Staatsgreep Paraguay mislukt
mm
Chirac wil kortere presidentstermijn maar nog niet nu
Zakenman grijpt
de macht in Fiji
Meeste Russen sterven in een alcoholroes
s I
Italianen op achterste benen
door dreigend rookverbod
Belgen kiezen in
2006 burgemeester
buitenland
M gezochte ex-generaal Oviedo ontkent betrokkenheid bij coup
Ethiopië rukt
op in Eritrea
(UF dreigt en wil
onderhandelen
Israël beschermt zichzelf
Indonesië stuurt
2000 militairen
haar Molukken
Giuliani stapt uit senaatsrace
Nieuwe virusvariant duikt op
Arrestatiebevel voor Stanculescu
Blunders bij brand Los Alamos
Veroordeling na moord Duitsers
zaterdag 20 mei 2000
MOSKOU - Russische mannen
tussen de 20 en 55 jaar sterven
jn 75 procent van de gevallen in
een roes van alcohol. Ongeacht
de doodsoorzaak blijken de
mannen hun laatste uren drin
kend door te brengen.
Overlijden zonder alcohol is in
Rusland een zeldzaamheid, zo
blijkt uit een rapport van het
Moskouse Instituut voorinter-
nationaal Familieonderzoek.
Het instituut bestudeerde drie
jaar lang uitvoerig sterfgeval
len. Niet alleen onderzochten
wetenschappers de lichamen,
ze spraken ook met de nabe
staanden. Armoede blijkt niet
de belangrijkste oorzaak te
zijn van het extreem hoge
sterftecijfer. Russen lijden
meer onder een echtscheiding
en ook blijkt werkloosheid het
risico op vroegtijdig overlijden
te vergroten
Beter onderwijs zal volgens de
onderzoekers meer effect sor
teren dan verhoging van de
welvaart. Hoe hoger het onder
wijsniveau, hoe lager het sterf -
tecijfer. Russische vrouwen
met een goede opleiding heb
ben als enige bevolkingsgroep
een sterftecijfer dat overeen
komt met de rest van Europa.
De levensomstandigheden
spelen daarbij een onderge
schikte rol.
Het hoge sterftecijfer onder
jonge mannen brengt de toe
komst van Rusland in gevaar,
concludeerde de zakenkrant
Kommersant gisteren»Het ver
lies aan arbeid kan nauwelijks
opgevangen worden, temeer
het geboortecijfer in Rusland
al jaren daalt. GPD
ASUNCION - De Paraguayaan
se ex-generaal Lino César Ovie
do heeft ontkend betrokken te
zijn bij een couppoging van mi-
ilairen gisterochtend. De auto
riteiten van Paraguay beschul
digen hem ervan de militairen te
hebben aangezet tot de coup.
nnze redactie buitenland
ADDIS ABEBA - Het leger van
ithiopië heeft in de oorlog met
murland Eritrea gisteren zijn
iffensief voortgezet. Steeds
meer inwoners van Eritrea
laan op de vlucht. De situatie in
Ie Eritrese hoofdstad Asmara
vordt door buitenlandse waar-
temers als dramatisch om-
clireven. Op de luchthaven
laan lange rijen mensen die het
and willen verlaten.
)e Ethiopische strijdkrachten
lebben gisteren vooral hun stel
ingen in het westen van Eritrea
■ersterkt. De luchtmacht voer-
|e bombardementen uit op de
lavenstad Massawa aan de Ro
le Zee, op zo'n zestig kilometer
an Asmara. Het Eritrese leger
zich vooral verschansen in
[eren, ten westen van Asmara,
nternationale hulpverleners,
oals het Wereldvoedselpro-
[ramma van de VN (WFP), po
en de ontheemden bij te staan,
let WFP werkt in Kenia aan het
ipzetten van een reeks hulp-
uchten voor 330.000 vluchte-
ingen in Eritrea.
feel vluchtelingen wijken uit
laar Soedan. Daar kunnen ze
erecht in twaalf tentenkam-
ien,waaral 160.000 landgeno-
en verblijven, velen al meer dan
5 jaar. AFP/DPA/RTR
FREETOWN - In Sierra Leone
eeft de rebellenbeweging Re-
olutionair Verenigd Front
RUF) de vrijlating geëist van
laar leider Foday Sankoh. Het
iUF dreigt met meer geweld als
lij/wordt vervolgd,
iankoh werd in de nacht van
ag op woensdag in Free-
ovyn opgepakt.
tegelijkertijd verklaarde een
raordvoerder van het RUF dat
le beweging bereid is om weer
an de onderhandelingstafel te
[aan zitten. AFP/A NP
,,Ik heb niets met de militairen
te maken die in opstand zijn ge
komen", zo zei Oviedo op de ra
diozender Radio Carapa. De ex-
generaal is ondergedokenin het
Zuid-Amerikaanseland. De au
toriteiten zoeken hem wegens
een couppoging in 1996. Daar
voor moet hij nog tien jaar ach
ter de tralies zitten.
Honderd militairen probeerden
gisterochtend vergeefs de
macht te grijpen. Volgens me
diaberichten waren het kolo
nels buiten dienst en lage offi
cieren, die in opstand kwamen
ter ondersteuning van Oviedo.
Zij bezetten de belangrijkste
militaire kazerne met het wa
penarsenaal in de hoofdstad As-
unción en schoten met een tank
een gat in het parlementsge
bouw. Ook rukten tanks op naar
het stadscentrum. Na enkele
uren kwam er een eind aan de
actie. Er vielen zeker drie ge
wonden.
De Paraguayaanse luchtmacht
(FAP) zette de tegenaanval in,
zo meldde FAP-woordvoerder
kolonel Ocampos. Hij waar
schuwde de bevolking niet te
dicht in de buurt van de tanks en
pantservoertuigen van de op
standelingen te komen.
Kolonel Carlos Socrates Rami
rez maakte later bekend dat de
opstandige militairen met de re
gering tot een akkoord waren
gekomen. Volgens het ministe
rie van Binnenlandse Zaken
zijn vijftien opstandelingen ge
arresteerd. Het hoofd van de po
litie zou zijn ontslagen. Presi
dent Luis Gonzalez Macchi zei
dat diegenen die de wet hebben
overtreden meedogenloos zul
len worden gestraft.
Ex-generaal Oviedo's staats
greep mislukte in 1996, maar hij
aast naar verluidt nog steeds op
de macht. De in diskrediet ge
raakte ex-generaal wordt door
de Paraguayaanse justitie ook
gezocht wegens mogelijke be
trokkenheid bij de moord op vi
ce-president Luis Maria Argana
in maart vorig jaar.
Spoorloos
Hij is nog steeds spoorloos, of
schoon hij bijvoorbeeld in janu
ari een keer voor genodigde
journalisten met een vliegtuigje
in de jungle van Paraguay is ge
land. Toen zei hij met vreedza
me middelen het president
schap van Macchi te willen
beëindigen. Vorige week nog
riep Oviedo in een Braziliaans
kranteninterview zijn landge
noten op het bewind omver te
werpen. Het interview vond 'er
gens in Paraguay' plaats, aldus
het blad Folha.
Oviedo en Macchi zijn beiden
verbonden aan de Colorado-
partij, die in Paraguay al een
halve eeuw aan de macht is.
AFP/EFE/RTR
4'V
riiif-i' V- F/a»
JAKARTA - Indonesië stuurt
tweeduizend militairen naar de
foor religieus geweld ver-
Icheurde Molukken. De strijd
krachten melden gisteren dat
laar weer vijftien mensen bij
jevechten tussen christenen en
ndslims om zijn gekomen.
Jakarta had donderdag al aan-
Hondigd zevenduizend poli-
Sejnensen naar de Molukken te
lenden. De laatste tijd zijn de
Autoriteiten vooral bezorgd
|ver de komst van gewapende
"ien van de radicale moslim-
Ahlus-Sunnah Wal Ja
naar de Molukken. Zij
dien een jihad (heilige oorlog)
hgen de christenen uitvechten,
kt geweld tussen leden van
eide religieuze gemeenschap
en heeft de afgelopen zestien
laanden zeker tweeduizend
nensen het leven gekost. Een
Mvoud daarvan raakte ge-
kond of sloeg op de vlucht. ANP
MISGAV AM - Een Israëlische militair loopt mee met een bulldozer die grond verzet
voor de aanleg van een versperring langs de grens met Libanon. Bij de noordelijke
kibboets Misgav Am wordt gewerkt aan de bouw van een hek rond een mijnenveld.
Het Israëlische leger kwam gisteren ook in actie op de Westelijke Jordaanoever. Daar
vielen 155 gewonden bij botsingen met Palestijnse betogers.
Maandag kwamen bij ongeregeldheden vijf Palestijnen om het leven en raakten vier
honderd mensen gewond.
De Palestijnen hebben 'dagen van woede' uitgeroepen. Ze eisen de vrijlating van en
kele honderden Palestijnen die nog in verschillende Israëlische gevangenissen zitten.
foto Lefteris Pitarakis/AP
door Hans Geleijnse
ROME - Italiaanse restaurant
houders en rokers zijn ontzet:
de nieuwe minister van Ge
zondheidszorg, Veronesi, is net
als zijn Nederlandse collega
Borst een kruistocht tegen het
roken begonnen. Zijn voorne
men om per nieuwe wet het ro
ken in alle openbare gelegen
heden, inclusief restaurants en
bars, te verbieden, wordt door
horeca-ondernemers en nico-
tineverslaafden weggehoond.
De 73-jarige Veronesi is een
kankerspecialist. Hij noemt
het zijn 'morele plicht' rokers
te dwingen tot het opgeven van
hun ongezonde gewoonte.
Maar Bianucci van de belan
gengroep Vereniging van Ro
kers spreekt van betutteling
door de staat. Roken behoort
tot de individuele vrijheden, is
de redenering. Tot nog toe was
Italië een paradijs voor rokers.
Anti-wetgeving bestond al
sinds 1975. Maar zoals te doen
gebruikelijk werd die in de
praktijk niet nageleefd. Op
luchthavens, in postkantoren,
overheidsgebouwen, tot in het
parlementsgebouw toe, prij
ken prachtige verbodsborden,
maar staat het vaak blauw van
de rook. Boetes stellen niets
voor: nog geen vier gulden.
Volgens gegevens van het Itali
aanse CBS rookt een kwart van
de Italiaanse bevolking. Vijf
tien procent van de jongeren
onder de achttien is aan de si-
garet. De tabaksindustrie zet
jaarlijks bijna 26 miljard gul
den om, de fiscus wordt daar
ruim zestien miljard gulden
wijzer vanAan de andere kant
van de balans staan de negen
tigduizend doden die aan ta
baksconsumptie woi'den toe
geschreven.
Bij Codacom, de nationale an
ti-tabaksorganisatie, wordt
duchtig getwijfeld aan de
rxieuwe wet. Volgens wooi'd-
voerder en erkend kruisvaar
der tegen het roken, Raffaele
Luise, illustreert de onwil van
de politie om oveiireders van
de bestaande wetgeving aan te
pakken de 'Januskop' van de
staat. Behalve de belastingin
komsten is Italië ook Europa's
grootste producent en expor
teur van ruwe tabak. De indu
strie biedt aan320.000 mensen
werk.
Wantrouwen
De anti-rokers kijken ook met
wantrouwen naar de verslaaf
den in de regexdng. Premier
Amato en een flink aantal mi
nisters zijn verstokte rokers. In
het parlement is het niet an
ders. Luise hex'innext zich wal
gend de ervaring van een Cod-
acom-delegatie die de Senaat
mocht vertellen wat er alle
maal mis was met naleving van
de bestaande wetgeving.
De voorzitter van de Senaats
commissie en een flink aantal
leden hoorden onze bezwaren
al rokende aan, vertelt hij. „Als
de Senaat al niet wordt be
schouwd als een openbare ge
legenheid, wat dan wel?"
In het dagblad Corriere della
Sera van gisteren doet minister
Del Turco -van Begroting een
zwakke poging het wantrou
wen bij de niet-rokers weg te
nemen. „Ik ben bereid de in
komsten uit de tabaksbelas
ting op te geven, maar ik vrees
dat de begroting zoiets niet
toelaat. Belastingheffing en
volksgezondheid zijn nu een
maal twee gescheiden zaken",
zegt Del Turcoeen ex-ketting
roker die tot 1986 iedere dag
zeventig sigaretten veraste.
GPD
jgor Cees van Zweeden
'ARIJS - Behalve hun liefde voorvrou-
'ci hadden Giscard d'Estaing, Mitter-
M en Chirac in het prille begin van
iun politieke loopbanen nog twee din-
fögemeen. Het eerste was dat zij allen
mening waren dat de macht en de
tabtstermijn van de president inge-
pktmoest worden. En het tweede was
zij die mening herzagen toen ze in
,et Elysée Paleis hun intrek namen.
(■aar voor het eerst sinds de cx-eatie van
p Vijfde Republiek in 1958 is er nu een
r"ede kans dat de volgende president
jaar voor vxjf jaar gekozen wordt.
De Vijfde Republiek was een schepping
van Charles de Gaulle, die een einde
wilde maken aan de politieke instabili
teit die tot 1958 heerste. Frankrijk
moest een president krijgen die 'de
bron en bezitter van alle macht' was.
De socialist Mitterrand walgde van dit
systeem, dat hij in een schotschrift
duidde als 'de permanente staats
greep'. Maar zodra hij eenmaal de kle
ren van de keizer aanhad, zwolg Mit
terrand in de macht. Na de eerste
ambtsperiode van zeven jaar loog hij
over zijn kanker om nog een keer voor
zeven jaar gekozen te worden.
Hervormer
Chirac won in 1995 de verkiezingen
door zich als de grote heivormer op te
werpen, maar ook hij was niet van zins
vi'oegtijdig' afstand te doen van de
troon. Op 14 juli vorig jaar sprak hij
nog: „Een vijfjarige ambtsperiode zou
een vergissing zijn, en ik zou er mijn
toestemming aan onthouden."
Deze week groef Valérie Giscard d'Es
taing een kuil voor Chirac, waar de zit
tende president moeilijk omheen kan.
Als president peinsde Giscard er niet
over om vroegtijdig op te krassen, hoe
wel hij zich door een mensenetende
dictator met diamanten had laten om
hangen. Maar als hoogmogend lid van
het parlement, de Nationale Assem
blee, diende hij deze week een wets
voorstel in voor een heivorming van de
grondwet. Doel: de ambtstennijn van
de president met twee jaar bekorten.
Als Chirac zich echt inspant, zou hij het
plan waarschijnlijk wel kunnen
dwarsbomen. Maar een kamerbrede
meerderheid van het parlement is voor
het wetsvoorstel, wat Chirac weinig
manoeuvreerruimte laat. Als hij het
project afschiet, dan zou hij bij de ver
kiezingen in 2002 een modderfiguur
slaan. Zijn opponent, de socialist
Jospin (nu premier-), zou zich als grote
heivormer kunnen opwerpen. En hij,
Chirac, zou het volk moeten zien wij s te
maken dat hij ook op zijn 77ste nog een
begenadigd leider zou zijn.
Overpeinzing
Vandaar dat Chix-ac nu 'nadenkt' over
het snode plan van zijn gezworen vij
and Giscard. Dat pieces van overpein
zing zal enige tijd gaan vergen, zo
woi'dt in Pai'ijs gevreesd, want het is
niet Chiracs bedoeling volgende
maand al een referendum over de
grondwetswijziging uit te schrijven.
D aai-mee zou hij een roep ontketenen
om voor 2002 af te treden.
Het komende half jaar kan er geen
sprake zijn van een referendum, zo gaat
de redenering, omdat president en re
gering te druk zijn met Europa (waar
van ze dan het voox-zittex-schap bekle
den). En begin 2001 gaat evenmin van
wege de plaatselijke verkiezingen. Dat
betekent dat de Vijfde Republiek waar
schijnlijk in het najaar van 2001 ten
grave wordt gedragen, slechts een half
jaar voor de presidentsverkiezingen.
Grootste voordeel van de kortere
ambtsperiode zou zijn dat die samen
valt met de zittingsduur van het parle
ment. En omdat president en parle
ment tegelijk gekozen zullen worden,
daalt de kans dat zij van een verschil
lende kleur zijn.
Maar de ironie wil dat de macht van een
president veel groter is als hij regeert
met een gelijkgezind parlement. Chi
rac zelf weet daarover mee te vertellen.
Toen hij in 1974 premier werd, wees de
president (ene Giscard d'Estaing) ge
woon de ministers aan, hoewel dat vol
gens de grondwet nu juist een van de
weinige voorrechten van de premier is.
GPD
WASHINGTON - De burgemeester van New York, Rudolph
Giuliani, geeft zijn race om een Senaatszetel op. Hij zou het in
november opnemen tegen Hillary Rodham Clinton, die na
mens de Democraten kandideert. Een directe reden voor het
besluit van de Republikein is niet gegeven. Giuliani kampte
met zijn gezondheid en scheidde onlangs van zijn vrouw.
De 55-jarige Giuliani kondigde begin deze maand aan nazes-
tien jaar van zijn vrouw Donna Hanover, een actrice, te schei
den. De streng katholieke bux-gemeester ging vxeemd met een
verpleegkundige. Eind apiil maakte hij bekend aan prostaat
kanker te lijden. Toen zei hij al dat politiek nu voor hem op de
'tweede en misschien wel dei-de of vierde plaats komt'.
Door het opstappen van Giuliani maakt Clinton een goede
kans senator voor de staat New York te worden. ANP
WASHINGTON - Verscheidene software-instellingen meld
den gisteren dat er opnieuw een nieuwe variant van het com
putervirus 'I love you' is opgedoken. De variant is nog schade
lijker. De nieuwe variant heet VBS.NewLove.A en bestaat uit
een e-mailbericht met uitsluitend als naam FWHet heeft een
zogenoemde attachment met de letters .vbs aan het einde. Het
virus is veel destructiever dan de I love you-vaxiant doordat
het onherkenbaar is. Het neemt een min of meer bekende
naam aan en vernietigt het besturingssysteem Windows. ANP
BOEKAREST - Interpol heeft een internationaal arrestatie
bevel uitgevaardigd tegen Victor Stanculescu, oud-handlan
ger van de Roemeense ex-dictator Ceausescu. Stanculescu is
bij verstek veroordeeld voor zijn aandeel in het neerslaan van
de opstand in Timisoai'a, in december 19 8 9De Roemeense ra
dio meldde gisteren dat de oud-generaal zich ophoudt in En
geland, waar hij voor een wapenfircna zou werken.
Stanculescu kreeg onlangs vijftien jaar celstraf voor zijn aan
deel in het bloedbad. Bij de straatgevechten tussen de bevol
king en militairen en eenheden van de geheime dienst Securi-
tate vielen 72 doden en 296 gewonden. DPA/ANP
SANTA FE - De grote bosbrand die het nucleaire onderzoeks-
centi'um Los Alamos in de Verenigde Staten in de as dxeigde te
leggen, is een gevolg geweest van een reeks menselijke fouten.
Volgens het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Zaken
hebben de brandweer en bosarbeiders verkeerd gehandeld.
Het vuur ontstond twee weken geleden toen de autoriteiten in
een nationaal park in de staat New Mexico stukken grond
wilden platbranden. Ze wilden op die manier de dreiging van
een bosbrand juist tegengaan. Maar door een sterke wind en
grote di'oogte ging het mis en greep het vuur snel om zich heen.
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken is onvoldoen
de stilgestaan bij de risico's die het droge weer met zich mee
bracht. ANP
NANKING - Vier Chinese boeren zijn gisteren vei-oordeeld
voor moord op een Duits gezin in de stad Nanking. Wat de
straf precies zal zijn, is nog niet duidelijk. De boeren moeten
rekening houden met de doodstraf s
De boeien staken vorige maand de vijftigjarige Duitser Jür-
gen Pfrang,zijn vrouw (39) en hun twee kinderen van veertien
en twaalf in hun huis dood. De boeren wilden inbieken bij de
familie, maar ze werden betrapt door de Duitse man. Daarop
volgde de steekpartij.
Het Duitse gezin woonde vanaf 1997 in een rijke buurt in
Nanking. De man was plaatsvervangend bedrijfsleider bij
een Chinees-Duits busbedrijf. ANP/DPA/RTR
van onze redactie buitenland
BRUSSEL - De burgemeesters
in België worden vanaf 2006
rechtstreeks gekozen. De rege
ring-Verhofstadt is het daar gis
teren over eens geworden. Een
andere afspraak is de invoering
van een kiesdrempel, van moge
lijk vijf procent, bij de gemeen
teraadsverkiezingen om ver
snippering van het politieke
krachtenveld te vermijden.
De burgemeesters zullen, naar
Frans en Italiaans voorbeeld, in
twee rondes worden gekozen. In
de eerste ronde kunnen alle par
tijen een kandidaat naar voren
schuiven. In de tweede ronde
treden de sterkste kandidaten
tegen elkaar in het strijdperk.
De paars-groene regering die in
juli één jaar in het zadel zit,
heeft politieke vernieuwing
hoog in het vaandel staan. Vanaf
volgend jaar moeten bij alle ver
kiezingen evenveel vrouwen als
mannen op de lijsten staan.
Vrouwelijke kandidaten moe
ten echter een reële kans krij
gen. Tot 2005 moet er ten minste
eenvrouw onder de eerste drie
kandidaten zijn. Daarna moe
ten de eerste twee kandidaten
van verschillend geslacht zijn.
Verhofstadt is niet bang dat Fi-
lip Dewinter, boegbeeld van het
extreemrechtse Vlaams Blok,
via veikiezingen in Antwerpen
burgemeester kan worden. De
stad is het bolwerk van Dewin
ter en zijn partij. „Ik heb niet de
indruk dat hij vijftig procent
van de Antwerpenaren gelukkig
maakt", stelde de premier
De gemeenteraadsverkiezingen
zijn in oktober. Volgens recente
peilingen zou het Blok uitko
men op 28 procent. ANP
van onze redactie buitenland
SUVA - Zeven gewapende man
nen hebben gisteren in Fiji een
staatsgreep gepleegd door pre
mier Mahendra Chaudhry en
diens kabinet in het parlement
te gijzelen. In het parlementsge
bouw zijn zeker twee schoten
gelost, maar niemand raakte ge
wond.
De staatsgreep werd geleid door
de zakenman George Speight,
de zoon van een parlementslid
van de oppositie. Hij verklaarde
de macht te hebben gegrepen
namens de inheemse bevolking.
„We hebben de grondwet inge
trokken", zei hij. Speight be
noemde het parlementslid Ratu
Timoci Silatolu als interimpre
mier.
Chaudhiy was de eerste premier
van Fiji van Indiase afkomst.
Ook zijn kabinet bestond tot on
genoegen van een deel van de
i nheemse bevolking in meerder
heid uit mensen die oorspronke
lijk uit India komen. De bevol
king van Fiji bestaat voor 44
procent uit Indiërs en voor 51
procent uit Fijiërs. De rest is van
Europese of Chinese afkomst.
Gisteren aan het eind van de dag
zei Speight de steun te hebben
van alle partijen van inheemse
Fijiërs en van het leger.
Groepen j ongeren trokken na de
staatsgreep plunderend door
het centrum van de hoofdstad
Suva. Tientallen winkels wer-
denin brand gestoken, vooral
van Indiase Fijiërs. Voor het
parlement verzamelde zich in
de loop van de dag vijfduizend
mensen, die Speight luidkeels
hun steun betuigden.
De politie stelde aan het eind
van de dag een uitgaansverbod
in en zo'n driehonderd militai
ren verspreidden zich over de
stad om eigendommen van bur
gers te beschermen. Niets wees
erop dat de militairen zouden
proberen de gijzeling in het par
lement te beëindigen. Speight
zei dat Chaudhry en de rest van
de gegijzelden niets zou worden
aangedaan..
De president van Fiji, Ratu Sir
Kamisese Mara, heeft de nood
toestand uitgeroepen, op grond
waarvan hij het bevel over het
leger op zich kan nemen. Hij
riep de gijzelnemers op het ka
binet vrij te laten en vroeg leger
en politie het wettige gezag te
herstellen.
Het was gisteren precies een
jaar geleden dat Chaudhiy tot
premier werd gekozen. De span
ningen tussen de inheemse en
Indiase Fijiërs is de laatste
maanden opgelopen. Chaudhry
is ervan beschuldigd de Indiase
Fijiërs te bevoordelen.
Fiji is een eilandengroep in de
Grote Oceaan met 813.000 in
woners. AP
