Men Work geeft internetsite vorm
Tegenwicht aan oorlogsgeweld
PZC
Puzzelend op
de hoogte van
cursussen ROC
Bergse binnenstad vormt
decor openluchttheater
Babyspeciaalzaak vult gat in markt
Waterlandkerkje ontvangt
43 acts tijdens Cultuurland
zeeland
18
Vormgevers zetten bedrijf op in Middelburg
in detail
ondernemend zeeland
Boekenbeurs
in Veerse kerk
Provincie steunt
Moluks centrum
kunst cultuur
Jan Montyn etst geluksbrengers in moeilijke tijden
woensdag 30 augustus 2000
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - Het kantoor,
de werktafels en kasten, de
lampen en zelfs de software
voor administratie en archief
bouwde het team van het nieu
we internetdesign- en grafi
sche vormgevingsbureau
Men@Work ('Men at Work')
zelf. De vier stafleden van het
Middelburgse bedrijf zetten in
tien maanden tijd aan de Kin
derdijk hun organisatie op.
Tussen de rood en grijs geverf
de wanden van het kadepand
bouwen zij internetsites en
ontwikkelen ze concepten voor
zowel elektronische als tradi
tionelere, gedrukte presenta
ties voor bedrijven en instellin
gen.
Compagnons Marcel Urgert en
Thijs van der Schaaf zijn gra
fisch vormgevers en hun liefde
voor dat vak verloochent zich
niet. „Wij willen daaraan vast
houden. Daarom verzorgen we
naast multimedia brochures
ander traditioneel werk. We
willen een full-servicebureau
zijn, maar pretenderen niet dat
we alles kunnen. Onze kracht
ligt in concepten en vormge
ving. Daarbij werken we aan
een netwerk van andere bedrij
ven die sterk zijn in andere za
ken. Bijvoorbeeld e-building,
wanneer een site complexe
koppelingen vergt", zegt Van
der Schaaf.
Op hun beurt is Men@Work on
derdeel van het netwerk van
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
Bojani Damesmode opent
donderdag 1 september de deu
ren aan de Dorpsstraat in
Heinkenszand. Bojani (spreek
uit. bodjani) is de onderneming
van de vriendinnen Caroliene
de Vlieger, Jeannet Witte en
Heieen de Waard. Zij doopten
de winkel met de eerste letters
uit de namen van hun zonen
Boy, Jan en Niek. In de zaak
verkopen zij vlotte damesmode
in de maten 36 tot en met 48.
Tot en met zaterdag houdt Bo
jani open huis waarbij de drie
onderneemsters zichzelf en
hun zaak voorstellen.
Pearle Opticiëns introduce
ren de Dataviewbril; een bril
die werken met computer
beeldschermen rustiger voor
de ogen moet maken. De bril,
die ook voor niet-brildragers
geschikt is, heeft een speciale
kleuring van de glazen en een
zevenlaagsontspiegeling en
kan gecombineerd worden met
een bestaande bril. Volgens
Pearle kunnen werknemers de
bril laten vergoeden door hun
baas op grond van het Arbobe-
sluit.
Futura Infratransfer, een
Middelburgs bureau dat com
municatiemiddelen ontwik
kelt. Die samenwerkingen in
projecten voor opdrachtgevers
als de wereldtentoonstelling in
Hannover en Waterland Neel-
tje Jans, noemt Van der Schaaf
erg inspirerend. Daardoor ont
wikkelt het netwerk voor het
bedrijf weer verder Samen
werking in Zeeland vindt de
voormalige Dordtenaar toch al
verrassend ontspannen gaan.
„Voor een jong bedrijf in de
Randstad is het hard. Koppen
rollen daar snel. In Zeeland
voel ik me thuis. Hier neemt
een klant gerust een relatie mee
naar een afspraak, zodat die
even kan kennismaken."
Tussen de powerpoint- en
flashpresentaties, de sitebouw
en -beheer en de grafische
De eerste regiovestiging van
de Rotterdamse uitzendorga
nisatie Amdu heeft zich geves
tigd in de Nieuwstraat in Ter-
neuzen. Het bureau wordt
geleid door Madeion Doornbos
en Katinka van den Eynde. In
deeltijd geeft een administra
tieve kracht ondersteuning. De
organisatie is onderdeel van
het Brabantse bedrijf in hijs-
kraanverhuur Amdu. Het uit
zendbureau bemiddelt en deta
cheert in alle branches en
verzorgt ook opleidingen,
waaronder die tot kraanma
chinist. Sinds de start eind juni
hebben zich tussen de 75 tot
100 uitzendkrachten inge
schreven, meldt Van den Eyn
de. Bedrijven en ingeschreve
nen worden met nieuwsbrieven
geïnformeerd.
De Sluisse modezaken hou
den op woensdag 20 september
hun jaarlijkse gezamenlijke
modeshow. De show wordt ge
houden in restaurant Hof ter
Mude in Sluis en begint om 20
uur. Kaarten zijn verkrijgbaar
bij de deelnemende winkels.
vormgeving door vinden de
compagnons speelruimte om
wat te doen voor de internet-
presentie van kunstenaars, zo
als voor Zeeuwse kunstkring
Het Getij. Ook wordt samen
met opdrachtgever Scoop een
vraag- en aanbod-site ge
maakt, waarop vrijwilligers en
instellingen elkaar kunnen
vinden. ..Het is belangrijk ook
op die manier met Zeeland be
zig te zijn."
VEERE - De Grote Kerk in Vee-
re is zaterdag 2 september voor
de achtste maal onderkomen
voor een grote antiquarische en
tweedehands boekenbeurs.
Tijdens de beurs zijn er zo'n 25
standhouders van zowel bin
nen als buiten Zeeland. Vanuit
Midden-Zeeland komen onder
meer antiquariaat Laarmans
uit Goes en Delta Boeken uit
Middelburg. Het Koninklijk
Zeeuws Genootschap der We
tenschappen biedt publicaties
aan. Uit Zeeuws-Vlaanderen
komt het Terholens antiquari
aat Secundus. Onder de anti
quariaten van buiten de pro
vincie is een specialist in origi
nele, antieke prenten en gravu
res.
De toren van de kerk uit 1437 is
open voor beklimming. De
beurs is geopend van 10.00 tot
17.00 uur.
Compagnons Marcel Urgert (1) en Thijs van der Schaaf in hun kantoor aan de Kinderdijk in Middel
burg. foto Ruben Oreel
door René van Stee
TERNEUZEN - Babyhuis Melissa aan de
Axelsestraat in Terneuzen opent vrijdag
haar deuren. De nieuwe winkel is verreweg
de grootste babyspeciaalzaak in Zeeuws-
Vlaanderen.
Verspreid over twee verdiepingen en met
een verkoopoppervlak van ruim vierhon
derd vierkante meter, biedt de winkel een
uitgebreid assortiment aan kinder- en
wandelwagens, kinderkamers, kleding in
de maten 50 tot en met 104, positiekleding
en badsets. Daarnaast is er een ruime keu
ze uit cadeau-artikelen, speelgoed, ver
zorgingsartikelen en accessoires.
Met de opening van Babyhuis Melissa
komt eigenaar R van den Bossche (27) te
recht in een voor hem totaal onbekende be
drijfstak. Desondanks heeft de voorheen
in de bouwwereld actieve inwoner van
Kuitaart veel vertrouwen in de grootscha
lige opzet van zijn alles-onder-één-dak-
babyspeciaalzaak.
„Zo'n anderhalf jaar geleden kwam ik na
de geboorte van m'n dochter Melissa, naar
wie de winkel ook vernoemd is, tot de ont
dekking dat het aanbod van de babywin
kels in de regio Zeeuws-Vlaanderen vrij
beperkt was. Uit marktonderzoek bleek
dat de streek voldoende mogelijkheden
bood, zeker voor de grootschalige opzet
zoals wij die voor ogen hadden", verklaart
Van den Bossche. De keus om een babyspe
ciaalzaak te beginnen was daarna snel ge
maakt. Na een zoektocht van ruim jaar viel
het oog op het voormalige pand van Wisse
Schilders aan de Axelsestraat in Terneu
zen. Hierbij waren onder meer de centrale
ligging in Zeeuws-Vlaanderen en het be
schikbare winkeloppervlak volgens Van
den Bossche van doorslaggevend belang.
Het babyhuis wordt een familieonderne
ming.
Van den Bossche: „M'n vader is mede-ven
noot en heeft ook geholpen aan de groot
scheepse verbouwing van het pand. M'n
moeder gaat fulltime meewerken in de
zaak en mijn echtgenote Anja komt in ok
tober ons team versterken.
door Henk Postma
VLISSINGEN - Honderden op
leidingen, cursussen trainin
gen en vormingsactiviteiten,
verspreid over acht gebouwen
in Vlissingen, Middelburg, Goes
en Zierikzee. Hoe word je daar
nog wijs uit? Het ROC Zeeland
is in deze provincie veruit de
omvangrijkste aanbieder van
leermogelijkheden. Er wordt
doelbewust aangestuurd op een
organisatievorm waarbinnen al
die mogelijkheden een duidelijk
herkenbaar plekje krijgen.
Maar dan nog zal het soms puz
zelen blijven, om aan de weet
komen of er iets van je gading bij
zit.
Van die nood wordt nu een
deugd gemaakt. Om de educa
tieve mogelijkheden voor vol
wassenen onder de aandacht te
brengen, biedt het ROC het pu
bliek binnenkort huis-aan-huis
enkele puzzeltjes aan. Wie die
goed oplost, maakt kans op een
prijs: een fiets, een ministep of
discman.
Volwassenen
„Dat jonge mensen bij ons mid
delbare beroepsopleidingen
kunnen volgen, weet iedereen
zo langzamerhand wel", zegt
ROC-medewerkster F. Consten,
„Minder bekend is dat we ook
volwassenen een breed pakket
aan leermogelijkheden bieden.
Die kunnen bij ons niet alleen
voor een mavo-, havo- of vwo-
-opleiding terecht, maar ook
voor het leren van een taal, of
voor vormende activiteiten op
kunstzinnig of maatschappelijk
gebied. Dat varieert van cursus
sen tuinieren, boetseren, foto
graferen, tekenen of schilderen
tot leren hoe je kleinkinderen
een verhaaltje voorleest, trai
ningen in durf en zelfvertrou
wen of vergadertechniek."
Slagzinnen
De puzzelwedstrijd die via de
huis-aan-huisbladen pagina
groot wordt verspreid, is be
doeld om al die educatieve
activiteiten voor volwassenen
onder de aandacht te brengen.
Deelnemers moeten drie slag
zinnen opsporen die verstopt
zijn in een reeks teksten, vragen
en trefwoorden over het leer-
aanbod voor volwassenen. De
puzzelpagina verschijnt op 12
september midden in de lande
lijke Week van het Leren, een
door het ministerie van Onder
wijs, Cultuur en Wetenschap
pen in het leven geroepen cam
pagne die ouderen aanspoort
weer te gaan leren.
„De bedoeling van die week is
volwassenen te laten zien dat le
ren ook leuk kan zijn. Vandaar
het idee om er een spel van te
maken", zegt Consten. Sinds
april van dit jaar stuurt ze bin
nen het ROC een werkgroepje
aan dat tot taak kreeg op de
Week van het Leren in te spelen.
Het idee om met puzzeltjes aan
de weg te timmeren was snel ge
boren. „Puzzelen is iets wat heel
veel mensen leuk vinden. We
kunnen er de mogelijkheden
van de volwassenen-educatie
op speelse manier mee onder de
aandacht brengen." De werk
groep ontwierp de puzzels zelf,
en legt momenteel de laatste
hand aan de uiteindelijke vorm
waarin ze zullen worden gepu
bliceerd. De puzzelpagina
wordt niet alleen huis-aan-huis
bezorgd. Er komen ook stapels
van in bibliotheken, wachtka
mers en arbeidsbureaus te lig
gen.
MIDDELBURG - De provincie
Zeeland steunt het Moluks in
loopcentrum in de Middelburg
se Rijnstraat met vijfduizend
gulden.
Het centrum is opgezet door de
werkgroep Satu Bangsa, Satu
Djiwa (Eén volk, één ziel) na het
uitbreken van de onlusten op de
Molukken. In het inloopcen
trum komen Molukkers niet al
leen om het nieuws over de Mo
lukken te volgen. Ze vinden in
het wijkgebouw ook steun aan
elkaar. Velen hebben familie in
het oorlogsgebied wonen.
Het college van burgemeester
en wethouders in Middelburg
trok onlangs 15.000 gulden uit
voor het Molukse centrum.
door Ernst Jan Rozendaal
WATERLANDKERKJE - Za
terdag 9 september vindt in Wa
terlandkerkje voor de negende
keer het festival Waterland Cul
tuurland plaats. De organisatie
heeft berekend dat het zeshon
derd inwoners tellende dorpje
de afgelopen jaren 43 acts heeft
ontvangen uit alle hoeken van
de wereld. De komende editie
vormt daarop geen uitzonde
ring. De artiesten komen uit Ne
derland en België, maar van een
aantal liggen de wortels in de
tropen.
De stichting Waterland Cul
tuurland organiseert het festi
val al enkele jaren in samenwer
king met muziekclub N9 uit
Eeklo. Dat verklaart de Vlaam
se invloeden in de programme
ring, hetgeen weer resulteert in
een behoorlijk aantal Belgische
bezoekers.
Dit jaar staan vijf acts gepro
grammeerd op drie verschillen
de locaties. Het festival wordt in
de Dorpsschool geopend (om
18.30 uur) door kinderboeken
schrijver Mare de Bel. In Vlaan
deren heeft hij een grote naam,
in Nederland nog niet. Vanaf
november zou dat kunnen ver
anderen wanneer hier de film
Blinker en de Bakfietsbioscoop
in première gaat. De rolprent is
gebaseerd op een van De Bels
boeken. In totaal publiceerde
hij er zesenveertig. Een tweede
Blinker-film Blinker en het
Bag Bag-juweel) staat op sta
pel. Over zijn boeken en de ver
filmingen vertelt De Bel aan
kinderen vanaf negen jaar.
Om 19.30 uur is in de Neder
lands-Hervormde Kerk de beurt
aan DobroJean, ofte wel Vla
ming Jan Oelbrandt. Hij debu
teerde vorig jaar met de akoesti
sche cd Bout time, waarop hij
zich een specialist betoont op de
resonatorgitaar, ook wel dobro
genoemd. DobroJean put zijn
inspiratie uit de zwarte coun-
tryblues. Niet alleen zijn zijn
liedjes getoonzet in de traditie
van de jaren twintig en dertig,
hij heeft ook klassiekers uit die
tijd op het repertoire.
In het dorpshuis treedt om 20.30
uur de Noord-Hollandse groep
De Kift aan. Hun repertoire is
Nederlandstalig maar op geen
enkele manier te vergelijken
met dat van succesvolle bands
als Blof of De Kast. De teksten
zijn gebaseerd op literaire wer
ken van onder anderen Jan
Arends, Wolfgang Borchert, Ni-
cola j Gogol en Venedikt Jerofe-
jev. Muzikaal wordt geswitched
tussen genres als fanfare, wals
en tango en het werk van Kurt
Weill en Tom Waits.
Is De Kift oer-Hollands, zoals de
naam doet vermoeden is Nabin-
dibo (Dorpshuis. 22 uur) dat in
het geheel niet Vier vrouwen
vertolken polyfone Afrikaanse
gezangen en begeleiden zich op
ratels, een kleine spleetdrum en
kalebassen. De enige man in het
gezelschap speelt grote trom.
Een aantal van de zangeressen
figureert op de platen van de be
kende groep Zap Mama.
Volgens de stichting Waterland
Cultuurland is afsluiter Wawa
Dada Kwa op het ogenblik dé
sensatie van Antwerpen. De
groep speelt op wereldmuziek
festivals enin hippe tenten en de
single 'Emilio' heeft de groep in
Vlaanderen beroemd gemaakt.
In hun swingende muziek zitten
invloeden van ska, brazil,
soukous, pop en funk. Wawa
Dada Kwa speelt om 23.15 uur
in het Dorpshuis
door Ernst Jan Rozendaal
BERGEN OP ZOOM - Achten
twintig theatergroepen toveren
de binnenstad van Bergen op
Zoom zondag 10 september om
in een openluchttheater. Voor de
zestiende keer vindt dan het
Straattheater Festival Bergen
op Zoom plaats.
De artiesten komen uit binnen-
en buitenland. Ze treden van
13.30 uur tot 18.00 uur aan op de
Grote Markt, het Beursplein,
het Thaliaplein en in de Bos
straat. Op het programma staat
onder meer het poppentheater
Lejo In hun voorstelling Klein
kunst wordt gespeeld vanuit een
kleine verrijdbare poppenkast.
Daarin vertonen een pianist,
een goochelaar en een kinder
koor hun kunsten.
Acrobatiek is te verwachten van
de Bomba Brothers, die vorig
jaar het Straattheater Concours
wonnen. Het beeldend theater
De Muzen komt met de voorstel-
Poppentheater Lejo
ling Phineus, over een goed
lachse koning. Hij wordt op een
draagbaar vervoerd door twee
mopperende figuren. Maar in de
draagbaar schuilen nog meer
wezens. Op de Grote Markt
staat de Tent der Romantiek van
theater De Verloren Tijd Ieder
een die verliefd is of dat wil wor
den, kan er zijn licht opsteken
Theater Zazot heeft een muzi
kale act. Op een bakfiets staat
een drumstel. Bob bestuurt de
fiets en bespeelt het drumstel.
Babs speelt melancholieke wijs
jes op haar accordeon.
LaViolou is een koningin van
eenvoudige komaf. Zij zoekt on
der het publiek haar hofhou
ding en verleidt zo mensen met
haar mee te doen. Wegens het
succes van vorig jaar treedt ook
theater Kei aan Dat laat kinde
ren muziek maken op trommels,
ratels, sambaballen en klep
pers. Uit Bergen op Zoom ko
men de gezelschappen Phoenix
en Merijntje Gijzen.
In de kiosk van het Thaliaplein
spelen tijdens de Straattheater
dag verschillende harmonie-or
kesten uit Bergen op Zoom en
omgeving.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Jan Montyn is
een buitenbeentje in de kunst.
Zijn werk past niet echt binnen
bestaande stromingen en zijn
oorlogsverleden wordt hem
door velen nagedragen. Toch is
zijn werk populair, evenals zijn
levensverhaal. De biografie die
Dirk Ayelt Kooiman in 1982
over hem schreef was een best
seller. Op het ogenblik expo
seert Montyn in Galerie T in
Middelburg waar hij zaterdag
ook een lezing komt geven.
Montyn is in 1924 in Oudewater
geboren. Behalve huis- en deco
ratieschilder, was zijn vader
daar ouderling in een streng ge
reformeerde kerk. Als oudste
zoon leek Jan Montyn zijn vader
te gaan opvolgen. Hij ging mee
op karwei en keek bij het men
gen van de kleuren. Volgens
kunsthistorica Carin Reinders
ontwikkelde hij toen al een
voorkeur voor de kleuren om
ber, oker, sienna en Pruisisch
blauw, iets wat op de etsen in
Galerie T nog steeds is terug te
zien.
Montyn bleek talent voor teke
nen te hebben. De Haagse
kunstcriticus H. P. Bremmer
was over zijn eerste probeersels
zeer te spreken en raadde hem
aan door te gaan. Montyn be
sloot een avondcursus te volgen
aan de lekenschool. Dat was in
1939. Kort daarop brak de
Tweede Wereldoorlog uit, die
bepalend zou blijken voorMon-
tyns levensloop. Hij wilde uit
het verstikkende milieu van zijn
ouders ontsnappen en vreesde
opgepakt te worden voor de Ar-
beidseinsatz. Dat bracht hem
ertoe zich in 1944 aan te melden
bij de Duitse marine. „Ik heb de
foute keus gemaakt", zei hij
hierover een aantal jaren gele
den in de PZC. „Maar dat is ge
makkelijk gezegd, want er was
niets te kiezen Thuis in Oude
water hadden we geen radio, je
was van alles afgesloten. Je wist
niets. Ik was jong en had maar
één ding: ik wilde weg van huis.
Pas na de oorlog zag ik wat er
gebeurd was. De vernietiging,
de beelden van de kampen. Ik
wilde alles weten, heb alles ge
lezen tot ik er gek van werd. Ik
heb gesproken met de slachtof
fers."
Schuldbesef
De verschrikkingen die Montyn
zelf meemaakte tijdens de oor
log en het schuldbesef over de
keuze die hij had gemaakt,
wicht bieden aan het oorlogsge
weld, hij wil dat zijn werk een
porte bonheur is, een geluks-
brenger in moeilijke tijden
Na de oorlog werd Montyn dooi
de kinden-echter veroordeeld
tot een verblijf van drie jaar in
een heropvoedingsgesticht. De
gebeurtenissen hadden hem wel
tot een outsider gemaakt Zijn
'foute' verleden maakte dat
mensen hem meden en ook later
in de kunstwereld bleek niet ie
dereen op hem gesteld. Hij hield
(en houdt) zich afzijdig omdat
hij grote delen van het jaar
doorbrengt in Frankrijk en
Thailand. Maar omdat zijn
kunst weinig verwantschap
vertoont met het werk van an
dere Nederlandse kunstenaars,
was hij ook in artistiek opzicht
een eenling.
In zijn vroege werk zijn nog wel
invloeden van Cobra te ontdek
ken. Montyn was ook onder de
indruk van het werk van Anton
Heyboer. Die zette hem op het
spoor van de ets. Als autodidact
tekende en schilderde Montyn
aanvankelijk, maar Heyboer
zag welk medium hem beter
paste. „Hij zei: Jan je moet gaan
etsen.' Hij zei: 'Neem een stuk
zink, een oude spijker en zout
zuur en ga aan het werk.Ik heb
nooit spijt gehad van dat ad
vies."
Oosterse sfeer
Ook Galerie T toont etsen. De
veertien kleurenexemplaren die
er hangen zijn Oosters van sfeer.
Ze roepen herinneringen op aan
Japanse prenten en ademen een
rust uit die is verbonden met het
Zen-boeddhisme De afbeel
ding zweeft tussen figuratie en
abstractie. Vaak toont Montyn
landschappen, of beelden uit
landschappen, die hij voorziet
van tekens en symbolen. Veel
van de etsen vertonen ook relief,
een kenmerk van de door Mon
tyn gebruikte etstechnieken.
Een serie van drie etsen, te zien
in de Middelsburgse galerie,
heet 'Het gedroomde land'. Het
zou een titel kunnen zijn voor
Montyns hele oeuvre.
Zondag 3 september (15 uur)
geeft Montyn een lezing in Gale
rie T. Op basis van zijn werk en
het spannende boek van Kooi
man mag worden verwacht dat
hij het een en ander heeft te ver
tellen.
De expositie met etsen van Montyn,
schilderijen van Nini Huijgen, en
beelden uan Loek den Hollander en
Gerard Engels duurt t/m 10 septem
ber, dagelijks open van 10-22 uur.
De Berg van Jan Montyn.
speelde hem zijn leven lang par
ten. Hij bleef gefascineerd door
oorlogsgebieden, meldde zich
ook aan voor het leger van de
Verenigde Naties in Korea en
werd later beroepsmilitair in
Nederland, maar was daar al
tijd zeer begaan met het leed
van de burgerbevolking. De
oorlog speelt een rol in zijn beel-
foto Lex de Meester
dende werk, soms doordat gru
welijkheden zijn uitgebeeld,
maar vaker omdat ze afwezig
blijken. Met zijn rustige kleur
etsen wil Montyn een tegen
