Van den Broek helpt Wahid
hoezo?
Scherpere controle op BSE
Topman Fireworks
schuift schuld af
Melkert wil meer
geld voor leraren en
verpleegkundigen
binnenland
3
Slechts enkele crowdsurfers op Lowlands
Supers
sturen
caissières op
euro-cursus
Ommer paren uit Roemenië
Hans Dorrestijn voor rechter
Lintje directeur haven Amsterdam
Burgers beoordelen OM
Zimbabwe en Fiji weer veilig
President Indonesië vraagt oud-Eurocommissaris om advies
Drent verwerkt verbalen in
boek over kaping Wijster
MARITHÉ
fr'anqois
GIRBAUD
nieuw bij:
Vlissingen
Straffen voor
uitgeven vals
geld strenger
Ruimingsactie op strand Zandvoort
Rabobank
houdt biotech
op afstand
Man overlijdt
tijdens ruzie met
watersporters
zaterdag 26 augustus 2000
BIDDINGHUIZEN - De 57.000 bezoekers van het driedaagse
popfestival 'A Campingflight to Lowlands Paradise' lijken het
verbod op crowdsurfen te eerbiedigen. Gisteren deelde het be
wakingspersoneel slechts enkele waarschuwingen uit. Het
crowdsurfverbod is voor het eerst van kracht tijdens Lowlands.
Bijna alle bezoekers zijn inmiddels op het festivalterrein bij Bid
dinghuizen gearriveerd. Bij het begin van het festival om 16.00
uur werd een minuut stilte gehouden ter nagedachtenis van de
negen mensen die enkele maanden geleden overleden op het fes
tival Roskilde in Denemarken tijdens een optreden van Pearl
Jam. Daarna barstte het feest los met de eerste zeven van de in to
taal 150 optredens. foto Marcel Antonisse/ANP
van onze redactie
binnenland
LEIDSCHENDAM
Kassapersoneel in Neder
land gaat begin volgend
jaarmassaal op cursus om
ie leren omrekenen van
guldens naar euro's. Tot
deze 'noodoplossing' zijn
overkoepelende branche
organisaties gekomen.
„Het wordt een ramp als
*ehet niet doen", aldus R
Roorda. adjunct-direc
teur van het Centraal Bu
reau Levensmiddelen
handel.
Gedurende de eerste vier
weken van 2002 zijn er
twee munteenheden in
omloop. Het CBL, waarbij
alle supermarkten zijn
aangesloten, voorziet
problemen met het op gro
te schaal omrekenen van
guldensnaar euro's.
Echtheid
,Je moet een rekenwon
der zijn om in deze tijd
achter de kassa plaats te
nemen", aldus Roorda. Op
de cursus leert het perso
neel ook de eurobiljetten
snel op echtheid te her
kennen. Het CBL pleit er
voor dat de Nederlandse
consument voor januari
2002 de beschikking
knjgt over eurobiljetten.
Met de 'Zalmkit' worden
de euromunten mondjes
maat al eerder in omloop
gebracht.
Wisselkantoor
Het zint het CBL niet dat
er een maand lang met
twee munteenheden
wordt gewerkt. ,,De su
permarkten dreigen het
wisselkantoor van minis
ter Zalm te worden",
klaagt Roorda. Klanten
betalen immers met gul
dens, maar krijgen als
wisselgeld euro's terug.
Wat het voor het winkel
personeel nog onover
zichtelijker maakt, is dat
consumenten hun uitga
ven voor een deel in Ne
derlands geld en voor een
deel met de euro's kunnen
betalen. ANP
HODOD - De twee echtparen uit Ommen die vastzaten in
Roemenië, mogen het land verlaten. Dat heeft een woord
voerder van de families gisteren bekendgemaakt.
De plaatselijke autoriteiten hadden hun paspoorten in beslag
genomen, nadat bijna een maand geleden een jongetje van on
geveer vij f j aar onder de caravan van een van de echtparen te
rechtkwam. Het jongetje overleed aan zijn verwondingen.
Volgens de woordvoerder was het jongetje met een groep kin
deren aan het bedelen. Een ander kind duwde het jongetje
weg, waardoor die onder een wiel kwam ANP
AMSTERDAM - De ex-echtgenote van de auteur Hans Dor
restijn heeft de schrijver en zijn uitgever De Arbeiderspers
voor de rechter gedaagd. De ex en haar huidige echtgenoot
willen de publicatie verbieden van de roman 'Finale kwij
ting', aldus de uitgeverij. Volgens de voormalige vrouw van
Dorrestijn worden zij en haar familie in het boek in een kwaad
daglicht gesteld. Dorrestijn erkent dat het boek een autobio
grafische roman is
In het boek gaat de ik-figuur scheiden van zijn vrouw Volgens
R. Dietz van De Arbeiderspers komt dit gegeven inderdaad
'aardig overeen' met het verleden van de schrijver, maar zijn
de namen in de roman gefingeerd.
De zaak dient 4 september. ANP
AMSTERDAM - Scheidend directeur G. van den Heuvel (62)
van het Gemeentelijk Havenbedrijf heeft gisteren in Amster
dam op een havencongres een lintje ontvangen van minister
Netelenbos van Verkeer en Waterstaat. Hij is benoemd tot Of
ficier in de Orde van Oranje-Nassau.
Van den Heuvel ontving de onderscheiding voor zijn grote in
zet voor de Amsterdamse haven en voor zijn maatschappelij
ke betrokkenheid in de tijd dat hij in de jaren zeventig en
tachtig burgemeester was van respectievelijk Li th en Borsele.
Per 1 september neemt hij afscheid als directeur van het
hoofdstedelijke Havenbedrijf, waarvoor hij zich tien jaar
heeft ingezet. ANP
AMSTERDAM - Het Amsterdamse parket heeft een klank
bordgroep van burgers opgericht die zich gaat buigen over het
functioneren van het Openbaar Ministerie. Het is de bedoe
ling de bevindingen van de zestien deelnemers eventueel mee
te nemen in het beleid van het parket.
Hoofdofficier van justitie J. Vrakking is met het project geko
men, omdat hij wil dat zijn instelling in aanmerking komt
voor een onderscheiding van het Instituut Nederlandse Kwa
liteit (INK). Een van de criteria die het INK hanteert is de
waardering van de maatschappij voor de organisatie.
Voor de groep zijn negen mannen en zeven vrouwen in de leef
tijd van 24 tot 65 jaar geselecteerd. ANP
ROTTERDAM - De Stichting Calamiteitenfonds Reizen
(SCR) trekt de reisverboden voor Zimbabwe en Fiji per 1 sep
tember in. Nederlandse toeristen die naar die landen reizen,
kunnen daardoor weer aanspraak maken op garantie van het
fonds. Het reisverbod voor Zimbabwe gold in verband met de
onrust in het land door de bezetting van bedrijven van blanke
boeren. Ook was het er voor en na de verkiezingen onveilig
voor buitenlanders, zei SCR-directeur P. Silbermann.
In Fiji was het door gijzelingsacties en de politieke crisis on
veilig.
De reisverboden voor Ethiopië, Eritrea, India, Namibië, de
Solomon Eilanden en Sri Lanka blijven van kracht. ANP
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Oud-minister van
Buitenlandse Zaken en voor
malig Eurocommissaris H. van
den Broek wordt zeer waar
schijnlijk adviseur van de Indo
nesische president Wahid. Van
den Broek liet gisteren weten in
principe bereid te zijn toe te tre
den tot een internationaal panel
dat de regering in Jakarta ad
vies moet geven hoe over het in
ternationale voetlicht te treden.
Van den Broek wacht nog op het
verzoek van Wahid dat wel al op
schrift staat, maar hem nog niet
heeft bereikt. Hij ziet zijn taak
vooral als adviseur op te treden
in vragen die de betrekkingen
tussen Indonesië en de Europese
Unie raken.
De Molukse regering in balling
schap ziet vooralsnog weinig
heil in de mogelijke bemoeienis
van de Nederlandse diplomaat.
,,Een half jaar geleden viel de
naam Lubbers, nu is het Van den
Broek", zegt RMS-woordvoer
der J. Wattilete. Deze manoeu
vre lijkt een politieke zet tegen
over Nederland en een poging
tijd te winnen. De Molukse
kwestie heeft geen nadere stu
die nodig, de zaak is volstrekt
helder. De bevolking van de Mo-
lukken verdient een internatio
nale interventie."
Het nieuws over het adviseur
schap overviel Van den Broek
gisteren. De Indonesische mi
nister van Buitenlandse Zaken
Shihab, op bezoek in Den Haag,
vertelde het aan het einde van
een gesprek met Tweede-Ka
merleden. Toen dat bekend
werd, zei Van den Broek eerst
dat hij van niets wist. Maar toen
later ook WD-minister Van
Aartsen (Buitenlandse Zaken)
openlijk zei dat hij zijn CDA-
voorganger in mei had aanbevo
len in Jakarta en daarover ook
met hem contact had gehad, kon
Van den Broek zich niet langer
van de domme houden.
Panel
Van Aartsen zei gisteren dat het
de bedoeling is dat Van den
Broek lid wordt van een panel
van internationale adviseurs,
waarin ook de voormalige Ame
rikaanse minister van Buiten
landse Zaken Kissinger zit. Van
den Broek is inmiddels uitgeno
digd om naar Jakarta te komen
om met Wahid te praten. Wahid
wil ook met hem van gedachten
wisselen over de betrekkingen
tussen Nederland en Indonesië.
Shihab meldde gisteren verder
dat in Indonesië geaccrediteer
de diplomaten en medewerkers
van het kantoor van de Verenig
de Naties in Jakarta de gelegen
heid krijgen polshoogte te ne
men op de Molukken. Jakarta
wil echter nog niets weten van
een internationale missie van
politici of VN-mensen die speci
aal voor dit doel wordt samen
gesteld. De woordvoerders van
PvdA, VVD, CDA en Groen-
Links noemden dat teleurstel
lend, maar waren tegelijkertijd
verheugd dat er tenminste een
opening is geboden.
Hulp
De Kamerleden noemden het
eveneens teleurstellend dat In
donesië nog geen toegang wil
verschaffen aan buitenlandse
hulporganisaties, met uitzon
dering van de organisatie Art
sen zonder Grenzen. Alle hulp
dient via Indonesische kanalen
te lopen, aldus Shihab.
Hij deed verder een beroep op de
Kamer reserveonderdelen be
schikbaar te stellen voor door
Nederland geleverde marine
schepen. Van de zes schepen lig
gen er vijf werkeloos aan de
kant wegens gebrek aan onder
delen. De schepen zijn volgens
Shihab nodig om extremisti
sche moslims die naar de Mo
lukken willen, tegen te houden.
Voor de Kamerfracties is het een
precair verzoek, omdat Neder
land in principe geen defensie
materieel levert aan spannings-
gebieden. Maar de vier
woordvoerders waren het er
over eens dat als Indonesië ga
ranties kan bieden dat het ge
bruik van de schepen ten goede
komt aan het lenigen van de
nood op de Molukken, er niet te
star met het verzoek moet wor
den omgegaan. ANP
van onze redactie
binnenland
HILVERSUM - Een van de
directeuren van S.E. Fire
works, voelt zich niet verant
woordelijk voor de vuur
werkramp in Enschede die
op 13 mei 21 mensen het le
ven kostte. Hij beschuldigt
derden van het veroorzaken
van de ramp.
Volgens de directeur heeft
zijn bedrijf het vuurwerk al
tijd volgens de regels behan
deld. „Wat daar ontploft is,
was geen vuurwerk." Hij zei
dat gisteravond in het actua
liteitenprogramma NOVA.
Uit amateurbeelden van het
programma valt af te lezen
dat tenminste een medewer
ker van het bedrijf S.E. Fire
works heeft geknoeid met
vuurwerk. De directeur zegt
hier niets van te hebben ge
weten. „Als ik dit had gewe
ten, had ik hem ontslagen.
Herbouw
Het duurt nog zeker twee
jaar voordat de gemeente
Enschede kan beginnen met
de herbouw van de door de
ramp getroffen wijk Room
beek. Het kabinet stelde gis
teren alvast 270 miljoen gul
den beschikbaar. Daarmee
kan worden begonnen met
het saneren van het terrein,
het slopen van de verwoeste
huizen en het verwerven van
grond. GPD/ANP
joor Jan Westera
ODOORN - Nooit eerder open
er gemaakte documenten
"rmen de basis voor een bin-
Knkort te verschijnen roman
«r de geruchtmakende trein-
(Advertentie)
kaping door zeven jonge Zuid-
Molukkers bij Wijster, vijfen
twintig jaar geleden. Het boek
Martin, 2-14 december 1975 is
geschreven door Jelte van der
Kooi (35) uit Odoorn.
De schrijver laat fictie en wer
kelijkheid door elkaar lopen.
Hij putte voor zijn romanperso
nages uit de processen-verbaal
die destijds door de recherche
zijn opgesteld. Dat politieteam
hoorde na de kaping (die drie
gegijzelden het leven kostte) al
le betrokkenen. Auteurs van
boeken die tot dusver over de
treinkaping(en) zijn versche
nen, hebben volgens Van der
Kooi nooit inzage gehad in de
verzamelde processen- verbaal.
Van der Kooi erfde de documen
ten van zijn vader. Deze in 1986
overleden politieman was lid
van het rechercheteam Wijster.
„Ik was tien jaar toen ik de pro
cessen-verbaal voor het eerst
zag en er wat in las", vertelt hij.
Pas twee jaar geleden ontstond
bij Van der Kooi het idee om het
materiaal te verwerken tot een
roman.
Het eerste exemplaar van 'Mar
tin' wordt door de auteur aange
boden aan één van de voormalig
gegijzelden; zij zat als 17-jarig
meisje in de gekaapte trein Als
locatie voor de romanpresenta
tie is het Beiier café 't Zwaantje
verkozen. Dat was het etablis
sement waar veel van de journa
listen die de kaping versloegen,
elkaar ontmoetten. GPD
DEN HAAG - Minister Korthals
(Justitie) wil een hogere maxi
mumstraf op het opzettelijk uit
geven van vals geld. De rechter
kan dan een jaar celstraf opleg
gen. Nu is dat nog drie maan
den.
Het kabinet stemde gisteren ing
met het wetsvoorstel, dat voor
advies naar de Raad van State
zal worden gezonden.
De wijziging van het Wetboek
van Strafrecht is nodig om te
voldoen aan een Europees be
sluit ter bescherming van de eu
ro, dieper 1 januari 2002 betaal
middel wordt.
Door een maximumstraf van
een jaar in te voeren kunnen de
lidstaten elkaar om rechtshulp
vragen. Tot dusver was die bij
stand niet noodzakelijk; natio
nale munten worden immers
vooral in eigen land gebruikt en
vervalst.
Korthals wil ook meer hande
lingen rond de valsemunterij
strafbaar stellen. De rechter
moet ook iemand kunnen ver
oordelen die stoffen en voorwer
pen ontvangt om vals geld te
maken. Hierop komt vier jaar te
staan. Nu is alleen het vervaar
digen of voorhanden hebben
van grondstoffen voor vals geld
strafbaar.
De minister verhoogt overigens
niet de straf voor geldvervalsers
zelf. Op het namaken of verval
sen van geld blijft een celstraf
van ten hoogste negen jaar
staan. ANP
ZANDVOORT - In Zandvoort is gisteren de voorbereiding begonnen van de grote ruimingsope
ratie van explosieven op het strand. Tot 1 oktober wordt de strook strand van negenhonderd nie
ter lengte ten noorden van Zandvoort grondiggeruimd. Er zal tot driemeter diep worden gezocht
naar munitie uit de Tweede Wereldoorlog. foto Martin Mooij/GPD
door Peet Vogels
DEN HAAG - Nederland gaat vanaf sep
tember jaarlijks drieduizend dode en zieke
koeien onderzoeken op de aanwezigheid
van BSE. Dat brengt naar verwachting een
flink aantal gevallen van de gekke-koeien-
ziekte aan het licht. Dat leert de ervaring in
Zwitserland en Frankrijk, waar al sinds
enige tijd uitgebreid gezocht wordt naar
gekke koeien.
De uitgebreide controle is verplicht gesteld
door de Europese Commissie, die in kaart
wil brengen hoe groot het BSE-probleem is
De gekke-koeienziekte kan bij mensen lei
den tot de dodelijke hersenziekte Creutz-
feldt-Jakob.
Tot op heden zijn in Nederland zes gevallen
van BSE ontdekt. Steeds ging het om dieren
op de boerderij. In Nederland wordt in het
slachthuis alleen een visuele controle uitge
voerd. Dode dieren die naar de destructor
gaan of zieke dieren die een noodslachting
moeten ondergaan, worden helemaal niet
gecontroleerd Dat zijn er jaarlijks 44.000;
jaarlijks worden er straks drieduizend ge
controleerd.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door ID-
Lelystad. „In Zwitserland bleek uit gerich
te steekproeven onder deze twee categorie-
en koeien dat het aantal ontdekte BSE-ge-
vallen ruim verdubbelde", zei projectleider
M. Smits. „Ook in Frankrijk zijn in twee
maanden tijd al vier gevallen van BSE op
gespoord met de nieuwe controle."
Nederland is door de Europese veterinaire
experts ingedeeld in dezelfde risicogroep
als Frankrij k en ZwitserlandDe kans is dus
reëel dat ook in ons land meer gevallen wor
den opgespoord. Dat betekent dat in het
verleden ook gekke koeien kunnen zijn ge
slacht die gewoon zijn opgegeten.
„Als dat zo is, dan heeft dat geen gevolgen
voor de volksgezondheid", aldus Smits. „In
Nederland worden de risico-organen, zoals
de milt, hersens en ruggenmerg, van alle
koeien verwijderd en vernietigd. Het is
nooit aangetoond dat het eten van het vlees
risico inhoudt."
Met de uitgebreide steekproef hoopt de Eu
ropese Commissie inzicht te krijgen in de
omvang vari het BSE-probleem. In Enge
land, de bakermat van de ziekte, is het aan
tal gekke koeien spectaculair gedaald sinds
het verbod op het gebruik van diermeel in
koeienvoer.
In Frankrijk en Portugal is echter juist spra
ke van een toename van het aantal BSE-ge-
vallen.
Diermeel
„We weten niet hoe dat komt", zei Smits.
„Misschien is het een kwestie van illegaal
diermeel in het voer. Maar er zijn ook men
sen die denken dat BSE op andere manieren
wordt verspreid dan via besmet voer. Door
de uitgebreide testen krijgen we inzicht in
de verspreiding. Dan zal ook blijken of lan
den als Duitsland en Spanje, waar tot nu toe
geen BSE is aangetroffen, werkelijk BSE-
vrij zijn." GPD
van onze redactie binnenland
KOUDUM - PvdA-fractievpor-
zitter Melkert vindt dat het ka
binet maatregelen moet nemen
om beroepen in de publieke sec
tor aantrekkelijker te maken.
Melkert constateert dat het be
drijfsleven nu een grote aan
trekkingskracht heeft op jonge
ren. Om hen ook enthousiast te
maken voor beroepen als onder
wijzer, verpleegkundige en po
litieagent is meer geld nodig,
stelt hij. Dat geld kan worden
besteed aan betere salarissen en
zaken als een eigen werkplek
voor docenten en goede oplei
dingsmogelijkheden Melkert
zei dit gisteren tijdens een
PvdA-bijeenkomst in het Friese
Koudum.
Melkert wilde nog niet zeggen
UTRECHT - Bedrijven die zich
bezighouden met de genetische
modificatie van mens of dier
kunnen niet zonder meer reke
nen op financiering door de Ra
bobank. Dat is een uitvloeisel
van een nieuwe gedragscode die
de bank heeft opgesteld.
'Wij houden ons verre van gene
tische modificatie van mensen,
dat staat buiten kijf. Ook heb
ben wij bezwaren om betrokken
te zijn bij het genetisch modifi
ceren van dieren, tenzij er goed
onderbouwde technische, me
dische of humanitaire redenen
zijn en er een groot maatschap
pelijk draagvlak voor te vinden
is', aldus voorzitter H Smits
van de hoofddirectie van de Ra
bobank Groep gisteren in een
publicatie van de bank.
Bij genetische modificatie
wordt het erfelijk materiaal van
mens, dier, plant of micro-orga
nisme aangepast. Sommige
groepen in de maatschappij zijn
daar uit ethische overwegingen
tegen. Anderen waarschuwen
voor de gevolgen voor het milieu
op langere termijn.
Volgens voorstanders opent de
nieuwe technologie echter de
mogelijkheid van productie van
bijvoorbeeld medicijnen, die
volgens gangbare techniek niet
of moeilijk te maken zijn. ANP
waar het geld voor de opwaar
dering van de publieke sector
vandaan moet komen. Hij wil
dat aan het kabinet overlaten,
dat daar het komende najaar
goed over moet gaan nadenken.
Wel vindt hij dat een 'nieuwe af
weging' nodig is nu de economie
zo goed draait
Volgens de PvdA-fractieleider
is er voldoende geld om de
staatsschuld verder terug te
dringen dan was verwacht. Te
vens is er naar zijn mening
ruimte de waardering voor
werknemers in de zorg en het
onderwijs te laten blijken Of
een 'nieuwe afweging' ook bete
kent dat de Zalm-norm moet
worden aangepast, wilde Mel
kert niet zeggen. Volgens deze
norm mogen uitgavenmeeval-
lers alleen worden ingezet voor
nieuwe uitgaven en inkomsten
meevallers alleen aan lasten
verlichting en het terugdringen
van de staatsschuld.
Melkert zei dat het kabinet voor
het komende jaar veel extra geld
investeert, 'als de voortekenen
ons niet bedriegen ongeveer ze
ven miljard'. Maar de knelpun
ten in de publieke sector zijn
met een goed jaar niet opgelost,
waarschuwde hij
Premier Kok liet gisteren na af
loop van de ministerraad weten
dat het kabinet al veel doet om
werk in de collectieve sector te
verbeteren. Er is echter blijven
de aandacht nodig om te zorgen
dat werken in de zorgsector, het
onderwijs en bij de politie aan
trekkelijk blijft ANP
LOENEN - Een 54-jarige man
uit Loenen is donderdagavond
overleden aan een hartstilstand
tijdens een ruzie met een aantal
watersporters.
De groep was met hoge snelheid
in een motorboot op de Vecht
langs de woonboot van de man
gevaren. Volgens de politie ging
de Loenenaar uit ergernis over
de golfslag die dat veroorzaakte
op zijn fiets langs het water ach
ter de boot aan In een sluis
sprak hij de negen opvarenden
aan op hun gedrag, waarbij hij
een steen naar de boot gooide.
Tijdens een handgemeen dat
volgde, zakte de man in elkaar.
Hij bezweek op weg naar een
ziekenhuis. ANP
