Thermphos zet afval van klant in
Bijbelse boodschap in beelden
Strakke herrie op een schijfje
Russisch biljart op
proef in Vlissingen
Op eenzame hoogte op eigen benen staan
Mensen verplegen
en af en toe
de wijde wereld in
Colleges over de
Balkan, kunst en
parapsychologie
zeeland
Hergebruik restproduct voor vervaardiging fosfor
ondernemend zeeland
1975
kunst cultuur
zaterdag 24 juni 2000
door Maurits Sep
VLISSINGEN - Thermphos
International in Vlissingen-
Oost gaat afvalstoffen van
klanten gebruiken voor de ei
gen productie van fosfor. Bin
nen vijf jaar moet twintig pro
cent van de producten gemaakt
worden van hergebruikte
grondstoffen. Het bedrijf wil zo
meewerken aan verbetering
van het milieu.
Zowel het verbruik van grond
stoffen als de hoeveelheid afval
moeten omlaag, schrijft
Thermphos in het jaarverslag
milieu en veiligheid 1999, dat
deze week is gepubliceerd.
Daarom wordt onderzocht of
het afval dat klanten produce
ren, hergebruikt kan worden.
Nu al wordt afgewerkt fosfor-
zuur teruggehaald. Het bedrijf
heeft daarnaast grote ver
wachtingen van het slib dat ri
oolwaterzuiveringen overhou
den en van de as van mest uit de
veehouderij
Anderzijds levert Thermphos
fosforovengas dat bij de pro
ductie vrijkomt aan de kolen
centrale van EPZ in Borssele.
Die kan het gebruiken ter ver
vanging van steenkool. Het gas
is schoner en levert bovendien
een hoog energierendement
op.
Ketenaanpak
Het voornemen om afval in te
zetten als grondstof sluit naad
loos aan op het provinciaal mi
lieubeleidsplan Groen Licht
dat deze week verscheen.
Daarin wordt .de zogenoemde
ketenaanpak gepropageerd.
Bedrijven zijn niet alleen ver-
antwoordelijk voor hun eigen
milieubeleid, maar volgens het
provinciebestuur ook voor dat
van hun toeleveranciers en af
nemers.
Thermphos investeerde vorig
jaar 4,4 miljoen gulden in mi
lieuvoorzieningen. Jaarlijks
wordt 19,5 miljoen gulden be
steed aan metingen hoeveel
verontreinigende stoffen wor
den uitgestoten, aan de ver
werking van afval en aan
milieuheffingen. Uit onafhan
kelijke onderzoeken die zijn
uitgevoerd, is volgens het jaar
verslag gebleken dat de milieu
zorg bij Thermphos voldoet.
Waar de directie zich wel zor
gen over maakt, is de toename
van het aantal bedrijfsonge
vallen. In 1999 waren dat er
107, waarvan tien procent ern
stig. De stijging wordt ver
klaard uit het feit dat mede
werkers kleine ongelukjes
(bloeduitstortingen, kneuzin
gen, snij- en schaafwonden)
vaker melden.
Om de veiligheid in het bedrijf
te verbeteren, is vorig jaar be
gonnen met een cursus. Dit jaar
zullen de laatste medewerkers
die volgen. Bovendien wordt
elke vier jaar de gezondheid
van iedere werknemer onder
zocht, zodat eventueel werk
plekken kunnen worden aan
gepast.
door Claudia Sondervan
KOUDEKERKE - Russisch
biljart voor de Nederlandse
havensteden, te beginnen in
Vlissingen. Dat beoogt de Mos-
kouse handelsonderneming
Colombus van Koudekerke
naar Barend L. H. van Stave
ren. Sinds enige tijd staat één
van zijn piramide-biljarttafels
op proef in het Vlissingse bil
jartcentrum van de firma
Loontjens.
Colombus, dat een dochterves
tiging in Koudekerke kent, laat
De rubriek Ondernemend
Zeeland staat onder redactie
van Claudia Sondervan.
Vragen, tips en mededelin
gen kunnen schriftelijk wor
den aangeboden aan de re
dactie van de PZC, postbus
18, 4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
de tafels sinds 1992 maken bij
producent van biljarttafels
Roothaert, onderdeel van de
Loontjens Groep. De tafels
worden geëxporteerd naar de
landen van het voormalig
Oostblok.
De Russische piramide-tafels
kennen een hogere stootband,
grotere ballen en een zwaarde
re keu. De vijftien witte ballen
zijn genummerd, de rode bal
moet als laatste bal in de poc
ket het spel besluiten. Anders
dan gebruikelijk kunnen spe-
lei's alle witte ballen als stoot
bal gebruiken.
De naam piramide slaat op het
driehoekige frame waarmee de
ballen bij het begin van het spel
op tafel worden gepositio
neerd.
Tot nog toe proeven spelers in
het Vlissingse biljart centrum
bij het Arsenaal voorzichtig
van het spel. Binnenkort wil
Columbus het spel voorstellen
met enkele gerenommeerde
biljarters erbij.
Peter van Keveren (links) en Jan Mabeelis: ...dakdekkers op het platte vlak...
foto Marijke Folkertsma
door Eunice van Stuijvenberg
NOORDGOUWE - Ervaring en twee rech
terhanden is genoeg om met twee man een
dakdekkersbedrijf te beginnen. Jan
Mabeelis en Peter van Beveren uit Noord-
gouwe hebben de stap gewaagd en verke
ren sedertdien dagelijks op eenzame hoog
ten.
Het duo heeft in de eerste drie weken van
het bestaan van Deltadak meer op het dak
gezeten dan op de grond. Ze zien een 'gou
den toekomst' voor zich weggelegd. „Al zit
een Rolls Royce er nog niet in", lacht
Mabeelis, Hun werkgebied strekt zich uit
over heel Zeeland. De provincie kent
slechts enkele gespecialiseerde dakdek-
kersbedrijven. Het ziet er dus niet naar uit
dat ze om werk verlegen zullen zitten, al
blijven de eerste schreden op de brede
markt lastig. Temeer omdat ze met een
nieuw product werken. Mabeelis en Van
Beveren zijn met kunststof aan de slag ge
gaan, terwijl de meeste van hun collega's
asfalt gebruiken. „Kunststof gaat op
z'n minst veertig jaar mee", aldus Mabee
lis.
Het zetten van dakpannen of riet is weer
een andere tak van het vak; daar doen ze
niet aan. Mabeelis en van Beveren dekken
alleen platte daken.
Per dag leggen ze per man honderd vier
kante meter. Beiden zijn al tien jaar werk
zaam in het vak en opgeleid door de dealer,
de leverancier van de kunststoffen. On
langs stapten ze, gecertificeerd en wel, op
bij hun werkgever met de mededeling dat
ze op eigen benen wilden staan. Hun werk
bestaat voornamelijk uit de renovatie van
daken; een klein deel van de tijd wordt be
steed aan nieuwbouw.
Daphne vanBallegooijen foto persbureau Van Eijndhovei
door Ali Pankow
TILBURG - „Ik ben altijd al een
zorgtype geweest, dat heb ik ge
loof ik van mijn opa", geeft
Daphne van Ballegooijen als
motivatie voor haar keuze voor
een beroep in de verpleging. Zij
bracht met veel plezier haar
schooljaren op Schouwen-Dui-
veland door.
„Toen ik nog maar twee was
verhuisde ons gezin van Rotter
dam naar Zierikzee. Mijn ou
ders kozen bewust voor een rus
tige woonomgeving ten behoeve
van mijn zusje Maya die ver
standelijk gehandicapt is. Ik
weet niet of zij ook specifiek
heeft bijgedragen aan mijn be
roepskeuze, maar ik heb wel een
heel goede band met haar.
Daphne leerde het vak vooral
tijdens intensieve stageperiodes
in de Oosterscheldeziekenhui-
zen in Zierikzee en Goes. Na en
kele jaren verpleging borrelde
plots haar reislust op. Ze toog
met volle bepakking voor drie
maanden naar het Spaanse Sa
lamanca. Een mooie plaats om
in korte tij d de taal daar te leren,
had ze gehoord van haar oom
die getrouwd was met een
Spaanse.
Na Spanje wilde Daphne nog
wat verder de wijde wex-eld in.
Ze ging naar Amerika en werkte
daar twee maanden in de buurt
van Philadelphia in een zomer
kamp voor verstandelijk gehan
dicapte kinderen. „Ik heb daar
ook lesgegeven, trainingen ge
richt op het verwerven van meer
zelfstandigheid voor die kinde
ren. Leuk om te doen. Het was
een redelijke sprong in het die
pe, maar het ging heel goed.'
Met de overige begeleiders klik
te het prima en Daphne heeft iü
het zomerkamp nog een maant
met hen vakantie gehouden it
Amerika.
Terug in Zierikzee koos ze weé
voor de structuur van een vasle
baan: oproepkracht voor de in
tensive care-afdeling in Goe?
Maar ja, Martijn, haar vriend
woonde in Tilburg. Ze beslotei
samen verder te gaan en Daphns
solliciteerde met succes bij hei
Elisabeth Ziekenhuis in Tij;
burg. Daar werkt ze nu al enigf
tijd op de afdeling intern, speel
100 Zeeuwse portretten
fiek voor aidspatiënten.
Het lukt haar aardig in haar be
roep het wankel evenwicht te
vinden tussen betrokkenheid et
afstand nemen. Volgens haai
zijn beide van belang. Met enig
x'egelmaat wil ze blijven toege
ven aan haar reislust. Gelukkig
deelt ze die met Martijn. Dei
zomer nog trekken ze vier we
ken lang met hun nigzakkeii
door Nepal. Verder prijkt er no»
wat op Daphne's verlanglijstje.
„Een tx-ektocht van minstens
een half jaar door diverse lan
den. Maar, dat is nog een droorc
hoor. Daar zijn nog geen vaste
plannen vooxv' In haar vrije tijd
tennist ze tegenwoordig. „Dal
zit nog maar in de beginfase
maar het begint een enorme
hobby van me te worden."
Rob Louws exposeert trilogie over boek Openbaringen
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - Het is begonnen met een
kopie van een schilderij van Rubens. Sinds
een jaar of vijftien schildert Rob Louws (46)
uit Kattendijke en tekent hij met pastelk
rijt. Om een idee te krijgen hoe klassieke
schilders te werk gingen, besloot hij op een
dag De kruisafneming van Rubens na te
schilderen. Het schilderij, dat hem een jaar
werk kostte, maakt nu deel uit van een trilo
gie over het bijbelboek Openbaringen.
Apocalypse One noemt Louws de tentoon
stelling die vandaag (zaterdag) begint in de
Sint Jacobskerk in Vlissingen. De titel ver-
wijst naar het drieluik dat in een nis aan de
ene kant van de kerk hangt. Aan de over
kant toont Louws twee schilderijen met
vex'dwenen Vlissingse gebouwen en zes pas
teltekeningen op velourspapier, allemaal
stillevens.
„Ik vind het een voorrecht dat ik in deze
kerk kan exposeren", vertelt Louws. „Te
meer omdat het een kerk is in de stad waar ik
ben opgegi'oeid. Het werk past hier. Niet al
leen omdat ik een aantal Vlissingse onder-
werpen heb aangepakt, maar ook vanwege
de theologische lading van de Apocalypse-
schilderijen. Ik heb een theologische studie
gevolgd en vroeger in Vlissingen deed ik al
de zondagsschool, de jeugdkerk en dat soort
dingen. Vanaf mijn zestiende houd ik mij
met religie bezig en ik ben vooral geobse
deerd door het boek Openbaringen."
Louws heeft het idee dat de bijbelse bood
schap die hij met enkele van zijn schilderij
en wil uitdragen in woorden niet tot zijn
recht komt. „Zeker in deze tijd dringt dat
niet meer tot de mensendoor. Daax'om maak
ik gebruik van. beelden, in de hoop dat die
wel aanspx'eken."
Drie lagen
Hij betitelt zijn schilderijen als weten
schappelijke kunst. Mensen moeten op on
derzoek uit als ze willen weten wat de bete
kenis is. In de twee schilderijen over het
boek Openbaringen zijn drie lagen te onder
scheiden, aldus Louws. Allereex'st een ver
beelding van bepaalde passages uit het bij
belboek. De tekst daarvan heeft hij onder de
schilderijen gehangen. Daarnaast heeft hij
elementen uit de voorspellingen van de zie
ner Nostradamus (1503-1566) toegevoegd.
Ten slotte kleurt hij het geheel met zijn
eigen visie op de problematiek van het
vergaan van de wereld en de wederopstan
ding.
De schilderijen zijn opgebouwd uit ver
schillende ingrediënten - een afbeelding
van de Sint Pieter in Rome, of geschilderde
luchten van oude Hollandse meesters - die
Louws op de computer tot een geheel heeft
gecomponeerd. Op basis van dat ontwerp is
hij gaan schilderen. Het resultaat is een fan
tasievoorstelling die niet onmiddellijk toe
gankelijk is. „Mijn visie is gevox-md na der
tig jaar kijken, luisteren en studeren. Met
deze schilderijen hoop ik mensen aan te zet
ten tot Onderzoek. Ze moeten zich op deze
px-oblematiek concentreren, willen ze weten
wat ik bedoel."
door Michelle Koek
GOES - Metalband Over the
Edge presenteer! vrijdag 30
juni in La Strada in Goes zijn
tweede cd Foul. De metal
band, afkomstig uit Krabben-
dijke en opgericht in 1991, is
een eigenzinnige trash-metal
formatie boordevol speed-in-
vloeden. Met andere woorden:
een superstrakke 'herrie-
band'.
Na jarenlang in de under-
groundscene vertoefd te heb
ben, brengen zanger en gita
rist René Meester, gitarist
Jaap Zandee, bassist Joop
Blaauwkamer en drummer
Leon Kriekaard Foul voor het
daglicht. Vorig jaar brachten
ze Taping Days uit, een verza
melaar van di'ie demotapes:
Hellhound (1991), Angel of
Lust (1993) en Confront (1997
bedoeld voor de trouwe fans.
Foul presenteert het meest re
cente werk. Het acht nummers
tellende schijfje is in eigen be
heer uitgebracht. De cd werd
opgenomen in de protestantse
kerk van Kruiningen en de
studio van Max-k Nijssen in
Oudelande. De nummers ston
den in twee dagen op de band,
het mixwexk nam vier maan
den in beslag. Meester: „Bloed,
zweet en tranen heeft deze cd
ons gekost. Van het mixen
werden we schijtziek, maar we
wilden geen concessies doen.
Muzikaal niet en kwalitatief
gezien niet. Nu het resultaat er
ligt, zijn we tevreden. De cd
laat horen wat we waard zijn.
Muzikaal doet de cd sterk aan
de oude Metallica denken.
Stuwende nummers die op de
meest onvex*wachte momenten
versnellen of vertragen. Over
the Edge produceert een snoei
hard geluid dat vaak eerst de
trommelvliezen tergt uitmon
dend in een extase van melodi
euze gitaarriffs en eigentijdse
baslicks.
Met het uitkomen van Foul
hoopt Over the Edge meer op
tredens te scoren. Optredens
die vooral buiten Zeeland ge
zocht moeten worden want
voor metal is in de provincie
weinig plaats. Meester: „Als
band moet je het in Zeeland
vooral van het kroegencircuit
hebben. Na het sturen van een
demootje kxijgen we bijna al
tijd te horen dat we te veel de
cibellen producex-en of te
agressief zijn. In het randste
delijke clubcircuit horen we
weer dat we te soft zijn. En zo
is er altijd wel wat." Hopelijk
brengt Foul een einde aan deze
patstelling. Want soft kan de
cd bepaald niet genoemd wor
den. Scherpe teksten, een me
lodieuze en sterke zangstem
op trashy metal omlijst met
speed-invloeden. Wat wil een
headbanger nog meer?
De cd-presentatie in La Stra
da op vrij dag 3 0 j uni begint om
22.00 uui\
Metalband Over the Edge.
foto Willem Mieras
Rob Louws met een van zijn schilderijen in de Sint Jacobskerk.
foto Ruben Oreel
Louws heeft zich niet alleen met theologie
beziggehouden, maar ook met bouwkunde
en wiskunde. Samen met zijn Vlissingse af
komst, zijn die drie disciplines zichtbaar in
zijn werk. Hij heeft twee magisch-realis-
tisch aandoende schilderijen gemaakt
waarop het inmiddels gesloopte Van Dis
hoekhuis en het Hotel des Bains uit 1890 -
voorloper van Hotel Britannia - zijn afge
beeld. Zeer bewust heeft Louws zich voor
deze schilderijen gebaseex'd op het werk van
Carel Willink.
De inspiratiebron voor zijn pasteltekenin
gen is de Schotse kunstenaar Livingstone,
over wie hij ooit een documentaire zag op
televisie. „Daar lieten ze zien hoe hij met
pastelkrijt op velourspapier tekende. Ik
wist meteen dat ik dat ook wilde doen." In
de Jacobskex'k zijn stillevens te zien, onder
meer in de trant van Jopie Huisman. „Ik ba
seer me vaak op bestaande afbeeldingen",
bevestigt Louws. „In het kleurgebruik zit
mijn eigen aandeel. Dat is kenmei'kend voor
mij en mij alleen."
Expositie Rob Louws, St. Jacobskerk Vlissingen
t/m 31 juli do-za van 12.30-16 uur. Opening met
muzikale omlijsting vandaag om 14 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De nieuwe
reeks genootschapscolleges van
het Koninklijk Zeeuwsch Ge
nootschap der Wetenschappen
gaan over de Balkan, parapsy
chologie en kunstgeschiedenis.
Ze worden gegeven in de
Zeeuwse Bibliotheek in Middel
burg op vrijdagmiddagen
van september tot februari
2001.
Vrijdag 22 september wordt de
eerste van vier colleges over de
Balkan gegeven door prof dr
R. Detrez uit Antwerpen. Hij
studeerde Oost-Euxxxpese Taal
kunde en Bulgaax'se Taal- en
Letterkunde en promoveerde in
1986 op een proefschrift over
het nationalisme op de Balkan.
Sinds 1990 doceert hij geschie
denis van de Balkan aan de Uni
versiteit van Leuven en sinds
1997 Oost-Europese geschiede
nis en cultuurgeschiedenis in
Gent. Hij is tevens directeur van
het Centrum voor Zuidoost-Eu-
ropese Studies van de Universi
teit van Gent, Hij zal op 22 sep
tember ingaan op de vraag: 'Wat
is de Balkan?' en de daaropvol
gende weken spreken over: 'Be
staat er een Balkancultuur?'
'Etnische conflicten op de Bal
kan' en 'Het geval Joegoslavië'.
Toeval
Vrijdag 10 november begint de
serie colleges over Parapsycho
logie die wordt gegeven door
prof dr D.J. Bierman en dr J.L.F.
Gerding. De eerste is hoogleraar
parapsychologie aan de Univer
siteit van Utrecht, de tweede
werkt bij het Parapsycholo
gisch Instituut in Utrecht.
Kwesties die op vier achtereen
volgende vrijdagen aan de orde
komen zijn: 'Wat is experimen
tele parapsychologie?, 'Causali
teit en retro-causaliteit'.
'Betekenisvol toeval en para
psychologie' en 'Paranormale
geneeswijzen in het veld en in
het lab'.
Drs C. Portheine-Caudri ver
zorgt de colleges kunstgeschie
denis die gaan over het orna
ment in de architectuur. Ze
studeerde kunstgeschiedenis in
Leiden en verzorgt al twintig
jaar cursussen en lezingen over
kunsthistorische onderwerpen,
Haar colleges vinden plaats van
vrijdag 19 januari tot en met 9'
februari 2001. Alle colleges be
ginnen om 16.45 uur.
