Molukse missie Lubbers strandt
Maltese winkelier blijft
over klant in Lockerbie
vaag
-proces
PZC
Europa vent eigen onderzoek uit
Eerste woonmodule
naar ruimtestation
Montenegro krijgt
steun uit de regio
buitenland
Leger en marine onderscheppen wapenzendingen
Wahid weigert onderzoek naar geweld op eilandengroep
Duizenden
Atjeeërs op
de vlucht
Bulgaars bos smeult na
Dodental vuilnisbelt-drama stijgt
Duitse kerk had dwangarbeiders
Acht jaar cel voor afperser Nestlé
Bashar al-Assad president Syrië
Verzet Peking tegen deal Taiwan
Twee Belgische kinderen
gedood bij busongeluk
woensdag 12 juli 2000
van onze redactie buitenland
JAKARTA - De Indonesische
strijdkrachten hebben gisteren
laten weten dat zij de afgelo
pen dagen op de Molukken gro
te hoeveelheden wapens in be
slag hebben genomen. Ook zijn
de laatste tijd door de marine strijdkrachten zei gisteren dat het leger bij strijdgroepen gro- pens in beslag zijn genomen,
negentien wapenzendingen bij zoekacties onder de burger- te aantallen slag- en steekwa- Fractieleden van de PDI-P, de
over zee naar de Molukken on- bevolking op de Molukken 66 pens aan en verder molotov- partij van vice-president Me-
derschept. raket werpers en 194 vuurwa- coktails en bommen. Er zouden gawati Soekarnoputri, willen
Een woordvoerder van de pens zijn gevonden. Verder trof in totaal 'tienduizenden' wa- de regering in het parlement
ter verantwoording roepen
over het geweld op de Moluk
ken.
Megawati, president Wahid en
de legerleiding zouden ophel
dering moeten geven over de
betrokkenheid van het leger bij
het geweld. ANP/RTR
door Dolf Ruesink
DEN HAAG - De vredesmissie
van oud-premier Lubbers voor
de Molukken is gestrand. De In
donesische regering wil niet
meewerken aan een onafhanke
lijk internationaal onderzoek
naar de oorzaken van het ge
weld op de eilandengroep. Lub
bers kreeg dat te horen in Jakar
ta waar hij de afgelopen dagen
geheim overleg voerde met pre
sident Wahid.
TOKIO - Meer dan achtduizend
Atjeeërs zijn sinds donderdag
hun dorpen ontvlucht uit angst
voor het geweld van het leger en
de strijders voor een onafhan-
I kelijk Atjeh. Dat heeft Machsal-
1 mina, bestuurder van het zuide
lijk deel van de provincie op
Noord-Sumatra, gisteren tegen
i het Japanse persbureau Kyodo
De Indonesische autoriteiten en
de afscheidingsbeweging Vrij
Atjeh kwamen 12 mei een 'hu
manitaire pauze' overeen. Deze
overeenkomst loopt 2 augustus
af, maar president Wahid heeft
er al voor gepleit het bestand te
verlengen. Volgens Machsalmi-
na intimideren zowel militairen
als onafhankelijkheidsstrijders
j de burgers, ondanks het be-
stand. Zij dreigen hen dood te
schieten en hun huis in brand te
steken. „Zij willen geen slach-
offer worden en zijn daarom ge
vlucht. Zowel het leger als Vrij
Atjeh wordt door de dorpelin
gen zeer gevreesd", aldus de
bestuurder. De vluchtelingen
hebben onderdak gevonden in
moskeeën en scholen. ANP
Indonesië beschouwt het voor
stel van Nederland als een on
toelaatbare buitenlandse in
menging. Dat bevestigt een
woordvoerder van het Instituut
voor Internationale Betrekkin
gen Clingendael. Dat is met
Lubbers betrokken bij pogin
gen om tot een verzoening op de
Molukken te komen. Lubbers
wil niet reageren op de vastgelo
pen bemiddelingspoging. De
CDA'er is na terugkeer uit Ja
karta op vakantie gegaan en zit
in het buitenland.
Met de afwijzing van het onder
zoek lijkt de bemiddelingsrol
van Lubbers uitgespeeld. De
opstelling van Wahid is boven
dien een nieuwe tegenvaller
voor de Molukkers in ons land
die zich ernstige zorgen maken
over het geweld. Sinds het uit
breken van de onlusten tussen
moslims en christenen hebben
enkele duizenden mensen het
leven verloren en zijn tiendui
zenden inwoners op de vlucht
geslagen. Molukkers in Neder
land beschuldigen Wahid ervan
dat het Indonesische leger de is
lamitische strijders steunt bij
het platbranden van christelij
ke dorpen en het uitmoorden
van de bevolking.
Aanbevelingen
Als (oud) voorzitter van Clin
gendael voerde Lubbers eind fe
bruari in Den Haag overleg met
afgevaardigden van de belang
rijkste geloofsgemeenschap
pen. De Molukse leiders werden
op kosten van het ministerie van
Buitenlandse Zaken overgevlo
gen naar ons land. Ook gouver
neur Latuconsina en legerbe
velhebber Tamaela zouden
deelnemen aan de ronde-tafel
conferentie, maar kregen - naar
nu pas blijkt - geen toestem
ming van Wahid om naar Ne
derland af te reizen. Wel stuurde
de Indonesische ambassade
twee waarnemers.
De belangrijkste aanbeveling
van de conferentiedeelnemers is
van onze redactie buitenland
BAJKONOER - De lancering
van de eerste woonmodule
voor het internationale
ruimtestation ISS is vastge
steld op zeven minuten voor
zeven vanochtend Neder
landse tijd. Dat deelde het
Europese ruimtevaartbu
reau ESA gisteren mee.
Op het moment van de lance
ring in Bajkonoer in Kazach-
stan van de Russische Pro
tonraket met de Zvezda-mo-
dule is het daar vier uur later.
Het verblijf Zvezda (Ster)
bevat de eerste Europese bij
drage. ESA leverde het com
puterbrein van Zvezda. De
twintig ton zware en dertien
meter lange module zal er na
melijk ook voor zorgen dat
het hele station op de juiste
hoogte boven de aarde blijft
en in de juiste baan. Zonder
extra duwtjes zou het station
na vij fhonderd dagen naar de
aarde terugvallen.
Op 30 oktober gaat de eerste
bemanning naar Zvezda,
twee Amerikanen en een Rus
Alvorens aan het stiaton te
worden gekoppeld vliegt na
de lancering de woon- en op-
stuwmodule Zvezda eerst
veertien dagen vrij rond om
alle apparatuur te testen.
Het station bestaat nu nog
alleen uit de Russische Zar-
ja-module en de daaraan ge
koppelde Amerikaanse ver
bindingsmodule Unity,
waardoor bemanningen zich
van de ene naar de andere
module zullen kunnen ver
plaatsen.
De deelnemers in het project
zijn de Verenigde Staten,
Rusland, Europa (ESA), Ca
nadaJapan en Brazilië. ANP
Een Russische militair bewaakt de Proton-draagraket waar
mee de woonmodule Zvezda naar het ruimtestation wordt ge
bracht. foto Mikhail Metzel/AP
een onderzoek naar de oorzaken
van de strijd op de Molukken,
uit te voeren door deskundigen
uit landen van het Zuidoost-
Aziatische samenwerkingsver
band Asean. ,,De waarheid
moet boven tafel komen", aldus
Lubbers, die vier maanden gele
den nog optimistisch was over
de kans van slagen.
Het 'vredesplan' van de oud-
premier omvat de volgende
voorstellen: rehabilitatie en
hulpverlening aan alle slacht
offers; opbouw van een
pluriforme samenleving met in
stemming van alle leiders; even
wichtige aandacht voor veilig
heid en welvaart; programma's
voor een interreligieuze dia
loog; betere mediavoorlichting
ter voorkoming van gekleurde
berichtgeving en hulp bij we
deropbouw. Minister Van
Aartsen (Buitenlandse Zaken)
en president Wahid hebben nog
niet in het openbaar gereageerd
op het rapport.
Hernieuwd overleg met de ker
kelijk leiders en andere afge
vaardigden van de Molukken is
op dit moment onmogelijk. „We
kunnen ze zelfs het rapport niet
toesturen", zegt woordvoerder
Aspeslagh van Clingendael.
„Post komt niet aan en ook per
e-mail of telefoon kunnen we de
betrokkenen niet bereiken. De
Molukken zijn ontoegankelijk
en de gematigde moslimleiders
zitten ondergedoken."
Oud-Kamerlid John Lilipaly
(PvdA), een van de deelnemers
aan de conferentie op Clingen
dael, is teleurgesteld over het
verloop van de vredesmissie.
„Lubbers zou het voortouw ne
men en ons op de hoogte hou
den. Ik heb nooit meer iets van
hem vernomen. Het eindrap
port? Dat is mij niet toege
stuurd." GPD
VAKAREL - Een Bulgaarse vrijwilliger loopt tussen de smeulende
bomen, nadat hij heeft geholpen een bosbrand te blussen bij Vaka-
rel, veertig kilometer van de hoofdstad Sofia. Tijdens dc hittegolf
die ook Bulgarije de afgelopen weken trof, braken op een groot aan
tal plaatsen branden uit, die bossen, de te velde staande oogst en
huizen verwoestten. foto Dimitar Dilkoff/RTR
door Mare Peeperkorn
BRUSSEL - Als je jaarlijks acht
miljard gulden uitgeeft aan nut
tige zaken, is bijkans volstrekte
anonimiteit pijnlijk. Geen won
der dat Europees Commissaris
Philippe Busquin (Onderzoek)
de boer op gaat met mede door
hem gefinancierde wetenschap
pelijke doorbraken.
Eigenlijk is het verbazingwek
kend dat de Europese Unie nu
pas actief 'zijn' onderzoek uit
vent. Voor autowegen die wor
den aangelegd met EU-subsi-
dies geldt immers al enkele
jaren de verplichting de steun
bedragen inclusief EU-logo op
grote borden te vermelden.
„Bij onderzoek ligt dat iets com
plexer", stelt Busquins woord
voerster. Uithangborden aan
medische apparatuur, mijnde-
tectoren of chips zijn nu een
maal niet vanzelfsprekend, laat
staan praktisch. Weinig over
tuigend is ook de arts die u net
voor de narcose toefluistert dat
de operatie-apparatuur mede
tot stand is gekomen dankzij de
hulp van de EU. Of nog erger, u
ontwaakt uit die narcose en op
het nachtkastje prijkt een EU-
boeket: 'Graag gedaan, Philip
pe Busquin'.
En toch verdienen de EU-on-
derzoeksinspanningen aan
dacht. Al is het alleer. maar om
de ruim dertig miljard gulden
per vier jaar aan merendeels ri
sico- én beloftevolle projecten
te verantwoorden. „Risico is
bijna een voorwaarde voor EU-
steun. Het moet om zaken gaan
waar gewone banken, bedrijven
en onderzoeksinstituten voor
terugdeinzen", aldus de woord
voerster. Nederlandse onderne
mingen en universiteiten profi
teren bovenmatig van deze
onderzoekspot.
De EU is op deze manier bij tien
duizenden projecten betrokken,
gericht op verbetering van de
kwaliteit van het leven, indu
striële vernieuwing, energiebe
sparing en de informatietech
nologie Wetenschappelijk
werk met regelmatig klinkende
resultaten, waarvan de bekend
heid evenwel tot het laboratori
um en het vakblad beperkt
bleef.
Feestje
Busquin komt de eer toe als eer
ste ondcrzoekscommissaris de
verkoop van de successen echt
ter hand te nemen. „Een bewus
te strategie", beaamt zijn
woordvoerster. Afgelopen
maand werden de EU-burgers
daarom eerst verblijd met het
nieuws over de schone brand
stof voor auto's. Een doorbraak
met EU-geld, reden dus voor
een feestje én natuurlijk een
proefrit door Busquin, want de
tv heeft behoefte aan bewegen-
door Marjolijn de Cocq
SOESTERBERG - De Maltese
winkeleigenaar Anthony Gauci
heeft gisteren voor het Schots
gerechtshof in Kamp van Zeist
verklaard dat hij vlak voor de
Lockerbie-aanslag in december
1988 kleding heeft verkocht aan
'een Libische heer'. Als mogelij
ke klant wees hij in de rechts
zaal Abdelbaset Ali al-Megrahi
aan, een van de twee Libische
verdachten van de bomaanslag
op vlucht PanAm 103 waarbij
270 mensen om het leven kwa
men. „Hij lijkt er veel op", aldus
Gauci.
De kleren zouden in de koffer
hebben gezeten waarin op 21
december 1988 een bom ont
plofte aan boord van de Boeing
747 boven het Schotse Locker
bie. Gauci, met zijn broer eige
naar van de modezaak Mary's
House in de Maltese kustplaats
Sliema, zei gisteren dat hij 'hon
derd procent zeker' was dat een
tussen de Lockerbie-wrakstuk-
ken gevonden ruitjesbroek uit
zijn winkel kwam.
Hij herinnerde zich de aanko
pen van de Libiër: twee heren
pantalons, twee overhemden,
twee gestreepte pyjama's, twee
vesten, een tweed jasje, een he
melsblauw babypakje en een
paraplu. In de kleren was de Li
biër niet echt geïnteresseerd, al
dus Gauci; de klant wilde de
broeken niet passen.
Uit de schade aan kleding en pa
raplu hebben forensisch experts
afgeleid dat die zich in het cen
trum van de explosie in het
vliegtuig bevonden. De drie
Schotse rechters in de Locker-
bie-zaak kregen foto's te zien
van de kledingstukke;.. Van het
babypakje resteren slechts wat
stukjes blauwe stof en een label
tje met daarop de leeftijdsaan
duiding: 12 tot 18 maanden
Gauci identificeerde de kle
dingstukken aan de hand van
merken en maten. Op een stuk
stof van een broekzak was nog
een orde mummer zichtbaar dat
de Schotse politie in 1989 op het
spoor zette naar Mary's House.
Koffer
De Lockerbie-bom zou verbor
gen zijn geweest in een Toshiba-
cassetterecorder die in een brui
ne Samsonite-koffer zat. De
verdachten, volgens de aankla
gers agenten van de Libische ge
heime dienst, zouden de bom-
koffer met een vlucht van Air
Malta naar Frankfurt hebben
meegestuurd. De bagage zou
van Frankfurt naar Londen zijn
gegaan, om uiteindelijk even na
zeven üui 's avonds te ontplof
fen in het FanAm-toestel op weg
naar New York.
Hoewel Gauci in 1989 heeft
meegewerkt aan een fotomon
tage en een politietekening die
MANILLA - Filipijnse reddingswerkers achten de kans klein
nog overlevenden te vinden van het drama in de vuilniswijk
Payatas in Manila. Overvloedige regenval leidde maandag tot
het gedeeltelijk instorten van de enorme afvalberg, waar mo
gelijk tachtigduizend armen een 'vuilniswijk' op en rond ge
bouwd hebben. Er zijn 71 doden geteld, maar hulpdiensten
sluiten niet uit dat er honderden mensen zijn omgekomen.
Medewerkers van de hulpdiensten hoorden maandagavond
nog hulpkreten uit de vijftien meter hoge berg modder en
vuilnis. Gisteren was het stil. Omdat de hutjes illegaal zijn ge
bouwd, is er geen zicht op het precieze aantal bewoners. In de
nacht van maandag op dinsdag ging het zoeken naar overle
venden door. Wanhopige bewoners van de vuilniswijk groe
ven met hun blote handen in het afval. ANP
BERLIJN - De Evangelische Kerk in Berlijn heeft van 1943
tot het einde van de oorlog een kamp met ongeveer honderd
dwangarbeiders gehad. Zij moesten vooral op begraafplaat
sen werken. Dit heeft de kerk gisteren bekendgemaakt.
Bisschop Wolfgang Huber noemde het uiterst pijnlijk dat de
kerk het tekort aan arbeidskrachten had opgelost door 'plan
matig' dwangarbeiders aan het werk te zetten. Daarmee
voegde de kerk zich in het nazi-systeem, aldus Huber.
Hij sprak ook van een blinde vlek waardoor deze affaire pas
nu aan het licht is gekomen. Net als de gehele Duitse samenle
ving was ook de kerk blind voor het vraagstuk van de dwang
arbeiders. Uit de recent ontdekte archiefstukken blijkt ook
dat de dwangarbeiders onder barre omstandigheden in het
kamp verbleven. ANP
FRANKFURT AM MAIN - Een rechtbank in Frankfurt heeft
een verzekeringsmakelaar uit München tot acht jaar gevan
genisstraf veroordeeld wegens afpersing van het Zwitserse
levensmiddelenconcern Nestlé. Zijn echtgenote moet vier
jaar en negen maanden de cel in.
Het gerecht achtte bewezen dat het echtpaar in 1998 en 1999
heeft geprobeerd het Zwitserse concern 8,4 miljoen mark
(ruim 9,2 miljoen gulden) afhandig te maken. Het echtpaar
injecteerde een insectenbestrijdingsmiddel in producten van
Nestlé en legde die in supermarkten. DPA
DAMASCUS - Bashar al-Assad is de nieuwe president van
Syrië. Van de Syriërs keurde 97,29 procent in een referendum
de benoeming goed van de zoon van de overleden president
Hafez al-Assad.
De uitslag stond bij voorbaat vast. Bashar, een 34-jarige
voormalige oogarts, was na het overlijden van zijn vader ver
sneld benoemd tot voorzitter van de regerende Baath-partij
en opperbevelhebber van het leger. Hij was de enige presi
dentskandidaat. De kiezers in de streng gecontroleerde een
heidsstaat konden alleen maar 'ja' of 'nee' zeggen. RTR/ANP
PEKING - China heeft Frankrijk gisteren gewaarschuwd dat
de verkoop van een telecommunicatiesatelliet aan Taiwan de
wederzijdse betrekkingen zal schaden.
Het Franse bedrijf Aérospatiale Matra haalde vorig jaar de
order van zeventig miljoen dollar binnen nadat Berlijn onder
Chinese druk een stokje had gestoken voor de leverantie door
een Duits bedrijf.
Volgens media in Taiwan vreest China dat de Rocsat-2 satel
liet zal worden gebruikt voor spionage. Ondanks de Chinese
bezwaren heeft Parijs een exportvergunning afgegeven voor
de satelliet, die in 2003 moet worden gelanceerd. AP
de beelden. Jammer voor de
Commissaris dat hoofdfinan
cier Mercedes erg nadrukkelijk
aanwezig was.
Niet uit het veld geslagen pre
senteerde Busquin vorig maand
de speciale kurk waarmee be
dorven wijn tot het verleden be
hoort. Ontwikkeld door een
Portugees-Duitse combi met
steun van de EU.
Deze week was het opnieuw
twee maal bingo. Maandag gaf
ons het 'Gamma-mes', een la
serstraal waarmee met grote
precisie hersenoperaties ver
richt kunnen worden zonder dat
de schedel open hoeft. Met dank
aan de EU. En sinds gisteren
weet de wereld dat een Neder
lands-Frans-Zweeds samen
werkingsverband er met EU-
steun in is geslaagd hoogwaar
dige proteïnes aan alfalfa te
onttrekken. De voedsel- en de
farmaceutische industrie weten
er wel raad mee GPD
van onze redactie buitenland
ORLEANS - Een Belgische bus
met kinderen is gisterochtend in
Midden-Frankrijk in de berm
van een snelweg terechtgeko
men en omgeslagen. Twee inzit
tenden zijn bij het ongeval om
het leven gekomen, 36 passa
giers raakten gewond.
Vier kinderen en een begeleider
zijn er ernstig aan toe. aldus de
Franse hulpdiensten.
Het ongeluk gebeurde op de A71
bij La Ferté Saint-Aubin, ten
zuiden van Orléans. De doden
zijn twee jongens van respectie
velijk twaalf en dertien jaar
oud. Zij werden uit de bus ge
slingerd. De chauffeur is in
hechtenis genomen. Hij reed te
hard en had zich bovendien niet
gehouden aan de voorgeschre
ven rusttijden, wijst de tacho
graaf van de bus uit. Hij wordt
verdacht van onvrijwillige
doodslag en verwonding.
De bus vervoerde padvinders
uit Jubise bij Bergen in België.
Zij waren op weg naar huis, na
een kamp in Auvergne.
Volgens sommige berichten is de
chauffeur van de bus in slaap
gevallen en vervolgens van de
weg geraakt. Bij het ongeluk
waren ook twee personenauto's
betrokken. De chauffeurs van
deze voertuigen liepen lichte
verwondingen op. AFP/Belga
zekere gelijkenis met Al-Me-
grahi vertonen, kon hij zijn
klant gisteren niet meer precies
beschrijven. Hij had hem als Li
biër herkend omdat hij veel Li
bische clandizie had. Gauci
heeft in de jaren na de aanslag
tegenstrijdige verklaringen af
gelegd over het uiterlijk van zijn
klant
Maar tijdens kruisverhoor door
de advocaten van de Libiërs
bleek gisteren dat Gauci in 1991
de Palestijnse terrorist Abu
Talb als zijn klant had herkend.
„Van alle foto's die ik heb ge
zien, is dit de enige die echt lijkt
op de man die de kleren kocht",
zei Gauci toen in een politiever-
klaring.
Volgens de advocaten zijn Talb,
die in Zweden een levenslange
gevangenisstraf uitzit, en twee
Palestijnse terreurorganisaties
het brein achter de aanslag
Talb zou eind 1988 op Malta zijn
gesignaleerd. GPD
van onze redactie economie
DUBROVNIK - De presidenten
van Kroatië en Slovenië hebben
gisteren het recht van Mon
tenegro bevestigd om zich los te
maken van Servië, waarmee het
nu de Joegoslavië vormt.
President Mesic van Kroatië en
zijn Sloveense collega Kucan,
wier staten in 1991 onafhanke
lijk werden van Joegoslavië,
steunen hun Montenegrijnse
ambtgenoot Djukanovic in zijn
strijd tegen de Joegoslavische
president Milosevic
„Wij hebben ons recht gebruikt
om ons van Joegoslavië af te
scheiden en wij kunnen dat an
deren niet ontzeggen", zei Ku
can. Met de Tsjechische presi
dent Havel riepen de leiders de
internationale gemeenschap op
'zonder aarzelen alles te doen'
om een mogelijke nieuwe golf
van geweld tegen te houden.
Servië heeft vorige week maat
regelen genomen waardoor de
status van Montenegro in de fe
deratie wordt aangetast.
Djukanovic beschuldigde Milo
sevic van 'onverantwoordelijke
stappen' en zei dat zijn land het
moment van een referendum
over onafhankelijkheid 'zorg
vuldig' zal kiezen. AP
(Advertentie)