Klussen aan de Zeelandbrug Opknapbeurt van bijna 30 miljoen in deze bijlage reportage 9 zaterdag 20 mei 2000 De Zeelandbrug. Ooit de langste brug van Europa, vijf kilometer in totaal. Een gedurfd project, bedacht en uitgevoerd in de jaren zestig. Al bijna vijfendertig jaar lang rijden dagelijks honderden mensen erover naar hun werk, talloze toeristen passeren haar om te island hoppen langs de Zeeuwse kust. De brug diende als decor voor films, beleefde tragische momenten en was zelfs getuige van een moord. Deze reus, bewonderd maar ook gevreesd, wordt dit jaar flink onder handen genomen. Een bijzondere klus voor de ruim zestig mannen die iedere dag hun werk doen op zo'n vijftien meter boven de Oosterschelde, tussen voorbijrazende auto's aan de ene en een kolkende afgrond aan de andere kant. Hij geeft een liefkozend klopje op de blauwe constructie die over een af stand van zo'n tien meter langs de rand van de brug staat opgesteld. Daarin is be ton gestort, dat twee dagen de tijd krijgt om te drogen. Daarna wordt de bekisting weer een paar meter opgeschoven, om uit eindelijk de hele brug te voorzien van een nieuwe, betonnen reling. „Dit is echt een bekisting om je vingers bij af te likken." C.H. Steur is projectingenieur Kunstwer ken bij de provincie Zeeland. „Dat klinkt wel heel artistiek, maar met kunstwerken worden kunstmatige verbindingen, zoals bruggen en sluizen bedoeld." Tot voor kort werd de Zeelandbrug aan de oostzijde afgeschermd door eenvoudige leuningen die misschien wel een zeker ge voel van veiligheid gaven, maar dat in het geheel niet waar konden maken. Inmid dels is het hekwerk voor het grootste ge deelte verwijderd, net als de betonnen stoeprand waarin het verankerd stond. De ranke reling moet plaats maken voor bonkige betonnen barriers, die zelfs een touringcar vol toeristen nog moet kunnen behoeden voor een diepe val. Angstzweet Over die nieuwe barriers is al veel gedis cussieerd. In het oorspronkelijke ontwerp versmalden ze de rijstroken met twintig procent. Terwijl sommige mensen nü al met het angstzweet in hun handen de brug oversteken. „Uit de protesten tegen de plannen bleek dat een verdere versmal ling maatschappelijk onaanvaardbaar was"herinnert Steur zich. Dus hebben de ontwerpers alles op alles gezet om ervoor te zorgen dat de manoeuvreerruimte be houden blijft, terwijl er toch een veiliger constructie ontstaat. De betonblokken moeten bestand zijn tegen een enorme kracht, maar tegelijkertijd flexibel ge noeg zijn om geen stukken van de brug af te breken als er tegenaan wordt gereden. Het bleek nog een hele toer om dat te reali seren. Een bijzondere verankering bleek de oplossing. Computersimulaties toon den aan dat de constructie nu een bus moet kunnen keren. Een belangrijk uit gangspunt. „Bij het bedenken van zo'n constructie heb je toch de persoonlijke ge volgen van een desastreus ongeval in je achterhoofd", legt Steur uit. Toch stuitten de nieuwe barriers aanvan kelijk op verzet van de gemeenten Noord- Beveland en Schouwen-Duiveland. Zij vonden dat de provincie een bouwver gunning .moest aanvragen, omdat het aangezicht yan de brug ingrijpende ver anderingen zou ondergaan. Een esthe tisch oordeel van de welstandscommissie zou op zijn plaats zijn, vond vooral de ge meente Schouwen-Duiveland. De pro vincie heeft echter steeds volgehouden dat het gaat om een normale, zij het gron dige onderhoudsbeurt aan de brug. Uit eindelijk stelde de commissie bezwaar en beroepsschriften de provincie in maart in het gelijk. De gemeenten haalden te elfder ure bakzeil: mopperend, maar zoals de Schouwse wethouder C.W. Veerhoek het omschreef: 'het algemeen belang die nend'. „Het is toch ook wel een beetje be trekkelijk", blikt Steur terug op het juri disch gevecht. „In feite gaat het maar om een betonnen muurtje van negentig centi meter hoog. Het verschil met de huidige reling is dat het silhouet wordt dichtge maakt en dat is alleen vanaf de dijk of een boot te zien. Maar of dat nou een goede re den is om een bouwvergunning te eisen, kun je je afvragen. Het is zinvol dat de be- zwarencommissie heeft vastgesteld dat voor dit soort zaken geen vergunning no dig is." Creatief Eind 1999 kwam de firma Van Driel Me chanica uit Waddinxveen met een plan op de proppen dat in een welstandscommis sie wellicht nog heel wat tongen zou heb ben losgemaakt. Volgens het bedrijf is het technisch heel goed mogelijk de brug te verbreden met twee rij vloeren aan weers zijden. Stremmingen tijdens werkzaam heden en files zouden daarmee tot het ver leden gaan behoren. Gedeputeerde Hennekeij bestempelde het plan vorig jaar als 'bijzonder creatief', maar het ketste af op de kosten. Twintig luxe stukjes regenpijp. Weliswaar flink vastgeschroefd, maar toch: regenpijpjes. „Dit is speciaal bedacht voor deze brug. Ómdat de paaltjes meegeven, zorgen ze ervoor dat de betonblokken geen stuk van de brug afscheuren bij een aanrijding." Steur zit erbij op zijn hurken en wijst ver voor zich uit. „In totaal komen er 27000 van deze paaltjes op de brug." Een eindje verder staan twee mannen aan de bekisting te sleutelen. Ze geven geen sjoege op de vraag of het speciaal is om de Zeelandbrug onder handen te nemen. Twee paar ogen in bruinverbrande ge zichten kijken niet begrijpend. „Ehm, sorry, we're Irish." Aannemer Heymans heeft zo'n 22 Ieren laten overkomen voor het werk op de brug. In totaal werken er momenteel ongeveer zestig mensen op de brug. „Vooral betontimmermannen zijn in Nederland nog maar moeilijk te krij gen", legt Steur uit. De twee Ieren vinden het wel een spannende klus. Bekistingen maken is hun dagelijks werk en ook het werken op grote hoogte is niks nieuws. „Dat is onze specialiteit. Maar het werk op zo'n brug heeft toch wel iets speciaals." Treintje Ook Steur, meer als denker dan als doener nauw betrokken bij het project, heeft het gevoel dat hij aan een uniek project werkt. „Het is natuurlijk een heel bijzon dere klus. Het geeft wel veel zorgen, maar het is ook leuk. Van tevoren hebben we ontzettend veel uitgedacht, maar hoe het in de praktijk zal gaan, moet dan nog blij - ken. Dat is spannend. Het mooie is: de aannemer heeft veel aandacht besteed aan de fasering van de werkzaamheden. Nu kun j e heel goed een 'treintj evan werk op de brug zien. Als je lukraak was begon nen, zou je iedere dag uren kwijt zijn om alles op te bouwen en af te breken. Nu ver loopt alles volgens planning. Dat geeft vertrouwen voor de weken waarin de brug helemaal dicht moet en er van aller lei werkzaamheden tegelijk moeten wor den uitgevoerd." Aanvankelijk zou de brug veertig dagen lang volledig gestremd worden. „Maar de aannemer zegt het in 22 dagen te kunnen. Daar is hij overigens nu wel aan gebon den", zegt Steur. In die 22 dagen, van 18 september tot en met 9 oktober, wordt de Zeelandbrug flink onderhanden geno men. De asfaltlaag wordt van de brug ge freesd en vervangen, en de rij-ijzers wor den op een andere manier vastgezet. Ook worden er nieuwe middenbarriers ge plaatst, die los op het asfalt komen te staan. Behalve de brug zelf, wordt ook het meubilair, zoals de slagbomen en de bor den vernieuwd. Tot slot krijgen ook de toeleidende wegen nieuw asfalt. Bovenop de brug staat een stevig briesje, terwijl het beneden wel windstil leek te zijn. Het is een warme dag. „Maar hier is eigenlijk nooit echt te warm om te wer ken", lacht Steur. Wie later die middag een paar wegwerkers in de losgebroken onweersbui tegen de wind in ziet fietsen, begrijpt dat slecht weer een veel groter probleem moet zijn. Voor de veiligheid van de werkmannen op de brug geldt een bouwplaatsreglement, opgesteld door de aannemer. In dit regle ment wordt in hoofdlijnen beschreven waaraan een ieder zich moet houden die zich op de brug begeeft. Zo is het dragen van een helm en een fluoriserend hesje verplicht. „Op die manier haal je ook me teen de mensen eruit die niks op het werk hebben te zoeken", vertelt Steur. Risico's Daarnaast is van iedere activiteit op de brug een risicoanalyse gemaakt, zodat duidelijk is wanneer iemand aangelijnd moet werken. Dat geldt bijvoorbeeld voor de steigerbouwers, die aan de oostkant van de brug een steiger hebben opgehan gen. De veiligheidscoördinator van de aannemer organiseert wekelijks een tool- boxmeeting. Als er nieuwe ploegen van onderaannemers arriveren, krijgen die ook speciale veiligheidsinstructies. Op de werkstrook is heel veel materieel aanwe zig: vrachtwagens, betonmixers, bouw- kranen en ga zo maar door. „Dat brengt ri sico's met zich mee en die moeten zoveel mogelijk worden beperkt", aldus Steur. Niet alleen de werkzaamheden brengen mogelijke gevaren met zich mee. Ook de weggebruikers die dagelijks rakelings langs de werkstrook rijden, jagen de werkmannen nogal eens schrik aan. „Je schrikt je rot als er ineens een auto met ho ge snelheid voorbij komt razen." Op de brug geldt een maximumsnelheid van vijftig kilometer per uur, maar niet alle automiblisten zijn het daarmee eens. „Men vergeet al gauw dat het niet nor maal is dat er gewerkt wordt op de brug. De kans dat er onverwacht iets gebeurt, is er altijd. Bij een snelheid van vijftig kilo meter kan,iedereen tenminste veilig rij den en mogelijk tijdig anticiperen." On danks frequente politiecontroles wordt er constant te hard gereden. Ook fietsers trekken zich nog steeds niet al te veel aan van de gevaren op de brug. Ondanks een fietsverbod steken sommi gen nog gewoon op hun rijwiel de brug over. De provincie plaatste onlangs hek ken om dit te voorkomen, maar nog steeds worden er illegale tweewielers gesigna leerd. Op de rijbaan, maar soms ook sla- lommend over de werkstrook, waar op sommige plekken tijdelijk helemaal geen vangrail meer is. Steur: „Dat baart zorg. Het is ronduit gevaarlijk om daar langs te fietsen. Mensen lijken zich niet te realise ren welke risico's ze nemen." Margreet van den Broek tot dertig miljoen bovenop de begroting voor de huidige onderhoudswerkzaam heden bleek niet op te brengen, zeker niet na eerdere inschattingsfouten van de pro vincie. Zij becijferde aanvankelijk dat de huidige klus 14,4 miljoen gulden zou gaan kosten, maar dat blijkt uiteindelijk bijna het dubbele te zijn. Het plan van Van Driel is echter nog niet definitief in de prullen mand verdwenen. Mogelijk wordt het over zo'n vij ftien jaar, bij een volgende re novatie van de Zeelandbrug, alsnog uit gevoerd. Wie regelmatig over de brug rijdt, kan het verloop van de renovatiewerkzaamheden goed volgen. Begin april werd de leuning tussen het fietspad en de rijstroken ver wijderd. De gaten die daardoor in het as falt ontstonden, werden gerepareerd en er kwam een tij deli j ke vangrail op de brug te staan. Later is deze vangrail verplaatst naar de oostkant van de brug, zodat de auto's over het fietspad kunnen rijden. Op dit moment wordt de reling aan de oost zijde gesloopt en de wapening voor de nieuwe barriers opgebouwd. Daarvoor worden gaten in het beton geboord, waar fotografie Marijke Folkertsma in de ankers worden verlijmd. Vervolgens worden ijzeren korven geplaatst en kun nen de bekistingen worden gesteld, waar in het beton wordt gestort. Van dichtbij ziet de verankering van de barriers er op het eerste gezicht nogal kwetsbaaruit. De paaltjes waarmee de betonblokken aan het wegdek worden be vestigd, zijn het best te vergelijken met Het leven van walvisvriend Watson is een film waard Fotorubriek: kant noch wal Uit het lood geslagen na de klap van Enschede Exotische dieren hebben wettelijke bescherming nodig Delfzijl kan het verval niet keren Japanse Ainu-volk wordt met uitsterven bedreigd

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2000 | | pagina 29