Serviërs solden met lijken moslims
PZC feiten en meningen
Hermans gooit met nieuwe wet vak leraar open
Tribunaal wijst op pogingen om sporen slachting Srebrenica te maskeren
26 mei 1950
De realiteitszin van het CDA
te gast
Mielke wist aan zijn
rechters te ontkomen
vrijdag 26 mei 2000
door Marjolijn de Cocq
Aan de hand van Amerikaanse satel
lietfoto's van Srebrenica vóór en
na de massaslachtingen maakte het
Joegoslavië-Tribunaal gisteren het ge
sol met de lijken van meer dan 7500
moslimmannen aanschouwelijk.
Gewapend met aanwijsstok toonde tri
bunaalonderzoeker Jean René Ruez
waar de slachtoffers, geëxecuteerd in
de dagen na de inname van de moslim
enclave door het Bosnisch-Servische
leger op 11 juli 1995, in hun massagra
ven terechtkwamen. Om vervolgens
weer te worden opgegraven en - in een
poging deze tastbare bewijzen van de
moorden te verheimelijken - her en der
in afgelegen gebied te worden herbe
graven. Maar, constateerde Ruez laat
dunkend, de Bosnische Serviërs voer
den hun werk slordig uit: ,,Ze vergaten
lichamen, ze vergaten lichaamsdelen."
Ruez doet sinds 20 juni 1995 onderzoek
in Srebrenica en toonde als getuige in
het proces tegen de Bosnisch-Servische
generaal Krstic de omgewoelde aarde
en bandensporen van het zwaar mate
rieel dat voor de graafwerkzaamheden
werd ingezet. De moslimmannen von
den hun eerste graf veelal op de plek
van hun moord, in het najaar werden ze
over kleinere graven verspreid in dicht
bebost, bergachtig gebied of bij dorpen
die in de oorlog van 1992 verlaten wa
ren.
Mogelijke verklaring hiervoor was vol
gens Ruez het feit dat de Amerikaanse
regering enkele foto's van mogelijke
massagraven openbaar had gemaakt.
Dat was reden voor de gewaarschuwde
Bosnische Serviërs om hun sporen uit
te wissen.
Videobeelden
Tot nu toe zijn rond de 2500 slachtof
fers teruggevonden, Ruez omschreef
het opgravingswerk als een 'lang en
moeizaam proces'. Videobeelden toon
den halfvergane slachtoffers, vaak
zwaar beschadigd of in stukjes gehakt
door de graafmachines. „Het enige ele
ment dat in de film ontbreekt, is de
stank", aldus Ruez. Zonder de Ameri
kaanse steun, verklaarde de recher
cheur uit Marseille, had zijn team de
vaak overwoekerde graven nooit kun
nen opsporen.
Niettemin roepen de satellietfoto's uit
juli 1995 de vraag op, waarom er niet
ook materiaal beschikbaar is van Sre
brenica tijdens de executies. Op een
van de foto's die gisteren werden ge
toond, gemaakt bij een collectieve
boerderij op 17 juliwaren nog wel lij
ken te zien van de 1200 mannen die
daar een dag eerder waren afgeslacht,
Een van de slachtoffers van Srebrenica
was de vader van 'getuige T'. Heftig
snikkend moest de jonge moslimvrouw
haar getuigenis gisteren afbreken toen
ze over zijn dood vertelde. Getuige T
vertelde gisteren hoe Nederlandse
blauwhelmen schouderophalend had
den gereageerd op verhalen over moor
den onder de moslimvluchtelingen bij
Potocari, waar Dutchbat zijn hoofd
kwartier had. Zij had gezien hoe drie
kinderen, broers variërend in de leef
tijd van 5 tot 20, door twee Servische
soldaten bij hun moeder werden weg
gehaald en later met doorgesneden keel
werden teruggevonden. „Ze (de blauw
helmen: red) zeiden dat het niet waar
was. Maar er waren in de nacht van 12
juli zo veel gruwelen."
De president van het tribunaal, de
Franse rechter Claude Jorda, liet giste
ren weten dat hij genoegen neemt met
de uitleg die Rusland hem heeft gege
ven over het bezoek van de Joegoslavi
sche minister van Defensie Ojdanic aan
Moskou begin deze maand. Ojdanic is
door het tribunaal aangeklaagd voor
de etnische zuiveringen in Kosovo en
dus had Rusland de plicht hem te arres
teren.
Technische fout
President Jorda riep woensdag de Rus
sische ambassadeur, Aleksandr Kho-
dakov, op het matje. Die beriep zich in
Den Haag op een 'interne storing', ter
wijl ondertussen zijn minister van Bui
tenlandse Zaken Ivanov in Florence
sprak van een 'technische fout'. Mos
kou treft volgens de ambassadeur
maatregelen om dergelijke situaties in
de toekomst te voorkomen. Voor presi
dent Jorda is daarmee de kous af.
Het tribunaal wees gisteren kritiek van
minister Ivanov van de hand dat het
tribunaal partijdig en politiek is gemo
tiveerd. Ivanov kondigde na een verga
dering met de NAVO in Florence aan
dat hij het functioneren van het hof aan
de orde wil stellen in de Veiligheids
raad.
,Met veertien rechters uit veertien lan
den is het tribunaal zeker geen gepoli
tiseerde instelling", aldus woordvoer
der Jim Landale, die er fijntjes op wees
dat Rusland als permanent lid van de
Veiligheidsraad zelf had deelgenomen
aan de oprichting van het tribunaal in
1993.
Op de brief waarin de radicale Joego
slavische minister van Justitie Jojic de
hoofdaanklager van het tribunaal aan
schrijft als 'de hoer Carla del Ponte'
werd gisteren vooral lacherig gerea
geerd. Volgens Del Ponte's woordvoer
der Paul Risley heeft de Zwitserse de
brief zelf nog niet ontvangen.Maar in
de lobby van het tribunaal circuleerde
het 25 pagina lange betoog, waarin Jo
jic het tribunaal beschrijft als 'de ker
ker waarover u de leiding heeft, waar
bij u zichzelf als de ergste hoer aan de
Amerikanen heeft verkocht'.
Aanklachten
Jojic wil dat alle aanklachten worden
ingetrokken en dat er nieuwe komen
tegen de Amerikaanse president Clin
ton, de Britse premier Blair, de Franse
president Chirac en andere westerse
leiders. Nooit, zegt Jojic, zal hij ingeze
tenen van zijn land uitleveren aan de
'terroristische organisatie van het tri
bunaal'.
Plaatsvervangend hoofdaanklager
Blewitt deed de brief gisteren af als een
'teken van de paranoia van Belgrado'.
GPD
Inspecteurs van liet Joegoslavië-Tribunaal onderzoeken bij het plaatsje Pilica in Bosnië de stoffelijke resten van slachtoffers uit Srebrenica. foto GPD
Herverkaveling
Minister Mansholt van Land
bouw, Visserij en Voedselvoor
ziening heeft een bezoek ge
bracht aan Walcheren om zich
op de hoogte te stellen van de
herverkavelingswerkzaamhe
den op het eiland. Hij toonde
zich zeer tevreden over het
werk van de herverkavelings
commissie.
Hotel
In Cadzand is het eerste nieu
we hotel na de Tweede Wereld
oorlog geopend. Hiermee is
eindelijk een begin gemaakt
met de herbouw van de door de
oorlog verwoeste kuststrook
Het hotel draagt de naam De
Blanke Top, omdat het op de
top van de duinen ligt.
Klok
Een vader van zeven dochters
in Baarn was zo trots op de ge
boorte van zijn zoon dat hij de
kerktoren inklom. Eenmaal
boven luidde hij voortijdig de
nieuwe kerkklokken in ter ge
legenheid van het heuglijke
feit.
Goudklompen
Een oude boer uit Australië
heeft twee ton goud in zijn
achtertuin gevonden. De enor
me goudklompen zijn ten
toongesteld in het stadhuis
van Northcöte, De boer heeft
besloten het grootste deel vaii
de gevonden schat onder zijn
kinderen en kleinkinderen te
verdelen.
Uitgever:
J C Boersema
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Redactiefax: (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118)484000
Fax. (0118)472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113) 273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax. (0115) 686009
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel (0114)373839
Fax. (0114)373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8 30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Internet (http://www.pzc.nl):
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
redactie redactie@pzc.nl
exploitatie, internet@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur.
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000.
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen
bij automatische incasso.
(tussen haakjes prijs met acceptgiro)
per maand, 36,70 (n.v.t.)
perkwartaal 100,00 101,65)
per jaar 380,00 (ƒ381,65)
Voor toezending per post geldt
een toeslag,
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers:
maandag t/m vrijdag: 1,85 per stuk
zaterdag: 2,75 per stuk
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling.
Tel: 0118-484321"
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
door Jan Geluk, Jante Veldhuis
en Jan Hendrik Klein Molekamp
Je maakt het niet vaak mee
dat een politieke partij pu
bliekelijk probeert een mede
stander af te breken. Meestal
gaat het zo dat politieke tegen
standers worden aangepakt.
Heeft het CDA zijn richtings-
gevoel verloren? Hebben zes
jaren oppositie zo verlammend
gewerkt, dat het CDA nu an
dersdenkende partijen spaart
en gelijkgestemde partijen
aanvalt? Het heeft er met be
trekking tot de kerncentrale in
Borssele alle schijn van.
WD en CDA vinden beide dat
de kerncentrale ook na 2003
open moet blijven. In de vorige
regeerperiode heeft echter een
meerderheid van de Tweede
Kamer besloten om de kern
centrale na 2003 te sluiten, on
danks de tegenstemmen van
CDA en WD. De vorige en de
huidige regering achten zich
aan dit meerderheidsbesluit
van de volksvertegenwoordi
ging gebonden. Op zichzelf be
grijpelijk. Immers, het gaat om
een democratisch genomen be
sluit. Hoezeer de WD dit be
sluit van de meerderheid ook
fout en onterecht vindt.
Het CDA moet de WD echter
niet twee keer in de PZC ver
wijten dat de WD 'een grote
broek aantrekt' als de WD-
-fractie in de Tweede Kamer
vóór en achter de schermen
haar best blijft doen om de veel
te vroege sluiting alsnog te ver
mijden. Bijvoorbeeld door de
RPF en haar Zeeuwse fractie
voorzitter Leen van Dijke als
nog moreel en politiek tot het
goede standpunt te bekeren.
Want hij zit nu nog op de ver-
keerde kant van de weeg
schaal.
Dat geldt ook voor Gerrit
Schoenmakers van de PvdA Zo
hebben wij de Stichting Bors
sele 2004+ gewezen op het
wetsartikel, waarop de Raad
van State uiteindelijk het slui-
tingsbesluit voor de kerncen
trale vernietigde. En zo probe
ren we ook kabinetsleden te
bewegen zich niet te verzetten
tegen een latere sluiting.
Wij blijven dus vechten voor de
kerncentrale Borssele en vin
den dat daar ook goede argu
menten voor zijn. Het gebruik
van kernenergie door burgers
en bedrijven is inmiddels aan
zienlijk gegroeid.
Door import van kernenergie
uit België en Duitsland wordt
in Nederland drie keer de pro
ductie van Borssele verbruikt.
Sluiting leidt tot verlies van
Zeeuwse werkgelegenheid,
maarniet tot minder kernener
gie. Volgens internationale
verdragen moet Nederland de
uitstoot van broeikasgassen te
rugdringen. Kernenergie pro
duceert in tegenstelling tot ko
len- en gascentrales geen
broeikasgassen.
Constructiever
Politiek is echter nog steeds
een kwestie van meerderheden
vinden. Zou het niet veel con
structiever, en vooral beter
voor Zeeland zijn, als Siem
Buijs en Jaap de Hoop Scheffer
van het CDA samen met de
WD zouden proberen om te
genstanders te bewegen om
alsnog vóór langer openhou
den te zijn? Kortom, om te
proberen toch nog een Kamer
meerderheid vóór de kerncen
trale te creëren? Is dat niet veel
verstandiger dan in de krant
naar een medestander te kat
ten?
Het li jkt ons om meerdere rede
nen verstandig dat het CDA
zijn regeringservaring benut
voor het smeden van eenheden.
Het van jezelf vervreemden
van politieke medestanders is
niet alleen ongewoon en onbe
grijpelijk, maar zal en kan
nooit productief uitwerken.
Jan Geluk, Jan te Veldhuis en Jan
Hendrik Klein Molekamp zijn le
denvan de WD-fractiein de Twee
de Kamer
door Frans van den Houdt
Het ene moment nog tussen
de sperziebonen werkzaam
als tuinbouwer en het volgende
als leraar Frans voor de klas?
Binnenkort kan dat. De Tweede
Kamer is gisteren akkoord ge
gaan met een wetsvoorstel dat
beoogt het lerarentekort aan te
pakken en het vak 'open te gooi
en' voor mensen uit het bedrijfs
leven.
De belangstelling voor het le
raarschap blijkt groot, maar
vanwege financiële onzekerhe
den zijn slechts weinig mensen
bereid een goedbetaalde baan
op te zeggen om les te gaan ge
ven. De komende jaren dreigt
een tekort van duizenden lera
ren in zowel het primair als het
voortgezet onderwijs. Het kabi
net probeert daarom meer men
sen enthousiast te maken voor
een carrière als leerkracht.
Zo zijn er campagnes om jonge
ren te lokken voor een leraren
opleiding (pabo) en om oudere
onderwijskrachten, die het vak
al vaarwel hadden gezegd, weer
terug voor de klas te halen. Mi
nister van Onderwijs Hermans
hoopt met zijn wet nu ook men
sen met een hbo-opleiding of
een wetenschappelijke oplei
ding die al elders werkzaam zijn
het onderwijs in te lokken.
„In het voortgezet onderwijs
was het al langer mogelijk om
mensen vanuit de privé-sector
tijdelijk les te laten geven", ver
duidelijkt een woordvoerder.
„Een paar duizend mensen ge
ven bijvoorbeeld economieles.
Maar tot nog toe kon dit alleen
met een ontheffing van de On
derwijsinspectie. Met de nieuwe
wet wordt het veel beter gere
geld. Ook voor het basisonder
wijs, waar deze mogelijkheid
nog helemaal niet bestond." De
wet is bovendien bedoeld om het
vak van leraar 'open te maken'.
„Hermans wil graag dat meer
mensen uit het bedrijfsleven een
aantal jaren les geven om daar
na weer naar de privé-sector te
rug te keren."
Wie zich aanmeldt voor een
baan als leraar moet een ge
schiktheidstest ondergaan, die
wordt afgenomen door een pa
bo. Uit deze test moet blijken of
de kandidaat over de kwalitei
ten en kennis voor het vak be
schikt en wat voor bijscholing
nodig is. Geschikte kandidaten
mogen tegelijk met het volgen
van de stoomcursus al voor de
klas staan. Na minstens één en
maximaal twee jaar krijgen de
'zij-instromers' een volledige
lesbevoegdheid.
Belangengroeperingen en
Tweede-Kamerfracties hame
ren erop dat de kwaliteit van het
beroep gewaarborgd moet zijn.
Zij hechten daarom aan het ge
degen testen van vooral de men
sen die ip het basisonderwijs
willen werken. Aan deze kandi
daten moeten vanwege de 'jon
ge, kwetsbare' kinderen waar
mee ze te maken krijgen, hoge
eisen worden gesteld, zo vindt
de Kamer.
Imagoprobleem
„Door deze wet mag het leraar
schap, dat toch al met een groot
imagoprobleem te kampen
heeft, niet verder omlaag wor
den gehaald door ongeschikt
personeel", zegt de SP'er Poppe.
Hermans benadrukt dat hij echt
Toch bleef een succesvol vervolg
tot nu toe uit. Scholen die toege
zegd hadden de zij-instromers
een baan aan te bieden, trokken
zich terug. En veel serieuze kan
didaten bedachten zich, omdat
scholen geen vaste aanstelling
en geen aantrekkelijk salaris
konden garanderen. Vooral wie
al een goedbetaalde baan heeft,
is niet snel bereid voor een onze
kere toekomst als leraar te kie
zen.
Extra geld
De waarschuwing uit het on
derwijsveld en de Kamer is
daarom duidelijk: als Hermans
de financiële problemen niet
oplost, komt van de hele in-
stroomwet niks terecht. Extra
geld moet er komen, zowel voor
de mensen zelf als voor de scho
len. Zij-instromers moeten ten
minste twintig uur per week aan
hun opleiding besteden en kun
nen dus maar de helft van de tij d
werken.
Voor het opvangen van deze in
komstenderving heeft Hermans
eenmalig tien miljoen gulden
uitgetrokken. Voor de scholen is
de komende vier jaar ruim vijf
entwintig miljoen gulden be
schikbaar, acht miljoen voor het
basisonderwijs, en zeventien
miljoen voor middelbare scho
len. Volgens mensen 'uit het
veld' is dat te weinig. Want
scholen hebben zelf meestal he
lemaal geen geld voor extra ac
tiviteiten. Dat geldt ook voor de
lerarenopleidingen, die daarom
een hogere vergoeding willen
voor het toelaten van zij-instro
mers die het zogenaamde ur
gentietraject willen volgen.
GPD
niet 'alle patatbakkers van Ne
derland voor de klas wil halen',
en alleen mensen die bevoegd en
bekwaam zijn, zal toelaten. De
minister hoopt op 1050 zij-in
stromers per jaar. Gezien de gro
te hoeveelheid reacties op de
wervingscampagnes van de le
rarenopleiding van de Vrije
Universiteit en de Christelijke
Hogeschool Windesheim, lijkt
dat geen probleem.
Minister Hermans van Onderwijs wil niet alle patatbakkers van Nederland voor de klas halen, maar al
leen mensen uit het bedrijfsleven die geschikt zijn voor het vak. fotoCeesZorn/GPD
van onze redactie buitenland
De vijf dagen geleden ge
storven ex-Stasichef
Erich Mielke is voor zijn ver
leden bij de Oost-Duitse vei
ligheidsdienst nooit ter ver
antwoording geroepen. Dat
was juridisch niet mogelijk.
Hij stond in de jaren negentig
wel voor de rechter in ver
band met de moord op twee
politiemannen in de jaren
dertig, maar het kwam niet
tot een veroordeling. Mielke
zou geestelijk noch lichame
lijk in staat zijn om het pro
ces bij te wonen.
Of Mielke er werkelijk zo
slecht aan toe was, of dat hij
simuleerde en de rechtsstaat
nog op de valreep een loer
wist te draaien, durft nie
mand met zekerheid te zeg
gen.
Het was een populaire anek
dote in de voormalige DDR.
Voetballiefhebber Erich
Mielke zit in de jaren zestig
vloekend te kijken naar een
wedstrijd van het Oost-Duit
se elftal. De eigenwijze Hon
gaarse coach Karoly Soos
wijst Mielke terecht met de
woorden: „Jij moet je mond
houden, jij hebt geen ver
stand van voetbal." Waarop
Mielke boos antwoordt: „Je
moet in dit land toch je me
ning kunnen zeggen?"
Mielke stond voor de inwo
ners van de arbeiders- en
boerenstaat symbool voor de
alom tegenwoordi
ge repressie. Hij
bouwde de staats-
veiligheids di enst
'het zwaard van de
partij', uit tot een
organisatie die alles
in de gaten hield.
Ruim 85.000 officië
le en 100.000 gehei
me informanten
hielden een dossier
bij van vrijwel iede
re burger.
De zoon van een
wagenmaker was
levenslang commu
nist. Op zijn veer
tiende sloot hij zich
aan bij de KPD. Hij
werd verslaggever
voor het partijblad
Die Rote Fahne en
vluchtte toen de na-
tionaal-socialisten
in Duitsland aan de macht
kwamen naar Moskou. Daar
lijfde de NKVD, Stalins be
ruchte geheime dienst, hem
in.
Na de oorlog maakte de ver
trouweling van de Sovjets
een bliksemcarrière binnen
partij en staat. In 1950 zetten
de Oost-Duitse partij samen
met de KGB de Stasi op,
waar Mielke al snel hoge po
sities bekleedde. Onder zijn
leidi ng eindigden na stalinis
tische showprocessen talloze
'afwijkenden' achter tralies.
Eind jaren zeventig geraakte
hij aan de top. In 1976 trad hij
toe tot het Politbureau van de
staatspartij SED, vier jaar
later benoemde zijn goede
vriend Erich Honecker hem
tot veldmaarschalk.
Toen in 1989 DDR-burgers
massaal de straat opgingen
voor democratie en hereni
ging van de Duitslanden,
sloegen bij Mielke alle stop
pen door. Hij wilde opposi
tieleden in kampen opsluiten
en de tanks van de Volksar
mee op de mensen afsturen.
Het gematigde deel van de
partij elite liet hem echter sa
men met andere 'Betonköp-
fe' als Honecker en oud-pre
mier Stoph als een baksteen
vallen. In de nadagen van de
DDR verloor hij al zijn banen
en werd hij door zijn eigen
politie gearresteerd. Zijn le
ven eindigde in een grijs be
jaardenhuis. GPD/ANP
Erich Mielke. foto Joekel Fink/AP
