Tijd dringt voor zeemanshuis
Luxe overtocht met zweempje nostalgie
Iris' affiche gaat naar Sydney
Kabinet wil opvang
schipperskinderen
centraal regelen
Molukse actiegroep
steunt door onlusten
verscheurde archipel
15
Subsidiegevers eisen snel ideeën voor behoud varenscentrum
c <y tromen
's Zomers een
prachtbaan
zeeuwse almanak
Homo stupides
Human games
PZC
ZEEUWS-VLAANDEREN
zeeland
woensdag 19 juli 2000
Hoor Joost Bosman
TERNEUZEN - Het bestuur
van het Varenscentrum in Ter-
neuzen heeft tot en met septem
ber de tijd om suggesties te doen
voor het voortbestaan van het
zeemanshuis aan de Westkolk-
straat. Daarna zullen de ge
meenten Terneuzen en Sas van
Gent en het havenschap Zee
land Seaports bepalen of ze sub
sidie blijven verstrekken aan de
voorziening.
Dat is de uitkomst van een ge
sprek dat het bestuur van de
stichting Varenscentrum Ka
naalzone Zeeuws-Vlaanderen
vorige week voerde met de drie
bovengenoemde partijen. Zij
geven op jaarbasis bij elkaar
ruim zeventigduizend gulden
aan het Varenscentrum, maar
twijfelen aan het nut van de
voorziening: omdat schepen te-
genwoordig steeds luxueuzer
zijn uitgerust en ze doorgaans
nog maar kort in de haven lig
gen, neemt de behoefte aan zee
manshuizen af, zo stellen de drie
geldschieters
Daarnaast heeft de stichting te
kampen met organisatorische
problemen. Om die op te lossen,
zal er meer geld beschikbaar
moeten worden gesteld, en daar
nebben de drie subsidiever
strekkers" weinig trek in. Ze lie
ten onlangs een rapportage op
stellen over de behoefte aan een
zeemanshuis, op basis waarvan
vorige week het overleg heeft
plaatsgevonden.
ve. Naast de zeventig mille van
Terneuzen, Sas van Gent en
Zeeland Seaports, krijgt het
zeemanshuis financiële steun
van het ministerie en de stich
ting Zeeuws Welzijn (bij elkaar
130.000 gulden) en genereert
het nog eens zestigduizend gul
den uit commerciële activitei
ten. Sponsors dragen nog eens
dertig tot veertig mille op jaar
basis bij. Neve: „Alles bij elkaar
is de subsidie van de twee ge
meenten en het havenschap dus
niet het grootste deel van de in
komsten van het Varenscen
trum."
Voorzitter P. van Driel van het
zeemanshuis ziet dat anders:
„Het lukt ons nu zo'n twintig
duizend gulden per jaar aan
sponsorgelden binnen te krij
gen, maar niet nog eens zeven
tigduizend gulden extra." De
organisatorische problemen bij
de stichting vindt Van Driel
geen geldig argument om moei
lijk te doen over de subsidie.
,Dat is erbijgesleept door de ge
meente. De problemen zullen
onze uitgaven echter niet we
zenlijk verhogen. Er zijn wat
moeilijkheden met het vakan
tiegeld van de medewerkers,
maar dat zal ons niet meer dan
drieduizend gulden kosten."
Vandaag (dinsdag) vergadert
het bestuur over de te nemen
stappen. „We kunnen maar één
ding doen en dat is een beroep
op het gezonde verstand van de
politiek. In september zullen we
een brief naar de gemeente
schrijven met onze reactie. Ik
zie het somber in, tenzij ze bij de
gemeente tot andere gedachten
komen. Wellicht kan in dat ge
val Terneuzen het havenschap
en Sas van Gent ook over de
streep trekken."
door Lilian Dominicus
Vraagtekens
Volgens woordvoerder F. Neve
van de gemeente Terneuzen
hebben de gemeenten en het ha
venschap vorige week aangege
ven niet zomaar de geldkraan
dicht te draaien, maar wel dat ze
vraagtekens zetten bij de subsi
dieverstrekking zoals die nu ge
schiedt. „Daarom is het bestuur
gewaagd een visie te geven,
over hoe het de toekomst van het
Varenscentrum ziet", aldus Ne-
ZANDSTRAAT - Iris Compiet (21) uit
Zandstraat straalt. Haar ontwerp voor
een internationale affiche-wedstrijd
over de Olympische Spelen en mensen
rechten maakt deel uit van een expositie
in het Cité des Sciences et de 1'Industrie
in Parijs. Straks verhuist de hele ten
toonstelling naar Sydney, op het moment
dat daar het olympisch vuur officieel
wordt ontstoken.
Het werk van de vierdejaarsstudente aan
de Sint Joost Academie in Breda hangt
tussen affiches van- mede-studenten en
andere (aspirant) grafisch ontwerpers
uit wereldsteden als Barcelona, Harare,
Parijs, Sydney en Moskou. „Het geeft een
grote kick", zegt ze. Haar afbeelding van
de klassieke discuswerper mag dan niet
in de prijzen zijn gevallen, maar dat die
van haar drie ontwerpen de tentoonstel
ling heeft gehaald was genoeg reden om
blij te zijn. „Het frappante is dat ik voor
het eerst affiches maak."
Ze koos het klassieke beeld van de dis
cuswerper, omdat dat voor haar onlos
makelijk met de Olympische Spelen is
verbonden. De atleet heeft over zijn hele
lichaam verspreid tatoeages met de lo
go's van de officiële sponsors van de spe
len. Rechtsboven de tekst van artikel vier
uit de Universele Verklaring voor de
Rechten van de Mens tegen de slavernij
of onvrijwillige dienstbaarheid: 'No one
shall be held in slavery or servitude'.
Compiet: De sporter is eigenlijk slaaf
van de commercie, want hij is afhanke
lijk van zijn sponsors. Ik wil zo een dis
cussie uitlokken." Of ze zelf naar Sydney
gaat, weet ze nog niet.
Iris voor haar drie ontwerpen. De linker, met de discuswerper, haalde de tentoonstelling in Parijs en Sydney, foto Charles Strijd
Jeandré de Block
Zijn naam is er meer één voor een ac
teur of een zanger dan voor een
sleepbootkapitein. En ook het pos
tuur van Jeandré de Block is aller
minst dat van een stoere zeebonk.
Het zeemansbestaan zit niet in zijn
genen, misschien is dat het. „Hoe ik
in het vak ben gerold, snapt eigenlijk
niemand."
Jeandré groeide op in Vlissingen
waar hij de vissers aan het werk zag
in de haven. De vrijheid trok hem. Op
zijn zestiende ging hij varen. Binnen
vaart, zeevaart, hij leerde het alle
maal kennen de afgelopen twaalf
jaar. Twee jaar geleden kwam hij te
recht bij Multraship. Hij vaart op de
Patrol, een bootje voor 'het kleinere
spul'.
„Er is geen dag hetzelfde in dit werk.
Deze boot wordt vooral ingezet bij
wrakopruiming voor Rijkswater
staat, we brengen de uitvoerders op
locatie. En ook wel voor het vlot trek
ken van kleinere scheepjes. Maar we
bezorgen ook brieven en pakketjes
en vervoeren scheepvaartinspec
teurs vanuit Terneuzen naar zee.
Laatst heb ik meegewerkt aan een re
clamespotje voor KPN telecom. Er
hing toen een cameraploeg in de
mijn mast!", vertelt Jeandré.
„Vooral 's zomers is het een pracht
baan. Dan zit ik in mijn korte broek in
de zon, muziekje erbij, perfect' Maar
's winters is het vaak afzien, kou,
wind en regen." Hij klaagt niet. „De
zomers maken de winters weer hele
maal goed."
Jeandré doet laconiek over de risi
co's die hij loopt op het water. „Dat
heb je zelf in de hand, hè. Ik bestuur
die boot en ik beslis waar ik de grens
trek. Maar ik ben nog nooit definitief
naar binnen gegaan. Je blijft toch
proberen." Hij heeft wel dezeemans-
mentaliteit.
pro
me
door Joost Bosman
Overal in Zeeland keren de pontjes
weer terug. Het is een paradox: hoe
sterker de verscheidene delen van de
provincie door Deltawerken, Zeeland-
bruggen en Westerscheldetunnels met
elkaar verbonden raken, hoe meer de
veerdiensten opnieuw in ere worden
hersteld. Kapitein Alexander de Vries
van rondvaartbedrijf Denick in Tér-
neuzen zag er brood in. Zijn 'Stad Ter
neuzen' verzorgt nu voor het tweede
jaar de zomerveerdienst tussen Terneu
zen en Hoedekenskerke.
's Ochtends kan de passagier in de voor
malige veerhaven van Terneuzen nog
kiezen: stapt hij aan boord van de tjalk
Scaldis, die avontuur belooft, of wil hij
in de watten worden gelegd aan dek
van de veel luxueuzere Stad Terneu
zen. De boten liggen aan weerszijden
van de steiger te dobberen, alsof ze te
gen elkaar zeggen- „Wedstrijdje doen?
Wie het eerst aan de overkant is!" De
uitslag staat bij voorbaat al vast: als de
Scaldis zich langzaam door het Wester-
scheldewater heen worstelt, glijdt de
Stad Terneuzen soepel en gniffelend
langszij. „We zijn geen concurrenten
van elkaar. Beide doelgroepen zijn zo
verschillend", zegt De Vries.
Halverwege de jaren negentig kwam
hij op het idee om de oude veerlijn tus
sen Terneuzen en Hoedekenskerke
nieuw leven in te blazen. En paar ken
nissen werkten op de oude Stoomtrein
Goes-Borsele en het leek hen een goed
idee een ouderwetse combinatie te
smeden van veerdienst en trein. De
Vries begon zijn onderneming met de
Denick 1. Die pont liep zo goed, dat de
kapitein al snel aan een groter model
toe was, de Denick 2. Maar ook die
moest na verloop van tijd worden ver
vangen. Want er meldden zich toeristen
aan de aanlegsteiger, die met hun fiets
heel Zeeland wilden afcrossen.
Sjieke bar
De Vries kocht in Hamburg een oude
veerpont, die jarenlang gevaren had
tussen de Duitse havenstad en het
Deense eiland Helgoland. Toen de
plaatselijke veerdienst halverwege de
jaren zeventig op grotere boten over
ging, deed de huidige Stad Terneuzen
nog dienst als veerpont binnen Ham
burg en als partyboot. De Vries nam
beide ideeën over. De rondvaart naar
Hoedekenskerke levert hem niet ge
noeg op, die loopt immers alleen in de
zomermaanden, tijdens feestdagen in
het voorjaar en op afroep. Daarom ver
huurt De Vries zijn boot ook aan ieder
een die maar wat te vieren heeft. De
binnenruimte van de boot is daar ook
op ingericht. Er is een sjieke bar, waar
alle mogelijk denkbare drank voor
Fietsers schepen in op de Stad Terneuzen.
handen is, er staat een breedbeeldtele
visie op het bovendek en er liggen
kleedjes op de tafeltjes.
Het creëren van nostalgie is niet echt de
opzet geweest van De Vries. Maar als je
zo'n oude veerdienst terughaalt uit het
verleden (Terneuzen-Hoedekenskerke
werd in 1972 uit de vaart genomen),
ontkom je daar toch niet aan. De Vries:
„Vooral voor de ouderen leeft het nog.
Zij voeren vroeger vaak over. En dan
hoor je de verhalen, daarom is het nooit
saai aan boord."
Altijd is er wel iemand die de stuurhut
binnenstommelt en vertelt over vroe
ger. Over hoe ze de markt in Goes be
zochten en dan vast kwamen te zitten,
omdat de pont wegens slecht weer niet
meer terug kon. Over relaties en huwe
lijken die ontstonden tussen reizigers
die elkaar dagelijks op de pont tegen
kwamen. Over het snoepwinkeltje van
Wullempje in Hoedekenskerke en de
kroeg van Burgel in de veerhaven, waar
je niet alleen kon slempen, maar waar
ze ook grote zakken patat mét voor je
bakten.
Maar nee, geen nostalgie, we leven in
moderne tijden en de vooruitgang is
niet te stuitenNiettemin heeft De Vries
één consessie aan het verleden moeten
doen: de erwtensoep van de vroegere
veerdienst was beroemd in heel Zee
land, en dat gegeven kon hij niet nege
ren. „Hoewel we alleen in de zomer
varen, kunnen passagiers een kop erw
tensoep krijgen. We hebben het aan
boord."
De Vries wil zijn rondvaarten met de
Stad Terneuzen in augustus of septem
ber uitbreiden met dagtochtjes naar
Antwerpen, 's Ochtends heen, aanleg
gen in de stad of bij het scheepvaart
museum en 's avonds weer terug. „Je
kunt dan ook iets extra's doen voor de
passagiers, omdat je wat langer de tijd
hebt. Een wat uitgebreidere maaltijd
voorzetten, bijvoorbeeld."
Als straks de veerponten Kruiningen-
Perkpolder en Vlissingen-Breskens
wegvallen na het openen van de Wes-
terscheldetunnel. heeft Denick als
veerdienst - op het overblijvende fiets-
veer vanuit Vlissingen na - het rijk al
leen op de Westerschelde. De Vries zegt
echter geen baat te hebben bij het ver-
door Wout Bareman
TERNEUZEN - De strijd om de
schippersinternaten is, na an
derhalf jaar, gestreden. Het ka
binet streeft naar de oprichting
van een centrale stichting, die
de bestaande organisaties moet
vervangen en voortaan moet
zorgen voor de huisvesting, ver
zorging en opvoeding van
schipperskinderen. Ook de
kinderen van kermisexploitan
ten vallen onder de nieuwe rege
ling.
Met het kabinetsbesluit is een
einde gekomen aan de onzeker
heid, die anderhalf jaar voort
sleepte en in december '98 werd
ingezet door de mededeling van
staatssecretaris A. Vliegenthart
van Welzijn dat per 1 januari '99
fiks zou worden bezuinigd op de
opvang van schipperskinderen.
Het leidde tot een juridisch
steekspel tussen de Vereniging
van Internaatsbesturen voor
Schippersjeugd en het Rijk, een
regen van bezwaarschriften, de
overhandiging van een petitie
en een protestactie voor de deur
van het ministerie.
Tussen de bedrijven door wer
den ook geheime besprekingen
gevoerd tussen de staatssecre
taris en de vertegenwoordigers
van de internaten - waaronder
het schippersinternaat Konin
gin Juliana in Terneuzen - over
het veiligstellen van de subsidie
voor '99 en 2000.
Er ging ook een adviescommis
sie Schippersinternaten aan de
slag, die uiteindelijk de basis
aandroeg voor nieuwe afspra
ken.
Internaten
Oud-Kamerlid en voorzitter
G. de Jong van die commissie:
„Het subsidiebedrag per kind
plaats is door de commissie
vastgesteld op het gemiddelde
kostenniveau van de interna
ten." Koningin Juliana in Ter
neuzen, het enige in Zeeland, zit
daar al op. De commissie advi
seerde Vliegenthart - en dat nam
ze over - de ouderbijdrage weer
inkomensafhankelijk te maken.
Lagere inkomens gaan er daar
mee op vooruit. Het normbe
drag per kind dat de internaten
incasseren komt op 30.273 gul
den, een kleine duizend gulden
meer dan voorheen en 4000 gul
den meer dan de aanvankelijk
voorziene bezuiniging. De ver
goeding voor een pleeggezin be
draagt per 1 januari 2001 pre
cies 3809 gulden per jaar per
kind.
De eigen bijdrage van de ouders
wordt geïnd door de nieuwe
centrale stichting, waarin alle
organisaties die zich tot nu toe
bezighielden met de begeleiding
van de schipperskinderen ver
smelten. De inkomensafhanke
lijke ouderbijdrage wordt vast
gesteld op 2720 gulden.
Voor het tweede en volgende
kind moet de helft van het be
drag voor het eerste kind wor
den neergeteld.
Afname
Peter Vlok van de Vereniging
van Internaatsbesturen voor
Schippersjeugd: „Het aantal
kinderen dat gebruik maakt van
de internaten neemt jaarlijks af.
De oorzaken zijn duidelijk. Het
aantal schippers daalt en de ge
zinnen worden kleiner."
Vlok wijst ook op het verdwij
nen van routes. „En daar komt
bij dat er ook sprake is van een
geringere regionale spreiding
van schippers. En op de nieuwe
schepen, die vaak groter zijn,
varen minder gezinnen. Gezins
bedrijven kom je ook steeds
minder tegen. De verwachting is
dat deze trend zich de komende
jaren zal doorzetten, zodat er
sprake blijft van een krampsitu
atie."
Vorig jaar al werd voorspeld dat
er in 2009 nog maar 1200 kinde-
ren op de internaten zullen ver
blijven, terwijl het er nu nog
1615 zijn.
door Miriam van der Schot
MIDDELBURG - Eén Volk, Eén
Ziel. Dal is vertaald, de naam
van de nieuwe werk- en actie
groep waarin Molukkers uit
Middelburg, Vlissingen, Oost-
Souburg en Koudekerke zich
verenigd hebben. De groep is
opgericht naar aanleiding van
de recente gebeurtenissen op
Ambon.
Met de werkgroep willen deze
Zeeuwse Molukkers als één blok
naar buiten treden en een bij
drage leveren aan de bestaande
en eventuele nieuwe initiatie
ven die moeten leiden tot verbe
tering van de situatie op de Mo-
lukken.
Centra
Daarnaast heeft Satu Bangsa,
Satu Djiwa, zoals de vereniging
officieel heet, twee informatie
centra opgericht in de Rijn
straat in Middelburg en in ver
enigingsgebouw Mae-Uku in
Oost-Souburg.
Daar kunnen mensen van de
Molukse gemeenschap binnen
lopen om de laatste stand van
zaken uit hun land van afkomst
te horen. Iets, wat sinds het uit
roeping van de noodtoestand
vorige maand heel moeilijk is
geworden.
„Als we van de twintig telefoon
tjes, twee keer verbinding krij
gen met onze familie daar, heb
ben we geluk gehad", zegt J.
Pentury van de werkgroep.
„De ontwikkelingen van de
laatste dagen geven aanleiding
tot groeiende onrust en be
zorgdheid binnen de gemeen
schap in Zeeland"zegt de groep
in een verklaring. Daarin roept
ze de Nederlandse overheden op
snel iets aan de oorlog te doen.
„Er is geen enkele reden om aan
te nemen dat de huidige situatie
zal verbeteren. Met grote ver
bijstering ontvingen wij het be
richt dat het christendorp Waai
nagenoeg totaal is vernietigd.
Dat gebeurde kort nadat Wahid
herhaaldelijk en met klem bui
tenlandse interventie had afge
wezen. Voor de Molukkers in
Nederland is interventie de eni-
.ge optie die tot beëindiging van
het systematisch uitroeien van
de landgenoten op de Molukken
kan leiden", licht werkgroep
woordvoerder Pentury toe.
Risicoloos
De steun van de Nederlandse re
gering beperkt zich helaas, zo
zegt de werkgroep, tot het poli
tiek en economisch risicoloos
uitspreken van bezorgdheid.
„Minister van Buitenlandse Za
ken Van Aartsen waarschuwt
voor het gevaar van ondermij
ning van de positie van Wahid
als de Veiligheidsraad zich er
mee gaat bemoeien. Maar voor
de Molukkers hier is de vraag:
wat weegt zwaarder. Is dat de
positie van Wahid of de moord
op onze mensen", aldus Pentury,
foto Charles Strijd
dwijnen van de beide verbindingen.
„Of ik moet het hele jaar Terneuzen-
Hoedekenskerke gaan varen, persoon
lijk zou ik daar geen moeite mee heb
ben. Aan de andere kant kun je reizi
gers nu nog leuke combinaties tussen
de verscheidene ponten bieden, wat mij
betreft hadden ze dan ook gerust mo
gen blijven."
In Hoedekenskerke ligt de Stad Ter
neuzen al geruime tijd te wachten als
de Scaldis komt aandobberen. Broe
derlijk worden de boten naast elkaar
gelegd, vervolgens kunnen de reizigers
nog even rondneuzen in het gehucht.
De terugtocht met de tjalk bezorgt een
Terneuzenaar nog een extra nostalgi
sche buiHij tuurt door zijn verrekijker
en mijmert: „Ach, wat is die sky-line
van Terneuzen nou nog zonder de wa
tertoren?"
Vandaag (woensdag) vaart de Scaldis
vanuit de voormalige veerhaven in Ter
neuzen opnieuw een rondje Wester
schelde. Voor meer informatie kunt u
terecht bij de PZC in Vlissingen, tel.
0118-484260.
De Middelburgse zakenman
gaat er prat op een waar orni
tholoog, oftewel vogelken
ner, te zijn Met zijn collega
was hij onlangs op weg naar
een afspraak toen hij van pu
re opwinding zowat de berm
inschoot. „Daar!! Ongeloof
lijk, daar op die paal zit
een Buteo vulgaris, een bui
zerd!!!"
De rest van de reis dacht hij
zijn collega te kunnen plezie
ren door de hele levenscyclus
van deze roofvogel uit de doe
ken te doen. Zijn dag was
goed. Enkele uren later, op de
terugweg, ivas zijn verbazing
nog veel groter toen hij zag
dat de buizerd zich nog niet
had verroerd. Dat moest hij
van dichtbij bekijken, zo'n
buitenkans laat een zichzelf
respecterend ornitholoog
zich natuurlijk niet ontgaan.
De auto werd op strategische
afstand geparkeerd en voor
zichtig sloop hij - met verre
kijker in de aanslag - dichter
bij. Eenmaal terug in de auto
werd de rest van de reis in op
vallende stilte doorgebracht.
Hij aanschouwt natuurlijk
niet iedere dag een Gallus do-
mesticus. Een kip.
rights
