 en 22 u., zo. 13.45,16.15 en 20 u., ma. en
di. 20 u.;
X-Men. Do. 20 u., vr. en za. 19.15 en 22 u., zo. 13.45,16.15 en 20 u., ma.
endi. 20 u.;
RoadTrip. Wo. en do. 20 u., vr. en za. 19.15en 22 u.,zo. 13.45,16.15en
20 u., ma. en di. 20 u.;
Chicken run. Wo. 14 en 20 u., vr. 19.15 u., za. 14 en 19.15 u., zo. 13.45 en
16.15 u.;
Big Momma's House. Wo. en do. 20 u., vr. en za. 19.15 en 22 u., zo. 16.15
en 20 u., ma. en di. 20 u.;
The Perfect Storm. Wo. en do. 20 u., vr. en za. 19.15 en 22 u., zo. 16.15 en
20 u., ma. en di. 20 u.;
Hollow Man. Wo. 20 u., vr. en za. 22 u., zo., ma. en di. 20 u.;
Gone in 60 seconds. Wo. 20 u.;
Teigetjes Film. Wo. en za. 14 u., zo. 13.45 u.;
De Flintstones. Wo. en za. 14 u., zo. 13.45 u.
't Beest
(0113 228 142)
Angela's Ashes. Do., vr. en za. 20.30 u.
GOES
TERNEUZEN
Porgy Bess
(0115-613293)
Geen voorstelling.
Ledelttieater
(0117-452735/453377)
Geen voorstelling.
OOSTBURG
BERGEIM OP ZOOM
Cinemactueel
(0164 254 886)
Road Trip. Wo. 14 en 20 u.,do.20 u.,vr. 18.45en21.30u.,za. 14,18.45 en
21.30 u., zo. 14, 16.15, 18.45 en 21.30 u., ma. en di. 20 u.;
Big Momma's House. Wo. 14 en 20 u., do. 20 u., vr. 18.45 en 21.30 u., za.
14,18.45 en 21.30 u., zo. 14, 16.15,18.45 en 21.30 u., ma. 20 u
The Perfect Storm. Wo. 20 u., vr. en za. 18.45 en 21.30 u., zo. 16,18.45 en
21.30 u.,di. 20 u.;
De Flintstones (Ned.). Wo., za en zo. 14 u.;
The Green Mile. Ma. 20.30 u.;
Solas. Di. 20.30 u.
Roxy
(0164 233 434)
X-Men. Do. 20 u., vr. 18.45 en 21.30 u., za. 14,18.45 en 21.30 u., zo. 14,
16.15 en 20 u., ma. en di. 20 u.;
U-571. Do. 20 u., vr. en za. 18.45 en 21.30 u., zo. 16 en 20 u., ma. en di. 20
u.;
Hollow Man. Wo. 14 en 20 u.;
Gone in 60 seconds. Wo. 20 u.;
Chicken Run (Ned.). Wo., za. en zo. 14 u.
woensdag 27 september 2000
Het tragikomische misverstand tussen mannen en vrou
wen dat voor liefde doorgaat loopt als een rode draad door
het werk van de productieve Duitse schrijfster en film
maakster Doris Dörrie. In Nederland werden tot nu toe al
leen haar aanstekelijke komedie 'Manner' (1985) en het
aanzienlijk flauwere 'Me and Him' (1987) uitgebracht. In
haar jongste film heeft ze nog steeds dezelfde ironische
kijk op haar onderwerp.
door Leo Bankersen
Bin ich schön? is gebaseerd op
een bundel korte verhalen van
Dörrie, en doet wat structuur
en thema betreft sterk denken
aan Todd Solondz veelgepre
zen 'Happiness'.
In de episode waarmee dit mo
zaïek van gelukzoekende
mensen opent staat Franka
Potente ('Lola rennt') in Span
je te liften. Ze heeft (zo verne
men we veel later) in de gevan
genis gezeten, speelt dat ze
doofstom is en gooit, eenmaal
in een auto gezeten, haar
handtas met een grote zwaai
het raampje uit in de hoop zo
een nieuw leven te beginnen.
Op een hotelkamer laat de aar
dige automobilist onverwacht
zijn broek zakken en maakt
duidelijk dat ze hem met zijn
riem moet afranselen. Geheel
in tranen legt hij even later zij n
hoofd in haar schoot. Dat is al
bijna net zo schrijnend als bij
Solondz. maar Dörrie slaat
hier toch een lichtvoetiger
richting in. In de ontredderde
masochist blijkt ze niet echt
geïnteresseerd. Die zien we al
leen tegen het eind heel even
terug als boeteling in een paas-
processie.
Ketting
Volgens het zwaan-kleef-aan-
principe springen we vervol
gens van de een naar de ander.
Zo ontstaat een ketting van af
faires, ruzies, merkwaardige
ontmoetingen en onthullin
gen, kortom een netwerk van
in elkaar grijpende verhalen
dat bijna net zo gecompli
ceerd. bizar en onverwacht is
als het leven zelf. Dat haasje-
over spelen met personages
(waarvan de meesten toch
weer bij elkaar zullen komen)
geeft Bin ich schönop zich
zelf wel een vrije en originele
uitstraling, al was ietsje min
der misschien beter geweest.
Nu krijgt het ook iets haastigs,
en in veel gevallen neigt het
eerder naar vermakelijke cli
chés over relatieperikelen, dan
naar werkelijke betrokken
heid. Zelfs de schokkende
zelfmoordpoging van de stu
dente in het bad van haar ge
trouwde minnaar wordt niet
echt meer dan een fraai stukje
zwarte komedie. 'Happiness',
om daar nog even op terug te
konïen, laat de kijker na de
verraderlijk grappige binnen
komer onthutst en aangedaan
achter. Bij Dörrie worden pijn-
lijke momenten veelal gevolgd
door verzoeningen, wat een
vrijblijvender indruk maakt.
Slechts een enkele keer
ontstijgt Bin ich schön? het
opgelegde stramien. Neem bij
voorbeeld de ontroerende be
kentenis van de vrouw die
regelmatig haar eigen ant
woordapparaat belt om de
stem van haar verdronken ver
loofde te horen. Juist omdat
het samenvalt met een uitbun
dige worsteling met een
trouwjurk in een auto in de re
gen groeit dat uit tot een bij
zonder moment.
Bin ich schön draait in
Schuttershof Middelburg.
Twee kansen liggen er open voor de film Wilde Mossels om
komende vrijdag Gouden Kalveren te winnen. Regisseur
Erik de Bruyn is genomineerd voor zijn zelf ontworpen
scenario en Fedja van Huêt voor zijn hoofdrol. In beide ge
vallen zou de winst niet onverdiend zijn. Wilde Mossels is
een debuutfilm vol prachtige beloftes, waar overigens wel
een paar kanttekeningen bij zijn te maken, want het gaat
tevens om een nogal grillig werkstuk.
Scène uit de film Big Momma's House
door Pieter van Lierop
Wilde Mossels speelt in Zee
land, niet in een van die pitto
reske, historische stadjes maar
in een met kranten dicht te
plakken gat waar het jaarlijk
se mosselfeestje het toppunt
van jolijt betekent waar een
heel jaar naar wordt uitgeke
ken Daar stevenen drie kame
raden aan op de volwassen
heid.
Daan (Frank Lammers) is de
minst gecompliceerde van het
trio. Diep duiken kan hij niet
opbrengen. Naar elders hoeft
hij niet: de schorren en slikken
zijn hem avontuurlijk genoeg.
Als hij maar wilde mossels kan
drogen, in de koffiemolen ver
malen en het poeder door zijn
shag draaien: Dan wordt hij
'zo vaag als een stier'. Wat zou
een mens nog meer willen? De
vriendin van zijn beste vriend
wellicht.
Verlangen
Jacob (Freek Brom) is een an
der geval. Hij is voorzichtig en
bedachtzaam, maar roman
tisch genoeg om op een jonge
Iraanse asielzoekster verliefd
te worden. En hij koestert het
verlangen om ooit de Ooster-
schelde over te steken en zijn
muzikaal talent verder te ont
wikkelen. En dan is er Leen
(Fedja van Huêt), het meest
problematische geval. Hij gaat
gebukt onder het gemis van
zijn vader, die ooit bij motor
races (in het verre buitenland
België) om het leven is geko
men. De jongen voelt zich
slecht op zijn gemak in het
huis, waar zijn uit het noorden
afkomstige moeder een com
fortabel onderdak vond bij een
onbehouwen scheepsbouwer
(Hans Veerman). De moeder
(Will van Kralingen) blijft
Leen echter omgeven met
meer bemoeizucht en affecties
dan hij verdragen kan.
Als een andere manier om de
dagelijks saaiheid en innerlij
ke stormen van zich af te
schudden mag Leen graag met
zijn Harley over de Bevelandse
dreven en dijken scheuren,
met als ultieme escapade een
sprong met de motor over de
sluis. Maar Leen weet dat je
pas echt lef bewijst als je zoiets
twee keer doet.
Verder gaat deze 'angry young
man' nog moeilijk door hem
zelf te doorgronden gevoelens
koesteren voor een roodharige
verpleegster. De toevallige
ontmoeting met een verdwaal
de Ier zet hem reislust naar
Dublin in zijn kop. Als zijn
pleegvader verdrinkt en er on
middellijk weer een nieuwe
pleegvader in huis wordt ge
haald, weet Leen helemaal
niet meer wat hij met zijn moe
der aan moet.
Overval
En verder wordt er met de kor
nuiten ook nog een plan be
kokstoofd om het lokale bank-
filiaaltje te overvallen. Het
mag duidelijk zijn: het scena
rio van Wilde Mossels is veel te
vol.
Voor een deel laat die indruk
van onbeheerstheid zich toch
wel verdedigen als expressie
van alle tegenstrijdigheden in
de koppen van de hoofdperso
nages. En één ding is zeker:
Wilde Mossels borrelt en bruist
van meeslepende vitaliteit.
Fedja van Huêt als Leen in Wilde Mossels.
Franka Potente en Steffen Wink in Bin ich schön?
Én betere waar én 10 procent alléén bij De Gruyter. Gene
raties zijn opgegroeid met deze slogan van wat lange tijd
's lands grootste kruidenier is geweest. Een kwart eeuw
geleden is het al weer dat de laatste De Gruyter-winkel
zijn deuren voorgoed op slot deed. Voor het Noordbra
bants Museum in Den Bosch aanleiding om dit najaar een
grote tentoonstelling in te richten over de geschiedenis
van dit 'kruideniersimperium'.
door
Yvonne van der Heijden
„De Gruyter is een begrip. De
winkels zijn al 25 jaar weg en
nog hoef je niemand uit te leg
gen wie of wat De Gruyter is
geweest. Het was een Bosch'
familiebedrijf dat in 1818
werd gesticht door Piet de
Gruijter. Zijn bijnaam luidde
'Piet den Dief'. Hij stond be
kend als een gewiekst koop
man. In zijn winkeltje met
zaden en granen in de binnen
stad van Den Bosch zou hij bij
voorbeeld 's nachts natte doe
ken over de bonen hebben
gelegd, zodat ze 's morgens
zwaarder waren. Het is een
van de verklaringen van zijn
bijnaam", zegt adjunct-direc
teur Charles de Mooij van het
Noordbrabants Museum.
Een enthousiaste De Mooij is
al geruime tijd bezig met het
samenstellen van de tentoon
stelling die zaterdag 30 sep
tember open gaat. De basis
van de expositie is een particu
liere De Gruyter-verzameling
uit Noordwijkerhout die het
museum begin vorig jaar heeft
verworven. Daarna is een op
roep gedaan aan particulieren
om spullen van de verdwenen
grootgrutter te tonen. Tiental
len mensen meldden zich
begin februari aan de muse
umpoort met theebladen, op-
bergpotten, oranje kassabon
nen, oude foto's en nog veel
meer. „Het is onvoorstelbaar
wat mensen nog in ergens in
een hoekje van hun huis ver
stopt hebben liggen. Iemand
had de kelder van een oude
tante opgeruimd en vond nog
een hele zak met De Gruyter-
producten, koffie en pudding
bijvoorbeeld Die moeten dus
minstens 25 jaar oud zijn. En
een oma stuurde een leeg pud
dingdoosje met een briefje er
bij. Ze had de pudding de dag
tevoren gegeten met haar
kleindochter", verhaalt De
Mooij.
Koffielucht
Onder de juweeltjes die boven
water zijn gekomen, is een ori
ginele motorbakfiets van de
bezorgdienst die nog volledig
intact is. Verder zijn tegelta
bleaus die de muren van de
winkels hebben gesierd van de
Adjunct-directeur Charles de Mooij van het Noordbrabants Museum: „De Gruyter is al 25 jaar
wegen nog hoef je niemand uitte leggen waardenaam voorstaat. fotoCeesZorn
sloophamer gered. „Er is een
prachtig tegeltableau uit een
winkel in Enschede dat hier te
zien zal zijn. Het is een afbeel
ding van Japanse dames tij
dens een theeceremonie van
rond 1920. Tien meter tegels in
L-vorm. Een formidabel ge
zicht", aldus de samensteller
van de expositie. Er is ook een
volledig ingerichte directieka
mer nagebouwd, compleet met
kruisbeeld aan de wand. De De
Gruijters waren zeer katho
liek en namen voor de oorlog
bijvoorbeeld geen arbeiders of
winkelbediendes aan die niet-
katholiek waren.
Het museum wil een zo waar
heidsgetrouwe sfeer oproepen
en overweegt in de zalen een
koffielucht te verspreiden.
„Iedereen begint altijd over
koffie. Het was hét product
waarmee De Gruyter zich
identificeerde. Het was een
luxe product dat hoorde bij de
luxe winkelinrichting. De kof
fiebranderij was trouwens
heel winstgevend. Op een ge
geven moment was van alle
vijf pakken koffie die in Ne
derland werden verkocht, er
een van De Gruyter", zegt De
Mooij In een bioscoopzaaltje
zal het filmpje 'Gerritje in Be-
Wa-land' (Betere Waar-land)
worden vertoond. Het is een
oud promotiefilmpje van ruim
een kwartier waarvan nog
maar één origineel beschik
baar is. Groepen huisvrouwen
kregen het voorgeschoteld op
door De Gruyter georgani
seerde uitstapjes Verti Dixon,
destijds omroepster bij de
VPRO, spreekt de tekst bij de
avonturen van Gerritje die de
kijkers meeneemt op zijn
sprookjesachtige gang door
fabrieken en winkels van De
Gruyter Er worden vijftien vi
deofilms vertoond met opna
mes uit de fabrieken. Het be
drijf gebruikte dit medium
destijds al om het arbeidspro
ces te analyseren. „Er is een
band met vertraagde opnames
van meisjes die chocolaatjes
inpakken Dan werd natuur
lijk bekeken of dat op een an
dere manier niet sneller kon,
zodat de productiviteit om
hoog zou gaan Maar hoe dan
ook, het zijn door de sfeer die
ze uitademen ontzettend char
mante films om nu naar te kij
ken." De doodsstrijd van De
Gruyter dat op het hoogtepunt
van zijn bestaan 550 winkels
telde en 7500 werknemers in
dienst had, heeft ongeveer tien
jaar geduurd. Merkwaardig
genoeg ligt de welvaartsstij
ging van na de oorlog ten
grondslag aan het verdwijnen
van het kruideniersimperium.
De klanten werden veeleisen
der en De Gruyter kon dat pro
ces niet bijbenen. Uiteindelijk
is de zaak verkocht aan de
Steenkolen Handelsvereni
ging-
Expositie: De Gruyter, ge
schiedenis van een kruide
niersimperium - 30 sep
tember 2000 t/m 14 januari
2001 in het Noordbrabants
Museum, Verwersstraat
41, Den Bosch. Tel.: 073-
687.7877. Open: di t/m vr
10 tot 17 uur; za., zon- en
feestdagen 12 tot 17 uur.
Gesloten op maandagen.
Maria Megens exposeert in Ga
lerie T in Middelburg De expo-
sante toont gemengde technie
ken op doek en papier. Maria
oogstte in dezelfde galerie on
langs veel succes met haar gra
fieken. Haar werk iste zien op de
parterre. In de kelder van de ga
lerie is de expositie Jongens
dromen van Frans Megens inge
richt. De tentoonstelling bestaat
uit de installatie De verborgen
wereld van Turfkaai 25-27 in pa
pier en keramiek en een aantal
collages van katoen en bont met
als thema Kind en kunst. De ex
posanten zijn tijdens de Kunst
en Cultuurroute zondag 1 okto
ber (13-17 uur) in de galerie aan
wezig. Te zien van 28 september
t/m 28 oktober do, vri en zat 11-
16 uur en eerste zondag van de
maand 13-17 uur.
De expositie Zeeland en Japan:
eilanden in contrast is te zien in
de catacomben van het Van de
Perrehuis in Middelburg. De
tentoonstelling belicht de rela
ties tussen Zeeuwen en Japan
ners door de eeuwen heen. De
expositie is aangekleed met di
verse voorwerpen die de Ja
panse cultuur weerspiegelen.
De Japanse visie op Nederland
wordt ondermeerverbeeld door
een afbeelding van Middelburg
door de Japanse kunstenaar
Oba. Te zien tot 3 februari, ma
t/m zat 9-17 uur.
Kind en Kunst is het thema van
de Kunst- en Cultuurroute zon
dag 1 oktober in Middelburg. In
Depot kunnen kinderen zondag
terecht om een gezamenlijk
kunstwerk te maken en een ge
bruiksvoorwerp te beschilde
ren. Zondag 13-17 uur.
Rinus Rentmeester exposeert
tuinobjecten bij Garden and mo
re aan de Schuitvlotstraat in
Domburg. Rentmeester expo
seert strakke glas-metaal-ob-
jecten met natuurlijke vormen,
die uitnodigen lichten kleuren in
de vertrouwde omgeving van de
tuin opnieuwte beleven. Deten-
toonstelling wordt zaterdag om
14.00 uur geopend in bijzijn van
de exposant. Te zien tot 24 de
cember tijdens openingsuren
Garden and more.
De schilder- en tekenclub voor
ouderen exposeert in het ge
meentehuis van Kapelle De
club bestaat uit amateurs uit de
gemeente Reimerswaal die we
kelijks samenkomen in Rilland
De expositie bestaat uit een ge
deelte van de schilderijen die tij
dens die sessies zijn gemaakt.
Te zien t/m 20 oktober, ma, wo
en do 9-16 uur, di en vri 9-13 uur.
In het Interium in Bergen op
Zoom is een expositie ingericht
met werken van Michael Lasoff
en Wilfried Jacobs. De expo
santen tonen schilderijen en
beelden in steen. Te zien tot 31
december, ma t/m vri 9-17 uur en
elke 2e zondag van de maand
14-17 uur.
