Kleding geeft vorm
aan eigen identiteit
Expressie
'eigen ik'
is dé trend
Geroosterd rundvlees met wijn uit Uruguay
Gewone kropsla
blijft favoriet
Chocola als medicijn
tafel en trend
43
Douche voor
hond en kat
zaterdag 24 juni 2000
Een jurk die zichzelf reinigt, een
jas met ingebouwde creditcard
en computer, kleding die zelf de
temperatuur regelt? Het zijn al lang
geen fantasieën meer van een
dolgedraaide futuroloog. Het staat
ons volgens Matthew Jeatt,
directeur van het vooraanstaande
internationale
trendonderzoeksbureau Promostyl
in Engeland, in de nabije toekomst
allemaal te wachten. Want de
ontwikkelingen in de
kledingbranche gaan snel. Heel
snel. Maar waar het in eerste
instantie toch vooral om draait is
het creëren van een eigen stijl.
Ooit was de mens naakt. Maar
hij beschilderde zijn lichaam
om zich van de ander te onder
scheiden. Later bedekte hij zich
met textiel en eeuwenlang ge
bruikte hij zijn kleding om zijn so
ciale status en sekse uit te druk
ken. Totdat de culturele revolutie
van de jaren zestig de bevrijding
van rolbevestigende kleedge
woonten inluidde en in de jaren
negentig uiteindelijk alle dwin
gende modevoorschriften werden
losgelaten. Aan het begin van de
21e eeuw is de mens vrijVrij om te
kiezen hoe hij zich aan de buiten
wacht presenteert.
„De 21e eeuw opent nieuwe hori
zonten", meent Matthew Jeatt.
„De toekomst die we hebben voor
speld, is bewaarheid: grenzen zijn
verdwenen. De vrouw heeft haar
plaats gevonden naast (of mis
schien zelfs superieur aan) de
man. Tegelijkertijd is de rol van de
man fundamenteel gewijzigd; hij
heeft zijn 'heldenmasker' afge
zet."
Behalve tussen de seksen zijn ook
alleiiei geografische en sociale
grenzen opgeheven. „We leven in
een multiculturele samenleving,
ondergaan dagelijks prikkelingen
en informatie uit de hele wereld.
De mens is mondiaal burger ge
worden. Bovendien zijn de klas
sieke religies verwaterd, maar ko
men er allerlei nieuwe stromingen
op die appelleren aan onze be
hoefte aan spiritualiteit en sereni
teit." Geld werpt ook al geen bar
rières meer op: „Luxe is inmiddels
'gedemocratiseerd'; luxeartikelen
liggen binnen het bereik van ve
len."
Kortom, de keuze waarvoor de he
dendaagse consument zich gesteld
ziet, is immens. Maar wat kies je
om een individuele stijl te creëren,
een stijl die je eigen persoonlijk
heid tot uitdrukking brengt. Sim
pel is dat niet, erkent Jeatt. „Soms
is het makkelijker om een uniform
te dragen dan om je individuele
kleedgedrag te ontwikkelen."
Zelfexpressie
Toch zal de moderne consument er
volgens hem in slagen. Hij is er na
melijk vast van overtuigd: zelfex
pressie is dé trend van de 2 le eeuw.
Je kunt dit in bij na elk aspect van
ons leven zien. Een recent voor
beeld is de toename van tv-pro-
gramma's die gericht zijn op de
groeiende groep mensen die hun
huis opnieuw willen inrichten. Ze
willen niet langer hetzelfde huis
4 m
De consument zoekt in het grote kledingaanbod steeds meer naar een Transparante stoffen doen denken aan de heilzame werking van licht,
stijl die aansluit bij eigen persoonlijkheid. foto GPD/Karel Fonteyne foto GPD/Triumph international
als hun buren, maar een huis dat
de buitenwereld trots duidelijk
maakt wie er woont.
Meer nog dan in de leefomgeving
komt die eigen stijl echter tot zijn
recht in de Ideding. „Zelfexpressie
kunnen we het best realiseren met
onze kleren", meent de Britse on
derzoeker. „Dankzij de enorme
keuze aan kleding kan iedereen
voor zichzelf een 'visuele identi
teit' kiezen. Een identiteit die op
maat is gemaakt om elk aspect van
iemands persoonlijkheid te weer
spiegelen."
Werd kleding in het verleden vaak
gebruikt om het 'eigen ik' achter te
verbergen, in de 21e eeuw is kle
ding naar zijn mening bij uitstek
een middel om een 'statement' af te
geven, niet alleen over de levens
stijl, maar ook over de gemoeds
toestand. „Ga naar je werk in een
pak of in jeans en je collega's zul
len je anders bekijken. Maar je
zult jezelf ook anders bekijken.
Het gezegde 'kleren maken de
mens' klopt steeds beter. We erva
ren kleren steeds meer als goede
vrienden, die ons helpen om ons te
presenteren."
Daarbij spelen niet alleen zaken
als stijl, model of kwaliteit een rol,
maar bijvoorbeeld ook de textuur
van materialen en kleuren. „De
beleving die wij bij kleding heb
ben is veelomvattende!' geworden.
De mens is 'meergevoelig' gewor
den, hij zoekt op alle fronten zin
tuiglijke bevrediging. Kleding
moet er goed uitzien en een kleur
hebben die ons aanstaat, maar ze
moet ook prettig aanvoelen en
zelfs lekker ruiken."
Vitaliteit
Ieder heeft daarbij zo zijn eigen
voorkeuren. Jeatt: „Een satijnen
of een katoenen overhemd dragen
kan bijvoorbeeld voor verschil
lende mensen een andere beteke
nis hebben.Vooral onder de man
nen constateert Jeatt op dit gebied
een belangrijke ontwikkeling:
„Mannen kochten vroeger een
overhemd als het hun maat had.
Tegenwoordig voelen ze er eerst
aan."
Met al onze zintuigen moeten we
ons tegenwoordig tot een product
aangetrokken voelen, willen we
het kopen. „Het moet ons aan het
dromen brengen." Glanzende,
schitterende en transparante kle
ding doet dat de laatste tijd. Vol
gens Jeatt omdat glans, schitte
ring en transparantie onze hang
naar vitaliteit reflecteert.
„We leven op dit moment in het
tijdperk van de vitaliteit. Alles
moet er gezond en vitaal uitzien.
Vitaliteit staat immers voor leven
dig en optimistisch. Het impli
ceert minder ernst, minder zwaar
te, minder beperkingen en biedt
ons in plaats daarvan meer bewe
gingsvrijheid. Vandaar dat er zo
veel glanzende materialen in de
mode zijn. Ze doen denken aan de
reflectie van het heilzame licht,
aan een gezonde huid en aan glan
zend haar."
Iedereen is volgens Jeatt momen
teel op zoek naar vitaliteit: „Zo
wel de bourgeois-burger als de re
bel, de jongere als de babyboomer,
de conservatieveling en de avant-
gardist. Achtergrond en leeftijd
spelen daarbij geen rol, alleen de
levenshouding telt. En die hou
ding komt tot uitdrukking in de
kleding."
Ware gezicht
Je verschuilen achter een van bo
venaf opgelegd modebeeld is vol
gens Jeatt dan ook niet meer van
deze tijd. De mode zal om die re
dentijdloos worden. „We zijn in de
Uruguay is net zo groen als
Engeland, Bordeaux of Ne
derland. Golvend, ongeculti
veerd grasland domineert het
landschap. Er grazen zo'n 20 mil
joen koeien die er net zo uitzien
als de Nederlandse, want ze zijn
van een Uruguayaans-Neder-
lands ras. Vanwege al die koeien
wordt er in Uruguay veel rund
vlees gegeten. Deze Zuid-Ameri
kaanse republiek produceert
daar ook een karaktervolle rode
wijn bij, Tannat.
In Uruguay - ruim vier keer zo
groot als Nederland met slechts
3,3 miljoen inwoners - wordt het
rundvlees nooit gebakken of ge
stoofd, maar geroosterd boven
houtskool. En men eet er alles
van het rund, dus niet alleen de
biefstuk.
D e wij n Tannat is een andere spe
cialiteit uit Uruguay. De combi
natie smaakt heerlijk: rundvlees
en Tannat lijken voor elkaar te
zijn geschapen.
Met Tannat - genoemd naar zijn
druif - kan Uruguay zich onder
scheiden van andere wijnlanden.
De variëteit werd 130 jaar gele
den in Uruguay geplant door een
Franse Bask, en is nu het belang
rijkste druivenras. Zo'n 1600
hectare zijn ermee bedekt. Dat is
meer dan in tannats bakermat,
het Franse zuidwesten, waar het
zelfde ras gebruikt wordt voor
rode wijnen als Madiran en Cötes
de Saint-Mont. De tannat groeit
De meeste wijngaarden van Uruguay liggen rondom de hoofdstad Montevideo.
foto GPD/Hubrecht Duijker
probleemloos op Uruguays nogal
rijke, dikwijls klei- en kalkhou-
dende grond. Zijn stokken moe
ten dan ook streng worden ge
snoeid om niet al te veel trossen
per stok te krijgen, wat kan resul
teren in een te dunne wijn. Maar
zelfs als er consciëntieus wordt
gesnoeid, dan nog levert de tan
nat in Uruguay hoeveelheden
van bijna 60 tot ruim 100 hectoli
ter per hectare, terwijl 60 zo'n
beetje het Franse maximum is.
Dit vrij hoge rendement ten spijt
hebben veel Uruguayaanse Tan-
nats een donkere kleur, een goede
concentratie en een stevige
structuur. Andere kenmerken
zijn een aroma dat getypeerd
wordt door elementen van leer,
pruimen, pruimedanten, verse
vijgen en zwarte vruchtjes - ter
wijl de op vat gelagerde soorten
ook nog kruidig hout, toast en va
nille bezitten. Dat men buiten
Uruguay nog nauwelijks van
Tannat heeft gehoord, heeft te
maken met de late start van dit
land als wijnexporteur. De wijn-
uitvoer is pas sinds drie jaar op
gang gekomen, en het uitgevoer
de volume vertegenwoordigt
minder dan 5% van de totale
oogst.
Waardering
De Uruguayanen zelf zijn trou
wens grote wijndrinkers, met 32
.liter per inwoner per jaar. Er
schiet dus niet heel veel wijn voor
export over. Desalniettemin
beginnen steeds meer wijnlief
hebbers, vooral in Europa, Uru-
guayse wijnen te ontdekken. Met
name Tannat oogst veel waarde
ring, zowel de pure versie als de
varianten met ook wat merlot,
cabernet franc en/of cabernet
sauvignon.
In het kielzog van Tannat ver
schijnen eveneens andere Uru
guayaanse wijnen op de schap
pen, waaronder rode Merlot,
Cabernet Franc en Cabernet
Sauvignon, alsmede witte Sau
vignon Blanc, Chardonnay en
Chardonnay met Viognier.
Dat van alle wijnen de hoeveel
heid beperkt is, daarmee kan
men in Uruguay goed leven. Of
zoals een wijnproducent het ver
woordde: Voor Uruguay geldt:
klein is fijn.
Hubrecht Duijker
Tot een kwart eeuw geleden
kenden wij geen andere sla
dan de gewone kropsla. Daarna
maakten verschillende andere
slasoorten hun opwachting bij
de Nederlandse consument. De
knisperige ijsbergsla kwam als
eerste op de Nederlandse
markt.
Sindsdien is er veel veranderd
en zijn er enkele tientallen an
dere slasoorten en bladgroen
ten die als sla kunnen worden
gegeten, bijgekomen. Veel van
die nieuwe soorten verdwijnen
al na één of twee jaar omdat er
te weinig belangstelling voor
bestaat. En dat is terecht, want
veel van die nieuwkomers heb
ben nauwelijks smaak.
Onze gewone kropsla heeft in
tussen bewezen de lieveling
van het grote publiek te zijn ge
bleven. Geen mens die eraan
denkt om de kropsla aan de
kant te schuiven en plaats te la
ten maken voor bij voorbeeld de
lollo's, radicchio, rucola (ra-
ketkruid), krulsla of eiken
bladsla.
Kropsla is in de loop van de ja
ren wel iets veranderd. Ze is
wat knisperiger geworden en
de nerven in de bladeren behoe
ven bij het schoonmaken ook
niet meer te worden weggeno
men. Gewone kropsla heeft een
weinig opvallende maar wel
heel fijne smaak. Er zijn echter
verschillen, want een kropsla
met het EKO-keurmerk of een
exemplaar uit de tuin van een
kleine kweker of volkstuinder
smaakt anders dan een die u in
de supermarkt koopt.
Opvallend fris
De sla met het EKO-keurmerk
en de sla die afkomstig is van
kleine tuinders en volkstuin
ders hebben niet alleen een heel
fijne maar ook een opvallende
frisse smaak. En dat komt alle
maal doordat die kleine kwe
kers geen kunstmest of andere
groeibevorderende stoffen ge
bruiken. Deze stoffen zorgen
ervoordat de slakroppen niet
alleen op dezelfde dag geoogst
kunnen worden, maar dat er
ook 24 of 36 stuks, die allemaal
even zwaar moeten zijn, in een
doos passen.
De kropsla zoals wij die van
daag de dag eten werd al in de
Middeleeuwen in ons land ge
teeld. Voorbeelden daarvan
zijn op schilderijen uit die tijd
en ook nog later te vinden.
Vooral op de zogenoemde ont-
bytgens (stillevens met eetbare
waar) uit de 17e en 18e eeuw
ontbreken de slakroppen niet.
Kropsla werd in ons land tot
laat in de 19e eeuw vrijwel uit
sluitend gekookt, gestoofd of
gesmoord. Rauwe groenten at
men niet. Men was er zelfs bang
voor en geloofde dat het eten
van rauwe groenten allerlei
ziekten en andere ongemakken
kon veroorzaken.
Toen men er achter kwam dat
juist door het koken, stoven en
smoren veel vitaminen en an
dere voor onze gezondheid
waardevolle stoffen verloren
gingen, is men de kropsla ook
rauw gaan eten. De weerstand
die men destijds te overwinnen
hadkan men nog altij d nalezen
in de rubrieken met door de le
zers van dagbladen en tijd
schriften ingezonden brieven.
Nog tot in de jaren twintig van
de 20e eeuw hield een hoogge
leerde heer uit Amsterdam nog
stug vol dat het eten van rauwe
kropsla het ontstaan van
darmkolieken en dergelijke
zou bevorderen.
Hans Belterman
Salades die als een complete maaltijd worden, gegeven of salades die
op een koud buffet ivorden gepresenteerdkunnen niet zonder krop
sla. Voorbeelden daarvan treft u volgende week in de dagelijkse re
ceptenrubriek op pagina 4 aan. Kropsla-vormt er namelijk invrijwel
alle recepten het gezonde bedje waarop de salade wordt opgediend
21e eeuw alleen nog zelf verant
woordelijk voor onze eigen ex
pressie. En dat betekent dat we de
camouflage van het mode-uni
form van ons moeten afschudden
en erop moeten vertrouwen dat
anderen het zullen accepteren als
we ons ware gezicht tonen in ons
uiterlijk."
Matthew Jeatt voorziet dat dit
gezicht zeer divers zal zijn. Hij
voorspelt een herwaardering van
unieke kleding, waarin de mens
zichzelf en zijn directe omgeving
herkent. Kleding bijvoorbeeld
met een handgemaakte optiek en
zelfs folkloristische trekjes als re
actie op de niet te stoppen globali
sering.
Voor Matthew Jeatt is het zonne
klaar: wie zich aan het begin van
de 21e eeuw nog altijd verschuilt
achter een anonieme zwarte out
fit, leeft nog in de vorige eeuw en
heeft de aansluiting gemist bij de
nieuwe generatie wereldburgers.
De generatie die in een voortdu
rend veranderende wereld zonder
grenzen met een heel persoonlijke
stijl een unieke plaats voor zich
zelf creëert.
Kitty van Gerven
Chocoladefestival in Amsterdam.
Chocola is niet alleen lekker, maar
ook gezond. De indianen wisten dat
al lang en gebruiken sinds eeuwen cacao
als medicijn. Uit onderzoek aan de
universiteit van Californië is nu
gebleken dat cacao goed is voor hart en
bloedvaten. Dat komt doordat chocola
flavonoïden bevat: stoffen die de
vorming van bloedstolsels verminderen.
Dat bleek bij proefpersonen die
warme chocolademelk te
drinken hadden gekregen. Al eer
der was ontdekt dat consumptie
van pure chocola bepaalde recep
toren in de hersenen prikkelen die
plezierige gevoelens opwekken.
„Chocola heeft alles in zich om te
veranderen van een genotmiddel
in een medicijn", zegt Louis Gri-
vetti, onderzoeker aan de univer
siteit van Californië in Davis.
Maar dat is niets nieuws, aldus de
voedingskundige. „De cacaoplant
wordt om zijn geneeskracht al
sinds het jaar nul verbouwd door
indianen in Midden -en Zuid-
Amerika. De cacaobonen werden
door hen gezien als een goddelijk
voedselHet werd zelfs zo hoog ge
waardeerd, dat het eeuwenlang
dezelfde ruilwaarde kende als
goud."
Grivetti dook in de medische his
torie van chocolade. De eerste be
schreven therapieën dateren uit
1522 en zijn opgeschreven door
Europeanen die voor het eerst voet
zetten in de Nieuwe Wereld. Hun
verslagen waren zo overtuigend,
dat spoedig hierna enorme hoe
veelheden cacaobonen werden in
gevoerd voor de groeiende markt
van therapeutische chocola.
Begin 17e eeuw rapporteerden
Europese onderzoekers al dat cho
cola de stemming kon beïnvloe
den. Grivetti vond een verhande
ling van de Spaanse arts Antonio
de Ledesma uit 1631. Hierin stond
dat chocola mensen aardiger
maakt en de gebruikers aanzet tot
vrijen. Vanwege de vermeende be
dwelmende werking werd chocola
tot de veertiende eeuw echter niet
geschikt geacht voor vrouwen en
kinderen. Maar in de tijd van Le
desma was de drank niet langer
voorbehouden aan mannen.
Opvallend is dat bij toepassing
van chocoladedrank als genees
middel er door de indianen nooit
enige zoetstof aan toe werd ge
voegd. De inheemse dranken,
vaak op smaak gebracht met ka
neel of oregano, werden door de
Europeanen bespot en walgelijk
gevonden. Toch brachten ze de re
ceptuur mee vanwege de thera
peutische werking.
Toen eenmaal suiker aan de cho-
codrank werd toegevoegd, pas in
de laat 19e eeuw, was de lust van
de Europese zoetekauwen niet
meer te stuiten. De beste chocola
demakers ter wereld zitten in Bel
gië. De 'chocoholics' van tegen
woordig hebben nu een geweldig
excuus voor hun gebruik: lekker
en zelfs gezond, vooral voor het
hart. „Daarom moeten mensen
zich niet meer schuldig voelen als
zij chocola eten", meent Grivetti.
Peter de Jaeger
Katten en honden kunnen zich
voorbereiden op nieuwe ver-
wennerijtjes. Een greep uit het
verbazingwekkende aanbod op de
laatste Duitse vakbeurs voor de
huisdierbranche: hondenlaarzen
om modderpoten te voorkomen,
chique blauwe doodskisten, tand
pasta, volledige 'aromatische ver
zorgingslijnen' en een reflecte
rend beschermvestje voor donkere
avonden. De kroon spant een was
machine voor honden en katten.
Dit uit Spanje afkomstig appa
raat, Lavakan, is een vierkante ca
bine, waarin het dier een tijdje
wordt opgesloten. De baas toetst
het wasprogramma in, waarna het
dier gedurende twee of vier minu
ten wordt geteisterd door warme
waterstralen met zeep. Afspoel-
beurt en drogen met hete lucht
volgen. Wie dat nog niet genoeg
vindt, kan het apparaat instellen
op een massagedouche.
De Smartleash is eerder te ver
wachten. Dat is een Amerikaanse
vinding waarmee de halsband met
een druk op de knop en zonder te
bukken vast en is los te maken.
Alex van Hoof
