Israël trekt hakken uit het zand Arrestatie Molukkers uniek feit in de rechtsgeschiedenis PZC PZC Gelouterde regering van Oostenrijk wijst EU-lidstaten de weg Kamerleden volgen hart over homohuwelijk Stabiliteit in Turkije nog altijd afhankelijk van militaire leiders feiten en meningen Palestijns voorstel over beheer Tempelberg bespreekbaar woensdag 13 september 2000 door Ad Bloemendaal Israël is geïnteresseerd in een Palestijns voorstel om de soe vereiniteit over de Tempelberg in Jeruzalem in handen te geven van een internationaal lichaam, bestaande uit permanente leden van de Veiligheidsraad en verte genwoordigers van de Jeruza lem Commissie van de Islamiti sche wereldorganisatie. Dat meldde gisteren het Israëli sche dagblad Ha'aretz. Het be heer over de Tempelberg is het felst omstreden onderdeel van een toekomstige Israëlisch-Pa- lestijnse vredesovereenkomst. Beide partijen maken aan spraak op soevereiniteit over het plateau met het Aksa-mos- keeëncomplex. Tweeduizend jaar geleden stond daar de jood se tempel. Ha'aretz meldt dat de Palestijn se president Jasser Arafat on langs in New York aan president Bill Clinton heeft laten weten dat hij bereid is de Palestijnse aanspraak op te geven, in ruil voor internationaal beheer. Volgens het Palestijnse plan zou het internationale beheersli- chaam Arafat aanstellen als be heerder van de heilige plaatsen, waarmee deze jurisdictie zou krijgen over de Tempelberg. Is raël zou soevereiniteit krijgen over de Klaagmuur, in de on middellijke omgeving van de berg. Samen met de Palestijnen en het internationale lichaam zou het een regeling moeten uit werken voor joodse toegang tot het Tempelberg-plateau. Een belangrijke diplomatieke bron vertelde Ha'aretz dat Ara fat nu voor het eerst bereidheid toont te onderhandelen over een regeling voor de Tempelberg. Tot nu toe heeft hij vastgehou den aan volledige Palestijnse soevereiniteit over het gebied. Clinton en de Israëlische pre mier Ehud Barak zouden vorige week in een gesprek in New York tot de conclusie zijn geko men dat het nieuwe voorstel in ieder geval het onderhande lingsproces gaande kan houden Dat wil niet zeggen dat Barak nu minder pessimistisch is. De kans dat landen als Iran en Sy rië - beide leden van de Islamiti sche Wereldorganisatie - zullen instemmen met minder dan vol ledige Palestijnse soevereiniteit over de Tempelberg, slaat hij niet hoog aan. Tegelijkertijd stelt hij vast dat Arafat niet be reid lijkt tot enig compromis over de heikele kwestie zonder ruggensteun van de moslimwe reld. Israëliërs en Palestijnen blijven elkaar ervan beschuldigen dat ze compromisvoorstellen die ze hebben gedaan tijdens de mis lukte top van Camp David, heb ben ingetrokken. Volgens Israël geldt dat voor kwesties als de toekomst van de Palestijnse vluchtelingen, een blijvende Is raëlische militaire aanwezig heid in de Jordaan-vallei en de status van de Israëlische neder zettingen. Nederzettingen Maandag werd bekend dat Isra el de bouw in zijn illegale neder zettingen in bezet gebied in de eerste zes maanden van dit jaar heeft opgevoerd met 96 procent. In die periode is begonnen met de bouw van 1067 wooneenhe den, tegen 545 in de eerste helft van 1999. De kolonisten maken zich ernstig zorgen over hun lot als Barak een overeenkomst zou bereiken met Arafat, Een groot deel van de nederzettingen zou ingesloten raken door Palestijns gebied. De kolonisten zijn bezig miljoe nen dollars in te zamelen om zich beter te kunnen bewape nen. Ze vrezen een conflict, mocht het vredesproces op een mislukking uitlopen. Volgens Yehudit Tayar, woordvoerster van de Kolonistenraad, worden de aankopen uitgevoerd in overleg met het Israëlische le ger. De kolonisten zouden in middels het eerste materieel in huis hebben. Het gaat daarbij om wapens, gevechtsuitrustin gen nachtki j kers en voertuigen In het bezette gebied leven on geveer 175.000 kolonisten. Jongeren Volgens de Jerusalem Post re- cruteert 'Slachtoffers van Ara bische Terreur Internationaal' - een Israëlische rechtsextremis- tische groep - Amerikaanse jon geren om te helpen bij het verde digen van de nederzettingen in het geval er een gewapend con flict uitbreekt met de Palestij nen. De jongeren zouden daar toe in de VS een soort militaire opleiding krijgen. GPH De extreemrechtse FPÖ-leider Haider trapte de afgelopen tijd vrolijk om zich heen, ivant hij wist dat de Europese sanc ties tegen de Oostenrijkse regering zouden verdwijnen. Deze ven maanden durende diplomatieke strafexpeditie - het isole ment van Wenen - is evenwel niet op een totaal debacle uitge lopen. Eindelijk durven EU-landen elkaar op de vingers te tikken. door Mare Peeperkorn Skiën in Oostenrijk mag de komende winter weer. De banvloek die veertien landen van de EU een halfjaar geleden uitspraken over de Weense coa litieregering met de extreem rechtse Freiheitliche Partei Ös- terreich, wordt opgeheven. En de FPÖ: die regeert nog steeds. De Oostenrijkse kanselier Schüssel (Volkspartij ÖVP) zei het van meet af aan: „Het is een illusie om te denken dat mijn re gering opstapt onder Europese druk." Onvermoeibaar benutte hij afgelopen maanden elke ge legenheid om te pleiten voor een eerlijk oordeel over de coalitie van ÓVP en FPÖ: op basis van daden in plaats van kleur. Schüssel heeft gelijk gekregen. Of het nu gaat om het beharti gen van de rechten van minder heden, vluchtelingen en asiel zoekers, of de actieve strijd te gen racisme: Oostenrijk doet niet onder voor de rest van de EU. Op sommige punten kan Wenen de Europese hoofdste den zelfs tot voorbeeld dienen. De rol van de FPÖ heeft daar niets aan veranderd. Wat de ver maledijde Freiheitliche Partei van de Karintische Landes- hauptmann Haider betreft: die partij was fout, is fout, en zal nog geruime tijd fout blijven. Een rechtse populistische partij met extremistische aanhangers die erop uit zijn hun critici monddood te maken, conclude ren de 'wijzen'. Ook daar bracht de regeringsdeelname geen ver andering in. Wel blijken de FPÖ-ministers zich merendeels keurig te gedragen. De 'wijzen' sluiten dan ook niet uit dat de FPÖ als regeringspartij geleide lijk haar extremisme en vreem delingenhaat inruilt voor gema tigder opvattingen. Zijn de sancties - het verbreken van de onderlinge contacten - die de veertien EU-landen aan lidstaat nummer vijftien Oos tenrijk oplegden, dan volstrekt misplaatst geweest? Lieten Kok, Blair en Schroder zich ten onrechte leiden door de Franse president Chirac? Het waren immers Frankrijk én België die begin dit jaar het voortouw na men bij de isolatie van Wenen. Neen, luidt het oordeel van de 'wijzen'. De strafmaatregelen waren wel degelijk nuttig. Ze noopten de Weense regering in woord en daad de positie van minderheden te beschermen; acties tegen racisme te onder steunen; en een regeringsver klaring op te stellen waarin vrij heid, tolerantie en openheid de trefwoorden zijn. De sancties zwengelden binnen en buiten Oostenrijk het debat aan over de Europese politieke waarden. Het diplomatieke isolement van Wenen was dus gerechtvaardigd en effectief. Maar volgens de drie wijzen werkt voortzetting van het straf regime contrapro ductief, want, het drijft de Oos tenrijkse bevolking in het FPÖ- kamp Een prachtig excuus voor EU-leiders als Kok, die aanvan kelijk verklaarde dat de sanc ties pas van tafel gaan als de FPÖ uit de regering stapt. Denen Naast het gevaar van polarisa tie in Oostenrijk zelf. zijn er nog twee redenen om dat land weer normaal te behandelen. Eind deze maand spreken de Denen zich per referendum uit over deelname aan de euro. De stem ming over de munt is in feite een stemming over de mate waarin de EU de nationale politiek de wet mag voorschrijven. De eu rosceptische Denen zullen eer der 'ja' zeggen als de Oostenrijk weer vriendschappelijk beje gend wordt. Voeg daarbij het rampscenario dat een gefrustreerd Oostenrijk eind dit jaar het nieuwe Europe se Verdrag van Nice (inclusief de uitbreiding van de EU) torpe deert en iedere diplomaat weet dat de sancties hun langste tijd hebben gehad. Toch heeft Haiders FPÖ de EU een goede dienst bewezen. Er is een eind gekomen aan de perio de dat de Unie overal ter wereld ondemocratische regimes de maat nam, behalve in eigen kring. GPD Israëlische vredesactivisten hingen zondag een spandoek aan de muren van de oude stad. Met een Israëlische acceptatie van internationaal beheer van de Tempelberg zou vervulling van hun wens dichterbij komen. foto Menahem Kahana/EPA van onze redactie binnenland Het homohuwelijk is 'door de Tweede Kamer' zoals dat in Binnenhofjargon heet. Maar wel pas na een bijzondere stem ming. Drie CDA-Kamerleden hebben niet het standpunt van hun fractie, maar hun ei gen hart gevolgd en vóór een huwelijk tus sen personen van hetzelfde geslacht ge stemd. De stemming was het officiële sluitstuk van het drie dagen durende debat van vorige week. Op verzoek van SGP-Kamerlid Van der Staaij stemde de Kamer hoofdelijk over het wetsontwerp. Elk Kamerlid moet een persoonlijke afweging kunnen maken, al dus de SGP'er die principieel tegen het homohuwelijk is. Dus noemde de griffier telkens een naam en antwoordden de aan wezige Kamerleden 'voor' of 'tegen'. De CDA'ers Danckers, Verburg en Wijn lieten hun afwijkende geluid horen met medewe ten van hun baas Jaap de Hoop Scheffer. Ze hadden van tevoren even met hem gespro ken over hun bezwaarde geweten. Het PvdA-Kamerlid Apostolou stemde in te genstelling tot zijn fractie juist tegen het wetsvoorstel. Vanwege de zwakke juridi sche onderbouwing, zo verklaarde hij na af loop. Voor de uitslag van de stemming maakte het dissidente stemmen van de CDA-Kamerle- den niets uit. Het homohuwelijk staat in het regeerakkoord en de coalitie stemde voor. Met 109 tegen 33 werd het voorstel ruim aangenomen. Tegen waren behalve het CDA de kleine christelijke partijen, Verder nam een ruime Kamermeerderheid twee amendementen van Dittrich (D66) aan. Daarin wordt de termijn van één jaar geschrapt, die een lesbische vrouw zou moe ten wachten voordat zij het kind van haar vriendin kan adopteren. Dat kan alleen als het kind tijdens de relatie wordt geboren. Tevens wordt het nieuwe criterium voor adoptie 'dat niets meer te verwachten valt van de ouder of ouders', iets veranderd. Dit was volgens de Kamer in het wetsvoorstel van staatssecretaris Cohen van Justitie nog niet duidelijk. Ook nam de Kamer een motie aan van WD- 'er Vos waarin de regering wordt opgeroe pen onderzoek te doen naar de mogelijkheid binnen een relatie van twee vrouwen bij voorbeeld erkenning van het kind te laten plaatsvinden. De nieuwe regels moeten 1 januari 2001 in gaan. De Eerste Kamer moet zich er nog over uitspreken. GPD/ANP door Gijs Schreuders De twee gearresteerde voor mannen van de Vrije Mo lukse Jongeren zijn, raar maar waar, officieel 'politieke gevan genen'. Zij worden namelijk be schuldigd van een misdrijf te gen de veiligheid van de staat, een uniek feit in de Nederlandse rechtsgeschiedenis. Het begrip politieke gevangene is beladen Het doet denken aan dictaturen, het roept om aan dacht van Amnesty Internatio nal. Toch kent Nederland, net als iedere andere staat, de straf baarstelling van uitgesproken politieke misdaden. Natuurlijk zijn er vaak genoeg mensen veroordeeld wegens strafbare feiten waarbij politie ke motieven een rol speelden Na de Tweede Wereldoorlog werden collaborateurs vastge zet als 'politieke delinquenten'. Bij terroristische acties - zoals de Molukse treinkaping in 1977 - zijn daders politiek gemoti veerd. Geweldpleging bij beto gingen, opruiing, lokaalvrede breuk, verkeersblokkades, racistische aanslagen - aan tal loze delicten zitten politieke kanten. Maar de 'echte' politieke mis drijven zijn aanslagen op de staatsveiligheid, met name een aanslag op het staatshoofd of op de grondwettige regerings vorm, een staatsgreep dus. Het zijn de zwaarste misdaden die de wet kent. Er staat dan ook le venslang op. De bescherming van de staat als hoeder van de democratische rechtsorde heeft altijd de hoogste prioriteit van de wetgever gehad. Dat brengt met zich mee dat degenen die met staatsgezag zijn bekleed, zoals ministers, speciale straf rechtelijke bescherming genie ten. Levenslang Ook de verdenking tegen de twee Vrije Molukse Jongeren heeft betrekking op dit type misdrijf. Artikel 95a van het Wetboek van Strafrecht stelt le venslang op het met geweld uit eenjagen van een vergadering van de ministerraad of het ge welddadig afdwingen van een beslissing van de regering. Vanouds staan misdaden tegen de veiligheid van de staat apart van alle andere misdaden. Het onderscheid is vooral dat niet alleen het plegen, maar ook het beramen van staatsgevaarlijke aanslagen (samenspanning) strafbaar is. Wie een complot smeedt tegen de staatsveilig heid kan, ook als er niets ge beurt, tien jaar krijgen. Deze bepaling maakt preventief in grijpen mogelijk. Het karakter van het Neder landse strafrecht is in beginsel repressief. Dat betekent: pas achteraf, als een strafbare daad is gepleegd, kan justitie toe slaan. Gedachten zijn vrij, zelfs moordlustige gedachten. Plan nen maken is doorgaans niet strafbaar. Een mislukte poging wel, maar dan moet er toch eerst een begin van uitvoering van de misdaad zijn geconstateerd en bewezen. Van poging tot brand stichting is bijvoorbeeld pas sprake als een lucifer bij de ben zine wordt gehouden. Sinds 1994 zijn ook niet-staats- gevaarlijke voorbereidingshan delingen (bij alle delicten waar acht jaar gevangenis of meer op staat) strafbaar. Justitie wilde en kreeg de bevoegdheid om cri minelen aan te pakken vóórdat Tijdens de demonstratie vrijdag in Eindhov aan het adres van het landsbestuur geuit ren werden door twee Molukse woordvoerders bedreigingen foto Phil Nijhuis/GPD een begin is gemaakt met de uit voering van een misdaad. Een voorbereidingshandeling is bij voorbeeld het maken van molo tovcocktails. Ook als nog geen poging is gedaan daarmee te gooien. Deze uitbreiding van het straf recht tot de voorfase van zware delicten, was voornamelijk be doeld voor de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit met behulp van infiltranten en anonieme tipgevers. Maar ook de voorbereiding van terroristi sche acties is sindsdien straf baar. Zodoende kan door mid del van preventieve arrestaties groot onheil worden voorko men. Staatsveiligheid In het geval van de Vrije Moluk se Jongeren was het dus niet no dig om de strafbepalingen over de staatsveiligheid onder het stof vandaan te halen. De ver dachten hadden ook kunnen worden opgepakt zodra zij zich schuldig maakten aan voorbe reidingshandelingen voor een aanslag. Bovendien zijn er nog andere, minder uitzonderlijke, redenen voor hun aanhouding opgegeven: deelname aan een criminele organisatie, bedrei ging met geweld en opruiing. Het uitgangspunt van justitie is begrijpelijk: tijdig ingrijpen voordat er ongelukken gebeu ren. Terecht heeft men de drei gementen van de Vrije Molukse Jongeren aan het adres van pre mier Kok en minister Van Aartsen niet lichtvaardig opge vat. Maar of de veiligheid van de staat in het geding is, valt toch wel te betwijfelen. Een stel heethoofden kan weliswaar re- eel gevaar stichten, maar het is een overspannen gedachte dat zij bij machte zouden zijn de grondslagen van de Nederland se rechtsorde te vernietigen. Aandacht Als het de gearresteerde jonge ren te doen is om aandacht voor hun frustraties en woede over de toestand op de Molukken, dan hebben zij die aandacht inmid dels ruimschoots gekregen. Wie wegens gevaar voor de staats veiligheid wordt gearresteerd en zich politiek gevangene in Nederland mag noemen, kan er moeilijk over klagen niet seri eus te worden genomen. GPD Mr. G. Schreuders isjuridischmede- werker van de PZC pagina 3: ook Molukse jongeren welkom door Harmonie Toros Het Turkse leger heeft al tijd iets te melden, of het nu over defensie gaat, de on afhankelijkheid van de rech terlijke macht of religie in het onderwijs. En twee de cennia na de laatste coup luistert iedereen nog altijd. Gisteren was het twintig jaar geleden dat s lands militaire leiders de premier en de op positieleiders arresteerden en bekendmaakten dat zij de touwtjes in handen hadden genomen. Na drie jaar her stelden zij de democratie, maar sindsdien is het altijd de vraag gebleven hoeveel macht zij feitelijk aan de burgerregering hebben afge staan. Hoewel de generaals zich niet langer met het dagelijk se landsbestuur bemoeien, lijken alle cruciale besluiten hun goedkeuring te moeten hebben. Critici zeggen dat de generaals het grootste obsta kel vormen voor de democra tie in Turkije en de toetreding tot de Europese Unie. Zuiveren Het leger beschouwt zichzelf als de hoeder van de staat. Vorige week nog drong de stafchef van het leger, Kivri- koglu, er in het openbaar op aan het ambtelijk apparaat te zuiveren van moslimfun damentalisten. De regering wil niets liever, maar presi dent Sezer stelt zich op het standpunt dat het parlement goedkeuring moet geven aan zo'nmaatregel. „Het is de taak van het le ger", zo hielp Kivrikoglu de bevolking herinneren, „het onveranderlijke karakter van de republiek te bescher men: het democratische, se culiere en sociale staats recht." In het verleden zag het leger in extreem-rechts en extreem-links zijn voor naamste vijanden. Vandaag de dag is het bezorgder over het moslimfundamentalis me. Het leger heeft bovendien een beslissende stem in het beleid dat wordt gevoerd ten aanzien van de twaalf mil joen Koerden. De generaals verzetten zich al lange tijd met succes tegen de roep van liberalen in de regering om de Koerden taalrechten te verlenen. Het leger pleegde tussen 1960 en 1980 drie coups, de laatste keer om een einde te maken aan straatgevechten tussen linkse en rechtse ex tremisten. In de Koude Oor log bestond er in het Westen de neiging niet al te zwaar te tillen aan de coups, omdat Turkije een betrouwbare bondgenoot van de NAVO was en dat vooral moest blij ven. Interveniëren ,Het Turkse leger is geen cor poratief lichaam dat zijn ei gen belangen verdedigt zoals een Zuid-Amerikaans le ger", zegt Sencer Ayata, hoogleraar sociologie in An kara. „Het Turkse leger be houdt zich het recht voor te interveniëren, zoals het in de afgelopen decennia herhaal delijk heeft gedaan toen het voelde dat het land zo slecht werd bestuurd dat zijn toe komst in gevaar werd ge bracht", aldus Bulent Aliriza van het in Washington geves tigde Centrum voor Strate gisch en Internationaal On derzoek. De generaals gebruiken de Nationale Veiligheidsraad, die in theorie alleen een ad viesfunctie heeft, om het re geringsbeleid vorm te geven. Zo slaagden zij er in 1997 in om via de raad de val te be werkstelligen van de eerste op islamitische leest ge schoeide regering. Pas op de plaats De Europese Unie heeft vorig jaar december de Turkse kandidatuur voor het EU- lidmaatschap geaccepteerd, maar wil dat het land zijn mensenrechtenbeleid verbe tert en de oorlog met de Koer dische rebellen beëindigt. Als Turkije daadwerkelijk tot de Europese Unie wil worden toegelaten, dan zou het leger wel eens geen ande re keuze kunnen hebben dan pas op de plaats te maken, menen waarnemers. AP 13september 1950 Televisie Philips heeft voor het eerst het medium televisie getest buiten de studio. Met twee camera's zijn opnamen gemaakt van de voetbalderby PSV-Eindho- ven. In de bestuurskamer van het PSV-stadion was het wed strijd te zien op een standaard televisiescherm. De proef was een succes. Het beeld was zo scherp, dat zelfs de motregen goed te zien was. Marshall De Amerikaan George C. Marshall, de architect van het herstelprogramma voor het naoorlogse West-Europa, is benoemd tot minister van De fensie. Hij volgt Louis Johnson op, die'is afgetreden na zware kritiek op zijn defensiepoli tiek in Korea. Tijdens de Twee de Wereldoorlog was Marshall chef van de generale staf van de Verenigde Staten. Verpleeghuis Stichting Rusthuizen Walche ren wil een nieuwe vleugel bouwen aan Der Boede in Koudekerke, waar ouderen kunnen worden verpleegd. De nieuwe afdeling telt tachtig bedden. Nog eens veertig bed den komen beschikbaar door het bestaande pand te verbou wen. Zeeland heeft nog geen verpleeginrichting. Volgens de inspectie voor de Volksge zondheid bestaat daaraan grote behoefte. Uitgever: J C Boersema Hoofdredactie: A. L Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A L Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax. (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118)484000 Fax (0118)472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax (0113)273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 51 4530 AB Terneuzen Tel. (0115) 686000 Fax. (0115) 686009 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel (0114)373839 Fax (0114)373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst 8.30-17 00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV Internet (http://www.pzc.nl): Postbus 18 4380 AA Vlissingen redactie redactie@pzc.nl exploitatie: mternet@pzc nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag op de kantoren gedurende de openingstijden. zaterdags tot 13 30 uur op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22 00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel (0118)484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen bij automatische incasso: (tussen haakjes prijs met acceptgiro) per maand 36,70 (nvt) i per kwartaal: 100,00 101.65) I per jaar ƒ380,00 381.65) Voor toezending per post geldl een toeslag Beëindiging van abonnementen i uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor het einde van de betaalperiode Losse nummers maandag t/m vrijdag: 1,85 per stuk i zaterdag 2,75 per stuk Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW I Bankrelaties ABN AMRO 47 70 65 597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgevenj PZC BV alsmede de regeien voor het advertentiewezen i Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd bij de advertentieorderafdeling. Tel 0118-484321

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2000 | | pagina 2