Dag van het paard
zit vol afwisseling
Smeerwortels
in allerlei tint
in de
goskant
wsar woord
In de weer
met kweken
van topaas
28
Iedere dag
spoelt historie
het strand op
29
Klassieke
boerentuin
in kruisvorm
30
Buitenbeentje
op tholen
31
27
woensdag 21 juni 2000
doorCris Sohier
Perfect geoliede samenwerking
tussen mens en dier. Dat is, in
één zin samengevat, wat de
paardensport zo mooi maakt,
meent Piet Sinke. Wie die
samenwerking met eigen ogen wil
zien, doet er verstandig aan 24 juni
vrij te houden. Op die datum
wordt de 31e Zeeuwse dag van het
paard gehouden. ,,De charme van
deze dag zit 'm in de afwisseling
van rassen. Grote paarden, kleine
paarden, pony's,
dressuurpaarden, springpaarden;
alles is er op de Zeeuwse dag.
Zaterdag zal het evenement
plaatsvinden op het terrein van
manege 'De Eendracht' in
Vrouwenpolder. Voorzitter Sinke
en secretaris Andrie de Buck van
stichting Zeeuwse dag van het
paard zijn meer dan bereid om er
alles van te vertellen, maar eerst
zijn er belangrijker dingen. In de
stal van De Buck worden de
zwachtels van een pas geopereerd
paard Vervangen, Daarna kan,
gezeten tussen
paardensporttrofeeën en
paardenfoto's, de 3 le editie van de
Zeeuwse dag van het paard
besproken worden.
Keuringen
De Buck begint met een terugblik.
,,De dag is ontstaan uit praktische
overwegingen", vertelt hij. „Rond
1970 waren er een stuk minder
paarden in Nederland, met als
gevolg dat op sommige keuringen
slecht vijftien paarden te zien
waren. Dat is niet leuk voor het
publiek. Dus dat blijft weg, maar
dat is weer niet leuk voor de
eigenaren. Want als je als eigenaar
een goed paard hebt, wil je dat aan
iedereen laten zien. Toen is er een
dag georganiseerd waarop de
paarden van verschillende
stamboekverenigingen
gezamenlijk werden gekeurd: de
eerste Zeeuwse dag van het
paard."
Bijkomend voordeel daarvan is
niet alleen dat er plotseling meer
paarden op een keuring te zien
waren, er was ook ineens variëteit
in de verschillende rassen. Sinke
legt uit: „Een stamboekvereniging
is een instantie die de afstamming
van een bepaald specifiek
raspaard beheert, dus dat is per
definitie maar één paardensoort.
Meerdere verenigingen bij elkaar
zetten kan dus meerdere rassen op
een keuring opleveren." Op 24 juni
zullen er ongeveer achthonderd
paarden van negen verschillende
rassen in Vrouwenpolder
verzameld zijn.
Predikaat
's Ochtends worden de paarden
gekeurd door bevoegde juryleden.
De dieren worden beoordeeld op
exterieure kenmerken, die
karakteristiek voor het ras zijn.
„Een soort missverkiezing, maar
dan voor paarden", verduidelijkt
Piet Sinke. „De mooiste paarden
krijgen ook een beker en een
lintje." De Buck vult aan: „En in
sommige gevallen ook een
predikaat. Dat is vooral
interessant voor de eigenaar, die
daarmee kan staven dat zijn paard
ook echt zo goed is als hij
beweert." Verder zijn de
keuringen vooral leuk voor de
paardenkenners. Sinke en De
Buck verwachten het grote
publiek dan ook pas in de middag.
Om het middagprogramma leuk te
vinden, hoef je namelijk geen
kennertezijn.Sinkelegtuit: „Eris
een competitie voor
springpaarden. Daar beginnen we
's ochtends meemaar de finale is
's middags. Ook als je geen
bijzondere interesse hebt in de
springsport, kan een finale heel
leuk zijn om naar te kijken.
Vanwege de spanning. Veel
mensen die niet echt van voetbal
houden, zullen wél naar de EK-
finale kijken."
Er zijn meer onderdelen die de
moeite van het bekijken waard
zijn. Met zichtbare trots vertellen
De Buck en Sinke bijvoorbeeld
over het Hackney's concours voor
de ereklasse, waarbij het de
bedoeling is dat deze paarden zo
sierlijk mogelijk voor het
enkelspan lopen. „Dat onderdeel
hebben we nu voor het derde
achtereenvolgende jaar in het
programma. Maar dat kun je niet
zo maar organiseren, dat is een
evenement dat wordt toegewezen
door de NHS (het Nederlandse
Hackney's Stamboek) en daar
halen we de toppers van
Nederland mee binnen.
Bovendien is het een blijk van
waardering voor de Zeeuwse
dag."
Nostalgie
Om de paarden zo min mogelijk in
hun bewegingen te belemmeren,
rijden alle rassen met zo licht
mogelijke wagens. Alle rassen, op
éént j e naAan het nummer voor de
trekpaarden kleeft te veel
nostalgie om zo maar de
authentieke boerenwagens op te
offeren. De deelnemers in deze
categorie hebben er dan ook zelf
voor gekozen om met traditionele
wagens te rijden. „Die zijn wel
ontzettend zwaar en log, maar als
iedereen met hetzelfde soort
wagen rijdt, blijft de competitie
toch eerlijk."
De twee spectaculairste
onderdelen zijn voor het einde van
de middag bewaard. Ten eerste is
er de overvalshow. „Daar houd je
echt je hart bij vast af en toe"
vertelt De Buck. „Het is een
shownummer met drie
vierspannen, maar ze gaan wel zo
verschrikkelijk hard... Ik heb de
voorstelling zelf al meerdere
malen gezien en het publiek wordt
er iedere keer stil van. Wat er
precies gebeurt? Ze doen iets met
overvallers, politie en honden.
Meer zeg ik er niet over, want de
rest moet een verassing blijven."
Ook bijzonder moet het sluitstuk
van de dag worden. Om 17.00
uurwordt de dag afgesloten met
een Randem show, waarbij er
wordt gereden met drie paarden
foto's Ruben Oreel
die achter elkaar zijn
ingespannen. Sinke trekt
nogmaals de vergelijking met het
Europees Kampioenschap
voetbal. „Het mooiste daarvan is
toch al die ploegen bij elkaar te
zien. Dat hebben we bij de
Randem show ook: alle
stamboeken werken hier
gezamenlijk aan mee."
Défilé
Het is maar een kleine selectie uit
een goed gevuld
programmaboekje. Een kuur op
muziek, diverse concoursen,
demonstraties en shows en een
défilé door de winnaars van de
keuringen staan ook nog op het
schema. De organiserende
stichting is zelf ook benieuwd hoe
het er allemaal uit zal zien. De
Buck: „Iedere aanwezige
stamboekvereniging heeft tien tot
vijftien minuten tot haar
beschikking gekregen om zelf een
activiteit in te vullen. Wat dat gaat
worden, weten wij ook niet van
tevoren, maar het zullen vast
ludieke optredens worden."
Eigenlijk twijfelt de stichting er
niet aan of het evenement dit jaar
weer een succes zal worden. Sinke:
„We zien dat er door de jaren heen
steeds meer mensen op af komen.
Gelukkig wel, want er zit voor ons
één nadeel aan het organiseren
van de dag: het kost zo veel tij d dat
we zelf inhoudelijk niets meer
kunnen doen. Maar dat telt niet
echt als nadeel, want het geeft ook
ieder jaar weer veel voldoening
om na een succesvolle dag terug te
kijken. Zo was de 30e Zeeuwse dag
van het paard aanleiding voor de
3 le dag, en als het goed is zal de
31e editie weer een stimulans zijn
voor volgend jaar.
door Chiel Jacobusse
Er zijn in het wild maar weinig
planten waarvan de kleur zo
variabel is als in het geval van de
smeerwortel. De plant komt voor
in paars, lila, roze, rood, gelig en
wit. En toch gaat het steeds om
dezelfde soort. Zoiets mag dan bij
tuinplanten niet ongewoon zijn
(denk maar aan duizendschoon,
sleutelbloem en vele andere), bij
wilde planten is het heel
uitzonderlijk. Meestal zijn die
uitgesproken kleurvast, zelfs zo,
dat je op grote afstand aan de
verschillende tinten geel de
verschillende soorten
boterbloemen kunt herkennen. De
smeerwortel is een niet ongewone
bewoner van vochtige bermen met
verstoorde bodems, maar komt
evengoed voor in ongerepte
moerassen en langs vochtige
bospaden. Dankzij de fraaie
bloemen, het decoratieve blad en
last but not least de vermeende
geneeskundige eigenschappen
staat de plant als vanouds in de
belangstelling.
Om met het laatste te beginnen: de
naam smeerwortel dankt de plant
aan de gunstige uitwerking die
een extract uit de wortel zou
hebben op kneuzingen,
verstuikingen en andere
gewrichtpijnen. Daar hebben
waarschijnlijk ook volksnamen
als heilbeen en vetwortel mee te
maken. Mijn gids voor
geneeskrachtige planten
waarschuwt: 'inwendig gebruik
van deze plant, zoals vroeger in de
volksgeneeskundegebruikelijk
was, is af te raden'. Zo'n
waarschuwing is op zijn minst een
beetje dubbel. Als je genoeg geloof
hebt in de geneeskracht van
planten om er een complete gids
over uit te geven is het niet erg
consequent om voortdurend
dergelijke voorbehouden te
maken. Anderzijds is het ook wel
weer verklaarbaar. Een tweede
geraadpleegde gids roemt
eveneens de kwaliteiten van
smeerwortel maar hier worden
heel andere toepassingen
aangedragen. De gedroogde
wortel wordt aanbevolen om in
poedervorm te gebruiken bij
eerstegraads brandwonden. „Ter
behandeling van kloven in
borsten plaatst men de wortel,
uitgehold in de vorm van een
vingerhoed, op de tepels'" Hallo,
zo lust ik er nog wel een paar, en
jawel hoor, de derde gids kent de
toepassingen uit de twee
voorgaande weer helemaal niet,
maar weet te melden dat
smeerwortel zo geweldig werkt bij
allerlei longaandoeningen. Hoe
het zij: smeerwortel heet met zijn
Latijnse naam 'officinale', dus in
ieder geval heeft de plant als
geneeskruid al oude papieren.
Niet alleen bij
kruidenverzamelaars is de
smeerwortel in trek. Er zijn weinig
Illustratie Adri Karman
planten die zoveel hommels
aanlokken als de smeerwortel.
Niet alleen langtongige hommels
als de tuinhommel, maar ook
soorten als de steenhommel en de
aardhommel, die de nectar
uitsluitend aan kunnen boren
door 'inbraak'. Zij boren een
gaatje in de zijkant van de bloem
en halen nectar weg, zonder dat ze
in ruil daarvoor bijdragen aan de
bestuiving van de plant.
Overigens ligt hier een geweldig
leuk terrein braak voor amateur
onderzoekers. Hommels genieten
steeds meer belangstelling bij
natuurliefhebbers, en wie ook nog
eens iets anders wil dan alleen
maar de waargenomen soorten
van een naam voorzien kan in een
veldje smeerwortels uitstekend
terecht. Om eens een paar dingen
te noemen: welke soorten
bezoeken de smeerwortel het
meest? Wie komt 'langs de
koninklijke weg' de bloem binnen
en wie pleegt er inbraak? Klopt
het dat de veenhommel zich min of
meer gespecialiseerd heeft op
smeerwortel? Hebben de
verschillende kleurvariëteiten
van de bloemen een verschillende
aantrekkingskracht? Dat laatste
ligt voor de hand, want hommels
hebben een tamelijk uitgesproken
voorkeur voor blauwe en paarse
tinten. Stof genoeg om een
vakantiedag aan te wijden. En het
hoeft nog geeneens mooi weer te
zijn, want ook bij kil en bewolkt
weer worden de smeerwortels
volop bezocht.
Na de bloeitijd worden de
smeerwortels aan de basis zwart,
maar wie denkt dat er nu niets
meer te beleven valt vergist zich
deerlijk. Vanaf eind september
verschijnen op de rottende
stronken sneeuwwitte kleine
paddestoeltjes. Het zijn de
smeerwortelmycena's. Lange tijd
golden die als zeldzaam, maar dat
is puur een kwestie van gebrek aan
belangstelling. Vaak kun je ze bij
gunstige weersomstandigheden
op de eerste de beste groeiplaats
van smeerwortels aantreffen.
Als 't regent op
Sint-Jan kan de boer
zijn noten tellen.
(Sint-Jan is 24 juni)
Nieuwe weerwoorden zijn welkom
bij de redactie PZC. postbus 18,.
4380 AA Vlissingen, fax 0118-
470102, e-mail redactie@pzc.nl
Buitengebied, is een wekelijkse
bijlage over natuur en landschap,
land- en tuinbouw, streektaal en
streekcultuur, architectuur en
stedenbouw, recreatie en vrije
tijd. Vragen, opmerkingen en
suggesties zijn welkom bij de
redactie van de PZC, postbus 18,
4380 AA, Vlissingen, fax 0118-
470102, e-mail redactie@pzc.nl.
