Omroepsters naar het museum
p
PZC
varia
4
het weer
Publieke omroep schrapt gastvrouw rond televisieprogramma's
recept Hans Bel,erman
siaharten met sinaasappels Heer Bommel en de Trullenhoedster
puzzel
8
15
16
23
Casper Hobbes
zaterdag 26 augustus 2000
Vooruitzichten
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
weer
max.
22°
20°
20°
O
CM
min.
16°
14°
13°
13°
wind
ZW 4
NW 3
NW 3
W 3
O
Maan
zaterdag
onder 20.44
zondag
op 6.34
zaterdag
onder 19.0
zondag
op 3.38
Nautisch bericht
Vrij krachtige tot een enkele keer krachtige oostenwind, rond
kracht 5. Het kustwater heeft een temperatuur van 20 graden. Het
zicht is goed maar kan teruglopen naar matig tijdens onweersbui
en in de avonduren.
Waterstanden
ZATERDAG
Hoog
water
Laag
water
26AUGUSTUS
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
12.06
178
05.55
160
18.36
161
Terneuzen
12.28
202
06.16
169
18.55
170
Bath
00.42
235
13.22
236
07.16
194
19.51
195
Roompot Buiten
11.59
138
05.45
120
18.36
119
Zierikzee
00.40
141
13.25
137
06.55
129
19.35
128
Stellendam Buiten
12.22
128
05.45
081
18.19
076
Wemeldinge
00.45
159
13.30
155
07.00
142
19.45
141
Krammersl. West
00.40
151
13.26
147
06.44
130
19.40
129
Hansweert
00.12
216
12.55
215
06.36
185
19.15
186
ZONDAG
Hoog
water
Laag
water
27 AUGUSTUS
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
00.36
202
13.11
201
07.05
171
19.41
185
Terneuzen
00.57
228
13.33
227
07.30
181
20.06
195
Bath
01.53
265
14.27
265
08.29
208
21.06
220
Roompot Buiten
00.28
158
12.58
152
07.00
123
19.25
134
Zierikzee
02.05
154
14.45
147
08.10
130
20.45
139
Stellendam Buiten
00.51
149
13.21
143
06.56
078
19.19
085
Wemeldinge
02.10
174
14.50
168
08.15
143
20.55
153
Krammersl. West
01.49
163
14.25
157
08.15
135
20.45
144
Hansweert
00.12
216
12.55
215
06.36
185
19.15
186
MAANDAG
Hoog
water
Laag
water
28 AUGUSTUS
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
01.36
230
14.06
224
08.06
183
20.36
207
Terneuzen
01.56
258
14.23
251
08.31
195
21.02
219
Bath
02.53
300
15.26
294
09.33
223
22.05
246
Roompot Buiten
01.21
179
13.47
167
07.44
126
20.20
147
Zierikzee
03.20
171
15.50
158
09.20
129
21.45
147
Stellendam Buiten
01.44
172
14.12
158
07.45
077
20.04
094
Wemeldinge
03.20
192
15.50
181
09.20
144
21.50
163
156
Krammersl. West
03.36
176
16.16
169
09.15
138
21.45
Hansweert
02.26
268
14.55
261
08.53
214
21 27
237
Zeeland: Minder warm
Een langgerekt onweersfront trekt steeds verder het vasteland van
Europa binnen. Het systeem ligt zaterdag boven Scandinavië, en
gaat via Engeland en Frankrijk richting Algerije. Een stevige zuid
tot zuidoostelijke wind voert daarbij een portie warme en vochtige
Middellandse Zeelucht aan in noordelijke richting, die vervolgens
in botsing komt met het front. Flinke stijgende luchtbewegingen
staan vervolgens garant voor spektakel in de vorm van (soms
zware) onweersbuien. Vooral Frankrijk en Engeland zullen met de
ze buien te maken krijgen, waarbij plaatselijk wateroverlast en
windstoten mogelijk zijn. In heel Centraal-Europa is het zaterdag
van Finland tot Tunesië droog en zonnig. Met maximumtempera
turen van respectievelijk 21 tot 40 graden. Een hogedrukgebied
wat zaterdag een filiaal opbouwt tussen Zweden en Letland, is
hiervoor verantwoordelijk. Het zorgt tevens voor een noordelijke
wind boven noordelijke wind boven Rusland, Roemenië en de
Oekraïne, zodat daar de temperaturen wat naar beneden (17 tot Z
graden) worden gedrukt. In IJsland is het met 12 graden en regen
achtig weer een stuk frisser. Een zusje van het grote onweersfront
bevindt zich zaterdag boven de Zwarte zee en Turkije. Zodat ook in
die gebieden een paar forse onweersbuien kunnen ontstaan.
Toonder Studio's
2
3
4
5
6
7
10
11
'2
13
14
i
18
1
20
22
26
27
28
29
30
31
32
33
34
^5
Horizontaal:
1. Borstel om spinrag weg te nemen; 8. wasdom; 10. kale
streep in geweven stof; 12. uurwerk; 14. uitroep van pijn; 15.
een en ander; 16. familielid; 17. buidel; 19. zeil; 21. speen; 22
godin van de dageraad; 23. duw; 25. einder; 26. Frans lidwoord;
27. gehoororgaan. 28 vogelproduct; 30 levenslucht; 32. in het
jaar (Lat.); 34. rivier in Frankrijk; 36. geldschieter.
Verticaal:
2. Turkse titel; 3. stad in Frankrijk; 4. Japans bordspel; 5. dood
moe; 6. olie (Eng.); 7. edelgrootachtbaar; 9. rivier in Rusland;
11. step; 13. sneuvelen; 18. berg op Mindanao; 20. uitroep van
schrik; 24. geliefde van Julia; 25. aureool; 26. verbindingsstuk;
29. elektrisch geladen deeltje; 31. ratelpopulier; 33. nieuw, 35.
voorzetsel.
door Timothy Beldman
Het vak van omroepster bij
de publieke omroep houdt
op te bestaan. De netcoördina
tor van Nederland 2, het thuis-
net van de TROS, vindt omroep
sters niet meer van deze tijd.
Al eerder werden de aan- en af
kondigingen op Nederland 1 en
3 niet langer door goedlachse
dames en soms een enkele heer
gedaan, maar worden de onder
delen middels een ingeblikte
stem aan elkaar gepraat. Een
systeem dat ook wordt gehan
teerd door commerciële omroe
pen. Een verhaal over de teloor
gang van een beroep dat nu nog
slechts te vinden is in het Om
roepmuseum. 'Goedenavond,
dames en heren...', zal niet meer
klinken. Behalve bij Veronica.
,,De techniek heeft ons inge
haald", zegt omroepster van het
eerste uur, Karin Kraaykamp.
Mies Bouwman, Verti Dixon,
Tanja Koen, Hannie Lips en
Ageeth Scherphuis waren van
dezelfde lichting. Tijdgenoten
die het ontstaan van de televisie
in ons land hebben meege
maakt, ze waren het gezicht van
de omroep waar ze op de loon
lijst stonden. Midden jaren vijf
tig traden ze toe. „De omroep
ster is niet meer van deze tijd",
zegt Kraaykamp, die spreek
buis is van de Gouden Meiden,
de club van oud-omroepsters.
„Ik realiseerde me dat je als om
roepster eigénlijk nergens meer
bij hoorde. Vandaar die club, we
hebben nu dertig leden. Ik zit er
over te denken om nu een le
denstop in te voeren, want eer
lijk gezegd zitten wij niet op die
jonkies te wachten. En zij niet
op ons. Het is een heel ander vak
geworden. Ze zitten apart, in
een presentatiestudio. Dat is
niet hetzelfde als wat wij deden.
Onze taakomschrijving was
veel omvattender. We waren het
gezicht van de omroep, de gast
vrouw, de grimeur."
Duidelijke rol
De noodzaak om een omroep
ster te hebben is nauwelijks
meer aanwezig, meent Kraay
kamp. In vervlogen tijden had
zij wel een duidelijke rol. „Cala
miteiten kwamen met enige re
gelmaat voor, dus daar had je
iemand voor nodig die dat de
kijkers netjes uitlegde."
Kies voor het gerecht bij voorkeur
grote goedgesloten slakrop-
pen. Het hangt van de omvang van
de harten van de kropsla af of u 2
dan wel 3 kroppen nodig heeft. U
kunt het gerecht uitbreiden door
naast de sinaasappelpartjes ook
nog enkele koude gekookte brocco
liroosjes te schikken.
Voor 4 personen:
2-3 kroppen (gewone) sla; 4sinaas
appels, Voor de dressing: 1 eetl. li
moen- of citroensap; zout, witte pe
per uit de molen; 1 theel. honing; 4
eetl. (zonnebloem)olie: Voorts: 2
eetl. licht geroosterde geschaafde
amandelen
Verwijder de buitenste bladeren
van de slakroppen. Snijd de (geslo
ten) harten van de sla elk in 6 parten.
Dompel de slaparten enkele malen
in ijskoud water. Laat ze uitlekken.
Schil de sinaasappels tot op het
vruchtvlees af. Snijd de partjes tus
sen de vliezen uit. Verwijder even
tueel aanwezige pitten. Vang het
sap dat hierbij vrijkomt op.
Maak de dressing door eerst li
moen- of citroensap te vermengen
met 2,5 eetlepels sinaasappelsap.
Doe er daarna de honing en wat
zouten peper bij. Blijf zo lang roeren
tot het zout is opgelost. Klop daarna
de olie erdoor.
Presentatie: haal de slaparten één
voor één door de dressing en schik
zealseen bloem op de borden.Voeg
daarna de sinaasappelpartjes aan
de resterende dressing toe. Schep
ze enkele malen om. Laat ze op een
zeef uitlekken. Leg ze tussen de
slaparten. Bestrooi de gerechten
met de geroosterde geschaafde
amandelen.
Tip: de siaharten met sinaasappels
smaken goed bij gerechten met
geroosterd kalfsvlees, zoals ge
roosterde kalfskoteletten. Ook bij
gerechten met geroosterde kip, kal
koen en ander licht gevogelte zijn
de siaharten met sinaasappels
goed op hun plaats.
De geroosterde geschaafde aman
delen kunnen worden vervangen
door eveneens geroosterde pijnpit-
ten.
De volgende morgen was Tom Poes reeds vroeg in zijn tuintje bezig,
toen hij heer Bommel gewaar werd. Die bewoog zich langzaam
voort, nu eens een blik links en dan weer rechts werpend, zodat het
duidelijk was, dat er iets aan schortte. „Zoekt u iets?" riep Tom
Poes. „Ja," zei heer Ollie naderbijkomend. „Ik zoek Joost. Heb jij
hem ook gezien, jonge vriend? Gisteren is hij niet teruggekomen van
zijn avondverlof en nu sta ik overal alleen voor. Geen ochtendpap en
geen thee op bed. Dat valt niet mee voor een heer van mijn stand!"
„Wat raar!" zei Tom Poes. „Hel is niets voor Joost, lijkt me. U kunt
beter de politie waarschuwen!" „Misschien wel," gaf heer Bommel
toe. „Maar ik zal nog even wachten; misschien komt hij nog. De we
reld is heel onrustig tegenwoordig en Joost heeft wel eens vaker ku
ren gehad. Dat komt ervan; hij weet zijn plaats niet meer. Je mag wel
oppassen, jonge vriend! Op de heide is het ook al niet meer veilig,
hoor ik!"
„Op de heide woont een heks!" zei Tom Poes. Heer Ollie ging niet op
die opmerking in; hij liep bekommerd verder, terwijl hij spiedend
om zich heen keek. Zodoende geraakte hij als vanzelf aan de rand
van de heidevlakte, waar de wind zoete honinggeuren naar hem toe
dreef. Hij bemerkte echter dat hij er niet de enige wandelaar was.
Voor hem uit liep een jongedame die een tegenstribbelend diertje
aan een lijn met zich voerde; een soort hondje zo te zien.
Horizontaal:
1. Kip, vol pracht en praal, lied; 2.
oppervlakte, ingespannen nakijken; 3.
niet-zeeman, infusiediertje; 4.
mevrouw, lelieachtig plantengeslacht;
5. gemakkelijk, beenderinhoud, vlug
en correct; 6. eervolle onderscheiding,
zeurkous; 7. mededingster, vermeerde
ring; 8. werkplaats, zeuren; 9. flink,
handvat, knijpwerktuig.
Verticaal:
I. Graanstengel, op grote afstand; 2.
mondeling, kerkgebruik; 3. zwemvogel,
wal; 4. voegwoord, treuzelaar; 5. heet,
broodsuiker; 6. lofrede, bouwloods; 7.
tussen, naar persoon; 8. vrouw, korte
zinspreuk; 9. glazen klok, groot stuk
doek a.d. mast; 10. muf, soort appel;
II. muze v.h minnedicht, pampahaas;
12. toespraak, pakken; 13. erwten
soep, vis.
Oplossing van gisteren:
Zweeds raadsel:
-c-b,-w-n-
kanovaren
-mol-zege
nel-big-e
-r-begin-
waterhoos
-menie-op
aal-libre
-net-desk
RIVIER
Cryptogram:
Horizontaal: 1. Brits; 3. welnu 4.
krab; 7. gelag; 10. nagelriem, 11.
I ordelint-
Verticaal: 1. Bewogen. 2. tanga:
5. Rimini. 6. badmat. 8. leger, 9.
gilde.
Zoekwoord: Aanlegplaats
Europa: Onweersfront
uitgekozen. Eigenlijk wilde ik
niet. Anderen wilden juist wel,
misschien dat daarom juist de
keuze op mij is gevallen."
Zonder lessen in presentatie
techniek kon Karin Kraaykamp
plaatsnemen voor de, toen nog,
enorme camera's. „Je kon direct
aan de slag, er was geeh oplei
ding. In de studio, eerst in de Ire-
ne-kerk in Bussum, deed je van
alles. Het ging nog provisorisch.
Zo werd het decortje uitgekozen
dat paste bij je kleding. Dan was
het een wolkje, dan weer een
muurtje. Nu is het een heuse in
dustrie, toen stelde je naast het
aan- en afkondigen van pro
gramma's ook de gasten op hun
gemak, je deed alles op die paar
vierkante meters. Zonder echt
te weten hoe het moest. Wat we
deden, hadden we afgekeken
van de Engelse televisie."
Later verschenen er bij de om
roepen dikke boekwerken met
de taakomschrijving van een
omroepster: wat ze moest zeg
gen bij een technische storing,
wie er in geval van nood moest
worden gebeld.
Drupsteen
De eerste omroep die de om
roepster op de kasseien zette
was de progressieve omroep
VPRO. Die verving de dame
door grafische plaatjes van
Drupsteen. Een trend die de Hil-
versumse omroepwereld in be
roering bracht. Moeten wij dit
ook doen? Zou die VPRO niet te
veel kijkers afsnoepen?
Interne memo's, dikke onder
zoeksrapporten werden ge
schreven. De omroepster bleef
echter scoren en ook de VARA,
die in diezelfde periode zou
stoppen met de menselijke pre
sentatie, haalde na een storm
van kritiek in dat jaar bakzeil.
De verenigingsraad tikte het
hoofdbestuur genadeloos op de
vingers. Toch zou de socialisti
sche omroep afscheid nemen
van haar boegbeeld: bij de ver
huizing naar Nederland 3 - in
1993 - bleef de omroepster al
leen achter.
De nieuwe spelers van Neder
land 1 (AVRO, KRO en NCRV)
hadden dat al een jaar eerder ge
daan, de EO stopte ermee in
1996. De TROS, die samen met
de EO en de sportafdeling van
de NOS Nederland 2 deelt, bleef
echter onverdroten doorgaan.
Tot 1 september. GPD
door Bill Watterson
Door de verfijnde techniek is de
kans op uitvallen van televisie
programma's enorm verkleind
Bovendien is de haast op televi
sie groot. De strijd om de kijk
cijfers is enorm. Ook stemt het
hele gezin niet meer af op die ene
omroep. „Zappen is met al die
zenders ook een fenomeen ge
worden, En dat gebeurt vooral
wanneer een omroepster in
beeld verschijnt."
Dat vindt ook Bob Bremer, de
afzwaaiende netcoördinator
van Nederland 2 waarop de
TROS uitzendt: „Omroepsters
voegen niets toe en vertragen de
programmering. Voorde kijkers
is het een prima zapmoment. Ik
riep dat tien jaar geleden al bij
de TROS, maar toen werd ik bij
na de kamer uitgestuurd. De
TROS heeft nu min of meer bak
zeil gehaald en de omroepster
ook afgeschaft."
Veronica is nu de enige commer
ciële omroep die zich blijft be
dienen van omroepsters, weet
ook Bremer. „Veronica houdt ze
wel, maar daar worden ze op een
geheel andere manier gebruikt.
Daar dragen ze bij aan het profi
leren van het imago van de om
roep. Die dames worden daar
voor speciaal uitgezocht."
Visitekaartje
De TROS heeft de omroepster
nog niet helemaal vaarwel ge
zegd. De omroep ziet de om
roepster als hét visitekaartje en
wil dan ook alleen spreken over
een voorlopig afscheid, maar zal
dan wel met steekhoudende ar
gumenten moeten komen. De
omroepster kan dus worden bij
gezet in het Omroepmuseum in
Hilversum waar allerhande ma
teriaal is te vmden over de ge
schiedenis van de omroepsters.
Zo ook de eerste sprekende da
me die in beeld verscheen, Jean
ne Roos. Zij wordt genoemd als
eerste: in 1951 bij de NTS, de
voorloper van de NOS.
Ondanks dat ze alle begrip heeft
voor het verdwijnen van haar
jonge collega's vindt oudge
diende Karin Kraaykamp het
wel jammer dat ze niet meer te
zien zijn. „De omroepster is een
rustpunt op televisie, belangrijk
in een tijd waarin de onpersoon
lijkheid hoogtij viert. Het per
soonlijke element op televisie
gaat er vreselijk af. En dat in een
tijd dat vereenzaming, verkoe
ling enorm toeneemt. Je mag
best als omroep in de huiskamer
aardig overkomen."
Dat deden de omroepen destijds
ook: een gezicht uitzoeken dat
paste bij de sfeer en de idealen
van de omroep. Kraaykamp
werd het boegbeeld van de soci
alistische VARA. „Ik ben het
vak ingerold. Zo gebeurde het
met meer jonge dames. VARA-
regisseur Gijs Stappershoef
zocht een adres in Hilversum,
omdat hij te ver weg woonde om
dagelijks op en neer te rijden
naar de studio. Hij klopte aan
bij een pensionhoudster, de
moeder van een vriendinnetje
van mij. De VARA was op zoek
naar een omroepster en van de
veertien kandidaten werd ik
HET LITKTUEL ALSOF HET HELE
ZAAKTE IN ELKAAR STORT.
De omroepsters van het eerste uur bijeen op 2 oktober 1956: vlnr Tanja Koen (NCRV), Hannie Lips (KRO), Verti Dixon (VPRO), Ageeth
Scherphuis (AVRO) en Karin Kraaykamp (VARA). foto NAA
Monique Vrolijk
In de laatste dagen van augustus Door:
wordt het een stuk minder warm dan
de hoogzomerse temperaturen van vandaag. Het kwik komt dan
nog maar net boven de 20 graden uit. Eerst is er nog veel bewol
king met enkele buien, vanaf dinsdag blijft het overwegend droog
met meer zon erbij. Warme tot zeer warme lucht wordt vandaag
vanuit Zuid-Europa naar Zeeland getransporteerd. De tempera
tuur komt veel hoger uit dan de waarde van het langjarige gemid
delde vooreind augustus. Het kwik loopt op naar26tot29graden,
terwijl het normaal 20 a 21 graden is. De oostelijke richting van de
wind snijdt de aanvoer van koelere zeelucht af. Deze wind is matig
tot vrij krachtig, en is vlagerig van karakter. Boven open waterkan
de wind best even tippen aan windkracht 6, krachtige wind. Boven
Frankrijk ontwikkelen zich onweerstoringen, die vandaag op reis
gaan richting de Benelux. Vanmiddag al zijn er enkele voorboden
te zien in de vorm van sluierwolken, maar pas in de avonduren is
er een grotere kans op on
weer. De stevige buien gaan
mogelijk gepaard met hagel
en windstoten. Vannacht
blijft de kans op onweer aan
wezig. De buien luiden een
minder warme periode aan,
met luchtaanvoer vanaf de
Noordzee. Morgen is er af en
toe zon en vooral later op de
dag vallen er enkele regen-
of onweersbuien. De tempe
ratuur blijft rond de 22 gra
den hangen, bij een matige
zuidwester. Ook maandag
zijn er buien mogelijk, vanaf
dinsdag wordt het weer
beeld rustiger en blijft het
droog. Perioden met zon
brengen de temperaturen op
een niveau rond 20 graden.
Zeer warm
DE HUREN TOETEN
GEVERFD WORDEN. HET
DAK TOET GEHAAKT
WORDEN, DE BOON TOET
GESPROEID WORDEN...
