Het probleem zit tussen de oren bu
Je kunt
er zelfs mee
bellen!
Samenleving moet ontwaken
PZC
Provincie zoekt plek
voor dienstverleners
Lozingsvergunning
conservenbedrijf
Kapelle versoepeld
o
Delta Nuts kan hoe
dan ook verdienen
aan centrale Borssele
Complexiteit niet-aangeboren hersenletsel vraagt om gespecialiseerde hulp Provincie draaPt niet
zeeland woensdag 28 juni 2000 21
Provincie looft
groennetwerk
vanaf f 98,-*
I SI
Winkeldief
aangehouden
door Roelf Reinders
GOES - Mensen die door een on
geluk hersenletsel oplopen, val
len nogal eens tussen wal en
schip. De problemen waar
slachtoffers mee te maken krij
gen, kunnen zo ingewikkeld zijn
dat hulpinstellingen er ook niet
meer uitkomen. Het Hersenlet
selteam Zeeland probeert voor
complexe problemen toch een
goede oplossing te vinden.
Niet-aangeboren hersenletsel
kan op talloze manieren ont
staan. Coördinator Marco Kooi
man van het Hersenletselteam
Zeeland somt op: „Een ver
keersongeval, ziektes als multi
ple sclerose, de gevolgen van een
hartinfarct of beroerte, of door
een hersenbloeding of hersentu
mor. Maar ook vergiftiging door
alcohol, zuurstoftekort bij ope
raties of een zelfmoordpoging
door verhanging kan ernstige
hersenschade opleveren."
Het leven van slachtoffers met
hersenschade verandert vaak
enorm, zegt Hans Collignon, de
maatschappelijk werker die
voor het Sociaal Pedagogisch
Dienstverleningscentrum
(SPD) in het hersenletselteam
door Maurits Sep
MIDDELBURG - De provincie
gaat klusjes zoeken voor jonge
ren die een werkstraf hebben
gekregen. De inventarisatie
moet voor het eind van dit jaar
klaar zijn. Ook moet dan duide
lijk zijn wie de jongeren kan be
geleiden.
In Zeeland krijgen per jaar ruim
tweehonderd minderjarigen
een taakstraf. Zij moeten scha
de of overlast die zij hebben ver
oorzaakt, goedmaken door er
gens te werken. De Raad voor de
Kinderbescherming heeft ech
ter onvoldoende mogelijkheden
om jongeren te plaatsen.
CD A-Statenlid H. van Waveren
schoof onlangs de provincie
naar voren als niet-commercië-
le instantie waar jongeren te-
zit. „Ze zijn ogenschijnlijk be
ter, maar worden soms heel an
dere mensen. Ze zijn bijvoor
beeld heel prikkelbaar terwijl
ze vroeger heel sociaal waren,
hebben moeite met concentre
ren of reageren heel anders dan
voorheen op mensen", vertelt
Collignon. „Kinderen en echt
genoot herkennen hun vader of
man niet meer. De herkenbaar
heid is verdwenen maar de om
geving stelt wel dezelfde eisen.
Het slachtoffer kan daar niet al
tijd aan voldoen."
Dat levert grote spanningen op,
zegt Collignon. „Relaties lopen
stuk. Zo iemand komt er dan al
leen voor te staan."
Volgens hem weten instellingen
als het maatschappelijk werk,
het psychiatrisch centrum
Emergis en huisartsen maar
weinig raad met deze problema
tiek. Of iemand wel of niet thuis
kan blijven wonen, hangt sterk
van de 'achterban' af, zegt Col
lignon. „Bij een gebrekkige
thuissituatie kan het al snel fout
gaan. Maar met bijvoorbeeld
een vitale vrouw is het al weer
een heel ander verhaal."
„Mensen met niet-aangeboren
hersenletsel worden snel tussen
instellingen vermalen", weet
werkgesteld kunnen worden.
Zijn initiatiefvoorstel wordt
■vrijdag in Provinciale Staten
behandeld.
GS willen eerst in kaart brengen
hoeveel plaatsen de provincie
kan aanbieden en of er iemand
is die de jongeren kan begelei
den. Pas dan zal zij zich ook
aanbieden bij de Raad voor de
Kinderbescherming, aldus GS.
Van Waveren verwacht dat per
jaar ongeveer dertig jongeren
kunnen worden geholpen.
Daarvoor volstaan vijf plaatsen
binnen de hele provinciale orga
nisatie, bijvoorbeeld ter assis
tentie van de medewerkers die
wegen inspecteren en rommel
langs de weg opruimen. Ook de
veerdiensten van de PSD, de
huishoudelijke dienst en de pro
vinciale griffie bieden mogelijk
heden, denkt hij.
Collignon. Het hersenletsel
team met hulpverleners uit het
Zeeuwse hulpcircuit probeert
toch oplossingen te zoeken.
„Wij kijken niet alleen naar de
lichamelijke kant", legt Eric
Debbaut van Emergis uit die de
voorzitter is van het Samenwer
kingsverband Niet-aangeboren
Hersenletsel Zeeland. „Mis
schien is bij gedragsproblemen
wonen in een voorziening voor
lichamelijk gehandicapten al
leen niet voldoende en is er am
bulante zorg vanuit de psychia
trie nodig."
Kenniscentrum
Het hersenletselteam komt in
actie als instellingen er met een
slachtoffer niet uitkomen of als
mensen met letsel zelf iets vra
gen. „Zie ons als een kenniscen
trum", zegt Debbaut.
Eenvoudige vragen handelt co
ordinator Kooiman telefonisch
af, ingewikkelde problemen be
spreekt het hersenletselteam. In
die groep zitten een revalidatie
arts, een verpleeghuisarts, psy
chiatrisch verpleegkundige, een
orthopedagoog en een maat
schappelijk werker. Ze komen
jaarlijks voor zo'n vijftien
slachtoffers bij elkaar. „Dat is
ook niet veel", beaamt Debbaut.
„Het gaat hier om de extreme
gevallen." De deskundigen zien
de persoon met het hersenletsel
niet zelf, ze baseren hun oordeel
op informatie van de huisarts,
neuroloog en andere hulpverle
ners die met het slachtoffer te
maken hebben gehad.
Het team geeft een advies, het
beslist niet wat er moet gebeu
ren. „Wij zorgen niet voor de
plaatsen in een instelling", ver
telt Kooiman. „Maar", haakt
Debbaut in, „het voordeel van
deelname van alle relevante in
stellingen in het samenwer
kingsverband is wel dat ieder
een z'n best doet om een advies
uit te voeren."
Het wil wel eens voorkomen dat
de indicatiecommissie, die al
tijd als laatste bepaalt welke
hulp er komt, het advies niet op
volgt. „Ons advies is niet bin
dend", zegt Debbaut. „Maar de
minister is van plan om de rol
van de zestien regionale hersen
letselteams bij de indicatiestel
ling te vergroten. Dat is een goe
de zaak." Een andere moeilijk
heid is de wachtlijsten in de
zorg. „Dat is heel naar", aldus
Debbaut. „Maar we streven er
toch naar iemand gelijk op de
goede plek te krijgen."
Zeeland heeft geen eigen voor
ziening voor mensen met niet-
aangeboren hersenletsel. Ver
pleeghuis Cornelia in Zierikzee
denkt erover na, zegt Kooiman.
„Maar zoiets komt heel moei
zaam van de grond." Zeeland is
eigenlijk te klein voor een eigen
woonvoorziening voor hersen
letselslachtoffers, vinden de
drie van het team.
„Het is ook geen groep die je
over één kam kunt scheren",
vertelt Kooiman. „Iemand met
een hersenbloeding achter de
rug kan hele andere problemen
hebben dan een slachtoffer van
een ongeluk of iemand die spas
tisch is door tijdelijk zuurstof
gebrek tijdens een operatie."
Toch probeert het team zo wei
nig mogelijk verhuizing naar
een speciale voorziening voor
hersenletselslachtoffers buiten
Zeeland te adviseren. „Dat kan
tot isolement leiden", weet
Kooiman. „Onze aandacht gaat
uit naar de instellingen in Zee
land."
Hersenletselteam Zeeland: telt
0113-236236.
door Ben Jansen
MIDDELBURG - De provincie
zal geen extra geld geven voor
de aanleg van een spuisluis in de
Zandkreekdam om het Veerse
Meer van vers zout Oosterschel-
dewater te voorzien. Het dage
lijks provinciebestuur houdt
het bij de 2 miljoen gulden voor
een bredere uitvoering van het
doorlaatmiddel met het oog op
een eventuele verbreding van de
weg over de Zandkreekdam in
de toekomst.
De Statenfractie van Groen-
Links had Gedeputeerde Staten
om dit geld gevraagd om een be
tere koppeling mogelijk te ma
ken tussen de bouw van een
tweede brug over de Zand-
kreeksluis met een omleiding in
de N256 en de aanleg van het
doorlaatmiddel. Het dagelijks
provinciebestuur wijst er in zijn
antwoord op dat de tweede brug
op korte termijn noodzakelijk
is, omdat de bestaande'brug het
zware langzaam verkeer op de
parallelweg niet langer kan ver
werken. Voor dit verkeer is de
nieuwe brug de aangewezen
route. De omleiding kan ook
door het gewone verkeer op de
weg Goes-Zierikzee worden ge
bruikt wanneer de oude brug
open moet op schepen door te
laten. Het is de bedoeling dat
deze zogenaamde bypass nog
voor het recreatieseizoen van
2002 gereed is. Het doorlaat
middel is eind 2003 klaar.
Verkeersstromen
De tweede brug en de omleiding
erheen maken het de provincie
mogelijk een besluit over maat
regelen voor een betere door
stroming van het verkeer over
de Zandkreekdam voorlopig uit
te stellen. Zo'n maatregel zou
verbreding van de weg over de
dam en vervanging van de be
staande brug door een bredere
of twee smallere kunnen zijn.
Deze optie blijft open doordat
de provincie de meerkosten van
een breder doorlaatmiddel voor
haar rekening neemt.
GroenLinks had het dagelijks
provinciebestuur gevraagd wat
te ondernemen valt om de bij
pass en het doorlaatmiddel ge
koppeld uit te voeren en zo
doende een 'win-win' situatie te
bei'eiken. Naar het oordeel van
Gedeputeerde Staten is die al
bereikt. Aanleiding voor de vra
gen van GroenLinks was de on
zekerheid over de financiering
van het doorlaatmiddel. Het mi
nisterie van Verkeer en Water
staat heeft er 38 miljoen gulden
voor uitgetrokken, maar de eer
ste becijferingen van Rijkswa
terstaat in Zeeland kwamen uit
op 42 miljoen. Bekeken wordt
nu of bij de verdere uitwerking
van het plan besparingen ge
wonden kunnen worden.
Een apart milieu-effectrapport
(mer) voor het doorlaatmiddel is
naar de mening van het dage
lijks provinciebestuur niet
nodig, In 1989 is een mer uitge
voerd samen met de beleidsana
lyse naar de mogelijkheden om
de waterkwaliteit van het Veer
se Meer te verbeteren. Sinds vo
rig jaar geldt een aanscherping
van de mer-regels, waardoor het
noodzakelijk is bij plannen voor
de wijziging van een zee- of del-
tadijk de effecten op het milieu
in een aantal alternatieven op
een rijtje te zetten. GS menen
dat een nieuw mer weinig of
niets zal toevoegen.
MIDDELBURG - Het water
schap Zeeuwse Eilanden krijgt
de complimenten van het dage
lijks provinciebestuur voor zijn
inspanningen op het gebied van
verbindingszones voor de na
tuur.
Het schap is van plan een groot
aantal watergangen natuur
vriendelijke oevers te geven, zo
dat natuurgebieden met elkaar
worden verbonden. Ambitieus,
prijst het dagelijks provinciebe
stuur de inzet van het water
schap. De watergangen die het
schap onderhanden gaat ne
men, kunnen een belangrijke
bijdrage leveren aan het blauw
groene netwerk dat de provincie
voor ogen heeft staan. Er komt
onder meer een natuurvriende
lijke oever bij de verbinding
tussen de Middelburgse vest en
de kreek bij Westkapelle op
Walcheren, de verbinding Kat-
tendijke-'s-Heer Abtskerke op
Zuid-Beveland, de watergang
tussen Sirjansland en Zonne-
maire op Schouwen en het tra
ject Tholen-Poortvliet.
Hans Collignon, Eric Debbaut en Marco Kooiman (vlnr) van het Hersenletselteam Zeeland: „Zie ons als een kenniscentrum.
foto Willem Mieras
doorTheo Calkoen
DEN HAAG - De Raad van Sta
te in Den Haag heeft de lozings
vergunning van C. Oostrom's
Conservenfabriek BV in Kapel
le enigszins aangepast. Dat ge
beurde op verzoek van het be
drijf zelf.
Oostrom's conserveert groente
en fruit door middel van pasteu-
risatie en sterilisatie. Daarbij
komt nogal wat afvalwater vrij.
Het bedrijf bouwde een eigen
afvalwaterzuiveringsinstalla
tie. Nadat de stroom afvalwater
daarin is gezuiverd, vloeit het in
de Westerschelde.
Volgens de door Verkeer en Wa
terstaat (V en W) aan Oostrom's
verleende lozingsvergunning
mag dat ook. Discussies waren
er over hoe het bedrijf moet om
gaan met het afvalwater, dat bij
de eigen vrachtautowasplaats
ontstaat. V en W wilde niet heb
ben dat dit afvalwater naar de
zuiveringsinstallatie van
Oostrom's gaat. Het zou name
lijk niet vast staan dat de instal
latie de mogelijk aanwezige
sporen olie uit het water haalt.
V en W vreest dat er dus olie in
de Westerschelde terecht komt.
De Raad van State concludeert
nu echter dat V en W geen enkel
bewijs heeft geleverd dat de in
stallatie de sporen olie niet aan
kan. Daarom mag Oostrom's het
afvalwater van de wasplaats
weer gewoon behandelen in de
eigen zuiveringsinstallatie om
het vervolgens op de Wester
schelde te lozen.
(Advertentie)
O 1
O (£09
De Nokia 3210 dual band GSM Is
een rekenmachine, klok met alarm
en gamecomputer. Keuze uit 40
beltonen of zelf componeren.
Iedere beller een eigen muziekje.
Tekst SMS-en maar ook beeld!
Tijdelijk geen
aansluitkosten (f 108,69)
Kom langs, bel gratis 0800-1515
of kijk op www.primafooanl
door Maurits Sep
MIDDELBURG - De kerncen
trale Borssele kan een goudmijn
worden voor Delta Nutsbedrij
ven. Als de centrale na 2003
openblijft, levert die spotgoed
kope stroom. Delta kan die op de
vrije energiemarkt tegen goede
winst verkopen aan klanten in
binnen- en buitenland, voor
spelt directeur P. Stoter.
Maar zelfs als de kerncentrale
eind 2003 toch dichtgaat, zoals
de meerderheid in de Tweede
Kamer enkele jaren geleden
heeft besloten, kan Delta er geld
aan verdienen. Stoter: „Sluiting
kost 800 miljoen gulden. Dat is
inclusief de ontmanteling en het
sociaal plan voor de ruim drie
honderd werknemers. Dat geld
is al gereserveerd door de huidi
ge exploitant, EPZ. Het kost ons
dus niks. Sterker, als wij erin
slagen personeel binnen Delta
aan het werk te houden, hoeven
we minder uit te geven aan af-
vloeiingskosten. Dat geld hou
den we dan over."
Delta wordt voor de helft eige
naar van de kern- en de kolen
centrale Borssele. De andere
helft komt in bezit van stroom-
leverancier Essent. Omdat de
provincie de helft van de aande
len in Delta bezit, moet zij het
nutsbedrijf toestemming verle
nen de deal met Essent te slui
ten. Stoter krijgt die toestem
ming, bleek gisteren tijdens een
gecombineerde vergadering
van de Statencommissies alge
meen bestuur en economie.
:0p de vraag of Delta beter
wordt van de overeenkomst,
antwoordde Stoter met een vol
mondig ja. Hij krijgt de helft
van de zeggenschap over de cen
trales in Borssele, terwijl hij nu
maar eenderde heeft. Essent,
dat tweederde heeft, kan elk be
sluit doordrukken. „Straks
kunnen we besluiten blokke-
VLISSINGEN - Een diefstal uit
een supermarkt in Vlissingen
kwam dinsdagmorgen een 43-
jarige Vlissinger duur te staan.
De man pikte een pakje stroop
wafels ter waarde van 70 cent.
Hij is aangehouden en na ver
hoor weer op vrije voeten ge
steld met een boete van 240 gul
den.
ren." In ruil daarvoor verkoopt
Delta het eenderde aandeel in
de energiecentrales van EPZ in
Noord-Brabant en Limburg aan
Essent. Dat levert 550 miljoen
gulden op. De helft daarvan
wordt apart gezet. Dat is nodig
omdat de stroomproducenten
nog zullen worden aangeslagen
voor onrendabele investeringen
uit het verleden. Delta moet
eenderde van de claim die bij
EPZ zou komen, overnemen.
Hoeveel dat zal worden', is nog
niet bekend. „Maar dat kunnen
we van die 2 7 5 milj oen betalen"
voorspelde Stoter.
Nieuwe projecten
De rest van het geld wil hij ge
bruiken om nieuwe proj ecten op
te zetten met klanten. Hij ver
wees naar de energiecentrales
die Delta in samenwerking met
klanten bouwt, zoals met Hydro
Agri in Sluiskil. Ook zal Stoter
van de opbrengst andere bedrij
ven opkopen. Delta breidt de
activiteiten langzaam maar ze
ker uit van stroom, gas en water
tot en met telecommunicatie en
afvalverwerking.
M. Wiersma van GroenLinks-
/Delta Anders stoorde zich aan
het gereken van zijn collega-
Statenleden. „Opbrengsten,
winsten, daar horen wij ons he
lemaal niet mee bezig te houden
Wij zitten hier om het algemeen
belang te dienen, om maat
schappelijke doelen te beharti
gen. Niet om ondernemertje te
spelen."
Banen
„Wat voor ons voorop staat is
een gezond Delta en behoud van
werkgelegenheid in Borssele",
stelde H. Polderman-Martin
(WD) daar tegenover. Het per
soneel van de kerncentrale
komt in dienst van de joint-ven
ture van Delta en Essent, dat
van de kolencentrale bij Essent.
„Dat is ook het beste, omdat die
werknemers al zijn geïntegreerd
in de andere kolencentrales van
EPZ in Brabant en Limburg",
stelde Stoter de Statenleden ge
rust.
Op GroenLinks/Delta Anders
na gingen de Statencommissies
akkoord met de overeenkomst
tussen Delta en Essent. Wiers
ma onthield zich nog van stem
ming en wil zijn fractie raadple
gen. Ook CDA en SGP maakten
een voorbehoud, omdat zij nog
met hun fracties willen overleg
gen. Provinciale Staten nemen
aanstaande vrijdag een defini
tief besluit.
Hoogleraar C.J.M. Schuyt in gesprek met de weduwe van H. M. van Randwijk. foto Lex de Meester
door Ab van der Sluis
VLISSINGEN - De samenle
ving is in slaap gesukkeld. Dat
concludeerde hoogleraar
C. J. M. Schuyt dinsdagavond
in Vlissingen tijdens de vierde
H.M. van Randwijk-lezing.
Hij riep op tot ontwaken uit de
'verleidelijke verdovingen die
met de naoorlogse successen'
zijn gekomen. Wakkere bur
gers kunnen voorkomen dat
nieuwe tirannen opstaan.
De Van Randwijk-lezing
wordt om de twee jaar in de
Sint Jacobskerk te Vlissingen
gehouden. Het initatief daar
toe ging uit van de Zomeruni-
versiteit Zeeland, in samen
werking met de PZC.
In de naoorlogse geschiedenis
is 1965 een belangrijk jaar ge
weest. Vanaf dat jaar werd de
welvaart voor de gewone bur
ger zichtbaar. Voorafgaand
daaraan was sprake van drie
jaren van enorme loonstijgin
gen. Schuyt: „In 1960 had
slechts een kwart van de be
volking een tv, maar vijf jaar
later hadden twee van de drie
gezinnen een zwartwit televi
sie. Hetzelfde gold voor andere
elektronische apparaten die
het huishoudelijk leven aan
genamer maakten en voor de
auto, die een nieuwe vrijheid
bracht." Vijfentwintig jaar na
het 'kanteljaar' viel deBerlijn-
se Muur. Waar velen in de val
van het IJzeren Gordijn een
overwinning zagen van het ka
pitalisme, met daaraan gekop
peld de westerse ideeën over
vrijheid, zette Schuyt vraagte
kens. „Om met Van Randwijk
te spreken: is vrijheid een bezit
en uit dat zich in onze bezittin
gen of is vrijheid een opdracht,
een functie van de mogelijkhe
den die ons in bepaalde situa
ties wordt geboden?"
Regels
De hoogleraar sociologie be
toogde dat mensen zich ver
zetten als regels, opgesteld
door machthebbers, door die
zelfde machthebbers worden
overtreden. „Een democratie
verschilt van een totalitaire
samenleving niet in het feit dat
er geen macht en machtheb
bers, geen conflicten, me
ningsverschillen of belangen
strijd zouden zijn, maar in de
manier waarop met al deze
lastige onenigheden wordt
omgegaan en hoe ze worden
opgevangen." Een totalitair
regiem probeert, kortom, ver
schillende opvattingen te on
derdrukken, en een democra
tisch gekozen regering is juist
niet bang voor verschillende
ideeën.
Schuyt keerde in zijn lezing te
rug naar 1965 toen provo's de
boventoon voerde en iedereen
zijn zegje wilde doen. De poli
tieke betrokkenheid was
groot. Die verzetscultuur
werkte op twee manieren door.
Veel zaken waarom toen werd
gestreden - schoon milieu, zeg
genschap op het werk, eman
cipatie, meer rechten voor stu
denten - zijn nu gemeengoed.
Nederland kent een officieel
milieubeleid, een emancipa
tiebeleid, consumentenbe-
scherking, recht op inspraak
en medezeggenschapsproce-
dures. „Van de wieg tot het
graf wordt alles met elkaar af
gesproken. Deze officiële er
kenning ging zelfs zo ver dat er
nu onder overbezorgde be
stuurders stemmen opgaan om
de juridisering van het open
baar bestuur weer terug te
dringen."
Volgens hem mag het gebrek
aan politieke actie niet wor
den opgevat als een teken dat
alles in Nederland goed is ge
regeld en dat iedereen weer
een beetje welvarender en te-
vredener is geworden. „Je
kimt het ook zien als een teken
aan de wand, namelijk dat de
welvaart ons ongemerkt heeft
verdoofd."
De hoogleraar waarschuwde
voor 'verdoving'. Rechtsregels
zijn er om toegepast te worden,
maar nooit mag uit het oog
verloren worden waarvoor
wetten zijn opgesteld. Waar
schuwende woorden sprak hij
ook over het toenemende ma
terialisme. Het bezit van geld
en materiële goederen, noem
de Schuyt een 'gelukkig iets'.
„Maar overvloed brengt ook
onbehagen. Wie doet nog iets
voor niets? Het geluk is binnen
handbereik van velen, maar is
kortstondig en fragiel."
