Titel in schoorsteenvegen M Gedichten van schaam bloos Zwervende kunst verrast winkelend publiek Goes Geboren in een vreemd land Instellingen reagere positief op plan voo Huis der Kunsten zeeland Aantal lege huizen neemt nauwelijks toe kunst cultuur Marsjel Leonhart is op 25ste jongste meester van Nederland Café wordt bloemenzaak Kruiningse kaas in de prijzen ondernemend zeeland T - i|yj|4 '^ééK 1998 donderdag 17 augustus 2000 door Rinus Antonisse MIDDELBURG - De leegstand van woningen in Zeeland was in 1999 licht hoger dan in 1998: 2,6 tegen 2,5 procent. Er waren meer huurwoningen (3,2 pro cent) dan koopwoningen (2,1 procent) niet bezet. In de vier steden Goes, Middelburg, Ter- neuzen en Vlissingen is de leeg stand het grootst. Dat is onder meer te verklaren doordat daar omvangrijke herinrichtings plannen in uitvoering zijn. In 1997 was de leegstand nog 2,9 procent. In de huursector deed zich vorig jaar overigens een behoorlijke daling voor: van 3,9 procent in 1998naar3.2 Dieafnameisme de in de hand gewerkt door sloop in deze sector. De sterke toename van het aantal nieuw bouwwoningen in de provincie (in 1999 zijn in totaal 1942 hui zen aan de woningvoorraad toe gevoegd) heeft nauwelijks ge leid tot een grotere leegstand in de koopsector (2,1 procent in 1998 tegen 2,2 in 1999). Dit duidt op een verschuiving van huur naar koop. Van de nieuwe woningen is 64 procent gebouwd in de vier gro te steden. De nieuwbouw gaat daar gepaard met de sloop van moeilijk verhuurbare huurwo ningen, die te duur zijn of te slecht. Voorbeeld daarvan is Ternêuzen, waar de komende jaren honderden huurwoningen tegen de vlakte gaan. Op enkele uitzonderingen na loopt het aantal huizen in de plattelands gemeenten langzaam maar ze ker terug. Deze ontwikkeling heeft gevolgen voor de huizen markt. De prijzen van woningen in de plattelandskernen stijgen fors. Óp sommige plaatsen zijn de prijzen op het platteland al hoger dan in stedelijke gebie den. Wanneer er bouwgrond in de dorpen mag worden uitgege ven, is de belangstelling zo groot dat er geloot moet worden. Zeeland en dan met name de ge meenten, hebben ook een taak bij het opvangen van asielzoe kers die tijdelijk of definitief in Nederland in een woning in plaats van in een asielzoekers centrum mogen blijven. Er moest vorig jaar door de ge meenten voor 478 personen huisvesting worden gevonden. Dat lukte aardig, alleen de ge meente Hontenisse voldoet nu nog niet aan de wensen door Claudia Sondervan MIDDELBURG - „Vroeger had ik geen hoofd voor studie. Nu weet ik waar ik het voor doe: het bedrijf." Marsjel Leonhart is volgens de Alge mene Schoorsteenvegers Pa troon Bond op zijn vijfentwin tigste de jongste meester- schoorsteenveger van Neder land en de enige met die titel in Zeeland. De bond telt in Nederland vijf entwintig meester-schoor- steenvegers. Directeur R. van Renterghem van de Kamer van Koophandel voor Zeeland overhandigt Leonhart het cer tificaat vrijdag 25 augustus om 15.00 uur in hotel Arneville in Middelburg. Leonhart steekt zich daarvoor in historisch schoorsteenvegerskostuum. De aankomend compaan in zijn vaders bedrijf 't Zanddorp in Middelburg doorliep de meesteropleiding dit jaar in zijn streven de bedrijfsactivi teiten verder te professionali seren. „Ik denk dat maar wei nig jongeren aan een baan als schoorsteenveger denken - tenzij er een familiebedrijf is," denkt Marsjel Leonhart. „De jongste medecursist was bijna dertig en wilde ook zijn vader opvolgen." Hem trekt het werk in de bui tenlucht, de vrijheid en de ver schillende mensen die hij over al tegenkomt. „Wij doen meer dan enkel rookkanalen vegen: we inspec teren en bouwen ze ook en doen de berekeningen van stook- en afvoercapaciteiten voor ka mers. Kachels verkopen we niet, maar we adviseren wel over de aanschaf daarvan. Steeds meer klanten zijn zich bewust van het belang van vei lige afvoer van rookgassen," stelt Marsjel. „Vroeger hield het Gasbedrijf toezicht op de deugdelijkheid van afvoeren, tegenwoordig doet niemand dat meer. Ik ben ervan over tuigd dat over enkele jaren de overheid dat weer instelt," vult zijn vader Eddy Leonhart aan. „Nu is nog niets verplicht: schoorsteenveger is een vrij be roep, met als gevolg dat er heel wat vegers rondlopen die geen Meester-schoorsteenveger Marsjel Leonhart aan het werk op een Middelburgs dak. foto Lex de Meester benul hebben van wat ze doen. Als de overheid net als in Duitsland de controleplicht bij de schoorsteenveegbedrij ven legt, zijn wij daarop voorbe reid." De jonge schoorsteenve ger werkt met zijn broer Edwin naar de overname van het be drijf toe. 't Zanddorp, dat naast vijf meewerkende fami lieleden zes voltijdkrachten en tien tot twaalf parttimers telt, verricht ook schoonmaak- voor aanpakken van directeur Leonhart en door de appara tuur die voorhanden is. „De apparaten zijn toch nodig. Waarom ze dan niet ook inzet ten voor ander werk," rede neert ook Marsjel. Hij pauzeert even van zijn stu die, zoals hij ook deed tussen zijn gezellentraining in 1998 en zijn meestersopleiding. „Maar ik heb al twee vakken van de opleiding hoger kader gedaan. De overige vier maak ik ook nog wel af." HULST - Café De Veehandel aan de Stationsweg in Hulst wordt binnenkort verbouwd tot bloemenzaak. De familie Blommaert in Hulst heeft naast het café al jaren een magazijn waar bloemen, plan ten en zaden worden opgesla gen om te worden verhandeld op diverse weekmarkten. Voordat de horecagelegenheid kan worden verbouwd, moet eerst de bestemming die op het pand rust, worden veranderd. De gemeente Hulst is op dit moment bezig met de besluit vorming. Wanneer de nieuwe bloemenwinkel wordt ge opend is nog niet duidelijk. KRUIN1NGEN - De familie Van Schaik van kaasboerderij De Pieterspolder in Kruinin- gen heeft op het Kaaskeurcon- cours in Woerden met haar boerenkaas de eerste en de der de prijs in de wacht gesleept. werk, glazenwassen en hoge- drukreiniging. Ook schilder en behangwerk neemt het be drijf aan. Dit jaar is het bedrijf erkend door de stichting Sal vage om in opdracht van verze keraars reinigingswerk na brand uit te voeren. Daarvoor werd ook de certificering ISO 9002 voor kwaliteitswaarborg in huis gehaald. Al langer maakt het bedrijf in opdracht van de Sociale Dienst ernstig vervuilde woningen schoon. De veelzijdigheid in bedrijfs activiteiten is in de 25 jaar sinds de oprichting van de on derneming gegroeid uit de zin De rubriek Onderne mend Zeeland staat on der redactie van Claudia Sondervan. Vragen, tips en mededelingen kunnen schriftelijk worden aan geboden aan de redactie van de PZC, postbus 18, 4380 AA Vlissingenof via fax 0118-470102. door Ernst Jan Rozendaal GOES - Voorbijgangers lijken liet als een extra kermisattrac tie te beschouwen. Naast de rooms-katholieke kerk in Goes staat een hoge wagen met een wervende aankondiging: 'Dool hof. Het Goesche wondermeisje, oud 12 jaar en half'. Om de ha verklap wordt het steile trapje naar de ingang bestegen. Bin nen klinkt soms gelach, soms gegil, maar meestal blijft het muisstil. De wagen heeft een naam. Het is de QWES-td-wagen, een mo biel kunstwerk van de stichting Ti-echter 5. Dat is een van de or ganisatoren van de Zomerten- toonstelling Goes 2000, ook wel aangeduid als Bijzonder/Alle daags. Onder die noemer is in Goes een reeks van exposities en acties georganiseerd met als thema 'verplaatsingen'. Vanaf het begin van de zomer zijn her en der in Goes kunst werken opgedoken, die tot eind oktober blijven staan. Zo is de QWES-td-wagen op het ogen blik opgesteld naast een werk van Guda Koster. Dat is een af geschermde bouwsteiger tegen de kerk, met achter doorzichtig gaas een flink aantal hanglam pen. Aan de overkant van de straat staat een werk van Fabi an Luyten, op het eerste gezicht een alternatief bushokje, maar bedoeld als rondwandeling waarbij de wandelaar in een zwart vlak met zijn eigen spie gelbeeld wordt geconfronteerd. Hein Verwer heeft een spoor van sandwichborden door Goes ge trokken waarop landschappen te zien zijn met data die relevant zijn voor de geschiedenis van Goes. In het Museum voor Zuid en Noord-Beveland zijn enkele exposities te zien geweest en verder vinden op straat onver wachte acties plaats. Zaterdag wordt bijvoorbeeld het kunst werk 'Kamerjas' van Jeannette van Raaij verplaatst van de ABN/AMRO Bank in de Singel straat naar het Stadhuis. Zon dag geeft de Amsterdamse kun stenaar Harmen de Hoop in het centrum van Goes een perfor mance. Wetenschappelijk „Dit project wijkt af van de meeste kunstmanifestaties", vertelt Ronald van Dokkum van Trechter 5. „Normaal gespro ken heb je een opening, de acti viteit vindt plaats en er is een sluiting. Wij reageren een zomer lang op de contextWe verplaat sen ons door de stad, we spelen in op de bewegingen die mensen door de stad maken. Met het doolhof sluiten we natuurlijk prachtig aan bij de kermis die nu wordt gehouden." Met fysie ke verplaatsingen hopen de or ganisatoren mensen aan te zet ten zich mentaal te verplaatsen, aldus Van Dokkum. Aan het eind van het project zal worden vastgesteld wat het resultaat is. Onder de noemer Zomeruniver- siteit Goes 2000 wordt zater dagmiddag in de trouwzaal van het stadhuis wetenschappelijk tegen het verschijnsel verplaat singen aangekeken. Directeur Frank de Klerk van het Museum voor Zuid- en Noord-Beveland, meteoroloog Jos Broeke en na tuurkundige Ab van deVen zul len vanuit hun vakgebied over dat fenomeen praten, kunstcri ticus Nico Out zal hun verhalen Tinken' met de kunstwerken in Goes. Vanuit de zaal zal uitge ver Ton Bouman reageren, en ook het publiek mag natuurlijk meepraten. Zomertentoonstelling Goes 2000, zaterdag 19 augustus, verplaatsing 'Kamerjas' van Jeannette van Raai) van Singelstraat naar Markt, aan vang 14 uur, trouwzaal Stadhuis Zomeruniversiteit Goes 2000, aan vang: 14.30 uur Het mobiele kunstwerk van de stichting Trechter 5 en het werk van Guda Koster zijn onderdeel van Zo mertentoonstelling Goes 2000. foto Dirk-Jan Gjeltema Voor hetdocpe*v%ao*v. Vreemde? vrouw órv mijnbe&tzuwv Ch %ie?jev kcnneeu Ck? jjie?jegocLvv- luw je?be*xter ibheb-je? niet bedacht vreemde? vrouw wee*- welkom? iw tnijn? nacht Gedicht met illustratie uit Asmodee. Ton Langeler komt met tweede poëziebundel doorErnst Jan Rozendaal OOSTKAPELLE - Dat Ton Langeler zijn tweede poëzie bundel Asmodee heeft uitge geven onder het pseudoniem O. Naïre, is niet omdat hij zich voor de inhoud schaamt. Het is eerder om aan te geven dat daarin een andere kant van zijn dichterschap aan bod komt. Het zijn erotische en zo als de motoragent uit Oostka- pelle zelf zegt 'soms banale' gedichten. Langeler: „Met een banaal gedicht kun je net zo dichtbij de uitdrukking van iets zuivers komen als met een vers in mooie, poëtische taal." Achter de eigenhandig vorm gegeven kaft van de bundel geeft Langeler enkele beteke nissen van het woord Asmo dee, zoals 'duivel van de on kuisheid en 'onthuller van alle verborgenheden, ook de in tiemste'. Op het titelblad spreekt hij van 'gedichten van schaam bloos'. Zesendertig bundelde hij er, alle gaan ze over de lichamelijke liefde, soms teder, soms op het ordi naire af. Op de beeldspraak van een gedicht als 'Grond zee gang' (Ik dring jouw aarde ritmisch binnen eb en vloed van het beminnen in de rust vanhet doodtij maakt leven zich los mij) volgt direct een vers getiteld 'Bermuda drie hoek' (Het meisje of moet ik zeggen wijf had niet veel om het lijf mijn lichaam in ge zwollen taal vertelde zo een eigen verhaal), dat weinig aan de verbeelding overlaat. Het is een opmerkelijke wen ding na zijn debuut Wie weet, een jaar geleden, waarmee hij aangaf na een jarenlange cri sis over werk en godsdienst zichzelf te hebben gevonden. De poëzieliefhebbers aan wie hij de verzen uit Asmodee ter beoordeling voorlegde, rea geerden dan ook afwijzend. „Mensen van wie ik weet dat ze een goede kijk hebben op poëzie kraakten deze gedich ten volledig af. Ik kreeg het verwijt dat ik in mijn puber teit was blijven hangen. Mis schien is dat wel zo, misschien komt het wel voort uit een on volwassen element in mij, maar ik vel daarover geen oor deel. Ik vond het leuk, grappig en spannend om deze poëzie te schrijven. Zou ik me hebben aangepast aan de conventies die anderen me opleggen, dan had ik me een gevangene ge voeld en was ik dichtgeklapt. Dan had ik geen pen op papier gekregen." Natuurlijk wil hij een beetje shockeren en mensen prikke len, maar dat is niet de enige motivatie voor het schrijven van de gedichten in Asmodee. Hij is ervan overtuigd dat schoonheid net zo goed schuilgaat in esthetisch ver antwoorde formuleringen als in banaal woordgebruik. „Het gedicht is nooit wat het wil verwoorden. Er zit een ver schil tussen de woorden van het gedicht en datgene wat je wilt verwoorden. Het gedicht is opzijn best een goedbedoel de poging. Een poging tot wat? Schoonheid te ervaren, denk ik. Daarvoor moet je door het gedicht heenkijken. Het gedicht is een venster op iets anders. Dat dat ook in de meest banale bewoordingen kan, is echt niets nieuws. De klassieke dichter Catullus deed dat al. Die schreef ge dichten waar die van mij echt heilig bij zijn." Sinds begin dit jaar weet Lan geler dat ook tekeningen kun nen fungeren als een venster op de essentie van het leven. Meer en meer is hij zich toe gaan leggen op de combinatie van tekst en beeld. Op basis van foto's uit de eerste helft van de vorige eeuw heeft hij inmiddels een hele serie por tretten vervaardigd met bij behorende gedichten. In sep tember exposeert hij ze in de hal van het regiobureau van de Politie Zeeland aan de Se- geersingel in Middelburg. O. Naire (Ton Langeler), Asmo dee, Oostkapelle, uitgegeven in eigen beheer, prijs f 15,-. foto LexdeMft. door Ondine van der Vleuten Ze is zich nog nergens van be wust, Anna. Nog niet. Ge- noegelijk zit ze bij moeder op schoot, schudt haar bruine krulletjes, speelt met het beertje en sabbelt aan de fopspeen. Onder het rode jurkje piept de luier uit en daaruit steken mol lige bruine beentjes, de voeten in witte sokjes en schoentjes ge stoken. Haar vocabulaire is be perkt tot dat van de gemiddelde anderhalfjarige: een paar na men, veelzeggende kreetjes. En natuurlijk 'mama' en 'papa'. Laat dat nu in het Russisch pre cies hetzelfde zijn als in het Ne derlands. Dus wie zal het zeg gen, welke taal ze nu spreekt? Anna is, vertelt haar moeder Marina, koppig. Lijkt heel erg op haar vader. Kattig. Wil alles zelf doen. Onderzoekend. Lief Houdt van gezelligheid. En wil veel aandacht. Die krijgt ze, want Anna is Marina's grootste schat. En die van haar vader. Toen Marina in september '98 vanuit Rusland naar Nederland vluchtte, was ze hoogzwanger. Drie maanden later bracht ze in een ziekenhuis in Zwolle haar kind ter wereld. Medewerkers van het asielzoekerscentrum hadden gezorgd dat er een kin derkamertje kon worden inge richt, dat er kraamhulp was, dat zij iemand had om haar de weg te wijzen in deze onbekende we reld. Haar man was op dat mo ment nog op de vlucht en zou zich pas later bij hen voegen. Het was een grote opluchting dat Anna gezond was, want Ma rina was zo bang geweest dat haar ongeboren kind geleden had onder haar eigene gezondheid en de enon&3 ningen van de afgelopen^ Opeens was de situatie a j land geëscaleerd. Daarop ze weinig kwijt. Nogsteejj bang. Vandaar ook geen namen. „Politiek. Gevas leven." Zorgvuldig spr woorden uit, in die viet waarmee haar kind zal en. Denkt ze, hoopt ze; over anderhalf jaar zui weten of Nederland hen tief toelaat. Ze denkt dus vooruit, en> weer niet. Nu Wonen zeinl delburg. Alles moet opi worden opgebouwd. Ze 100 Zeeuwse portrg een, zeker voor Russische] grippen, welvarend bas achter. Marina en haai hadden allebei gestudeerd^ den een goede baan en eer,a inkomen. Hier zijn ze voorla niets anders dan: a: Maar wel in veiligheid. Z?h Nederlands, om mee te is: nen, en Marina haalt hos' fers. Waar Anna ook opgroeit.4 na zal Rusland voor haar I-a? houden. Haar vertellen o:e literatuur en de kunst, har ren hoe je borsjt en Russs pannenkoeken maakt. D-: ze haar uitleggen in haarq taal. En ooit, hoopt ze,kc ze samen terug, zodat zehtti na allemaal zelf kunnen': door Ernst Jan Rozendaal MIDDELBURG - De reacties op het plan voor een Huis der Kun sten in Middelburg zijn positief. Eind vorige week werd bekend dat het college van burgemees ter en wethouders in het huidige stadhuis plaats wil bieden aan verschillende organisaties die zich bezighouden met - voorna melijk hedendaagse - beeldende kunst. Geen van de instellingen die een plek is toebedacht, rea geert afwijzend. Het plan voor een Huis der Kun sten volgt op het spaaklopen van een gezamenlijk plan van gemeente en provincie voor een museum voor hedendaagse kunst. Daarbij was de ombouw van het huidige stadhuis - dat door de bouw van een nieuw stadskantoor in 2003 leegkomt - al een optie. Middelburg heeft nu het idee opgevat de 4,3 miljoen gulden die voor de samenwerking met de provincie was gereserveerd in te zetten voor een Huis der Kunsten waarin de Stichting Beeldende Kunst Middelburg (SB KM) de succesformule van de Vleeshal kan uitbouwen. Het huis zou ook onderdak kunnen bieden aan de hedendaagse kunst uit het Zeeuws Museum, aan de Kunstuitleen, aan de col lectie Middelburg van het Zeeuws Archief en aan commer ciële instellingen als galeries. De meeste organisaties hebben wel oren naar het plan, maar zetten vraagtekens bij het be schikbare budget. „De gedachte is niet nieuw", zegt voorzitter M. M. Steenbeek van het Zeeuws Museum. „Interessant is voor ons dat we de mogelijk heid zouden krijgen onze he dendaagse kunst te laten zien. Nu hebben we daarvoor geen ruimte." Hij denkt bovendien dat een combinatie van verschillende kleine organisaties voordelen oplevert op het gebied van over head en gezamenlijke inzet van personeel. „We moeten wel oppassen dat het geen rariteitenkabinet wordt. Omdat het allemaal kunst is, hoeft het nog niet in één gebouw.Onderzoek naar ver schillende eerdere varianten van zo'n Huis der Kunsten heeft wel uitgewezen dat 4,3 miljoen gulden daarvoor volstrekt on voldoende is, aldus Steenbeek. Ook voorzitter R A. H. de Visser van de Raad van Toezichtva SBKM denkt dat veel meca nodig is. „Voor de SBKMa;. vooral mogelijkheden it vleugel aan de Noorèr Daar zijn mooie expositierj tes te creëren, maar dat niet met het gereserveerde Ik denk dan vooral aankoi'. zaken als klimaatbeheersn beveiliging. Maartegenova plan staan we positief. Wei len altijd meepraten ove: verbetering van het culli klimaat in Middelburg." Zeeuws Museum Een samenwerking met Zeeuws Museum ziet De Vis niet zitten. „Het is bekend de vorige SBKM-directeur ter Braak de hedendaagse lectie van het Zeeuws Musa een samengeraapt geheel en ik heb niet de indruk dati huidige directeur en de van Toezicht daar anders c:: denken. De SBKM heeft sterk product met de Vleea en de Kabinetten van de Va hal Krijgen we daar een cc podium bij dan is dat pr maar wat is voor ons de me waarde van de collectie vaaf Zeeuws Museum?" Voorzitter H. J. van Hunmiu de Stichting Kunstuitleen land (SKZ) noemt deelnam het Huis der Kunsten een a trekkelijke optie. Welisw verhuizen de SKZ en deKuS- uitleen Middelburg jaar naar de Balans, maart* wordt niet als een blijvend?? lossing gezien „Dan is hei huis natuurlijk een schittere» plek." Ook Van Hunnik ziet voorat in de samenwerking van schillende organisaties gebouw. Scheidslijn Adjunct directeur P.W Sij^ van het Zeeuws Archief voor het blijven tonen van# voorwerpen in het stadig „Die verwacht het daar." Wat hem betreft stelttj. Zeeuws Museum daarvoor^ delen van de collectie besef baar. Als een duidelijke schel lijn wordt afgesproken ku&r oude en hedendaagse kun?^ worden gecombineerd. Sijnke. „Dat werkt overen^ versterkend. Wie voor het binnenkomt, pakt het an* mee. Alleen die 4,3 miljoenFj den, daar kun je niet zop- - mee."

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2000 | | pagina 26