Veel te moeilijk en nog saai ook
4
Schönberger bouwt
voort op Picasso
PZC
Ik buit mijn
talenten uit
Mooi is...anders bij G2A
Na het onthaasten
kwam het genieten
zeeland
16
Vaderlandse geschiedenis een puinzooi
antwoorden
Oefeningen in
weerbaarheid
Liever bloed
dan genen
1960
kunst cultuur
Middelburger exposeert schilderijen in eigen galerie
Anarchy geeft
afscheidsconcert
Open dac
zaterdag 20 mei 2000
llilllll IllllRilVillflIil -M.
door Henk Postma
Geschiedenis is een kwestie
van tijd. Vooral wanneer je
er examen in doet. Daar kwa
men ze vrijdag in het voortge
zet onderwijs weer eens achter.
Zowel bij vwo als havo kwa
men kandidaten ernstig in tijd
nood.
„Een puinzooi", dat was nog
het enige wat ze er van wisten
te maken. „Veel te veel stof,
veel te moeilijk, en ook nog
saai", mopperde vwo'erJohan-
neke Vleugel (17) van het Goese
Lyceum. Wat haar de das om
deed was de opdracht een inge
wikkeld betoog te schrijven
over de veranderingen in de
Nederlandse samenleving van
Vwo Biologie
1B; 3B; 4D; 5D; 6B; 11A; 12A; 16A;
17D; 19D; 20A; 21C; 22A; 24D; 25A;
27B; 30A; 31B; 33A; 34A; 39A; 42 D;
43 E; 44 C.
Havo/vhbo Biologie
1E; 4B; 6B; 8C; 23D; 24A; 25B; 27B;
29C; 30C; 31C; 32C; 33E; 36E; 39B;
46B; 47C; 49C.
Havo Biologie (nieuwe stijl)
1C; 3B; 6B; 17B; 18A; 19B; 21 E; 24E;
25D; 26A; 28B; 30D; 33C; 34C; 36C;
37C; 38C; 42B; 43C; 45C; 47D.
een eeuw geleden. „Ik had er zo
veel tijd voor nodig, dat ik een
aantal andere vragen moest la
ten schieten." De klachten in
het vwo kwamen vooral van
kandidaten die veel hadden ge
leerd. Feitenkennis had je niet
per se nodig om het examen
goed te maken. Had je genoeg
inzicht, dan kon je de antwoor
den zo uit de bijgevoegde tek
sten en illustraties halen. Ma-
rij e Munter (17) van de Prof.
Zeemanschool in Zierikzee
profiteerde daar dankbaar
van. Ze behoorde tot de catego
rie die het examen een makkie
vond. Nederland op het breuk
vlak van de negentiende en
twintigste eeuw. Daar ging het
grootste deel van het examen
over. De rest spitste zich toe op
de veranderingen in naoorlogs
Duitsland. „De val van de
muur enzo. Dat maakte het nog
een beetje interessant. Hebben
we tenminste zelf nog wat van
meegemaakt", oordeelde vwo-
scholier Marieke Sturm (17)
van de Christelijke Scholenge
meenschap Walcheren. „Maar
Nederland een eeuw geleden?
Al dat gedoe met die verzui
ling. Al die verschillende groe
peringen. Nauwelijks uit el
kaar te houden. En dan ook nog
al die details. Gaat veel te ver
voor mijMarieke was nog wel
op tijd klaar. „Maar vraag niet
hoe. Het was schrijven, schrij
ven en nog eens schrijven. Op
het laatste kon je gewoon niet
meer nadenken. En dan die
kramp in je vingers. Ik kan me
nauwelijks voorstellen dat m'n
handschrift nog te lézen is."
Werd van de vwo'ers vooral in
zicht gevraagd, de havo-kan
didaten moesten het vooral
hebben van feitenkennis. Wie
dat niet paraat had, ging on
herroepelijk de mist in. Frouke
Fraeijenhove (18) van de Ter-
neuzense school De Rede vond
het vies tegenvallen. „Er waren
vragen bij waar ik geen kant
mee uit kon. Dan verzon ik
maar wat." Dan was er nog die
opdracht om een in memoriam
te schrijven over de radicale
arbeidersvoorman Domela
Nieuwenhuis. En dat vanuit de
beleving van een Friese werk
man die gemengde gevoelens
koesterde jegens de man.
De furiën van den 'Vooruitgang'. Woeste vrouwen trekken met knallende zweep de kar van de
revolutie. Wanneer Wilhelmina Drucker als fakkeldraagster van de vrouwenemancipatie de
teugels in handen neemt, krijgen zelfs de socialistische voormannen het te kwaad. De spot
prent verscheen eind negentiende eeuw in het Geïllustreerd Zondagsblad voor Katholieken.
Deelnemers aan het havo-examen geschiedenis moesten uit de prent afleiden wat de rooms-
katholieken tegen de vrouwenemancipatie hadden, en wat de tekenaar de socialisten verweet.
Marieke Sturm
Ze schuwt het gevecht niet. Maar aanvallen ligt niet zo in haar
aard. Mengt Marieke Sturm zich in de strijd, dan is het altijd
als verdedigster. Dat was al zo toen ze voetbalde in het meiden
team van Veere. En dat blijft zo wanneer ze straks carrière maakt.
Want de 17-jarige vwo-scholiere uit Serooskerke wil de advoca
tuur in. Zodra ze haar diploma heeft gaat ze in Utrecht rechten
studeren. Zodat ze straks als ook als jurist het defensief in kan.
Liefst op internationaal niveau. Want Nederland, dat is zo klein -
daar kom je niet echt veel verder mee.
Ondertussen versterkt Marieke haar weerbaarheid. Om te waar
borgen dat ze, als het nodig is, haar mannetje staat, bekwaamt ze
zich in de verdedigingssport jiu jutsiu. Wat de examens betreft
heeft de leerlinge van de Christelijke Scholengemeenschap Wal
cheren geen reden zich druk te maken. Haar schoolcijfers schom
melen rond een d i kke zevenD us haalt ze alleen nog maar viertj es
dan slaagt ze nog. Eigenlijk heeft ze maar één zwak puntje. Dat is
wiskunde. Staat ze een zes voor. Maar hoe dat straks op het exa
men moet? Zou wel eens een ramp kunnen worden. Ze doet wis
kunde op b-niveau, zo op het oog niet de gemakkelijkste weg. Een
niveautje lager had ook gekund, maar dan krijg je met statistie
ken te maken. En daar kan ze volstrekt niet mee uit de voeten. Nee,
dan leert ze liever wat wiskundige formules uit het hoofd. Als ad
vocaat moet je nu eenmaal ook wel eens ingewikkelde berekenin
gen maken. En als je weet hoe je die kunt versimpelen, dan sterkt
je dat in het juridisch gevecht.
Peter Tanghe
Bloed kwam er vrijdag niet aan te pas. En dat vond Peter
Tanghe eigenlijk wel een beetj e jammer. Want dat had het bio
logie examen voor hem vast een beetje gemakkelijker gemaakt.
De 18-jarige havo-scholier van de Terneuzense school De Rede
aast op de laboratoriumschool in Etten-Leur. Hij wil zich daar
verdiepen in de medische chemie. Wat hem bijvoorbeeld bijzon
der interesseert, is wat je allemaal in bloed kunt vinden. Leuker
dan al dat gedoe over genen en erf elij ke ziekten. En j uist die waren
er in overvloed, op het papier van het havo-examen biologie.
„Vragen overplantencellen, cholera... Er waren momenten dat ik
dacht: waar hebben ze het over?" Een voldoende zal Peter uitein
delijk wel hebben gehaald. Maar hij had toch graag wat meer uit
het biologie-examen gehaald. Tenslotte is het, samen met schei
kunde, een vak waarmee hij straks verder gaat. Het vakover
schrijdend werkstuk, waarmee hij z'n toegangskaartje tot het
havo-examen nieuwe stijl verdiende, had niet voor niets de cais
sonziekte tot onderwerp, een biologisch-scheikundig euvel dat
duikers noodlottig kan worden wanneer ze onderhevig zijn aan
een te snelle wisseling van drukverschillen. Peter heeft wel meer
met water. Hij zwemt wel niet zo veel meer als vroeger - daar is ju
do voor in de plaats gekomen -, maar wel verdient hij een cent j e bi j
als badmeester in het zwembad Scheldorado. Met het examen zit
het verder wel goed. Op school schommelden z'n cijfers rond de
zeven, uitgezonderd twee dikke zessen. „Als het op het examen
blijft gaan zoals deze week, dan blijft het allemaal voldoende."
Christi de Reiger-Dalebout.
foto Lex de Meester
door Mieke van der Jagt
Ik heb altijd gedacht dat ik ie
mand anders was, dan ik wil
de worden. Maar nu, de laatste
jaren, ben ik blij met wie ik ben.
Misschien gek om te zeggen, als
je nog geen veertig bent, maar ik
ben tevreden. Een zeker min
derwaardigheidsgevoel, wat er
altijd geweest is, is verdwenen.
Het heeft geen invloed meer op
mijn leven. Ik doe wat ik doe en
ik vind het leuk."
Wie Christi de Reiger-Dalebout
uit Kloetinge ziet en hoort, kan
zich nauwelijks een minder
waardigheidsgevoel voorstel
len. Zelf weet ze wel waar het
vandaan komt. Ze heeft het be
redeneerd en ermee afgerekend.
„Ik ben geboren in een doodge
woon gezin als oudste van drie,
buiten Kloetinge aan de andere
kant van de Rijksweg. Ze von
den me op school een makkelij
ke leerling. Dat was ik ook, voor
hen. Ik was enorm verlegen.
Aandacht vroeg, en kreeg ik dus
ook niet op school. Jarenlang
heb ik de overtuiging gehad dat
als je rijk was, dat je dan goed
kon leren. Wij waren niet rijk,
thuis, dus van mijn eigen capa
citeiten had ik geen hoge pet
op."
Vaag leefde in Christi's bewust
zijn altijd wel het idee dat ze de
wereld nog weieens een poep je
zou laten ruiken. „Nu zie ik
haarscherp wat een dromer ik
was, creatief uit nood geboren.
Maar ik werd naar de vakschool
gestuurd, de huishoudschool.
Dat was, ook volgens mijn ou
ders, precies wat voor ons soort
mensen. Bij ons thuis lag de na
druk op werk. Als je maar zorg
de dat je jezelf kon bedruipen,
was het goed. En ik deed het
fantastisch op de vakschool. Ik
haalde tienen op mijn sloffen en
ik genoot ervan. Ik was daar een
uitblinker, ze keken een beetje
tegen me op, want ik deed niks,
hing de clown uit en ik presteer
de prima. Toen ze van school
thuis kwamen vragen of de vak
school nou wel de goede keus
was, vond ik dat prachtig maar
ik was met geen stok van die
school af te krijgen. Via
VHBO haalde ik toch nog een
HAVO-diploma, maar ik wist
niet wat ik daarmee moest. Om-
100 Zeeuwse portretten
dat ik goed kon tekenen, riep ie
dereen dat ik naar de kunstaca
demie moest gaan, maar, ja, zei1
vond ik dat ook nogal hoog ge
grepen voor iemand als ik."
Christi kwam bij de Betho te
recht als directiesecretaresse en
ze bleef er twaalf jaar. „Met veel
plezier, totdat ik na de geboorte
van mijn oudste dochter in een
deeltijdbaan ging doen wat ik
altijd full-time had gedaan,
Toen ben ik daar gestopt en bij
de GGD gaan werken."
Daarnaast doet ze van alles. „Ik
naai en ontwerp kleding, ik te
ken en schilder, vaak met een
groepje. Ik heb plezier in wat ik
doe en in wat ik gedaan heb."
doorErnst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Hij be
schouwt zijn galerie als een ver-
zetshaard tegen de tendens om
in de hedendaagse kunst voorbij
te gaan aan de traditie. Volgen
de week opent Jeroen Schön
berger in Middelburg galerie
Icarus.
Hij toont daarin voornamelijk
eigen werk dat onmiddellijk het
oeuvre van Picasso in herinne
ring roept. Met enig sarcasme
stélt hij vast: „Mijn werk is na
tuurlijk hopeloos achterhaald."
Schönberger is geboren en geto
gen in Sittard. Hij heeft phar-
macie gestudeerd in Utrecht en
werkt sinds een jaar als apothe
ker in Middelburg. Als kunste
naar is hij autodidact.
Schönberger: „Tijdens mijn stu
die ben ik begonnen met teke
nen. In eerste instantie richtte ik
mé op Mondriaan en De Stijl. Ik
mag me wel een kenner noemen,
want daarover heb ik zo 'n beetj e
alles gelezen wat er te lezen valt.
Idool
Inmiddels heb ik het idee dat
Mondriaan het idool is van een
groep zogenaamde kunstken
ners die van een kunsttheorie
uitgaan die van geen kant klopt.
Maar één ding blijf ik bewonde
ren, de geweldige nadruk die hij
legt op harmonie. Naar zijn me
ning wordt daardoor het diepste
wezen van de mens weerspie
geld en tegelijkertijd is het een
afspiegeling van de wereld. Die
opvatting heb ik in alle conse
quentie doorgevoerd en dat
heeft me uiteindelijk in tegen
spraak met zijn werk gebracht."
Spontaniteit
Volgens Schönberger is name
lijk ook spontaniteit een wezen
lijk onderdeel van kunst en die
mist hij bij Mondriaan. Vandaar
dat hij meer figuratieve elemen
ten in zijn werk brengt, maar
ook wat hij noemt een 'agressief,
rationeel' element, de neiging
tot vervormi ng en desintegratie
Zo is hij in zijn uitbeelding van
figuren terechtgekomen bij Pi
casso, die lichamen tegelijker
tijd van verschillende kanten
laat zien, waardoor neuzen en
ogen verkeerd zitten en verhou
dingen niet meer kloppen.
Toch vindt Schönberger dat zijn
werk duidelijk afwijkt van dat
van Picasso. „Picasso was dan
wel dé kunstenaar van de twin
tigste eeuw, maar hij was niet in
staat anderen te inspireren of
school te maken. De laatste ja
ren van zijn leven heeft hij ge
ïsoleerd doorgebracht. Men
vindt dat hij een bepaald eind
punt in de schilderkunst heeft
bereikt. Ik wil juist zijn resul
taat verfijnen en up to date ma
ken."
„In de kunstgeschiedenis en de
kunstkritiek zij n de oude ideeën
van wat schilderkunst moet zijn
overboord gegooid. De zoek
tocht van de modernen zou zijn
doodgelopen. Ik denk daar an
ders over. Mijn schilderkunst is
een poging spontaniteit en am
bachtelijkheid samen te
brengen. Ik doe dat door het
consequent doorvoeren van de
dialectiek van het beeld. Ik denk
dat ik het handwerk verdedig
door het af te stoten, ik probeer
de inhoud te bewaren door de
concrete betekenis af te stoten,
dat is een klassieke vorm van
dialectiek."
Isolement
Schönberger baseert zich in zijn
kunst op de filosofie van de
Frankfurter Schule. Hij ziet
zichzelf als een radicaal-con
servatief avantgarde-kunste-
naar, kritisch werkend op basis
van een afgerond theoretisch
fundament. Hij beseft dat daar-
Autodidact Jeroen Schönberger toont in zijn galerie voornamelijk eigen werk.
d Ruben Oreel
voor weinig begrip is in een tijd
perk waarin conceptuele en
postmodexme kunst domineren,
stijlen die er eerder vanuit gaan
dat een theoretisch houvast niet
bestaat. „Ik zit in een isolement.
Mijn werk wordt genegeerd, het
is kreupel werk."
Het heeft hem zelfs met schilde
ren doen stoppen. De opening
van een galerie met voorname
lijk eigen werk, ziet hij als 'een
vlucht naar voren', een middel
om alsnog erkenning te kxijgen
voor zijn werk. „De bedoeling is
dat ik hierdoor ook weer ga
schilderen."
Zijn werk hangt mooi in een
grote, strak ingerichte ruimte
aan de Middelburgse Bierkaai,
samen met wat Afrikaanse
kunst, waarin hij een authenti
citeit herkent die zijn eigen
werk ook bezit. Galexie Icarus
zal geen commerciële noties
volgen, voorspelt Schönberger,
De expositie Mooi is...anders, met werk van acht talentvolle, jonge Zeeuwse kunstenaars.
i 1 foto Willem Mieras
door Michelle Koek
GOES - In het voormalige thea
ter Prins Van Oranje aan de
Nieuwstraat in Goes opent G2A
vandaag, zaterdag, om 19.30
uur de expositie 'Mooi is...an
ders'. Acht aanstormende
Zeeuwse kunstenaars tonen er
hun werken, die onderling sterk
in stijl verschillen. Een vrolijke
ratjetoe dat, volgens deelne
mend kunstenaar Denz de
Kroon, een goed beeld geeft over
wat er onder jonge kunstenaars
leeft.
Figuratief, expressief, realis
tisch, magisch en een vleugje
dada. Het is allemaal op de ten
toonstelling te vinden. Schilde
rijen en beelden die allemaal
een eigen verhaal vertellen en,
in de meeste gevallen, met de
fantasie op de loop gaan.
Vooral de geluidslandschappen
van Denz de Kroon weten de
zintuigen te prikkelen. De kun
stenaar heeft in een donkere
ruimte zes grote vellen papier
opgehangen waarop hij acryl
verf en Oostindische inkt fanta
sielandschappen schilderde.
Voor, boven of achter de werken
hangen lampen, die op het ritme
van duistere orgelklanken aan
en uit gaan. Bij elk beeld hoort
een geluid. De toeschouwer mag
zelf bepalen welk.
De portretten van Martijn van
Linzell en Coen Wieman zijn
ook aandachttrekkers. Van Lin
zell schilderde zijn realistische
gezichten met minutieuze
precisie texwijl Wiemans' por
tretten zijn omgeven met my
thologische en magische voor
stellingen.
Een duidelijke lijn valt in de ex
positie niet te ontdekken. Maar
dat was ook niet de opzet. Het is
bedoeld ^ls kijkluik naar de jon-
en zich evenmin lichten op on
bestemde smaakvoorkeuren.
Dus niet elke maand het nieuw
ste aanbod, maar van tijd tot
tijd exposities gewijd aan ver
schillende thema's van zijn ei
gen werk. „Ik ben ervan over
tuigd dat dit werk de kracht
heeft een publiek te vinden."
Galerie Icarus, Bellinkstraat 34
Middelburg, vanaf 23 mei elke
don en vri van 13.30-17.30 uur
en za van 12.30-17 uur.
ge Zeeuwse kunstenaarsscene.
„Met de tentoonstelling laten
we onze visies op uiteenlopende
stijlen zien. Daarom hebben we
ook voor de titel: Mooi is...an-
ders' gekozen", aldus De Kroon.
Na de opening kunnen kunst
liefhebbers elke dinsdag tot en
met zaterdag van 13.00 uur tot
17.30 uur de tentoonstelling be
zoeken. Dat kan ook op donder
dagavond van 19.00 uur tot
22.00 uur. De opening is de af
trap naar een doorlopende ex
positie. Tot 1 juli hangen er wer
ken van de acht deelnemende
kunstenaars. Daarna wordt de
tentoonstelling geregeld met
nieuwe werken 'ververst'.
Deelnemende kunstenaars zijn:
Vincent van Limbergen, Mar
tijn van Linzell, Leon van de
Akker, Cai*oline Smith, Coen
Wieman, Erik Geelhoed, Jan-
Willem Hament en Denz de
Kroon.
TERNEUZEN,
Zuidlandtheater
Holland WindPlayers o.l.v. Jeroen
Weierink m.m.v.
Jean Decroos, cello.
Werken van Dvorak, Ibert, Mendels
sohn Bartholdy en Mozart.
door Jos Verpoorten
Ter afsluiting van het thea
terseizoen pakte het Terneu
zense Zuidlandtheater vrijdag
avond nog eens goed uit met de
Holland WindPlayers.
Een ensemble, samengesteld uit
blazers van Neêrlands beste or
kesten, van een hoge export
kwaliteit, hetgeen de keuze voor
een wereldwijd te begrijpen
naam rechtvaardigt. Men had
zich voor deze avond verzekerd
van de medewerking van cellist
Jean Decroos, op zijn instru
ment ook zeker niet de eerste de
beste, die deze avond zijn vak
manschap weer eens bewees.
Misschien was de uitvoering
van het Concerto voor cello en
blazers van Jacques Ibert,
waarin hij soleerde, wel het
hoogtepunt van de avond. Dit
uiterst muzikanteske werk,
boordevol esprit en humor werd
door deze rasmuzikant en bege
leidende blazers ook zo ge
speeld. Bijzonder apart en knap
was de cadens aan het slot van
de razend virtuoze Gigue, waar
in de cellist quasi improvise
rend tekeergaat als een jazzmu
sicus, die zich eens heexiijk
uitleeft.
Aan het begin van de avond, in
een nocturne van Mendelssohn,
moesten de zo uit de file aange
treden musici zich duidelijk
eerst nog onthaasten. Hoewel
fraai gespeeld had het Andante
wel iets meer bezonken mogen
klinken. De, overigens, laat
daar geen misver-stand over be
staan, uitstekende fluitiste viel
hier op door haar insisterende,
enigszins overdreven vibrato.
Eén van de beste leden van b
gezelschap is vreemd genoeg
geen blazer, maar de enige strij
ker-. Zijn perfekte intonatie, vir
tuositeit, articulatie en dyna
miek op contrabas waren een
lust voor oor en oog.
Naast de gedegen toelichting op
het programma door Philips
Pieters, voorafgaande aan het
concert, zoi'gde dirigent Jeroen
Weierink tussen de bedrijven
door ook nog voor wat informa
tie met een knipoog. Zo verge
leek hij het negentiende-eeuwse
blaasorkest met een jukebox,
daar er in die tijd vele arrange
menten van bekende orkestwer
ken voor de zogenaamde 'Har
monie' wei'den vervaardigd.
In de bewerking van de Parijse
Symfonie van Mozart hebben de
klarinetten de niet geringe t;
de vioolpartij voor hun x-ekening
te nemen. Zij deden dat met ver
ve, hoewel hier en daar, met na
me in het laatste deel, op het
scherp van de snede.
Een waardige afsluiting van de
avond en het seizoen was de Se-
renade van Dvorak, waar Jee
Decroos zich nog eenmaal b
het gezelschap aansloot.
De, deze avond in verschillende
bezettingen spelende, Holland
WindPlayers bewezen hier op
volle sterkte met grote inzet hun
kwaliteit op alle gebieden, die
echte muzikanten kenmerken.
KAPELLE - De vijfkoppig
punk/hardcoreband Anarchy
uit Reimex-swaal stopt na negep
jaar. De band geeft zaterdag 21
mei een afscheidsconcert in soos
Trinnety in Kapelle. In het voor
programma speelt de Vlissingse
hax-dcoreband Counterpart. Het
begint om 21.30 uur.
OpenUniversiteitNederlanc
Studiecentrum Vlissingen
Edisonweg 4
(p/a Hogeschool Zeeland)
van 10.00 tot 14.00 uur
U|' V 0800-0995577
www.ou.nl/opendag
