Vooral Molukse jeugd is kwaad
PZC
Sierra Leone eist militaire
en humanitaire bijstand
Het beroemde Weense Café
PvdA staat meer
en meer alleen
met haar wensen
feiten en meningen zaterdag 1 juli 2000
Verzetsbewegingen slaan de handen ineen
Machteloosheid na moordpartijen op eilanden
berichten uit wenen
1 juli 1950
door Hans van Soest
De sfeer in de coalitie is er
de laatste week niet be
ter op geworden. PvdA en
D66 hebben het onderspit
moeten delven in de strijd
met de WD om nog voor de
zomer extra geld uit te trek
ken voor onderwijs en zorg.
Ondanks de miljardenmee
vallers die er later dit jaar
nog aankomen, weigerden de
liberalen het kabinet onder
druk te zetten dit geld nu al
uit te geven.
Vorige week trok PvdA-frac-
tievoorzitter Melkert fel van
leer tegen minister Zalm van
Financiën. Melkert wilde
niet accepteren dat het geld
nu niet vrijkomt. Veel scho
len zijn nu hun begroting
voor het komend schooljaar
aan het opmaken en moeten
volgens Melkert weten of ze
een extra leerkracht of con
ciërge kunnen aannemen. In
totaal dienden PvdA en D66
wensenlijstjes in van meer
dan een miljard gulden. Dat
bedrag komt bovenop de 5,6
miljard gulden die het kabi
net al had uitgetrokken voor
extra investeringen in onder
wijs en zorg dit jaar.
,,Het is ook nooit genoeg",
verzuchtte Zalm hardop. Het
blijft wat hem betreft bij die
5,6 miljard. Mocht later dit
jaar blijken dat er nog meer
meevallers te verdelen zijn,
dan kan alsnog over het uit
geven daarvan worden ge
sproken.
De ruzie liep hoog op. Het ka
binet hield voet bij stuk in het
Torentjesoverleg tussen de
ministers en de drie rege
ringspartijen. Als compro
mis rolde de volgende motie
uit de bus: als er toch meer
geld te besteden is, dan wil
len alle drie de regeringspar
tijen dit najaar extra geld
uittrekken voor onderwijs,
zorg en veiligheid. De WD
leunde lachend achterover,
PvdA en D66 moesten zich
kniezend onderwerpen aan
de begrotingsdiscipline van
het kabinet.
Melkert en zijn kompanen
gaven zich echter nog niet
helemaal gewonnen. Ze
kwamen met voorstellen om
toch nog voor de zomerva
kantie extra geld vrij te ma
ken voor onderwijs en zorg.
Als de 5,6 miljard niet mag
worden overschreden, moet
er 335 miljoen gulden vrijko
men door enkele uitgaven te
schrappen, zoals het omstre
den potje van 100 miljoen
gulden waaruit scholen geld
lenen om nieuwe lesmetho
den te financieren. De WD
voelde daar niets voor. PvdA
en D66 werden zo gedwon
gen steun te zoeken bij oppo
sitiepartij CDA.
Het CDA wil ook wel meer
geld voor onderwijs en zorg,
maar wil dat op een andere
manier betalen dan PvdA en
D66, namelijk uit de belas
tingmeevallers die het kabi
net dit jaar heeft. Dat zou de
PvdA ook wel willen, maar
dat is haar door het kabinet
ten strengste verboden.
Onmogelijk
De dekking die PvdA en D66
voor hun voorstellen hebben
gevonden, valt daarentegen
weer niet in de smaak van het
CDA. Melkert had zich in een
onmogelijke positie gema
noeuvreerd: wat hij zou wil
len - een miljard extra -
mocht niet van zijn eigen
premier en partijleider Kok.
En aan het binnenhalen van
die 335 miljoen waarop hij
zij n oog had laten vallen .wil
de het CDA geen medewer
king verlenen.
De WD is de lachende derde.
Als de WD iets niet wil op fi
nancieel gebied, kan ze ge
rust haar poot stijf houden.
Het CDA is voor PvdA en
D66 op dit terrein geen alter
natief. De kleine christelijke
partijen slechts incidenteel.
Melkert weet wat hem de
laatste twee jaar van deze
kabinetsperiode nog te
wachten staat. Als hij zelfs in
tijden van overvloed zijn
stempel niet kan drukken op
het uitgavenbeleid, is een
voortzetting van de paarse
coalitie na de komende ver
kiezingen alleen maar on
waarschijnlijker geworden.
GPD
van onze redactie buitenland
Drie verzetsbewegingen
van Molukkers, Papoea's
en Atjeërs gaan vergaand sa
menwerken voor volledige on
afhankelijkheid. De Molukse
RMS, de Atjehse GAM en de
Papoea-beweging OPM maak
ten dat gistermiddag in Den
Haag bekend.
De verzetsgroepen, die zeggen
gezamenlijk tien miljoen men
sen te vertegenwoordigen,
hebben de hoop op autonomie
binnen de republiek Indonesië
opgegeven. Zij verwachten de
spoedige ineenstorting van In
donesië en eisen volledige on
afhankelijkheid, ,,We zijn best
bereid met de Indonesische re
gering een dialoog aan te gaan,
maar alleen over onafhanke
lijkheid", aldus vice-president
Thenu van de RMS.
De verzetsgroepen maakten te
vens bekend dat zij hun krach
ten gaan bundelen. Tot dusver
stemden zij alleen hun beleid
op elkaar af, nu gaan zij ook
'een gemeenschappelijke stra
tegie ontwikkelen en uitvoe
ren'.
De samenwerking betreft
vooral de veiligheid van de ver
schillende volkeren, het onder
druk zetten van de internatio
nale en Indonesische politiek
en de onderhandelingen met de
Indonesische regering.
De vertegenwoordigers van de
verzetsbewegingen verwach
ten niet dat de samenwerking
tussen de overwegend christe
lijke RMS en de islamitische
GAM problemen zal opleveren.
De strijd op de Molukken
wordt voornamelijk geleverd
tussen aanhangers van die
twee godsdiensten.
De vertegenwoordiger van de
Atjeërs ontkende geruchten
dat GAM-aanhangers op de
Molukken meevechten. ANP
door Sander Rooijakkers
In Moluks centrum Snoden-
hoek aan de Reijerstraat in
Eist zit een tiental mensen rond
om een lange tafel. Een grijze
man schreeuwt het uit van de
pret; hij heeft zojuist een kaart
spel gewonnen. In een hoek van
de grote zaal staat een tv aan.
,,Het lijkt alsof er helemaal niks
aan de hand is," zegt een oudere
Molukse man terwijl hij naar de
kaarters wijst. „Maar als het
Journaal begint, rent iedereen
direct naar de tv. Dit is gewoon
even ontspanning. Even aan iets
anders denken."
De ontwikkelingen op de Mo
lukken zijn binnen de gemeen
schap in Nederland het gesprek
van de dag. Dat is al anderhalf
jaar zo, maar telkens als het ge
weld oplaait, wordt er nog vaker
over gesproken. Zoals ook deze
week. „Het zit de hele gemeen
schap erg hoog", zegt de oudere
Molukker uit Eist. „Het geweld
gaat maar door, ons land wordt
vernield en wij kunnen niets
doen. We zitten te ver weg, we
zijn machteloos. Vooral onze
jongeren zijn heel kwaad."
Lunetten in Vught is het enige
nog bestaande Molukse kamp in
Nederland. De jongeren daar
bevestigen de hoog opgelopen
emoties. „Soms loopt het dan
uit de hand," zegt Nicky Manu-
putty (22). „Zoals woensdag in
Den Haag. Dat zit ons nu een
maal in het bloed, een andere
verklaring heb ik er niet voor."
Op de Molukken worden fami
lieleden gedood en Nederland
kijkt rustig toe. ,,Wi] denken
heel anders over familie", ver
klaart Efraim Pasapbessy (25)
uit Vught. „Ook een nicht van
een nicht is nog echt familie. Zo
voelen wij dat. Het gaat in Indo
nesië dus om familieleden die ik
misschien één of twee keer heb
gezien. Maar het voelt als heel
naaste familie. Als je dat weet,
dan is het toch logisch dat we
willen dat wordt ingegrepen en
dat we er inderdaad iedere dag
met elkaar over praten?"
De twee jongeren weten niet of
binnenkort nog meer acties zijn
te verwachten. De jeugd is zeker
bezig met de oorlog op de eilan
den, zegt Pasapbessy. Maar Ma-
nuputty weet niet of het zin
heeft om actie te voeren. „Ik
weet ook niet precies wat moet
worden gedaan om een einde te
maken aan de ongeregeldheden.
Er wordt gesproken over een in
terventiemacht, maar ook dat is
heel moeilijk. Als ik een oplos
sing wist, dan zou ik het zeggen.
Maar het probleem is heel
groot."
Godsdienst
De traditionele Molukse bevol
king heeft onderling geen pro
bleem, vinden de meesten. De
gemeenschappen in Waalwijk
en Ridderkerk zijn overwegend
islamitisch, elders wonen vrij
wel uitsluitend christenen. Op
de Molukken zijn de christenen
juist in de minderheid. Maar de
godsdienst is niet het echte pro
bleem. „Door Soeharto zijn dui
zenden moslims uit andere
delen van het land naar de Mo
lukken verhuisd", zegt de oude
re man uit Eist. „Zij zorgen nu
voor de problemen."
Moslim Ibrahim Lessy uit Waal
wijk is het daar mee eens. Reli
gie is niet de oorzaak van de
oorlog, die aan beide kanten al
duizenden slachtoffers heeft ge-
eist. Hij zegt al tien familieleden
te hebben verloren in de strijd.
„Natuurlijk ben ik kwaad, heel
erg zelfs. Maar we moeten nu
rustig blijven, we moeten het
hoofd koel houden."
Het is echter de vraag of ieder
een er zo over denkt. „In Den
Met name de Molukse jeugd is kwaad: „We laten niet over ons lopen en van ons land moet iedereen afblijven." foto Phil Nijhuis/GPD
Haag kon je de verhoudingen
heel goed zien", zegt directeur
Wim Manuhutu van het Moluks
Historisch Museum in Utrecht.
„Er waren zo'n vijftienhonderd
mensen aan het demonstreren
en hooguit tweehonderd, voor
namelijk jongeren, waren uit op
rottigheid. Zo liggen de verhou
dingen denk ik ook."
„Iedereen wil dat er wat gebeurt
en dat Nederland probeert in te
grijpen. De toezeggingen die het
kabinet deed, stelden de groot
ste groep tevreden. Maar een
deel blijft ontevreden. Die wil
len meer, die willen actie. Of dat
tot meer ongeregeldheden zal
leiden, valt niet te voorspellen.
De emoties zijn hoog opgelopen.
Heel erg hoog opgelopen."
De oudere man uit Eist voor
spelt een onrustige zomer. „We
voelen ons besodemieterd, in de
steek gelaten. Vijftig jaar gele
den hebben wij Nederland ge
holpen in de strijd tegen Indo
nesië. Vervolgens werden we
hier naartoe gehaald en in kam
pen weggestopt. Maar nu we
vijftig jaar later eens een keer
wat terug vragen, laat de rege
ring ons in de steek. Er staat nog
een ereschuld open. Vooral de
jeugd zal het er de komende
maanden niet bij laten zitten."
Het jeugdige tweetal uit Vught
haalt de schouders op. „Ik weet
het niet. Er zitten wat heethoof
den tussen, dat klopt. We laten
niet over ons lopen en van ons
land moet iedereen afblijven.
Die instelling zit ons nu een
maal in het bloed.GPD
Een jaar geleden zag de toekomst van
het West-Afrikaanse Sierra Leone er
nog positief uit. Najaren burgeroorlog
was er eindelijk een wapenstilstand vi
dit armste van de allerarmste landen.
De regering dacht het land weer onder
controle te hebben, de wederopbouw
kon beginnen. Maar van dat optimisme
is niets over. Weer wordt het land ver
scheurd door burgeroorlog. Voor de
kerken en moskeën heeft het zwijgen
nu lang genoeg geduurd. Zij stuurden
samen afgevaardigden om de VS, Azië
en Europa te vragen in te grijpen.
door Louis Burgers
Uit documenten die zijn gevonden
na de arrestatie van rebellenleider
Foday Sankoh zou zijn gebleken dat hij
een coup wilde plegen. „Hij heeft nooit
naar vrede gestreefd. Zelfs het oprich
ten van een politieke partij door rebel
len van het Revolutionair Verenigd
Front (RUF) was nooit bedoeld om de
vrede werkelijk een kans te geven."
Voor Haja Mariatu Mahdi is het duide
lijk: „De rebellen wilden zich gewoon
niet aan de afspraken van Lomé van ju
li vorig jaar houden". Moslimleidster
Mahdi heeft een traumatisch jaar ach
ter de rug. In plaats van vrede bracht
het een nieuwe oorlog, waarin ook haar
huis bezet werd door rebellen. Als
voorzitter van de Federatie van Moslim
Vrouwen trekt zij samen met een Angli
caanse pastor en het hoofd van de Lu
therse kerk door Europa op zoek naar
steun voor haar verscheurde land.
De Interreligieuze Raad van Sierra
Leone zet zich sinds de oprichting in
1997 in voor het herstel van de demo
cratie. ..De religieuze leiders realiseer
den zich dat zij zich in het verleden niet
fel genoeg hebben opgesteld. Die fout
willen zij niet nog eens maken", zegt
Mahdi. Nu gaat het erom de wereld dui
delijk te maken hoe de werkelijkheid in
Sierra Leone er uit ziet.
Opnieuw hakken 'revolutionaire' strij
ders de handen af van soms heel jonge
kinderen. Jongens en meisjes worden
ingelijfd om als soldaat of seksslaaf te
dienen, vrouwen worden verkracht,
hun echtgenoten vermoord. Een mil
joen mensen zijn op de vlucht. Zij moe
ten vaak zonder voedsel, zonder dak
boven het hoofd en zonder kleding zien
te overleven.
Hulp ontbreekt sinds de internationale
hulpverleners het land ontvluchtten.
Plaatselijke organisaties moeten het
alleen zien te rooien.
Verjagen
Ook van de VN-troepenmacht, die na
het vertrek van de Britse eenheden de
orde moet zien te bewaren, valt weinig
hulp te verwachten.
„Zij waren niet eens in staat zichzelf te
beschermen. Vijfhonderd Unamsil-
soldaten zijn gevangen genomen door
de rebellen. Het was de bedoeling dat
het reguliere leger de rebellen zou ver
jagen en dat de VN de heroverde gebie
den zou beschermen. Daar komt niets
van terecht."
Het zou al een oplossing zijn als Nige
ria, dat eerder in staat is gebleken het
land tot rust te brengen, meer soldaten
kan leveren voor de door buurlanden
geleverde strijdmacht. Deze Ecomog-
eenheden genieten veel vertrouwen bij
de bevolking. MaarEcomog werd afge
lost door de VN, nadat het akkoord van
Lomé was getekend.
Volgens Mahdi zijn de rebellen geen re
volutionairen, zoals zij zelf zeggen.
„Het zijn gewone bandieten. Als zij re
volutionairen waren, dan zouden ze al
les doen om de omstandigheden voor de
mensen te verbeteren. Maar zij eisen
geld, hakken handen af en verbranden
dorpen en ziekenhuizen. Het gaat hen
om de diamanten."
Briljanten
Sierra Leone is een van de grootste pro
ducenten van briljanten. De mijnen zijn
veroverd door de rebellen, die de op
brengst gebruiken om de dictator van
buurland Liberia, Charles Taylor, te
vriend te houden. Via hem krijgen ze
wapens en huurlingen uit Burkina Fa-
so.
„De regering moet de mijnstreek her
overen, want ze heeft het geld nodig om
de oorlog te kunnen voortzetten. Wij
hopen dat de Britse premier Blair druk
kan uitoefenen op de Amerikanen om
de zorgen dat Taylor ophoudt met zijn
interventies. Alleen de VS hebben in
vloed op Liberia, dat in de negentiende
eeuw gesticht is door Amerikaanse sla
ven."
In het land heerst nu een 'onrustige
kalmte'. Er kan alleen vrede komen als
de regering in staat is de overeenkomst
nieuw leven in te blazen.
Het probleem is dat na de arrestatie van
RUF-leider Foday Sankoh geen nieuwe
leider is opgestaan om met de regering
te onderhandelen.
„Onze raad wil nu vooral dat buiten
landse troepen worden gestuurd om
Ecomog te ondersteunen. Daarnaast
hebben we geld nodig en humanitaire
hulp. Zonder hulp lukt het ons niet de
orde te herstellen.GPD
door Mels Pees
Een beroemd schrijver ty
peerde Wenen eens als 'een
aantal huizen gebouwd rond
een hoop cafés'. Dat is natuur
lijk overdreven, maar toch is in
deze stad sprake van een voor
West-Europa unieke koffie
huistraditie.
Wie nieuw is in de stad bezoekt
eerst Café Central. „Deze plek
is zo Weens als ons ruimtesta
tion Mir Russisch is," zei oud
president Gorbatsjov onlangs
Dichters schreven hier belang
rijke werken, zonder er echter
de hoeveelheden alcohol te
drinken die bijvoorbeeld onze
Simon Carmiggelt nuttigde.
Trotski hield aan één van de ta
feltjes lange betogen over de
macht van het proletariaat en
vertrok toch maar weer naar
Rusland toen bleek dat de re
volutie daar eerder kwam „De
Russische revolutie begon in
café Central," beweert de ober
dan ook.
De Weners beroemen zich er
graag op dat ze koffie als drank
introduceerden in Europa.
Hoewel ook andere steden die
eer opeisen, is het een feit dat
Wenen eeuwenlang te maken
had met een Turkse invloed.
Het Ottomaanse rijk grensde
immers aan de Oostenrijkse
gebieden en meerdere keren
werd Wenen door de Turken
belegerd. Het park Turken
schans, dat nu in de stad ligt,
herinnert nog aan die tijd.
Driehonderd jaar geleden ruk
ten Turkse legereenheden tot
op die plek op.
Hoewel de Islamitische invloed
als dreigend werd ervaren, had
het ook weer iets mysterieus.
Kunstenaars maakten er graag
gebruik van. Het was mode
Turkse thema's te verwerken in
bijvoorbeeld opera's of andere
muziekstukken. Zo compo
neerde Mozart een Turkse
mars, maar niet alleen hij
maakte er gebruik van. Ook als
Wenen niet de stad zou zijn die
het drinken van koffie heeft ge
ïntroduceerd, vast staat dat het
de enige Westerse stad is. waar
een haast Arabische koffie
huistraditie bestaat.
Zo'n uitspanning is er natuur
lijk om koffie in te drinken, al
dan niet met een stuk Sacher-
torte die werd uitgevonden in
het gelijknamige café, maar
meer nog dan dat is het een ont
moetingsruimte. In geen geval
is het te vergelijken met een
Nederlands café of coffeeshop.
Een echt Weens Kaffeehaus is
een tweede woonkamer.
Postadres
Een groot aantal dichters ge
bruikte het postadres van hun
favoriete café, zodat ze niet
naar huis moesten lopen om
brieven in ontvangst te nemen.
„Een gemiddeld Weens café
geeft meer uit aan kranten, dan
de keizer aan boeken," werd
vroeger gezegd. Dat is beslist
niet overdreven, de meeste ca
fés beschikken nog steeds over
een uitgebreide leestafel die
niet alleen Oostenrijkse kran
ten, maar ook de belangrijkste
buitenlandse publicaties aan
biedt. Geen ober zal zich op
winden, als u urenlang kranten
leest en slechts één kopje koffie
bestelt, oorop gesteld dat u het
goed bestelt.
Weense kelners, immer gekleed
in rokkostuum, zijn arrogant
en onvriendelijk, met name
voor toeristen. Deze week nog
hoorde ik één van hen een bui
tenlandse bezoeker uitschel
den. „Ik ben geen kelner. Ik ben
een Ober! Een echte Weense
Kaffeehausober!
Burgemeesters
Dertig burgemeesters van
Noord- en Zuid-Beveland
brachten gisteren een bezoek
aan Sint Niklaas in België. Het
gezelschap is met de bekende
Belgische gastvrijheid ont
vangen. Tijdens het banket
werd in speeches de Benelux-
gedachte uitgewerkt.
Paus
De Paus heeft gisteren excom
municatie afgekondigd van
allen die 'samenzweren tegen
de wettige kerkelijke autori
teiten'.
Pornografische films
De politie van Enschede is op
het spoor gekomen van een
aantal pornografische films.
Deze werden, naar een Franse
film, vervaardigd door de ex
ploitant van een filmatelier in
Enschede. In totaal had de
man negen kopieën gemaakt.
Er werden verschillende films
in beslag genomen.
Gezinnen
Er moet rekening mee worden
gehouden dat er in 1950 onge
veer 14.000 gezinnen van
ambtenaren, militairen en
particulieren vanuit Indonesië
zullen repatriëren. Eén van de
grootste moeilijkheden die
zich hierbij voor zullen doen,
is de huisvesting. In Zeeland
zullen ongeveer 320 van deze
gezinnen ondergebracht moe
ten worden.
Haja Mariatu Mahdi, voorzitter van de federatie van moslimvrouwen, vraagt om
internationaal ingrijpen in Sierra Leone. foto Jeroen Poortvliet/GPD
Uitgever:
J. C Boersema
Hoofdredactie:
A L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Redactiefax: (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax (0113) 273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel (0115)686000
Fax. (0115) 686009
Hulst: s Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel (0114)373839
Fax (0114) 373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst.
8 30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
Internet (http://www.pzc.nl):
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
redactie redactie@pzc nl
exploitatie: internet@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag, op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 13 30 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22 00 uur
Tel. (0118) 484000.
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen
bij automatische incasso:
(tussen haakjes prijs met acceptgiro)
per maand: 36.70 (nvt.)
per kwartaal 100,00 101.65)
per jaar 380,00 (ƒ381,65)
Voor toezending per post geldt
een toeslag
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode
Losse nummers
maandag t/m vrijdag, 1,85 per stuk
zaterdag, 2.75 per stuk
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABNAMRO 47 70 65.597
Postbank 35 93 00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling
Tel. 0118-484321
