Zuiderburen houden zeearm vuil
Beetje spelevaren
op
de
Grevelingen
Bericht
Europese Commissie
vindt waterzuivering
België beneden peil
Eeuwelinge de lucht in
Gehaltes aan zware metalen in Westerschelde dalen nauwelijks
Provincie trekt
zwemverbod bij
Oesterdam in
I Dus ook als er niet echt wat aan de hand is, hoop
ik dat jullie me zullen bellen. Via Tele2 kan dat
van vast naar mobiel al vanaf 20 ct per minuut.
zeeuwse almanak
Grasmaaien
Genieten
onder water
£tf&HïZn
zeeland
door Rinus Antonisse
BRUSSEL - België is in 1999
door de Europese Commissie op
de vingers getikt voor het niet
voldoen aan de voorwaarden
voor waterzuivering volgens de
Europese richtlijnen. Aan die
voorwaarden moest overigens
al in 1998 voldaan zijn.
Volgens de Grenzeloze Schelde,
internationaal samenwerkings
verband voor de verbetering en
het herstel van het ecosysteem
in en om de waterlopen van het
Scheldebekken, kan dat België
op een veroordeling en mogelij
ke dwangsommen en/of boetes
komen te staan. Het samenwer
kingsverband noemt België 'het
meest flagrante voorbeeld' van
niet voldoen aan de Europese
normen
Grenzeloze Schelde heeft nage
gaan hoe het staat met de water
zuivering in de drie Belgische
regio's Brussel, Vlaanderen en
Wallonië. Het slechtst is het ge
steld in het Brussels hoofdste
delijk gewest. Vrijwel al het af
valwater wordt nog altijd
ongezuiverd geloosd op de ri
vier de Zenne, die in de Schelde
uitkomt. Momenteel is het zui
veringsstation Brussel-Zuid
(360.000 vervuilingseenheden)
zover afgewerkt dat het in wer
king kan worden gesteld. Een
vergunning voor de bouw en ex
ploitatie van het zuiveringssta
tion Brussel-Noord moet nog dit
jaar worden verleend. Deze zui
vering zal op zijn vroegst pas in
2005-2006 in bedrijf komen,
acht jaar na het verstrijken van
de voorziene termijn.
Aanpassen
In Vlaanderen zijn inmiddels
miljarden francs in de waterzui
vering geïnvesteerd, maar daar
mee is nog lang niet aan de Eu
ropese voorwaarden voldaan.
Er moeten nog 21 zuiveringssta
tions gebouwd worden om al het
rioolwater van de grote steden
schoon te maken. De installaties
die het rioolwater zuiveren van
gebieden met meer dan tiendui
zend inwoners, moeten ook de
stikstof- en fosforverbindingen
uit het water halen. Van de zes
tig nieuwe zuiveringen voldoen
er 59 aan die vereiste. Van de 65
oudere installaties moet nog de
helft worden aangepast.
In Wallonië heeft het aanleggen
van transportleidingen voor af
valwater grote vooruitgang ge
boekt. De zuivering ervan loopt
echter fikse vertraging op. In
het Scheldebekken hebben de
gebieden Toumai en Nivelles
doelmatige zuiveringsstations,
maar de installaties van Mous-
crons, Comines en de Haine ko
men pas vanaf 2001-2002 in
werking, evenals minder be
langrijke zuiveringen.
OESTERDAM - De provincie
heeft dinsdag het zwemverbod
bij het strand van de Speel
mansplaten, aan de Zoommeer
kant van de Oesterdam, inge
trokken.
Het verbod werd vorige week
donderdag ingesteld nadat een
te hoge concentratie blauwal-
gen was geconstateerd. Zwem
mers die daarmee in contact ko
men, kunnen last krijgen van
huidirritatie en maag- en
darmstoornissen.
Mede dankzij de aflandige wind
is de concentratie blauwalgen
inmiddels zover gedaald, dat er
weer veilig kan worden ge
zwommen.
Advertentie
Lieve
Ik ben met vakantie naar
van tot 2000
maar via Tele2 ben ik heel gemakkelijk en vooral
goedkoop op mijn mobiele telefoon te bereiken,'
nummer 06 -
De groeten van
Spraakmakend goedk
Die Schouwse verkeert, zoals
dat heet, in gezegende staat
Het gaat goed met de aan
staande moeder en ze weigert
zich vooralsnog iets uit han
den te laten nemen. Zoals
grasmaaien.
Vanuit het huis hoorde haar
man met welgenoegen het
ronken van de machine aan
en nestelde zich nog eens die
per in zijn luie stoel. Tot een
luide angstkreet hem naar
buiten deed snellen. Daar
stond zijn vrouw en tastte
met grote schrikogerl over
haar zij, waar het akelig rood
zag. Ze zeiden niets, maar
beiden dachten het ergste.
Hij liet zich echter met van
zijn stuk brengen en begon
een koelbloedig onderzoek
naar de oorzaak van al dat
bloed. Even later kon hij haar
geruststellen.
Met het kind was niets aan
de hand. Met de verhakselde
muis op het grasveld daar
entegen was het slecht ge
steld.
Peer Heijnen
Peer Heijnen uit Hedel is een fervent
sportduiker. Al van jongs af aan wil
de hij leren duiken, maar om gezond
heidsredenen kon dat niet. Pas twee
jaar geleden maakte hij zijn eerste
duik in natuurwater. Het was meteen
één van zijn mooiste. „Het voelde
fantastisch om op eigen kracht onder
water te kunnen blijven."
Voor een goede duik is het wat hem
betreft niet noodzakelijk dat je op bij
zondere vissen of exotische planten
stuit. „Pas hebben we nog een duik
bij Zaltbommel gemaakt, in de Teye-
ningse plas. Ineens doemden ervoor
ons, schijnbaar uit het niets, een
enorme stapel leemblokken op. Dan
weet je niet wat je ziet, een machtig
gezicht."
Er gaat bijna geen week meer voorbij
zonder dat Peer ergens een duik
maakt. Vaak in Brabant, maar ook re
gelmatig in Zeeland. Momenteel is
hij met een groep vrienden van duik-
vereniging Aegeir voor een paar da
gen neergestreken op een camping
in Scharendijke. Het wachten tot de
duikvakantie naar Egypte duurde ze
wat te lang.
De Grevelingen is voor beginnende
duikers een waar paradijs. Sinds het
gebied in 1971 werd afgesloten van
de Noordzee, is er geen getij meer.
Omdat elke winter wel Noordzeewa
ter wordt ingelaten via buisvormige
sluizen, is het water er echter wel
zout, waardoor er bijzondere planten
en dieren te zien zijn.
Peer is voor altijd verslingerd aan de
onderwaterwereld. Echte angst voor
de grillen van het water kent hij niet.
„Maar een beetje bang moet je toch
altijd wel zijn. Dat houdt je alert, zo
dat je op tijd kunt reageren als er pro
blemen ontstaan."
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - Het gaat niet
0 goed met het saneren van de ver-
t vuiling in de Westerschelde. Af-
gelopen tien jaar zijn de gehal-
n tes aan verontreinigende
chemische stoffen niet of nau-
t welijks gedaald. Noch in het
c water, noch in de bodem is ver-
p betering merkbaar.
if Ook in het kanaal Temeuzen-
ij Gent is geen sprake van verbe
tering en zelfs geen uitzicht op
f vooruitgang. De vervuiling
li komt in hoofdzaak uit België. In
p Zeeland is de Westerschelde
grotendeels gesaneerd. Ten op-
r zichte van Nederland, lopen de
-zuiderburen zo'n vijftien jaar
j achter.
Lichtpunt is dat de biologische
j kwaliteit van het Westerschel-
sdewater wel omhoog is gegaan.
J Speksnijder, hoofd operatio
neel waterkwaliteitsbeheer van
11 Rijkswaterstaat Zeeland,
s 1 spreekt in dit opzicht van een
'geweldige ontwikkeling'. Hij
11 noemt als voorbeeld de terug-
1 I keer van de mossel. „Inhetkoel-
t j water dat Dow Benelux in-
I neemt, hadden ze vroeger nooit
lastvanmosselaangroei,nuwel.
De mossel is een van de eerste
- beesten dat een gezonder sys-
teem weer gaat bevolken."
I Speksnijder noemt als oorzaak
onder meer het verwijderen van
sterk vervuild slib uit de bene-
- den-Schelde en de Antwerpse
t havensdoordeVlamingen.Inde
- periode 1992 tot en met 1998 is
i ruim drie miljoen ton slib opge-
I ruimd.
j Speksnijder beklemtoont dat de
f I Belgen wel volop bezig zijn met
I het aanleggen van waterzuive
ringen. „Maar het zal nog vele
I jaren duren voordat het in orde
is. De vervuiling vanuit België
t op de Westerschelde is nog heel
II duidelijk merkbaar. Ik denk dat
er meer geld in gepompt moet
i worden." Hij wijst erop dat het
t bouwen van rioolwaterzuive-
i ringsinstallaties niet volstaat.
door Margreet van den Broek
Een dagje onthaasten op de
Grevelingen. Op een andere manier
is de tocht die de Scaldis dinsdag van
Bruinisse naar Brouwershaven aflegt,
nauwelijks te omschrijven. De warmte
van de blikkerende zon aan een
strakblauwe hemel maant alles en
iedereen tot kalmte. De passagiers
strekken zich steeds genoeglijker uit op
het dek, schipper Tako van Dipte
draait loom aan het stuurwiel en de
tjalk glijdt met een zwoel windje in de
zeilen traag door het water.
De Scaldis stamt uit de tijd dat een
tramlijn Bruinisse en Brouwershaven
nog met elkaar verbond. Met een
snelheid van twintig kilometer per uur
kon men zich rond 1900 van het
buurtschap Zijpe bij Bruinisse naar
Brouwershaven laten vervoeren. Sinds
die tijd hebben de twee Schouwse
kernen zich op een heel verschillende
manier hebben ontwikkeld.
Brouwershaven was als voorhaven van
Rotterdam ooit een belangrijk
knooppunt voor de scheepvaart. Tot
aan het einde van de 19e eeuw was er
een zeehaven, waar schepen die naar
Rotterdam wilden, een deel van hun
lading losten. Toen de Nieuwe
Waterweg werd verbeterd, konden
vrachtschepen rechtstreeks naar
Rotterdam varen en raakte
Brouwershaven steeds meer uit de de
gratie bij de beroepsvaart. Inmiddels
telt het statige stadje niet meer dan
vijftienhonderd inwoners en is er
weinig meer over van de spilfunctie
van weleer.
Loswal
Het vissersdorp Bruinisse daarentegen
speelt momenteel een belangrijke rol in
de toekomstplannen van de gemeente
Schouwen-Duiveland. Enkele
maanden geleden beoogde wethouder
C. W. Veerhoek het dorp nog als
knooppunt voor Zuid-West-
Nederland, In de Vluchthaven bij 't
Zijpe wordt een tweede, moderne
vissershaven aangelegd. Er moeten
zeven nieuwe steigers verrijzen, waar
veertien mosselkotters een plekje
moeten vinden. Ook heeft de gemeente
vergevorderde plannen voor de aanleg
van een grote loswal in diezelfde
Vluchthaven. Deze voorziening moet
een centrale functie krijgen voor het
hele eiland. Tenslotte moet ook de
jachthaven van Bruinisse fors worden
uitgebreid met achthonderd
ligplaatsen.
De tocht die de Scaldis dinsdag maakt
tussen Bruinisse en Brouwershaven
begint in de oude vissershaven van
Bruinisse, die nu nog een gemoedelijke
sfeer uitademt. Als Van Dipte zijn tjalk
Een bootbezitster neemt een zonnebad in de Bruse vissershaven. foto Marijke Folkertsma
aan de kade wil aanmeren, stokt de
motor plotsklaps: de dieseltank blijkt
schoon leeg. Terwijl de ongeveer
twintig passagiers het schip en elkaar
monsteren, vult een tankboot de
brandstofvoorraad vlug weer aan.
Het kleine beetje vertraging loopt door
grote drukte in de Grevelingensluis
flink op. Tenminste, voor wie van
mening is dat de reis pas echt begint als
de zeilen worden gehesen. Wie het van
de zonnige kant bekijkt, waant zich
echter op een terras waar het goed
mensen kijken is. De sluis stroomt vol
met plezierjachtjes. Vanaf de kade
slaan geamuseerde toeschouwers het
gekrioel gade.
Aan boord van de Scaldis worden de
eerste t-shirts al verruild voor bikini's
en komt de zonnebrand tevoorschijn.
Dan wordt het lange wachten beloond
en openen de sluisdeuren zich. Voor ons
strekt de Grevelingen zich glinsterend
uit, zo op het oog bezaaid met kleine
bootjes. De zeilen worden gehesen, de
motor gaat af.
Spelevaren
De Grevelingen is het mooiste
vaarwater van Zeeland, meent Van
Dipte. „Er is geen stroming en geen
beroepsvaart. Eigenlijk is het gewoon
één groot bad om een beetje te
spelevaren." Toch mijdt hij het gebied
doorgaans in de drukke
zomermaanden. In juli en augustus
zijn er gemiddeld zo'n 25.000 boten op
het water. Tegelijkertijd kan een schip
als die Scaldis bijna nergens
aanleggen. Alleen in Brouwershaven is
dat mogelijk, maar daar is het rond
deze tijd ook overvol."
Schaatsen
Terwijl Van Dipte en scheepsjongen
Arend de Scaldis richting
Brouwershaven dirigeren, zit de
familie Wisse uit Goes te genieten op de
voorplecht. Volgens vader Anton houdt
zijn gezin zeker van water. „Maar
eigenlijk zien we het liever in bevroren
toestand", lacht hij. Terwijl het kwik
rond het middaguur zo naar de 25
graden boven nul stijgt, vertelt hij over
de vurige liefde die zijn gezin voor het
schaatsen koestert. Zelf schaatste hij al
twee keer de elfstedentocht en ook zijn
zoon en dochter doen het goed bij de
jeugdafdeling van ijsclub De Poel,
In het seizoen reist het gezelschap
wekelijks af naar Den Haag om te
kunnen trainen op een 400 meter-baan
„In februari proberen we bovendien
altijd een weekje naar Heerenveen te
gaan om te trainen. En stiekem hoop je
dan mee te kunnen doen aan 'de lange
tocht'. Zelfs de vakantie in de
Schouwse Westhoek heeft een
schaatsinvalshoek. „Hier kunnen we
lekker hardlopen en mountainbiken
om onze conditie een beetje op peil te
brengen
Inmiddels zijn we het haventje van
Bommenede gepasseerd en gaat het
verder langs de Veermansplaat Door
de geul van Bommenede vaart de
Scaldis voor de Stampersplaat.
Doordat de wind bijna stilvalt, hebben
de passagiers de tijd om de permanent
drooggevallen zandbank te
bestuderen. Als er een lepelaar wordt
ontdekt, gaat de verrekijker van hand
tot hand
Eenmaal voor bij het eilandje Dwars in
de Weg wil Van Dipte op aanwijzing
van de havenmeester in
Brouwershaven aanmeren tegen een
ander plezierjachtDe eigenaar van het
schip maakt echter met een woedend
wegwerpgebaar Hij is er duidelijk met
van gediend „Ik blijf bezig met
schilderen." Een andere 'kapitein'
noodt dan de Scaldis aan zijn zij.
„Ook de industrie zal een grote
inhaalslag moeten maken. Die
zijn de veroorzakers van de
zware metalen." Er zijn in
Vlaanderen inmiddels zestig
waterzuiveringsstations ge
bouwd; er moeten er nog 21 bij
komen. Die inspanningen zijn
vooralsnog alleen merkbaar in
de wat gedaalde gehaltes aan
stikstof en fosfaat.
Speksnijder: „Eigenlijk is er
geen sprake van een positieve
ontwikkeling. Je zou verwach
ten dat de vervuiling daalt,
maar dat is niet zo. Slechts be
paalde stoffen dalen wat. In de
bodems zie je ook geen verbete-
ring. Er zit ontzettend veel vuil
slib in de rivier. Als je dat er niet
uithaalt, komt het nog in de
Westerschelde.
De aanwezigheid van chemi
sche stoffen in het water wordt
nauwkeurig in de gaten gehou
den. Speksnijder put uit een
rapport over de periode 1989-
1998. „Daaruit blijkt dat er wat
cadmium betreft niks is ge
beurd. Chroom vertoont niks
geen verschil. Koper, kwik en
nikkel idem." De Nederlandse
bevindingen worden gestaafd
door Belgische metingen.
Kanaalzone
Hoofdstuk apart is het kanaal
Temeuzen-Gent. In het Neder
landse deel loost alleen Zuid
Chemie in Sas van Gent nog op
het kanaal, een niet-spectacu-
laire hoeveelheid. „Dus bijna
alles komt uit België. Feit is dat
het hele kanaal hartstikke vies
is. Dat de sterns bij Temeuzen
de pijp uitgaan, is geen wonder.
Het is een groot probleem", be
toogt Speksnijder. Boosdoeners
zijn de industrieën in de Gentse
kanaalzone. „Een groot deel
van de bedrijven is niet uitge
rust volgens de huidige stand
van de techniek." Ook de
scheepvaart draagt een grote
steen bij. Speksnijder heeft
geen hoge verwachtingen van
een snelle oplossing van de ka-
naalverontreiniging.
Eeuwelinge Emma Westdorp-Notiers zwaait naar familie en vrienden vlak voor de helikopter opstijgt. foto Peter Nicolai
door Manon Kotvis
IJZENDIJKE - Niks is te gek voor de IJzen-
dijkse mevrouw Emma Westdorp-Notiers.
De van oorsprong Biervlietse stapte dins
dag op haar honderdste verjaardag enthou
siast zwaaiend een glanzende helikopter in
voor een vlucht over haar geboortestad.
Bij terugkomst meldde de krasse dame dat
voor volgend jaar een tochtje in een onder
zeeër op haar verlanglijstje staat.
Een helikoptervlucht is altijd een droom
van de jarige geweest. Dit wist de familie en
dus organiseerde deze, samen met de direc
tie van het verzorgingshuis, de vlucht voor
haar verjaardag. Een bank sponsorde de
vlucht.
Haar leeftijd weerhoudt haar er niet van om
volop in het leven te staan. Zorgmanager
K. Grootaert van Huize Emmaus, waar de
eeuwelinge woont, vertelt met bewondering
over de honderdjarige.
„Elk jaar hebben we een reisje. Vorig jaar
zijn we naar de Efteling geweest. Ze heeft
toen met alles meegedaan en is zelfs in de
wildwaterbaan geweest. Alleen in de acht
baan is ze niet geweest."
