W/
Op het strand spoelt
een geschiedenis aan
mmmm
DurcöngeDJö
cl
Veel excursies te maken,
veel open tuinen te zien
Onwetendheid brengt ellende
'tTUUNBOS
PZC
ONDERWEG
29
woensdag 21 juni 2000
door Jacques Cats
Freddy van Nieulande en Peter
Moerdijk geven het grif toe:
wanneer zij het strand bezoeken is
de immer boeiende aanblik van de
zee met daarboven de
veelgeprezen hoge Zeeuwse
luchten minder aan ze besteed.
Dat de twee conchyliologen - een
moeilijk woord voor
schelpenkenners - vooral met
gebogen hoofd de plek betreden
waar land en water elkaar
ontmoeten heeft niet zozeer te
maken met een depressieve
gesteldheid, maar met de
liefhebberij van het
onderscheiden van fossiele
schelpen. Het is het zilte zand dat
alle aandacht opeist. Daar is het te
doen. En als er al zonnebrandolie
aan te pas komt betreft dat
hoofdzakelijk het besmeren van
de nekpartij„Want anders
hangen de vellen erbij", weet
Moerdijk van eigen beleving.
Geologisch gezien is Nederland
heel arm. Op Zeeland na. Op het
gebied van fossielen is het één van
de rijkste provincies. Omdat veel
materiaal dat destijds uit de
Limburgse mijnen kwam later
veelvuldig als stortsteen is benut
zoeken verzamelaars langs de
Zeeuwse zeeweringen naar
fossielen uit het Carboon die
eigenlijk uit de Limburgse bodem
komen. Op schelpengebied is
Zeeland helemaal een
luilekkerland. Er kunnen hier wel
zo'n 750 soorten gevonden
worden. Daarvan zijn er rond 550
als fossiel aan te merken. Ze
duiken op door de schurende
werking van de Zeeuwse stromen.
Het zeewater werpt de schelpen
vervolgens op het strand.
Het strand van De Kaloot bij
Borssele is de rijkste vindplaats
Fossiele schelpen.
van heel Zeeland. „Waarschijnlijk
zelfs van heel Europa", durft Van
Nieulande te stellen. Daar spoelen
fossielen aan van wel meer dan
veertig miljoen jaar oud. De
amateur-onderzoeker uit Nieuw
en St. Joosland is al dertig jaar
verzamelaar, maar hij is nog
voortdurend verbaasd als hij ziet
wat een in vondsten bij De Kaloot
gespecialiseerde liefhebber op
tafel brengt. „Dan vallen de
schellen van m'n ogen,
Onvoorstelbaar. Je moet er wel
aandacht en tijd voor hebben om
het op te rapen maar het is er
gewoon." Moerdijk is al net zo
enthousiast: „Het is toch eigenlijk
geweldig dat er aan je voeten een
hele geschiedenis aanspoelt."
Terminal
Daarmee is volgens Van
Nieulande duidelijk aangegeven
waarom de schelpenkenners op
hun achterste benen staan nu er
plannen zijn om bij De Kaloot een
foto archief PZC
containerterminal aan te leggen.
Er is daar sprake van een unieke
combinatie: de lagen waar die
fossielen inzitten liggen er vlak
voor de kust. En vlakbij ligt het
strand om de dingen die daar
aanspoelen op te vangen. „Als
daar een kade wordt gelegd is alles
weg", voorspelt Van Nieulande.
Gedecideerd: „Een groot deel van
dat strand moet gewoon behouden
blijven als aanlandingsplaats
voor die fossielen."
Onder de vlag van Zeeland
Natuurmaand wordt aanstaande
zaterdag 24 juni een excursie
georganiseerd (aanmelden via
telefoon 0118-581507) naar een
andere vindplaats, bij Domburg.
De plek is te vinden daar waar de
Westkappelse zeedijk overgaat in
het zandige gedeelte van het
strand. In de eerste paalvakken
die je dan tegenkomt liggen
fossiele schelpen uit het
Pleistoceen zo voor het oprapen.
Dan hebben we het wel over
exemplaren van een paar miljoen
jaar oud. Soms worden daar nog
oudere schelpen gevonden die
stammen uit het Plioceen dat
ongeveer 7,5 miljoen jaar geleden
begon. Doordat er op het strand
zandsuppleties zijn uitgevoerd,
zijn er vaak ook leuke
Noordzeeschelpen van recenter
datum te vonden, die anders niet
zo dikwijls op het strand
aanspoelen.
Stormen willen nog wel eens extra
helpen om de oogst aan fossiele
schelpen wat royaler te maken. En
als dan de windrichting richting
kust staat kan dat gunstig
uitpakken. Gevaar dat de
vindplaats wordt geplunderd als
hele horden strandbezoekers op
het idee komen om daar gaan
speuren valt niet te duchten. De
volgende dag ligt er alweer een
nieuwe voorraad.
Aan de excursie gaat, in het
toeristisch centrum Oranjezon
aan de Schoolstraat in
Oostkapelle, een uiteenzetting
over de geologie vooraf. De
deelnemers krijgen nader
verklaard waarom er in Zeeland
zoveel fossielen voorkomen. Aan
de hand van dia's worden
bodemstructuren en aardlagen
besproken. Na de uitleg daarna
trekt de groep naar het strand om
materiaal te verzamelen. Bij
terugkeer wordt bekeken wat er
zoal bijeen is gegaard en krijgen
de deelnemers deskundige hulp
om de juiste namen bij de vondst
op papier te zetten.
De excursie is vooral volgens
Freddy van Nieulande en Peter
Moerdijk bedoeld om de ogen van
het publiek te openen voor de
bijzondere ontdekkingen die er op
het strand te doen zijn. Zo blijft
een schelp niet zo maar een schelp
maar komt het voorwerp, voor
zover daar bij een fossiel sprake
van kan zijn, meer tot leven.
-• -F-
iï'vï
'SrV i
'-c.
Langs de Zeeuwse stranden zijn tussen de 'gewone'schelpen regelmatig fossiele schelpen te vinden.
foto Charles Strijd
Komende dagen organiseren
Staatsbosbeheer, de
Vereniging Natuurmonumenten,
de Zeeuwse Schaapskudde en de
Vereniging voor Natuur-, en
Milieu-educatie Walcheren tal
van excursies door interessante
delen van de provincie. Ook zijn er
het aanstaande weekeinde,
verspreid door heel Zeeland, weer
veel open tuinen te bezoeken. Een
greep uit het aanbod.
Excursies
Op Schouwen-Duiveland voert
donderdagavond en volgende
week dinsdageen wandeltocht
naar de Meeuwenduinen en de
meeuwenkolonie daar. Vertrek 19
uur bij de uitkijktoren aan het
eind van de A. v.d. Weijdenweg in
Westenschouwen.
De infiltratievijvers in de
boswachterij Westerschouwen -
aparte vegetatie, vogels en
zoogdieren als reeën, damherten
en bunzingen - zijn de
bestemming van een excursie
aanstaande vrijdag, 10 uur. Start
aan het eind van de A. v.d.
Weijdeweg.
In het kader van de Zeeland
Natuurmaand is er zaterdag een 6
uur durende, gegidste wandeling
door de Kop van Schouwen en de
duinen. Ze begint om 10 uur.
Vertrekpunt is Slot Haamstede.
Op Zuid-Beveland is er zaterdag
een fietstocht over de
Bloemdijken in de Zak. Vertrek:
13.30 uur bij het
informatiecentrum naast de
Kamerse kooi aan de Nieuw
Kamersedijk tussen
Heinkenszand en Nisse.
Bij de Vereniging voor Natuur- en
Milieueducatie Walcheren staan
de komende dagen drie excursies
geprogrammeerd. Maandag 26
juni is er een natuurwandeling
door het Nollebos bij Vlissingen.
Vertrek om 19 uur bij het metalen
kunstwerk van Wessel Couzijn
tegenover het Wooldhuis. Ook op
maandagavond: een
wandelexcursie door het
natuurgebied De Schotsman op
Noord-Beveland. Vertrek 18.30
uur bij de noordelijke
parkeerplaats aan de
Schotsmanweg. Een rondleiding
door het natuurgebied
Rammekenshoek en fort
Rammekens is er dinsdag 27 juni.
Vertrek om 19.30 uur bij de ingang
van het fort op de dijk.
Het Zeeuws Biologisch Museum
organiseert zondag een
rondleiding door De Manteling
van Walcheren onder leiding van
een boswachter van
Staatsbosbeheer. Vertrek 14 uur
vanaf het museum tussen
Domburg en Oostkapelle.
Tuinen
Op SCHOUWEN-DUIVELAND
inspireerde het succes van drie
jaar geleden elf tuinbezitters in
Dreischor ertoe opnieuw hun
tuinen open te stellen voor
bezoekers. Zaterdag en zondag
van 11 tot 17 uur zijn toegankelijk
de met bordjes gemarkeerde
tuinen van:
M. Westdorp, Bogerdweg 41;
C. Folmer, Bogerdweg 37;
M. van Duuren, Bogerdhof 7;
J. de Raaf, Bogerdweg 10;
R. Naethuys, Molstraat 5;
Basisschool de Klimop, Nwe
Schoolstraat 6;
H. van Vliet, Welleweg 29;
H. Doeleman, Zuidstraat 1;
E. Hondius-Dissevelt, Zuidstraat
5;
L. v.d. Putten, Ockersestraat 10;
J. Catsman, Molenweg.
Op THOLEN stellen vier
liefhebbers hun tuinen open voor
bezichtiging op donderdag 22 juni
(van 13 tot 21 uur) en vrijdag 23
juni (van 10-17 uur). Het gaat om
de tuinen van:
J. Balk te Poortvliet;
C. A. van der Zwan te Poortvliet;
H.G.van Gurp in St.
Maartensdijk;
L.D.de Kok te Scherpenisse.
door Marcel Modde
Het is een samenloop van
omstandigheden; wanneer
het kwik in ons
spreekwoordelijke koude
kikkerlandje tropische hoogten
bereikt en van alle kanten de
verkoeling van het water wordt
gezocht.
Op zich niks mee mee, ware het
niet dat veel vogels nog een nest te
koesteren hebben. Dat veilige
stulpje wordt tijdens dergelijke
uitzonderlijke dagen voor de tijd
van het jaar bruusk verstoord
door mensen die aan een strand
niet genoeg hebben. Bezitters van
een rubberbootje die een
verfrissend uitstapje maken naar
een zandbank vlak voor de kust,
of eigenaren van onder zeil
varend drijf tuig die
markeringslijnen aan hun laars
lappen, omdat het een stukje
verderop zo lekker rustig is.
Waarom zou dat nou zo zijn...?
Dirk Fluijt kan vaak niet anders
dan dergelijke vergrijpen met
lede ogen aanzien. Zou de
boswachter ter plekke nu over
een bootje beschikken, dan kon
hij de ontwetende zielen
tenminste duiden waar ze mee
bezig waren. Want van kwade
opzet is veelal geen sprake, zo
meent hij stellig.
„De meeste mensen weten niet
eens wat ze aanrichten, wanneer
ze voet zetten op een broedeiland.
Die beseffen van geen kanten dat
zoiets met een bepaalde reden is
aangelegd. Die denken gewoon
maar aan één ding: waar kan ik
lekker koel en lekker rustig een
gedeelte van m'n dag
doorbrengen en hoe word ik zo
snel mogelijk bruin? Ik maak me
niet eens meer druk om dat soort
gevallen. Dat heeft toch geen
enkele zin. Het kan me hoogstens
nog verwonderen dat dergelijke
ondoordachte uitstapjes worden
ondernomen. Je kan aan de kant
wel als een idioot gaan staan
roepen dat ze daar weg moeten
gaan, maar dan maak je alleen je
zelf belachelijk. Ze horen je niet,
of ze willen je niet horen."
Zeeland bezit diverse
schelpenstrandjes waar
watervogels in het broedseizocn
maar wat graag neerstrijken om
voor nakomelingen te zorgen.
Kwetsbare rustgebieden die tot
half juli geen behoefte hebben
aan ongenode gasten. Eén van die
gebieden is De Schelphoek op
Schouwen-Duiveland. In feite
een stille getuige van een fatale
dijkdoorbraak in 1953. Een deel
van de ondergelopen strook is
ingericht als natuurgebied en
geniet een beschermde status. Pal
daarnaast werd ten bate van de
lokale bevolking een
recreatiestrandje opgespoten.
Daarmee kwam twee jaar
geleden een einde aan de
herinrichting van de voormalige
werkhaven van Rijkswaterstaat,
die tot dan toe dienst had gedaan
voor het verladen van materiaal
ten bate van de aanleg van de
stormvloedkering. Alleen de
trailerhelling werd intact gelaten
ter wille van de kleine
pleziervaart.
Talrijk
Kort voor de kust werden twee
vogelbroedeilandjes ingericht.
Vorig jaar streken de eerste
nieuwe paai*tjes er neer. Dit
seizoen bleek de aandacht van de
kwartiermakers niet tevergeefs.
Dwergstemen, visdiefjes,
plevieren, ze zitten er talrijk heeft
Fluijt geconstateerd. „En wat
denk je? Afgelopen weekeinde
zag ik vier mensen met honden
rondlopen. Dat is natuurlijk
funest! De ouderparen vliegen op
en laten hun jongen onbeschermd
achter in het nest. Wanneer die
aan deze extreme temperaturen
worden blootgesteld, houden ze
het nog geen paar minuten vol. En
óls ze dat al overleven, dan is de
kans groot dat ze het slachtoffer
worden van predatoren. De
zilvermeeuw en kleine
mantelmeeuw ligt altijd op de
loer. Ze zijn bovendien een stuk
minder schuw voor mensen.
Zodra ze in de gaten krijgen dat
ergens een nest onbeschermd is,
vliegen ze er gelijk op af. Ik vrees
het ergste. Je moet ook maar weer
afwachten of de broedvogels
volgend seizoen weer terugkeren
na zo'n voorval. Zo loop je het
risico dat heel veel moeite en geld
eigenlijk met één onbezonnen
daad teniet wordt gedaan. Hoe
we dat kunnen voorkomen?
Misschien door toch overal weer
van die lelijke borden te gaan
plaatsen. Maar dan nog is het de
vraag of mensen zich daar iets
aan gelegen laten. Eeuwig zonde"
Dirk Fluijt (49) is als boswachter bij Staatsbosbeheer verantwoorde
lijk voorSchouwen-Duiveland,Tholen en Sint-Philipsland.Zijn werk
gebied omvat een oppervlakte van in totaal drieduizend hectare
natuur. In deze rubriek doet hij wekelijks verslag van zijn werk en
wedervaren.
Op ZUID-BEVELAND houdt
zaterdagen zondag van 11 tot 17
uur Erica Flora en Fauna aan de
Schoorkensweg 10 in 's
Gravenpolder open dag. Er staan
2400 rozenstruiken in bloei.
Diverse attracties. Er wordt ook
een nieuwe roos gedoopt met de
naam Joyce, naar de kleindochter
van de familie.
Op WALCHEREN zijn komende
weekeinde in Middelburg,
Biggekerke en Koudekerke
verschillende tuinen geopend
voor bezoekers. Vijf eigenaren
stellen onder de noemer
Walcherse Tuindagen 2000 hun
tuinen vrijdag (16-21 uur) en
zaterdag (10 tot 17 uur) open. Het
zijn:
Familie Adriaanse, Generaal
Eisenhouwerlaan 54 Middelburg;
De Blommenhof van fam.
Vermaat, Michaelsdreef 10
Middelburg;
Het Blauwe Hof van de fam. Bil.
Breeweg 11, Koudekerke (ook
open op zondag van 11-17 uur)
Fam. Lavooy, Koudekerkseweg
35, Biggekerke;
Zwanenhof van fam. Zwaan,
Klaassesweg 2, Biggekerke.
In OOST ZEEUWS-
VLAANDEREN stellen
verschillende leden van Groei
Bloei hun tuin zaterdag en zondag
van 10-17 uur open voor bezoek.
Het zijn;
fam. Celie, Gentsevaart 4a
Kapellebrug;
fam. R. Matthijs, Molenweg 24,
Koewacht;
Collectietuin Ferdinandushof,
Rode Sluis weg 13, Overslag;
fam. De Feijter, Zaamslagsedijk 6,
Zaamslag;
fam. Geus, Margaretsedijk2,
Vogelwaarde;
fam. Hertogh, Roversbergstraat 8,
Lamswaarde;
fam. E. van Acker,
Koninginnestraat l,Nieuw-
Namen;
fam. Van Damme, Vlasstraat 10A,
Heikant;
Tilly Fassaert, Vennepad 4,
Koewacht.
De Stadstuin, Tuinstraat 14,
Hulst;
fam. Maas, Zeildijk 45, Hulst.
Voorts zaterdag en zondag tussen
10 en 18 uur geopend de tuinen
van:
Ankie en Jaap de Kloe,
Molenstraat 3, Kuitaart;
fam. G. de Waal, Kerkweg2,
Pauluspolder/Hengstdijk;
Beid Ankersmit,
Hengstdijksekerkstraat 5,
Hengstdijk;
fam. P. Naessens, Kerkhofpad 10e
Vogelwaarde
