Het is eindelijk stil in Ambon-stad
7u&
PZC
Vaste lift verbindt
aarde met ruimte
Heer Bommel en de Trullenhoedster
1
Casper Hobbes
O
varia maandag 11 september 2000
Dominee Titaley wijst geweld in het verre Nederland af
puzzel
12
het weer
Jonge Ambonezen dreigen met geweld. Zij willen zo van de
Nederlandse regering politieke inspanning afdwingen om na
ruim anderhalfjaar een eind te maken aan het bloedvergieten
in de Molukken, een eilandengroep in het oosten van Indone
sië. Op Ambon groeit voorzichtige hoop, maar heerst ook de
overtuiging dat geweld in het verre Nederland in elk geval
niet helpt.
doorTheo Haerkens
De stem van synodevoor
zitter dominee Sammy Ti
taley klinkt haast opgetogen.
„Al een week lang horen we
geen bommen meer ontploffen
en wordt er niet meer gescho
ten, het lijkt wel of er geen
conflict meer is."
Sinds de laatste geweldsgolf
eind mei is het haast niet meer
stil geweest in Ambon-stad. De
bewoners van de christen wij
ken vluchtten geregeld naar de
bergen uit angst dat hun laatste
uur had geslagen.
De spanning was nooit zo groot
als begin mei, toen enkele dui
zenden strijders van de fanatie
ke moslimmilitie Laskar Jihad
naar de Molukse eilanden kwa
men om met geweld de burger
oorlog te beslissen. Inmiddels is
die spanning geweken en gloort
er weer hoop. „Er is de laatste
week veel vooruitgang ge
boekt", meldt Titaley.
Aanhouding
De gouverneur van de Moluk
ken heeft aanhouding gelast
van de man die algemeen wordt
gezien als de aanstichter van de
jongste golf van geweld: Jaskar
Lihad-leider Ustad Jafar Umar
Thalib. „Thalib riep gisteren
een week geleden via de radio op
de christenen aan te vallen om
dat zij RMS'ers zijn. Hij zei dat
de kerken de RMS vertegen
woordigen."
Maar volgens Titaley is de aan
hang van de Republik Maluku
Selatan, de Republiek van de
Zuid-Molukken 'alleen in Ne
derland te vinden'. „Misschien
zijn er één of twee hier, maar dat
is alles. Als organisatie bestaat
ze hier niet."
Net voordat president Wahid
naar de VN-top in New York af
reisde, hadden delegaties van
moslims en christenen en ook de
gouverneur samen met de com
mandanten van de politie en het
leger uit Ambon gesprekken
met hem. „Die ontmoeting was
erg, erg effectief", klinkt het te
vreden. Weliswaar reisden de
delegaties in drie verschillende
vliegtuigen, zaten ze in de Indo
nesische hoofdstad in verschil
lende hotels en spraken ze af
zonderlijk met de president,
maar dat doet volgens Titaley
niets af aan het oprechte verlan
gen naar vrede.
Reacties
Voordat er zelfs maar recht
streeks onderhandeld kan wor
den tussen de kampen, eisen de
christenen dat het eiland vrij
gemaakt wordt van de Laskar
Jihad. En daarin staan ze niet
alleen. „Heel veel moslims zien
hen ook liever vandaag dan
morgen vertrekken." Maar me
nigeen realiseert zich dat een te
harde aanpak van die groep in
het hele land ongewenste reac
ties kan losmaken.
Dreiging met geweld door jonge
Molukkers in Nederland om po
litieke steun af te dwingen voor
nog meer druk op Indonesië,
wijst de dominee af. „Nee, ik
vind dat ze dat niet moeten
doen. Ik geloof niet dat zulk ge
weld Ambon iets zal helpen",
zegt hij. „Maar eerlijk gezegd
heb ik nog helemaal niet van de
ze dreigementen gehoord, ter
wijl ik toch goed contact heb
met de protestantse kerken in
Nederland. Misschien hebben
jongelui die met dergelijke
plannen komen zelf geen con
tact met Ambon?"
Titaley is ervan overtuigd dat
politieke machtsspelletjes in
Jakarta de eigenlijke oorzaak
vormen van de burgeroorlog.
Hij is blij dat de Nederlandse
Molukse gemeenschap druk uit
oefent op de Nederlandse rege
ring om bij de les te blijven en bij
de Indonesische overheid aan de
bel te trekken. „Maar dat moet
zonder geweld."
Moslimvis
Enthousiast vertelt hij over jon
gelui in Ambon die elkaar tot
voor kort bevochten en nu aan
de grenzen van hun wijken toch
weer toenadering zoeken. Op de
christelijke markt is inmiddels
weer 'moslimvis' te koop. Zelfs
heeft een groep moslimjongens
met brommers een rondje gere
den in een christelijke wijk zon
der dat dit aanleiding was tot
problemen.
„We zijn het vechten gewoon
zat. Dat geldt ook voor de mos
lims." GPD
Dominee Titaley ziet in nog meer geweld geen oplossing voor de problemen op de Molukken.
foto Theo Haerkens/GPD
Schetsontwerp van het Space Elevator Concept, foto ANP
van onze redactie buitenland
Technisch is het over vijf
tig jaar mogelijk een lift
verticaal vanaf de aarde naar
de ruimte te hebben. Dat
hebben experts van het Ame
rikaanse ruimtevaartbureau
NASA meegedeeld.
Een dergelijk systeem zou in
de tweede helft van de 21ste
eeuw mensen, lading, gassen
en energie naar de ruimte
kunnen vervoeren, maar dan
tegen een fractie van de kost
prijs van de raketten van nu.
Voor de bouw denken de ex
perts kabels vanaf een ruim
testation op 22.300 mijl bo
ven aarde naar beneden te
laten lopen. Op die hoogte
draait een ruimtestation of
satelliet gelijk met de aarde
mee. De kabels komen aan de
grond vast te zitten en wor
den dus vaste kabels. Boven
het eindstation in de ruimte
moet een contragewicht ko
men om de kabels strak te
houden.
Het lichtgewicht koolstof-
materiaal voor de kabels,
honderd maal sterker dan
staal, is er al, de magneet
treintechniek voor de lift zelf
ook. Door de lift zal het be
trekkelijk eenvoudig worden
om reuzenruimteschepen en
-stations te bouwen met on
derdelen die via het systeem
naar boven worden ge
bracht. Daarmee zou ook de
bemande verkenning van het
zonnestelsel realiteit wor
den.
Het idee voor een ruimtelift
werd in 1978 gelanceerd door
de SF-auteur Arthur C. Clar
ke. Hij voorspelde ook de
ontwikkeling van kunstma
tig leven tegen 2060, appara
ten voor 'televervoer' van
materie tegen 2090 en ont
moetingen met buitenaardse
wezens tegen 2100. ANP
recept
Curry met aardappelen
Hans Belterman
D Toonder Studio's
Curry-gerechten waarin aardap
pelen een rol spelen, zijn in ons
land nauwelijks bekend. Het zijn ge
rechten uit de (vegetarische) keu
ken van India, waar de aardappel
een veel hogere waardering onder
vindt dan bij ons. Belangrijk bij het
gerecht van vandaag is het feit dat
de aardappelen, die in de schil wor
den gekookt, volkomen koud moe
ten zijn voordat ze verder worden
verwerkt.
Hoofdgerecht voor 2 personen:
400 gram middelgrote aardappe
len (vastkokers), schoongeboend;
zout; 1 grote rode paprika; 2 bleek-
selderijstengels; 15 gram santen
(kokos); 0,5theel.
milde paprikapoeder (Edelsüsz); 1
theel. scherpe kerriepoeder (Mad
ras); 2 theel. fijngeraspte verse
gemberwortel; 1 teentje knoflook,
uitgeperst of ragfijn gehakt; 3 eetl.
(zonnebloem)olie; 2 tomaten, ont
veld, vruchtvlees in blokjes gesne
den; 2 theel. verse korianderblaad
jes.
Kook de aardappelen in de schil in
ruim water waaraan wat zout is toe
gevoegd, gaar. Laat de aardappe
len volkomen koud worden. U kunt
ze eventueel een dag tevoren al ko
ken. Verwijder de steelaanzet van
de paprika, halveer hem om daarna
de kern, het zaad en de zaadlijsten
weg te nemen. Snijd het vrucht
vlees in smalle reepjes van ca. 4cm.
Trek, indien nodig de draden van de
bleekselderijstengels af. Snijd elke
stengel in zes of meer lange smalle
repen en vervolgens in stukjes van
ca. 4 cm.
Pel of schil de koude aardappelen
en snijd ze in partjes. Breng 1,5 deci
liter water aan de kook. Los de san
ten erin op.
Verhit een wok en laat de olie er
even door walsen. Fruit, onder
voortdurend roeren en omschep
pen, gemberwortel en knoflook 3
minuten. Voeg paprikareepjes en
bleekselderijstukjes toe. Laat alles,
onder voortdurend roeren en om
scheppen, nogmaals 3 minuten
zachtjes bakken. Strooi paprika- en
kerriepoeder erover. Schep alles
enkele malen om. Schenk het san
tenmengsel erbij. Schep daarna de
aardappelparten erdoor en laat al
les, onder regelmatig omleggen, in
ca. 3 min. door en door warm wor
den. Voeg naarsmaakwat zouttoe.
Schep, vlak voor het opdienen, de
tomatenblokjes door het gerecht.
De burgemeester was die avond erg rusteloos. Hij drentelde met een
zorgenfrons door de huiskamer heen en weer, terwijl hij van tijd tot
tijd tot gemompel verviel. Het is geen wonder, dat dit gedrag me
vrouw al spoedig tegenstond. „Ga zitten, Dirk," sprak ze scherp.
„Je weet dat ik niet van drukte houd. Neem een goed boek en lees mij
een stukje voor, dat vind ik prettig!" „Ik heb wel wat anders aan
mijn hoofd," zei de magistraat geprikkeld. „Bas is overspannen en
nu zit ik persoonlijk met dat poortgeval. En dat terwijl ik toch al zo
veel te doen heb. Het hoofd loopt me om!" „Dat zal wel tochten," zei
zijn echtgenote met een schamper lachje. „Er zitten alleen maar
1
2
3
5
6
j
8
9
,0
13
14
,6
16
20
21
22
23
24
25
26
28
29
30
32
33
34
35
door Bill Watterson
JE HOEDER (JAS WEL VRO
LIJK VANOCHTEND. ZE&
IK HEB HAAR NOS NOOIT
ZO NEURIËND DOOR DE
KEUKEN ZIEN
PARADEREN
Niet het gevraagde woord invullen, maar een woord dat bestaat
uit de letters van het gevraagde woord in dezelfde volgorde min
1 letter. (B.v. Omschrijving "dierenverblijf". Antwoord zou zijn
"stal", maar ingevuld moet worden "sta"of "tal". Welke van die
twee het moet worden, moet blijken uit de kruisende woorden.)
Horizontaal: 1. Godslastering; 4. grompot; 7. mond; 9. deel v.e.
auto; 11. kurk; 12. scheepstouw; 13. zwemvogel; 15. meertje; 16.
schampere opmerking; 18. heildronk; 19. wand; 20. proberen; 22.
gil; 25. kleur; 27. kleur op de wangen, 28. golfterm; 29. elektrische
eenheid; 31. hoofdkerk; 32. schoonbroer; 34. zwarte kers; 35
citroendrank met suiker.
Verticaal: 1. Zoogdier; 2. onderwijs; 3. lattenkist; 4. plooi; 5. deel
v.e. etmaal; 6. kwast in het hout; 8. gespitste mond; 10. krachtig;
12. gazon; 14. naaldboom; 15. nachtgewaad; 17. herkauwer; 18.
eetgerei; 20. vaartuig; 21. heidemeertje; 23. stremsel, 24. bemoe
diging; 26. trouwe dienstbode; 29. egaal; 30. plaats; 32. schaak
term; 33. vlug.
Horizontaal:
1. Grote goedheid, de straf is kwijt
gescholden! (6); 7. Rondhout met
een steel zonder maat (5); 8. Eten en
drinken (5); 9. De roep van een uil
(5); 10. Kostbare staaf om op te lig
gen (4); 11. In de huishouding geeft
ze weinig steun (6); 12. Gebruik de
maaltijd om er baat bij te hebben!
(6).
Verticaal:
2. Die straat is nauw (5); 3. Kat met
een verward orgaan (6); 4. Evenwel
meer dan waar (6); 5. Lekkers voor
een vennoot die ervan gruwt (4); 6.
Voor vijftig procent niet meer aanwe
zig (8); 10. Maak een Europeaan
boos! (4); 11. Jongen in de
Ardennen (3).
Oplossingen van zaterdag:
Kruiswoordraadsel:
HORIZONTAAL:
1. Redoute; 7. as; 8. tip; 10. no; 11. sloop; 13. jam; 15. aai;
17. bombast; 18. Ate; 19. sou; 21. santé; 25. dij; 26. fee; 27.
nu; 30. worstje.
VERTICAAL:
I 2. El; 3. Ohio; 4. tv; 5. hasj; 6. fooi; 8. tl; 9. po; 11. smoes;
I 12. passé; 14. abt; 16. ato; 18. abdij; 20. usus; 22. af; 23.
neus; 24. te; 28. zo; 29. dj.
Doorloper:
schatveldslag
neonreportage
elogespieeven
kl isstepgrant
contracelesta
ozonadelislam
medocariahera
beitelennoden
organistewest
Vooruitzichten
dinsdag
woensdag
donderdag
vnjdag
weer
max.
20°
19°
19°
18°
min.
15°
14°
13°
13°
wind
ZW 3
W 3
Z 3
ZW 3
Zon
O
Maan
maandag
onder 20.0!
dinsdag
op 7.16
maandag
onder 4.03
dinsdag
op 19.58
Nautisch bericht
Zwakke tot matige zuidenwind, 2 tot 3 Beaufort. Het zicht is aan
vankelijk slecht tijdens mistbanken, later oplopend tot matig in ne
vel. De temperatuur van het kustwater is 18 graden. In de ochtend
kans op mist.
Waterstanden
dienstreisjes naar het Zuiden in!" De heer Dickerdack verliet het
vertrek met dreunende tred en sloeg de deur zo hard achter zich
dicht, dat de schilderijen van de muur vielen. De koelte van de gang
bracht hem echter weer enigszins tot zichzelf. „Dat doet de deur
dicht," prevelde hij. „Ik zal eens laten zien wat er in mijn hoofd zit!
En als er daardoor iets ergs met me gebeurt, zal ze nog spijt krijgen.
Ik zal zelf een onderzoek op die vlakte instellen: dat had ik trouwens
allang willen doen na het verhaal van de markies over een dame op
de heide. En nu dat gebrabbel van Bas over een diep oog... Ik weet
wat me te doen staat!"
MAANDAG
Hoog
water
Laag
water
11 SEPTEMBER
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
01.42
188
13.59
188
07.46
144
20.15
172
Terneuzen
02.02
212
14.19
213
08.04
154
20.39
181
Bath
02.53
249
15.16
250
09.09
183
21.38
207
Roompot Buiten
01.33
146
13.55
142
07.50
102
20.03
128
Zierikzee
03.05
149
15.20
144
09.00
110
21.30
136
Stellendam Buiten
01.52
139
14.14
130
07.49
059
20.15
084
Wemeldinge
03.10
167
15.30
162
09.05
123
21.35
149
Krammersl. West
03.06
158
15.25
157
09.00
115
21.25
140
Hansweert
02.28
226
14.48
227
08.29
171
21.02
197
DINSDAG
Hoog
water
Laag
water
12 SEPTEMBER
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
02.20
209
14.36
207
08.22
155
20.56
184
Terneuzen
02.39
234
14.55
232
08.50
165
21.18
194
Bath
03.35
276
15.52
273
09.48
194
22.18
219
Roompot Buiten
02.16
161
14.24
154
08.14
106
20.45
135
Zierikzee
03.50
160
16.00
154
09.45
112
22.05
140
Stellendam Buiten
02.25
154
14.42
141
08.26
059
20.46
086
Wemeldinge
03.50
180
16.05
174
09.50
127
22.10
155
Krammersl. West
03.56
172
16.11
168
09 45
119
22.06
145
Hansweert
03.09
249
15.26
246
09.16
182
21.42
210
lichle sneeuw
matige sneeuw
zwars sneeuw
leftte regen
matige regen
zware regen
te#
Europa: Eentonig
r O O O 26
éÊL 27 26 27 O
O 27 D 36 M 3,
VERWACHTING VOOR MAANDAGMIDDAG 11 SEPTEMBER2000
In bijna geheel Midden- en Zuid-Europa schijnt vandaag de zon,
zodat er een zonnig maar eentonig weerbeeld ontstaat. In Noord-
Europa komen zon en bewolking naast elkaar voor, Op de Britse ei
landen wint de bewolking het, want alleen in Zuid-Engeland en
Zuidwest-lerland komt de zon er aan te pas. Mede door de regen
wordt het in Schotland niet warmer dan zo'n 13 graden. In het mid
den van Engeland blijft het kwik steken op 15 graden, terwijl in de
omgeving van Londen het kwik vandaag boven de 20 graden uit
komt. In Scandinavië en Denemarken valt vandaag bijna overal
wel een bui. Hier en daar is de regen wat intenser dan op andere
plaatsen. De zuidpunt van Noorwegen lijkt als enige droog te blij
ven. De temperatuur varieert van 19 graden in het zuiden tot 9 gra
den in het noorden. In Polen blijft het vandaag zeker droog waar
door het kwik stijgt tot 20 a 21 graden. Zoals al eerder gezegd doet
de zon goede zaken in het midden van Europa. In Noord-Duitsland
is echter evenveel zon als bewolking aanwezig. In het zuiden is het
onbewolkt en stijgt het kwik tot 27 graden. In de landen rond de
Middellandse Zee weet de zomer van geen ophouden. In Spanje
worden maxima van 35 graden bereikt. Op Sicilië valt een on
weersbui, elders in Italië is het zonnig en droog.
Hoewel vandaag anders doet Door: Tom van derSpei
vermoeden schakelt het weer de
komende dagen toch weer geleidelijk over naar een meer
herfstachtig georiënteerd weerbeeld. Voor het zover is beleven
we vandaag nog een fraaie nazomerdag. Na het optrekken van
de afgelopen nacht lokaal gevormde mistbanken zijn er flinke
zonnige perioden, afgewisseld met enkele stapelwolken.
Het blijft droog, wel kan het enigszins nevelig blijven.
Omdat met een zwakke tot matige zuidenwind warme lucht aan
gevoerd wordt, kan de middagtemperatuur tot een zomerse
25 graden Oplopen. Dit fraaie weer wordt echter niet gecontinu
eerd. Al op dinsdag veroorzaakt een overtrekkende depressie
voor veel bewolking en, met name in de ochtend, enkele buien.
Met een naar west draaiend matige tot vrij krachtige wind wordl
bovendien aanmerkelijk frissere lucht aangevoerd. Dit levert op
dinsdag al een duikeling van de middagtemperatuur naar 20 gra
den op. Vanaf woensdag
duikt het kwik verder tot on
der deze 20 graden om daar
voorlopig ook niet meer bo- Opleving
venuit te kruipen. -liflL: affl© TïT
De atmosfeer lijkt daarbij
boven Nederland voorlopig
op slot te gaan waardoor we
te maken krijgen met een
bepaald wisselvallig weer
beeld. Elke dag zijn er wel
buien. De zon laat zich maar
mondjesmaat zien en de
maximumtemperatuur
komt op ongeveer
18 graden uit. Met mini
mumtemperaturen rond 13
graden zijn dit waarden die
eigenlijk normaal zijn voor Minimumtemperatuurvoor de komende nacht
de tijd van het jaar. «"noaqu'dda^sepieubeb eowt—202
Zeeland: Nazomerdag
ONGEVEER IK DENK DAT
UEE EN EEN fWIA NIJ
HALF UUR 7hIER ÏXPIU5
^-Yl zo vroeg heeft
neergezet.
hoe lang staan
UE AL OP DE BUS
TE (VACHTEN?