oorverdovend
Dwangbuis voor lastige vliegtuigpassagier
reportage
Oorzaken
agressie
Sterallures
Personeel houdt
actiedag tegen
agressieve klanten
zaterdag 17 juni 2000
RUDEN RIEMENS
FOTO GRAFIE
- vertraging, overboeking of annu
lering van een vlucht
- discussie over handbagage
- rookverbod
- lange tijd dicht op elkaar gepakt
zitten
- alcoholgebruik
- vermoeidheid (jetlag)
Niet zelden zijn het beroemde men
sen die zich onhebbelijk gedragen.
Een combinatie van drank, stress en
arrogantie speelt vaak mee. Zo
maakte Vanessa ooit eens ophef in
de business class over het feit dat ze
geen druppeltje tabasco in haar to
matensap kreeg. Vorig jaar werd
Diana Ross op een Londense lucht
haven gearresteerd toen ze zich ver
zette tegen fouilleren. En André
Hazes raakte aan boord van een
vliegtuig slaags met een medepas
sagier die zich ergerde aan het ge
drag van Hazes' zoontje.
dat veertig procent van het grondperso
neel dat contact heeft met reizigers zich
onveilig voelt op de werkplek. De vak
bond heeft een aantal aanbevelingen ge
daan voor verbetering, zoals een alarm
knop bij de balies.
Overigens weten luchtvaartmaatschap
pijen zelf ook passagiers het bloed onder
de nagels weg te halen. Dat bleek onlangs
uit een onderzoek naar vluchten op de
route Amsterdam-New York. Een KLM-
purser wekte algemene woede op door tij
dens een nachtvlucht reizigers wakker te
maken die lagen te slapen op (onbezette)
stoelen die hen niet waren toegewezen.
Tijdens een recente Transaviavlucht van
Spanje naar Amsterdam weigerde het
personeel enkele tassen als handbagage te
accepteren, terwijl deze wel binnen de
voorgeschreven maten pasten, en er bo
vendien plaats voor was in de cabinebak-
ken. Maar de purser bleef onverbiddelijk
en de tassen moesten bij de vliegtuigtrap
worden achtergelaten. Vervolgens bleken
de geboekte stoelen reeds bezet, en had de
Transaviavlucht op de heenreis naar
Spanje een onverklaarbare vertraging
van viereneenhalf uur.
Alice Plekkenpol
Agressieve passagiers kunnen een
prettige vlucht veranderen in een
onaangename of zelfs gevaarlijke
vliegreis. De laatste jaren wordt er wel
steeds harder opgetreden tegen amok
makende reizigers. Maar dat is nog niet
voldoende, meent het cabinepersoneel. Op
6 juli willen zij met de wereldwijde actie
Zero Air Rage Campagne het probleem
onder de aandacht brengen.
De stewardess die door het gangpad
loopt, is ietwat gezet. De passagier,
glas in de hand, denkt zich een grappige
opmerking te kunnen veroorloven: 'Sinds
wanneer hebben ze hier boerinnen in
dienst?' 'Sinds we vee vervoeren, meneer',
is het snedige antwoord.
Luchtvaartpersoneel krijgt heel wat te
horen, maar hoeft zich niet meer alles te
laten welgevallen. De tijd dat een stewar
dess ongestraft in de billen kon worden
geknepen, is voorbij. En als het aan de
luchtvaartmaatschappijen en vakbonden
ligt, wordt er in de toekomst nog strenger
opgetreden tegen lastige passagiers.
Henri Popelier, vice-voorzitter van de
Vereniging Nederlands Cabinepersoneel
(VNC), spreekt van een 'goede ontwikke
ling'. Zijn organisatie is een van de eerste
instanties die pleitten voor harder optre
den tegen stennis makende reizigers.
„Niet alleen luchtvaartmaatschappijen
passen hun beleid aan, ook justitie be
straft agressief gedrag steeds vaker."
Ruim een jaar geleden kwam de CNV Be-
drijvenbond met het plan voor een zwart
boek en zwarte lijst. De KLM gaat nog
verder. In november werd aangekondigd
dat gezagvoerders de mogelijkheid moe
ten krijgen bij kleine overtredingen al tij
dens de vlucht een aangifteformulier in te
vullen. Dat formulier kan dan bij aan
komst op Schiphol met de overtreder
worden overgedragen aan de marechaus
see. De procedure kent wel een beperking,
want ze geldt alleen voor vluchten naar
Amsterdam.
Verder werkt de KLM aan een zwarte lijst
van lastige passagiers. De Registratieka
mer heeft hiervoor anderhalf j aar geleden
Cabinepersoneel wordt steeds vaker geconfronteerd met agressieve passagiers.
al het licht op groen gezet. Ook hier geldt
een beperking, namelijk dat de lijst voor
alsnog alleen bruikbaar is vanaf Schip
hol. De KLM zou in de toekomst graag
zien dat ook in het buitenland kan worden
voorkomen dat lastige passagiers op
KLM-vluchten stappen. Dat is ook de
wens van de VNC.
Popelier: „Het is heel belangrijk dat in di
verse landen de autoriteiten de regels en
strafmaten beter op elkaar aansluiten.
Dat geldt dus ook voor het gebruik van
een zwarte lijst. Nu is het inderdaad nog
zo dat een lastige passagier in het ene land
wel bestraft kan worden, maar voor het
zelfde vergrijp in een ander land vrijuit
gaat." Het cabinepersoneel gaat daarom
van 3 tot 7 juli internationaal actievoeren.
De directe aanleiding hiervoor is een inci
dent op de luchthaven Straatsburg. Daar
werd op 17 mei een grondstewardess door
een boze passagier in haar gezicht gesla
gen en gestompt. De volgende dag hield
grondpersoneel van Air France een werk-
fotoANP
onderbreking en ontstond het voornemen
voor de Zero Air Rage Campagne in juli.
De nadruk van de actie ligt op 6 juli. Dan
worden op grote luchthavens wereldwijd,
van de Verenigde Staten tot Azië, protest
bijeenkomsten gehouden. Transportmi
nisters worden bij conferenties betrok
ken.
Er moet ook een betere internationale af
stemming van beleid en wetgeving ko
men, want dat is er nu bepaald nog niet.
Zo worden in Nederland meestal boetes
uitgedeeld aan lastige passagiers, in
Groot-Brittannië en de VS zijn gevange
nisstraffen gebruikelijker. Een Britse uit
vinder heeft zelfs een product ontwikkeld
dat lijkt op een middeleeuwse dwangbuis
en dat gebruikt kan worden om andere
passagiers en de bemanning te bescher
men. Het apparaat bestaat onder meer uit
een metalen band die om de stoel en het
bovenlichaam van de herrieschopper kan
worden geslagen. Ook handboeien wor
den meegeleverd. Verscheidene lucht
vaartmaatschappijen hebben het appa
raat momenteel op proef. Tot nu toe had
het luchtvaartpersoneel 'slechts' hand
boeien, touwen en bagage-banden tot
hun beschikking om onrustige passagiers
in toom te houden.
Gratis drank
Voor de toenemende agressie aan boord
zijn verschillende oorzaken aan te wijzen.
Allereerst reist een steeds grotere groep
mensen per vliegtuig. Vliegen is allang
niet meer voorbehouden aan de happy
few, maar Jan en alleman stapt aan boord
voor een vakantie. En wat is er gezelliger
dan vast in de sfeer te komen, door op
Schiphol al wat alcoholische versnape
ringen te consumeren? Eenmaal in de
lucht gaat de gratis drank er ook goed in,
al beseft menigeen niet dat alcohol op tien
kilometer hoogte een veel sterkere uit
werking heeft dan op de grond.
Tenslotte roept het rookverbod mogelijk
nog meer agressie op dan drank. Veel
luchtvaartmaatschappijen verbieden te
genwoordig het roken, zelfs op lange
vluchten. Verstokte rokers worden zo ge
dwongen minimaal tien uur van de nicoti
ne af te blijven en niet iedereen kan daar
even goed mee omgaan. Swissair voorziet
rokers op lange vluchten van nicotine-
kauwgom.
„Alcoholgebruik en filevorming in de
lucht zijn inderdaad bekende oorzaken
van agressie", beaamt Popelier. „Boven
dien is reizen een vermoeiende bezigheid,
vooral als je met tijdsverschillen te maken
hebt. Tenslotte is agressie helaas een toe
nemend maatschappelijk verschijnsel,
want je ziet het ook op de grond in trams
en treinen."
Inderdaad komt ook op de luchthaven
agressie al voor op de grond, als bijvoor
beeld bij het inchecken blijkt dat een
vlucht vertraagd of overboekt is. Grond
personeel krijgt op Schiphol regelmatig
de vreselijkste verwensingen naar het
hoofd geslingerd, als er al niet wordt ge
spuugd of geslagen. Uit een onderzoek
van de CNV Bedrijvenbond is gebleken
