r
Keltische Tijger wordt high
Drugshandel
bloeit in Ierland
25
Drugsteam Ierse Douane
in deze bijlage
PZC
reportage
zaterdag 27 mei 2000
Ierland, het groene eiland met z'n goedlachse bier- en whiskeydrinkende volkje is
al lang niet meer het armetierige zorgenkindje van de Europese Unie. Maar de
'Keltische Tijger' betaalt een hoge prijs voor zijn economische bloei. In rap tempo is
de dunbevolkte eilandrepubliek uitgegroeid tot nieuw wingewest voor Hollandse
xtc-fabrikanten. Een toekomst als entree tot Europa voor opiaten en cannabis uit
andere continenten gloort. De harde strijd tegen drugs, kort geleden nog zo
succesvol, keert zich nu tegen de Ieren. „Die moorden in Scheveningen zijn een
voorproefje van wat ons hier te wachten staat."
Vestigingsplaatsen
inlichtingen- en maritime
douane-afdelingen
Het hoofdkantoor van het drugsteam van de
Ierse douane bevindt zich in Dublin.
De overige diensten opereren
vanuit de div. kustplaatsen.
Letterkenny NoQrd
I Territoriale
a wateren die door de
Belfast ierse douane worden
gecontroleerd.
Galway
Ennis
Shannon j
Tralee
Bantry
Bansha
Rosslare
Waterford ',j
Cork
'far
St. Georges
Channel
GPD-GN-graphics/R.S.
Marinebasis nabij Cork.
Wie vanuit Nederland over de Ierse
zee komt aanvliegen ziet het al van
grote afstand: Ierlands enorme en grillige
kustlijn. Door alle fjorden is het een helse
klus om het land te behoeden voor invoer
van verdovende middelen via het omrin
gende zeewater. Koeriers die drugs met
ldeine porties via de luchthavens binnen
smokkelen zijn er ook in overvloed. Door
de toegenomen welvaart en steeds goed
kopere vliegtickets réizen Ieren meer dan
ooit tevoren.
Joe Tobin, drugsexpert en topfunctiona
ris van de Ierse douane, gevestigd in het
imposante Dublin Castle in 's lands,
hoofdstad: „Vorig jaar telde alleen Dub
lin Airport al twaalf miljoen reizigers, op
3,5 miljoen Ieren. Tien jaar geleden was
het nog maar de helft." Met de regelmaat
van de klok houden douaniers drugskoe
riers aan, vaak Ieren die als gastarbeider
in een ander land van de Europese Unie
werken en op de weg naar huis illegaal een
zakcentje bijverdienen. Tobin: „De mees
ten komen uit Amsterdam. Ze slikken de
drugs in bolletjes in of we vinden het met
tape geplakt op htm lichaam."
Zo nu en dan slagen politie, douane en
marine erin grotere partijen drugs te on
derscheppen die criminelen via de zee
proberen binnen te smokkelen. Het lijkt
een aardige prestatie voor een land dat
twee keer zo groot is als Nederland, maar
met 11.230 - hoofdzakelijk ongewapende
- agenten maar een kwart van het aantal
dienders in Nederland heeft.
In februari pakte de douane nog een grote
partij van 180.000 xtc-pillen uit Neder
land in de zuidoostelijke kustplaats Ros
slare met een geschatte straatwaarde van
een kleine zes miljoen gulden. Echt kassa
was het met de megavangst op de motor-
cruiser Poseidonia, afgelopen november.
Tien kilometer voor de kust van de haven
stad Cork in het zuiden onderschepte de
marine het schip, waarvan de bemanning
zei onderweg naar Nederland te zijn, met
voor ruim veertig miljoen gulden aan can
nabis aan boord.
Afstandsbediening
Volgens officiële cijfers heeft de Ierse
douane vorig jaar drugs ter waarde van
bijna zeventig miljoen gulden in beslag
genomen. „Nu met name de Amerikaanse
kust maar ook de Europese kusten steeds
beter beveiligd worden, wijken steeds
meer drugscriminelen uit naar Ierland.
Onze kust is nu eenmaal heel moeilijk te
bewaken. Zeker nu steeds meer mensen
door de toegenomen welvaart een boot
kunnen kopen en iedere amateur met
handzame satelliet-navigatieapparatuur
ter grote van een tv-afstandsbediening
een schip aan land kan brengen", zegt lui
tenant Brian Fitzgerald, als bevelhebber
van het marineschip Ciara verantwoor
delijk voor de Poseidonia-vangst.
In totaal heeft de marine acht boten voor
kustpatrouilles. Met het grootse opper
vlak aan territoriale wateren van alle EU-
lidstaten, is dat erg weinig. Schrijnender
echter is dat door personeelstekorten bo
ten bij lange na niet maximaal inzetbaar
zijn.
Juist daarom is de aanstaande rechtszaak
tegen de bemanning van de Poseidonia,
die steeds heeft beweerd onderweg te zijn
geweest naar 'Holland', voor de Ierse au
toriteiten van het grootste belang. Fitzge
rald: „Het gevaar dreigt dat Ierland een
voorportaal wordt voor drugsinvoer naar
de EU. Wie eenmaal Ierland binnen is,
kan binnen de EU immers vrij reizen. Met
jarenlange gevangenisstraffen in de Pos-
eidonia-zaak willen we de drugswereld
laten zien dat Ierland maar beter geme
den kan worden."
Topcrimineel
Harde taal die typerend is voor de wijze
waarop de Ierse overheid de laatste jaren
het drugsgevaar bevecht. Qua bedreiging
is dat al meer dan eens vergeleken met het
terrorisme rond het conflict in Noord-Ier-
land. Het startpunt voor de heksenjacht
op drugscriminelen was 1996, toen twee
gangsters misdaadverslaggeefster Vero
nica Guerin op straat doodschoten. Voor
afgaand daaraan hadden burgers uit
woede over de voortwoekerende drugse
pidemie - toen nog met name een heroïne-
plaag - al her en der het heft in eigen hand
genomen. Dealers en junks waren de
slachtoffers.
Kort daarna kwam de Ierse overheid met
fikse aanscherpingen van de wetgeving
en uitbreiding van bevoegdheden voor de
Ierse politie, de Garda Siochana. In korte
tijd wist de politie honderdvijftig drugs
criminelen te arresteren, van wie bij de
minste of geringste verdenking voor mil
joenen aan bezittingen in beslag mochten
worden genomen. In oktober hoopt de
Garda haar grootste slag tot nu toe te
slaan door voor omgerekend ruim tien
miljoen gulden aan bezittingen te 'pluk
ken' van topcrimineel John Gilligan, die
twee reeds veroordeelde mannen de op
dracht zou hebben gegeven Guerin te ver
moorden.
„De wetgeving voor inbeslagnames is een
doorslaand succes", zegt Noel White,
hoofd van de nationale drugseenheid in
Dublin. Trots wijst hij op een groot aantal
topfiguren uit Ierlands onderwereld, die
na de moord op Veronica Guerin hun heil
zochten in het buitenland, onder meer in
Nederland met pleisterplaatsen in met
name Amsterdam, maar ook Den Haag en
Rijswijk. In het polderland is Engels im
mers de tweede taal, de straffen op drugs
delicten zijn er lager en Nederland geldt
voor menigeen nog steeds als een soort
'drugssupermarkt
De diaspora van 'big players' heeft vol
gens White alleen maar goeds gebracht,
voor Ierland althans. „Waar we in 1980
nog 100.000 strafbare feiten hadden, was
dat vorig jaar afgenomen tot 93.000. Ier
land is gewoon niet meer interessant voor
drugscriminelen. Ons harde optreden
schrikt hen af en bovendien: wat valt er
nou te verdienen in een land met 3,5 mil
joen inwoners?"
Critici
Het zijn redeneringen die critici van Ier
lands 'war on drugs' woedend maken.
„Die cijfers zeggen mij niks. Het is nu al zo
ver dat een paar straten van mijn huis in
Clontarf (een betere buitenwijk van Dub
lin) drugsruzies met wapens worden be
slecht zonder dat de politie wat doet",
zegt Paul O'Mahony, een expert op het ge
bied van drugs en misdaad aan Trinity
College in Dublin.
Met veel andere critici van het harde Ierse
systeem pleit hij voor een liberalisering
van de drugsaanpak. Hij wijst daarvoor
naar Nederland. „De eerste projecten
waarbij heroïnejunks methadon krijgen
leiden al tot een aanmerkelijke daling van
de criminaliteit. Het zou goed zijn als er
ook minder hysterisch wordt gereageerd
op bijvoorbeeld xtc. Een keihard verbod
op alle drugs maakt de handel voor crimi
nelen alleen maar lucratief."
Dat geldt zeker in het land dat zich heeft
omgedoopt tot de 'Keltische Tijger'. „Ier
land mag dan wel klein zijn en relatief
weinig inwoners hebben, voor xtc is het
een groeiende afzetmarkt", zegt O'Maho
ny. „Door onze sterk groeiende economie
neemt de vraag naar die trendy partydrug
enorm toe. En Ieren houden niet van half
werk: het is alles of niks, net als met alco
hol. Dus óf ze worden geheelonthouder, óf
ze gaan zich er helemaal aan te buiten."
De groeimarkt voor xtc weerspiegelt zich
ook in de officiële cijfers, al bieden die
geen beeld van de totale handel. In top
jaar 1995 - vlak voor de Guerin-moord -
werd voor bijna een miljoen gulden aan
pillen in beslag genomen. Daarna tuimel
den de xtc-inbeslagnames tot een straat
waarde van nog geen vijf mille in 1998.
Maar vorig jaar brak plots weer alle re
cords met vangsten ter waarde van in to
taal bijna twee miljoen gulden. In bijna
alle gevallen was en is de xtc afkomstig uit
Nederland. „Xtc is een echte plaag aan
het worden. Je ziet het niet alleen meer in
Dublin en andere grote steden, maar ook
in dorpjes in de plattelandsgebieden",
zegt wetenschapper O'Mahony. Ennis en
Bansha, de twee kleine plaatsen waar de
drie Ieren vandaan kwamen die eind april
in Scheveningen werden vermoord, zijn
typerend voor de uitdijende drugsscene.
Een rondvraag in jongerenpub Grace
McArthys in Ennis, een groot dorp met
zo'n 20.000 inwoners aan de oostkant van
Ierland, leert dat er op uitgaansavonden
zat partydrugs circuleren. „Jongens die
tijdelijk werken in Nederland nemen het
mee naar hier om zo wat extra's te verdie
nen", vertelt een jongen. „Ze hebben deze
tent hier zelfs een tijd gesloten vanwege
de drugs."
Bloemenzee
In Bansha, een gehucht bij Tipperary
waar je in luttele seconden doorheen rijdt,
is xtc al net zo'n probleem, alle waarschu
wingen in folders en zelfs aan de binnen
kant van urinoirs in bars ten spijt. „Ach,
zo veel jongeren zitten hier tegenwoordig
aan de drugs. Het verspreidt zich als een
ziekte", zegt de bejaarde Aemonn Roche,
die net met zijn hondje van de begraaf
plaats komt. Een bloemenzee op het nog
verse graf van de in Scheveningen ver
moorde broers Vincent (29) en Morgan
Costello (21) wekt de indruk van een
rouwende gemeenschap. „Natuurlijk is
het erg wat er gebeurd is. Maar als ze niet
waren vermoord, hadden ze die troep mee
naar hier genomen en onze jeugd ermee
vergiftigd", zegt de oude man. Weinigen
in Bansha geloven in de onschuld van de
twee broers. „Ze kwamen uit een nette fa
milie en je zag hen nooit met dure auto's of
chique kleren. Maar ze moeten wel in de
drugs hebben gezeten en zo op iemands
tenen hebben gestaan, anders gebeurt zo
iets niet"zegt Josi Butler, eigenaresse van
de kiosk recht tegenover de begraaf
plaats.
Paul Williams, criminoloog en misdaad
journalist, denkt net als veel landgenoten
dat de vermoorde drie geen grote gang
sters waren. „Ze waren soldaten, voet
volk. Waarschijnlijk naïeve jonge man
nen die dachten dat ze gauw rijk konden
worden met xtc. Maar ze hebben onder
schat in wat voor een gevaarlijke wereld
ze zich begeven hebben."
De verslaggever van zondagskrant Sun
day World en schrijver van bestsellers
over grote lei-se criminelen zegt dat het
appartement van het drietal in Scheve
ningen tot drie keer toe is bezocht door
John Cunningham. Deze Ierse topcrimi
neel schokte in de jaren tachtig heel Ier
land door de vrouw van bierbrouwer
Guinness te kidnappen en hij staat ook te
boek als een grote drugsgangster die de
voorbije jaren is uitgeweken naar Neder
land. „Maar dat maakt die drie vermoor
de jongens nog lang niet tot topcrimine
len."
Drugsmoorden
In een land dat decennia bekend stond om
zijn lage en relatief onschuldige crimina
liteit, hebben de Ierse 'big players' een ge
welddadige reputatie. „Voor een groot
deel is dat de schuld van het repressieve
overheidsbeleid", zegt O'Mahony. „Dat
heeft heel even goed gewerkt. Maar on
danks dat veel grote jongens naar het bui
tenland zijn uitgeweken is de import en
verkoop van drugs hier er niet minder om
geworden. Integendeel, de oorlog tegen
drugs heeft de handel er alleen maar inte
ressanter op gemaakt. De risico's zijn
hoog, dus de prijzen van drugs ook. Meer
dan ooit zijn criminelen bereid om met
grof geweld van zich af te bijten."
Het gevolg is een scherpe toename in het
aantal drugsmoorden. Alleen al in de eer
ste vijf maanden van dit jaar zijn er negen
drugsmoorden gepleegd, inclusief de drie
jongste moorden in Scheveningen. O'Ma
hony: „Het jaar voor de moord op journa
liste Veronica Guerin was met twaalf
drugsmoorden een dieptepunt. We zijn in
2000 dus hard op weg naar een nieuw re
cord."
In Ierland wordt er ernstig rekening mee
gehouden dat als gewelddadig te boek
staande Oost-Europese criminelen be
trokken waren bij de Scheveningse
moordpartij. Daarbij zouden twee van de
drie slachtoffers voor hun dood isolatie-
schuim ingespoten hebben gekregen en
vervolgens ernstig zijn verminkt „Nog
even en we hebben hier ons eigen Scheve
ningen", zegt O'Mahony. „Door de terro
risten van de IRA hebben onze criminelen
wel geleerd wat afschrikwekkend geweld
is. En anders leren ze het wel van de Oost-
Europeanen, die hier komen."
Ferdi Schrooten
Doping is een gevaarlijke slankmaker
Fotorubriek: halfrond
Spong en Hammerstein ten strijde tegen World Online
Corry Brokken: zangeres, rechter, schrijfster
Verhalen over het huwelijk: Hendrik en Maria Hofman
Bemiddelaars helpen bij een scheiding
In Retranchement wordt depressiviteit voortvarend aangepakt
Nederlandse taal populair in Hongarije
Het graf van de in Scheveningen vermoorde Vincent en Morgan Costello in Bansha, in de omgeving van Tipperary.
foto's Ferdi Schrooten
