Zeven miljoen na morsen koffie
PZC
varia
Amerikaanse claimcultuur kan veranderen na de verkiezingen
Indianen in Brazilië
zoeken identiteit
Heer Bommel en Bombom de Geweldige
puzzel
recept
het weer
O
'Maman de France'
zaterdag 20 mei 2000
Wat doe je als je in een Ameri
kaans restaurant een kop gloei
end hete koffie over je eigen heen
heen kiepertJe klaagt onmid
dellijk de directie van het res
taurant aan en eist via je advo
caat een schadevergoeding van
enkele miljoenen dollars. De
kans op een succesvolle claim is
klein, maar zeker niet ondenk
baar. Het praktijkvoorbeeld ligt
er al. Is de Amerikaanse recht
spraak op hol geslagen
door John Wanders
De nabestaanden van de vier
jaar geleden in Miami ver
moorde Nederlandse toerist
Tosca Dieperink hebben recht
op een schadevergoeding van
5,2 miljoen dollar (12,8 miljoen
gulden), oordeelde vorige week
een jury in Miami. Wie moet dat
betalen? De moordenaars? Nee,
het autoverhuurbedrijf Alamo
Rent-A-Car. De jury acht Ala
mo voor honderd procent ver
antwoordelijk voor de tragedie.
Het bedrijf had het echtpaar
Dieperink bij de overhandiging
van de autosleutels moeten
waarschuwen voor de crimina
liteit in bepaalde delen van Mia
mi, meent de jury. Zoals in de
wijk Liberty City, vijftien stra-
tenblokken ten noorden van de
snelweg die het mondaine Mia
mi Beach verbindt met de inter
nationale luchthaven van Mia
mi. Het Nederlandse echtpaar
raakte in dit deel van de stad
verdwaald, stopte de huurauto
bij een benzinestation om de
weg te vragen en werd er over
vallen. Tosca Dieperink, moe
der van drie kinderen, vond er
een gewelddadige dood.
Waar eindigt de verantwoorde
lijkheid van de reisorganisatie,
of de autoverhuurder en begint
die van de toerist? Die vraag zal
centraal staan in de beroeps
zaak die Alamo heeft aangekon
digd. Het is onredelijk om van
Alamo en andere bedrijven in de
reiswereld te verlangen dat zij
alle risicowijken in de VS expli
ciet uittekenen voor hun klan
ten, meent het autoverhuurbe-
drijf.
Op jacht
'Ik zie je in de rechtbank', is in
de VS een vertrouwde slogan.
Het land telt meer juristen (bij
na één miljoen) dan verpleeg
sters. Onder het motto no-cure-
no-pay gaan velen van hen
graag voor hun cliënten op j acht
naar een fikse schadevergoe
ding wegens nalatigheid. Bij
een toegekende claim pikken ze
daarvan conform de afspraak
dertig tot vijftig procent in.
De uitspraak in de zaak-Diepe-
rink staat dan ook niet op zich
zelf. Zo werd het bedrijf
McDonald's zes jaar geleden
veroordeeld tot betaling van 2,9
miljoen dollar (7,1 miljoen gul
den) aan een 81-jarige klant die
derdegraads brandwonden had
opgelopen nadat zij gloeiend
hete koffie had gemorst op haar
eigen been.
Verkeerd beeld
Op deze manier ontstaat een
verkeerd beeld van het Ameri
kaanse rechtssysteem, waar
schuwen belangenorganisaties
van consumenten. De 'punitive
damages' - die de hoogste scha
devergoedingen voortbrengen -
beogen grove nalatigheid en/of
kwade opzet te bestraffen. Hun
aantal is de afgelopen tien jaar
flink toegenomen. Toch komt
het in 95 van de honderd 'claim
zaken' niet zo ver. Maar de naar
verhouding geringe hoeveel
heid mega claims die wordt toe
gekend, staat garant voor veel
publiciteit. Vrijwel altijd wor
den dergelijke schadevergoe
dingen later in aanzienlijke ma
te omlaag bijgesteld door de
behandelende rechters. Maar
voor die bijstelling tonen de me
dia niet of nauwelijks interesse.
Wat klopt er dan van het beeld
dat de Amerikaanse recht
spraak op hol geslagen is? Te
genover het verhaal van de con
sumentenorganisaties staat het
betoog van het bedrijfsleven.
Dat hamert al jaren op de nood
zaak tot hervorming van het
rechtssysteem. Volgens de on
dernemers is het systeem volko
men doorgedraaid. Elke absur
de schadevergoeding dient
daartoe als bewijsvoering. En
zoals de consumentenorganisa
ties doorgaans kunnen rekenen
op de steun van de Democraten,
zo mag het bedrijfsleven reke
nen op de steun van de Republi
keinen.
De procesvoering in de VS is
veel te duur geworden, betogen
deze. Het bedrijfsleven geeft
jaarlijks noodgedwongen tien
tallen miljarden dollars uit aan
juridische ondersteuning en aan
veelal hoge premies voor aan
sprakelijkheidsverzekeringen.
Onvrede
Daarbij komt dat juryleden zich
in toenemende mate ontpoppen
als vertolkers van maatschap
pelijke onvrede. Weigert het
Congres een eind te maken aan
wat in de ogen van veel Ameri
kanen onrecht is, dan trachten
juryleden de rol van de wetgever
over te nemen.
Zo werden Amerika's grootste
tabaksfirma's Philip Morris en
Reynolds Tobacco dit voorjaar
veroordeeld tot het betalen van
een schadevergoeding van 21,7
miljoen dollar (53 miljoen gul
den) aan een doodzieke, veertig
jarige kankerpatiënte en haar
echtgenoot. De verdediging
wees de jury met klem op het feit
dat de vrouw in 1972 haar eerste
sigaret opstak en daarom had
kunnen weten welke risico's zij
nam. Ook in die tijd stond al op
elk pakje sigaretten de waar
schuwing dat roken schadelijk
is voor de gezondheid. De jury
bleek niet gevoelig voor het ar
gument.
Een maand later gaf een juiy in
Oregon Philip Morris opdracht
tachtig miljoen dollar over te
boeken op de bankrekening van
een slachtoffer van longkanker
die drie pakjes Marlboro per
Topmannen van Amerikaanse tabaksindustrieën als Philip Morris en US Tobacco lobbyden in januari vorig jaar in Washington bij het
Congres voor bescherming tegen schadeclaims tegen mensen met gezondheidsklachten door roken. In ruil beloofden de tabaksgiganten de
komende 25 jaar 650 miljard gulden uit te trekken om geschillen met rokers in de minne te schikken. foto Jessica Persson/EPA
door Sal Stam
Steeds meer indianen in
Brazilië willen terug
naar de gebieden waar ze
oorspronkelijk vandaan ko
men. De belangstelling voor
de eigen wortels neemt toe.
Ze hebben de ontdekking
van Brazilië, vijfhonderd
jaar geleden, aangegrepen
om hun positie breder onder
de aandacht te brengen.
,,Je kunt een dynamiek
waarnemen bij de indianen
die op zoek zijn naar hun
identiteit en hun land. Steeds
meer mensen willen erkend
worden als volk en Brazilië
begint de inheemse volken
serieuzer te nemen", stelt
Lucio Flores, indiaan van het
Terena-volk. Hij is lid van
een delegatie die momenteel
een bezoek brengt aan enkele
Europese landen en aan
dacht vraagt voor de zwakke
positie van de indianen in
zijn land. Deze week bracht
de delegatie een bezoek aan
Nederlandse parlementari
ërs en ook lichtte ze haar
standpunten toe op het mi
nisterie van Buitenlandse
Zaken in Den Haag.
De drie delegatieleden stel
len dat de zoektocht naar
hun eigen identiteit met na
me waarneembaar is in het
noordoosten van het land,
waar indianen zich in het da
gelijks leven nauwelijks on
derscheiden van de 'latere'
bewoners.
Zelfmoord
Flores weet uit ervaring hoe
diep onwetendheid over de
eigen afkomst er in kan hak
ken. In zijn eigen omgeving
komt zelfmoord onder jonge
ren veel voor. ,,Ze zijn slacht
offer van een opeenstapeling
van problemen waar ze niet
meer uit komen. Ze wonen in
een veel te klein gebied,
dichtbij de stad waar ze ziek
tes oplopen en aan drank ver
slaafd raken. Cultureel zit
ten ze in de knoop omdat ze in
feite zijn grootgebracht met
twee religies: hun eigen tra
ditionele geloof en het chris
tendom." Flores verklaart de
hernieuwde belangstelling
voor de eigen afkomst onder
meer uit het feit dat steeds
meer indianenvolken zich de
afgelopen jaren zijn gaan or
ganiseren.
De Braziliaanse regering be
sloot al in 1973 dat elf pro
cent van het grondgebied in
aanmerking komt voor te
ruggave aan de inheems be
volking. Maar die teruggave
is een zaak van de lange adem
geworden. Nog steeds wach
ten honderden gebieden op
'afbakening', zoals de terug
gave officieel heet. De proce
dure is ingewikkeld en kan
eindeloos worden gerekt, al
lerlei rechterlijke uitspraken
ten spijt. Grootgrondbezit
ters en politici zijn vaak de
zelfde persoon en veel haast
om de zaak op te lossen is er
dus niet. Veel indianen wor
den met intimidatie en ge
weld onder druk gezet om
hun acties te beëindigen.
Wat de delegatie betreft moet
2000 een periode van her
nieuwde belangstelling voor
de inheemse volkeren inlui
den. De indianendelegatie
kwam naar Nederland in het
kader van de campagne 'De
andere 500 jaar', waarmee
wordt stilgestaan bij de don
kere kanten van vijfhonderd
jaar kolonisatie en straffe
loosheid van geweld en on
recht tegen de oorspronkelij
ke bewoners van Brazilië.
Conferentie
De indianen probeerden eer
der dit jaar hun streven
kracht bij te zetten met een
conferentie die samenviel
met de viering van vijfhon
derd jaar Brazilië. Daarop
stelden ze een lijst op met ei
sen om hun positie te verbe
teren. Ze stellen onder meer
dat de erkenning van leefge
bieden van indianen nog
voor het eind van dit jaar
rond moet zijn en dat de ge
bieden die te klein zijn (en
dat zijn er nogal wat) worden
uitgebreid. Verder dringen ze
er op aan dat gedwongen ste
rilisatie van vrouwen wordt
stopgezet.
Nailton Pataxó, leider van de
Pataxó Ha-ha-Hae-india-
nen en ook lid van de delega
tie, geeft toe dat de deadline
van eind dit jaar tamelijk
ambitieus is.Mocht er tegen
die tijd geen schot in de zaak
zitten, dan gaat de strijd on
verminderd door. Het is haal
baar, want de regering kan
als ze wil decreten uitvaardi
gen. Eenvoudig zal het niet
zijn, want de grootgrondbe
zitters hebben veel politieke
invloed. Maar als het niet
lukt doen we het zelf en zal
heel wat bloed vloeien. Ik ga
door totdat ze me overhoop
schieten." ANP
„Die pral wil ik wel hebben", zei heer Ollie, terwijl zijn vervallen ge
laat opleefde. „Kracht is juist wat ik in mijn toestand nodig heb."
„Goed", zei het ventje, „dat kan. Ik heb er meer. Maar hij is onveilig-
vol; ik mag hem beter niet aan laagvlakkers geven." „Ik ben geen
laagvlakker!" riep heer Bommel, die op handen en voeten nader
kroop. „Ik ben een heer van stand!„Ken ik niet", hernam het man
netje. „Maar goed. Hier. Hang hem om je hals. En nu sterk luisteren
Er zitten drie knoppen aangemaakt. Eerste knop is omgedraaid en
daardoor werkt pral. Als je tweede knop omdraait, wordt werking
Horizontaal
1. Haarkaartom watte vangen (6);4.Toon zwierdoorverplaatsing! (8
6. Dat dier heeft een eitje nodig om te rollen (3); 7. Oorhanger gevuld
met lucht (3); 9. Lomp besluit van de reiniging (7); 11Niets te zien voor
het raam (5).
Verticaal
1Het geld is op als hij scheef hangt (4); 2. Taps toelopende dranklucht
(5); 3. Deze dakbedekking is niet voor een kraan (4); 5. Plotseling blij
ken de seinen verward te zijn (6); 6. Franse schroef in het water (3); 8.
Het laatste woord van een dominee (4); 10. Wordt opgezweept om het
te betalen (3).
Oplossing vrijdag
zoonvader
idoolaida
tergennek
togacrank
inocharge
nadatmeer
glirapmini
zoneregen
wedrenenk
egaalsnit
eenpaneel
ditoaorta
snertrasp
Hans Belterman
Zeeland: Opklaringen
dag placht te roken. De hoogte
van het bedrag werd ingegeven
door woede over het feit dat de
tabaksindustrie de natie jaren
achtereen heeft voorgelogen
over het verslavende effect van
sigaretten.
V erkeersongeluk
Een juiy in Californië veroor
deelde autofabrikant General
Motors (GM) vorig jaar tot het
betalen van 4,8 miljard dollar
(bijna twaalf miljard gulden)
aan de overlevenden van een
ernstig verkeersongeluk. De
jury kwam tot dit astronomi
sche bedrag uit woede over
GM's duistere handelwijze in
zake de Chevrolet Malibu.
De onderneming wist dat de
brandstoftank van dit model
reeds bij een lichte aanrijding
kon ontploffen. Ze besloot niet
temin af te zien van de noodza
kelijke aanpassing, die werd be
groot op 8,59 dollar per auto. De
rekenmeesters van GM oordeel
den, blijkens een intern rapport,
dat het bedrijf goedkoper uit
was met het betalen van schade
vergoedingen aan potentiële
slachtoffers dan met de kleine
aanpassing van alle geprodu
ceerde Malibu's.
Onder aanvoering van de US
Chamber of Commerce (Kamer
van Koophandel) oefent het be
drijfsleven toenemende druk uit
op de politiek om plafonds aan
te brengen die buitensporig ho
ge schadevergoedingen goed
deels onmogelijk moeten ma
ken. De machtige zakenlobby
draait in dit verkiezingsjaar op
volle toeren, zowel op federaal
niveau als op het niveau van de
staten. In Texas vond het be
drijfsleven haar belangrijkste
bondgenoot in de persoon van
gouverneur George W. Bush, de
huidige presidentskandidaat
van de Republikeinse partij
Dupe
Wordt Bush in november tot op
volger van president Clinton ge
kozen en behouden de Republi
keinen hun meerderheid in het
Congres, dan zal het snel afgelo
pen zijn met de extreem hoge
schadevergoedingen, zo ver
wacht het bedrijfsleven. Al was
het maar omdat Bush als presi
dent iets terug zal moeten doen
voor de talrijke ondernemers
die zijn verkiezingscampagne
financieren. GPD
Vooruitzichten
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
weer
max.
14°
15°
15°
15°
min.
9°
9°
9°
10°
wind
ZW 4
W 4
ZW 4
ZW 4
Zon
'onder21.37
zondag
op 5.44
Maan
zaterdag
onder7.12
zondag
op-.--
Nautisch bericht
Matige noordwestenwind, 4 Bft, in de middag afnemend en
krimpend naar west, 3 Beaufort. Goed zicht. De temperatuur van
het kustwater bedraagt 13 graden. De kans op misten onweer is
nihil.
Toonder Studio's
sterker - en dat kan je niet maken." „Wat gebeurt er dan?" vroeg
heer Bommel met een eigenaardige zenuwtrek.„Dan slaat de ont in
je samenhoud!" verklaarde de dwerg ernstig. „Nooit doen, Bom
bom! NooitHet zou je vol sterke spijt makenDeze waarschuwing
kon heer Ollie eigenlijk niet zo veel schelen, want op het moment dat
hij het apparaatje aanvatte, voelde hij nieuwe levenskracht door de
aderen stromen. Hij stond dan ook glunderend op om de ander op
gepaste wijze te bedanken. Dit hoefde echter al niet meer; de dwerg
was met een sprong in zijn kratertje verdwenen.
Waterstanden
ZATERDAG
Hoog water
aag water
20 MEI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
04.07
230 16.29
220
10.36
199 22.52
204
Terneuzen
04.26
257 16.47
248
10.58
208 23.15
212
Bath
05.26
298 17.46
289
12.02
227
Roompot Buiten
03.56
173 16.16
164
10.26
143 22.46
150
Zierikzee
05.55
165 18.05
155
11.45
143
Stellendam Buiten
04.19
165 16.38
154
10.46
085
Wemeldinge
05.50
188 18.10
179
11.55
158
Krammersl. West
06.16
172 18.25
165
11.42
147
Hansweert
04.57
265 17.18
257
11.26
222 23.40
228
ZONDAG
Hoog water
Laag water
21 MEI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
04.45
224 17.05
209
11.09
188 23.26
197
Terneuzen
05.05
252 17.26
237
11.32
197 23.52
206
Bath
06.03
294 18.21
278
00.20
234 12.35
219
Roompot Buiten
04.32
170 16.56
155
11.06
134 23.36
147
Zierikzee
06.25
162 18.35
149
00.05
154 12.25
137
Stellendam Buiten
04.52
162 17.15
145
01.26
095 13.41
080
Wemeldinge
06.30
184 18.40
171
00.10
168 12.30
152
Krammersl. West
06.52
171 18.24
160
00.06
157 12.15
141
Hansweert
05.32
262 17.52
248
11.55
213 -----
MAANDAG
Hoog water
aag water
22 MEI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
05.18
213 17.38
196
11.35
174
Terneuzen
05.38
240 17.57
223
12.06
182
Bath
06.37
281 18.56
260
00.52
228 13.05
205
Roompot Buiten
05.11
161 17.25
144
11.35
124 23.54
143
Zierikzee
06.55
155 19.05
140
00.40
155 12.55
131
Stellendam Buiten
05.32
156 17.47
135
01.55
097 14.17
074
Wemeldinge
07.00
177 19.10
162
00.45
167 13.00
145
Krammersl. West
06.54
165 19.06
154
00.39
158 12.56
133
Hansweert
06.08
251 18.28
234
00.13
222 12.26
198
Europa: Koude zee
Ze bestaat niet en heeft ook nooit bestaan. Ze duikt
echter wel met een zekere regelmaat op in de kook
boeken die ik in de loop van de jaren heb samenge
steld. 'Maman de France' staat onder andere voor
Franse degelijkheid in de keuken. Datgeldt voorde be
reiding van jong konijn met mosterd en tijm in het bij
zonder.
Hoofdgerecht voor 2 a 3 personen:
1 jong tam konijn, in stukken verdeeld; 3 eetl. fijne
Franse mosterd; 2 theel. fijngesneden verse tijm
blaadjes; 2 theel. bloem, gezeefd; zout; witte peper
uit de molen; 60 gram boter; 2 dl droge witte wijn; 1
laurierblad; 4 a 5 eetl. slagroom of crème fraiche; 4
takjes verse tijm.
Meng in een kommetje 2 eetlepels mosterd met 1,5
theelepel tijmblaadjes, bloem, zouten peper. Maak de
stukken konijn droog met keukenpapier. Wrijf ze in
met het mosterdmengsel en laat ze een uurtje liggen.
Verhit een braadpan en laat de boter er heet in wor
den. Wacht tot het schuim grotendeels is weggetrok
ken. Bak de stukken snel aan alle kanten lichtbruin.
Neem destukken even uit de pan. Verwijderde bakbo
ter. Blus de pan met de wijn en roer de aanzetsels van
de bodem van de pan los. Voeg 2 deciliter watertoe en
wacht tot alles opnieuw aan de kook is gekomen.
Leg de stukken in de pan terug en schik het laurierblad
er tussen. Laat alles, met het deksel op de pan, 50 mi
nuten zachtjes stoven. Neem de stukken uit de pan en
houd ze warm. Laat het stoofvocht zo lang koken tot
door het indampen niet veel meer dan de helft van de
oorspronkelijke hoeveelheid is overgebleven. Roer 1
eetlepel mosterd door het residu en voeg naar smaak
wat zout en peper toe. Schenk de saus door een zeefje
in een pannetje. Roer de slagroom en de rest van de
tijmblaadjes er door. Laat de saus dan nog 2 a 3 minu
ten zachtjes koken.
Presentatie: verdeel de stukken konijn over voorver
warmde borden. Schep de saus over de stukken. Schik
tijmtakjes als garnering er bij.
Tip: geef er haricots verts en gegratineerde aardap
pelpuree bij.
1010 1, W/- O
VERWACHTING VÖOR ZATERDAGMIDDAG 20 MEI 2000
In het voorjaar verkeren de zeeën en oceanen nog lang in winter-
stemming. Het zeewater reageert namelijk maar traag op de toene
mende zonnewarmte. Als gevolg ontstaat er een contrast met het
snel opwarmende continent. Deze week hebben we dat aan den lijve
ondervonden. Na de afsluiting van een warme tot zeer warme perio
de, is er in grote delen van Europa een frisse westelijke stroming in
gang gezet. Gisteren was het op veel plekken dan ook ronduit kil. Ko
mende dagen lijkt daar nog geen verandering in te komen. Vandaag
stijgt het kwik in de lage landen naar ongeveer 14 graden. Dit is zo'n 4
graden te koud voor de tijd van het jaar. Met maxima rond 13 graden
is het op de Britse eilanden niet veel beter. Bovendien overheersen er
de wolkenvelden en valt er met name in Ierland en Wales regen. Op
Frans grondgebied blijft het vrijwel overal droog en wordt wel de 20
graden gehaald. Met middagtemperaturen van circa 15 graden in
Bretagne, stijgt het kwik in de Provence en Cöte d'Azur naar een aan
gename 22 graden. In de landen rondom de Middellandse Zee heeft
de zomer een vaste voet aan wal gekregen. In het binnenland van
Spanje en Portugal en in Griekenland liggen de maxima ruim boven
de 25 graden. Daarbij is veel ruimte voor de zon. Italië moet het met
iets lagere temperaturen doen maar ook daar domineert de zon.
Na de talrijke buien van gisteren Door: Hans Kleingeld
wordt het vandaag geleidelijk rusti
ger in Zeeland. De weersverbetering is van korte duur want ko
mende nacht neemt de bewolking al weer toe op de nadering van
nieuwe buien vanaf de Noordzee. Begin volgende week is het tijde
lijk droger, maar later wordt het wisselvalliger. Het veranderlijke
weer wordt veroorzaakt door oceaandepressies die hun pijlen
voortdurend richten op ons land. Vanochtend vallen er nog een
paar buitjes maar in de middag wordt het droog in de provincie. Er
zijn zonnige perioden die afgewisseld worden door vriendelijke
stapelwolken. Het kwik loopt op tot omstreeks 14 graden. De wind
is vanochtend nog matig uit het noordwesten, 4 Bft, maar neemt
vanmiddag verder af op nadering van een zwak hogedrukgebied.
Komende nacht zijn er aanvankelijk opklaringen en is het droog.
Later krijgt bewolking de overhand op nadering van een buien
front. Het kwik daalt naar circa 9 graden en er staat een zwakke zui
delijke wind. Morgen staan
er een aantal buien op het
programma. Tijdens een
zwaardere bui is er kans op
hagel of een onweersklap. Bij
een enkele opklaring loopt
het kwik nog tot 14 graden
op. Rustiger en droger weer
is weggelegd voor het begin
van de nieuwe week. Maan
dag en dinsdag verlopen
droog. Er zijn zonnige perio
den en het kwik loopt op tot
circa 17 graden. Later in de
week nemen depressies het
heft weer in handen en vallen
eropnieuw buien. De aange
voerde lucht is vrij zacht
waardoor het kwik overdag
op hetzelfde niveau blijft. zatwdagm'iddaq'^ mei
r'- - 'T. "x-x :Ï:K
xvxx:.