Het póóóóóótje met vet
illftpl
i 1
Drukte in de
polder door
vierdaagsen
y.
in deze bijlage
p reportage 25
ffjffibfr'..!' zaterdag 15 april 2000
a;'
'dhi.
'V;v
tea. -wm,
"rtr.f^w
De wandelschoenen worden
weer opgepoetst. Tot de
zomervakantie organiseert elk
zichzelf respecterend wijkje of dorp
wandeltochten voor jong en oud.
Lange slierten van met snoep
beladen schoolkinderen, zingende
huisvrouwenclubs en nimmer
versagende kilometervreters
kleuren het polderlandschap. Onze
verslaggever peilde de stemming in
Heinkenszand. De vrouw bij de
stempelpost nabij de rotonde trekt
haar kraag nog eens wat extra op en
zegt dan bijna bestraffend: „Je bent
een dag te vroeg. Morgenavond is
het de laatste tocht. Dan komt de
muziek d'r bij."
Nog even en de potjes vet vliegen ons
weer om de oren. Ze worden naar oud
gebruik op de tafel gezet en gaandeweg
komen er almaar meer bijWie het simpe
le lied waarin die handelingen nauwgezet
worden bezongen, nog nooit, door veld en
beemd heeft horen klinken, heeft vermoe
delijk nimmer een stap gezet op het pad
van de wandelavondvierdaagse en woont
kennelijk ook niet langs een route die de
stiefelaars in groepsverband plegen te
volgen.
Een beetje woongemeenschap organi
seert wel zo'n festijn, zodat het de komen
de weken nog knap druk kan worden in de
dreven. Spitsuur in de polder. Alle start
schoten voor de marsen bij elkaar en je
hebt een avondvullende cowboyfilm. De
jeugdige deelnemers gaan voor het ere
metaal dat aan de eindstreep blinkt. De
ouderen doen meer mee voor de gezellig
heid.
Stappen terug
Voor het achterhalen van de oorsprong
van deze sportieve beweging moeten we
enkele ferme stappen terug in het verle
den zetten. In de oorlog, weet J.G. Malkus
uit Oostburg precies, kon de Nijmeegse
Vierdaagse niet doorgaan. Maar omdat er
toch behoefte was om te wandelen is de
Nederlandse Wandelsportbond begonnen
met een avondvierdaagse. „Dat kon toen
wel." Malkus (73) heeft weinig gelopen
maar des te meer georganiseerd. „Ik deed
eerst wel trouw mee. Je was toen ook lan
ger onderweg. Iedere avond vijftien kilo
meter. Ik liep altijd mijn voeten kapot.
Stilletjesaan ben ik toen wat anders gaan
doen. Eerst controleur onderweg en later
mee-organiseren."
De avondvierdaagse van Oostburg moest
je niet uitvlakken„Het is wel geweest dat
we 1700 deelnemers hadden. Later is
Breskens voor zichzelf begonnen. Dan
mis je meteen vijf- zeshonderd deelne
mers. En Sluis zit nu in een andere bond."
Truus Boone uit Middelburg weet hoe or
ganisaties elkaar voor de voeten kunnen
lopen. Zij behoort tot de Middelburgse
wandelsportvereniging 't Zand, die jaar
lijks de avondvierdaagse binnen de ge
meente Veere op touw zet. „Je hebt in dit
land allerlei bonden die elkaar als het wa
re beconcurreren. Net zoiets als de AVRO
en de NCRV. Wat lopen betreft heb je de
KNBLO en de NWBEn ja, zit je dan bij el
kaar in de buurt, dan is de samenwerking
soms wat ver te zoeken. Dat kost over en
weer klanten. Maar het schijnt moeilijk
fatsoenlijk af te stemmen te zijn. Altijd is
er wel iets waarop het afketst."
Deelnemers aan een avondwandelvier
daagse hoeven niet per definitie fervente
kuieraars te zijn. „Je hebt erbij die alleen
dan meedoen. Bij andere wandelsport
evenementen zie je ze nooit", weet Truus
Boone
Janny Knuist (59) uit Zierikzee zou het zo
direct niet weten. Hoe lang ze al meedoet?
„Daar vraag je me wat! Nou, ik doe van
m'n zesde of zevende mee. Altijd Zierik
zee. Verder kom ik nooit.Janny heeft het
vaak na afloop gezegd: volgend jaar doe
ik niet meer mee. Maar als het inschrijf
formulier binnenkomt denkt ze er toch
weer anders over. „Het is de gezelligheid
die er omheen hangt. En je ziet die weer
eens en die. Dan lopen we altijd te klesse-
bessen onderweg. Maar wel doorlopen,
hé." De scholieren gaan vaak te hard,
vindt Knuist. „Die rennen soms meer. Ik
denk dan wel: oh jullie moeten straks ze
ker weer een bepaald televisieprogramma
zien. Het is gewoon een jakkerige tij d. Dat
leun je aan alles merken."
Men zal Janny zelden strompelend de fi
nish zien bereiken. Haar geheim: dichte
schoenen. Ik heb van die afgetrapte stam
pertjes. Die zitten het leideerste. Dan heb
je de minste kans op blaren."
Malkus uit Oostburg heeft nog de tijd
meegemaakt dat de wandelaars de grote
weg namen Nu zou j e zo van het zoab wor
den geblazen, maar vroeger had je weinig
De Heinkenszandse wandelaars lopen hun vierdaagse al vroeg in het seizoen.
fotografie Willem Mieras
verkeer. Malkus heeft later nog wel eens
geprobeerd om een stukje route over een
grindweg uit te zetten. Dat heeft-ie gewe
ten. 'Daar beginnen we niet meer aan',
werd er gemopperd. „Wat dat betreft ligt
de mentaliteit van de Nederlanders een
stuk anders dan in België. De tochten die
ze daar organiseren trekken massa's volk.
En het maakt niet uit of ze over de kassei
en moeten of over landweggetjes. Neder
landers willen op mooi geasfalteerde we
gen lopen."
Kudde schapen
Het gezang onderweg is in de loop van de
tijd sterk afgenomen, heeft de Oostburger
vastgesteld. Dat komt: vroeger liepen ze
meer in blokken. Netjes in het gelid. Maar
die scholieren willen dat niet meer. Die
zien zelf wel hoe ze wandelen. Nu is het
vaak net een kudde schapen. Dat zingt
toch een stuk moeilijker."
Anneke Kamstra uit 's-Gravenpolder
mag graag een ander zien lopen. Zijzelf
onthoudt zich van dit in haar ogen tame
lijk saaie tijdverdrijf. Maar ze zet zich wel
al jaren met hart en ziel in voor de organi
satie van het festijn in haar woonplaats.
Elk j aar zijn er weer meer deelnemers. Vo
rig j aar nog 2 7 5Die van Goes melden zich
ook aan. „Die vinden het veel lekkerder
om gelijk de dijken op te gaan dan dat ze
in de bebouwde kom moeten lopen."
Kinderen lopen in schoolverband mee of
met vriendjes en vriendinnen onder el
kaar. Waar ze het allemaal voor doen
blijkt de laatste avond. Dan staan ze el
kaar te te verdringen bij de tafel waarop
de medailles uitgestald liggen. Anneke:
„We hebben er voor iedereen een besteld,
maar toch zijn ze bang dat ze er naast grij
pen. Als je niet uitkijkt worden de klein
tjes gewoon onder de voet gelopen."
Kamstra moet er wel eens om lachen: wat
die kinderen al niet meenemen onderweg.
Alsof ze voor veertien dagen een onher
bergzaam gebied binnen trekken. Blikjes,
snoepjes, koekjes; knabbelend en slok
kend trekt het j onge volk voorwaarts. Aan
de eindstreep wacht naast lof van ouders
en opa's en oma's niet altijd een handzaam
boeketje. „Tegenwoordig zie je ook dat er
snoepkokers worden uitgedeeld." Truus
Boone is meer voor een bloemetje. „Wel zo
feestelijk. En dan liefst een kort bosje, zo
dat het voor kinderen gemakkelijk is te
hanteren. Geen struik. Dat kim je je kin
deren niet aandoen. Daar lopen ze dan zo
ongeveer de straat mee aan te vegen. Heb
je er later thuis oók niks aan.In Sint An-
naland vallen er nog andere prijzen te ver
dienen. Die worden achter de hand ge
houden voor deelnemers die het leukst
verkleed aan de tocht deelnemen.
Hartstochtelijke stappers benutten een
avondvierdaagse niet om te trainen voor
het grote werk in de contreien van Nijme
gen. Daarvoor zijn de afstanden te kort.
„Ze pikken het mee", zegt Malkus.Jan
Riemens uit Aardenburg moet straks in
Sluis verstek laten gaan bij de avondwan
delvierdaagse. Dan heeft hij de Vierdaag
se van de IJzer op het programma staan.
Riemens is een kilometervreter. Hij loopt
per jaar rond 180 tochten. Op 'Nijmegen'
na. „Is me te druk." Zijn wandelboekje
geeft de totale afstand aan: inmiddels
85.000 km. Riemens is vooral in
België 'een gekend persoon'. Niet alleen
omdat hij zo vaak inschrijft. Het ligt ook
aan zijn postuur: de Aardenburger meet
1.95 meter.
Harde voeten
Het liefst wandelt hij in een bosgebied.
,Maar ook de laagvlakte heeft mijn beko
ring", verklaart hij plechtig. Riemens
heeft er altijd flink de sokken in. Daar
door loopt hij vaak alleen. Veel last van
blaren lopen heeft de Aardenburger niet.
„Ik heb harde voeten", zei laatst iemand
van het Rode Kruis. „Die mensen zien veel
voeten. Die kunnen het weten."
Voor wie niet getraind is komt er soms
geen eind aan een route. Een enkele keer is
het - in Terneuzen - gebeurd dat een mars
beduidend langer duurde dan was voor
zien. Dat kwam omdat onverlaten een
paar routebordjes een kwartslag hadden
gedraaid waardoor deelnemers een veel
langere lus maakten dan nodig was ge
weest. Om bedacht te zijn op streken van
lolbroeken worden op de meeste plaatsen
bij de start routebeschrijvingen uitge
deeld.
De avondwandelvierdaagse in Zierikzee
onderscheidt zich van andere soortgelijke
evenementen in de provincie door een tra
ditie van inmiddels 55 jaar. Wat stellig
goed is voor een respectabel aantal potjes
vet. Daarnaast mag, zo verklaart secreta
ris Onno Kramer pertinent, het sportieve
treffen zich verheugen in een forse klan
dizie. De hoogste inschrijving van Zee
land. „We hebben wel 1900 deelnemers
gehad. Nu zitten we zo rond de 1600.
Daarmee blijven we toch ruim boven de
andere uitsteken."
„Die avondvierdaagse hoort gewoon bij
Zierikzee. Als je op de basisschool zit loop
je mee. Dat is vaste prik. Het hoort bij wij
ze van spreken net als dansles bij je op
voeding." Verder is er veel deelname van
buitenaf. Zelfs van Tholen en Flakkee ko
men ze aanzetten, En Brabanders, die in
de buurt op de camping zitten, sluiten
spontaan aan als ze ervan horen.
Zierikzee heeft ook de deelname van rol
stoelers geïntroduceerd. Net op het mo
ment dat Nijmegen daar een verbod op
uitvaardigde. „Slaat nergens op", meent
Kramer. „Degrondreden is, zeggen ze, dat
het een evenement is dat je wandelend
dient te voltooien Onzin. Het moet toch
plezier zijn voor iedereen."
Truus Boone van het organisatiecomité in
de gemeente Veere zou er zeker voorstan
der van zijn om ook rolstoelers te laten
deelnemen en baasjes met hun honden,
net zoals in Zierikzee waar de kynologen-
club eveneens aan de start verschijnt.
Maar nu de route door het Veerse Bos
loopt kunnen de rolstoelers daar maar
moeilijk 'uit de wielen'. En honden mogen
niet overal in het bos komen.
In Zierikzee wordt aan de laatste avond
een thema meegegeven, met veel kleur.
Voor dit jaar is er ook in Zierikzee wat
wenkbrauwfronsend naar het EK voet
balspektakel gekeken. De data waarop
gewandeld wordt zijn nu zo uitgekiend
dat ze net in de periode vallen dat Neder
land niet aan de bal is.
Wat de Zierikzeese organisator naast het
sportieve karakter van het evenement
aanspreekt is de saamhorigheid. „Het is
één happy familiy, zeg ik altijd maar.
Prachtig zo'n lange sliert door het platte
land."
Heinkenszand is er vroeg bijZo pril in het
seizoen kun je nog alle soorten weer ver
wachten. Alleen al voor de bejaarde me
vrouw die op deze gure aprilavond de
stempelcontrolepost beheert mocht je
willen dat het evenement wat later wordt
gepland. Na IJsheiligen bijvoorbeeld,
wanneer ook de eenjarige plantjes veilig
buiten kunnen.
Buurtverenigingsvoorzitter Annie Fack-
les zorgt bij de rotonde even buiten het
dorp voor een veilige oversteek van de ka
ravaan. Er hebben bijna vierhonderd
deelnemers ingeschreven. Veel jeugd, van
vier scholen. Plus nog eens zo'n honderd
particulieren. De 10 kilometer-lopers vol
gen een traject dat tot onder Nisse door
loopt. „Daar is het nu prachtig van de
bloesem", meldt Fackles.
Troosteloos
De route voert wel eerst door een trooste
loos landschap van iepen die na een slo
pende ziekte geveld in de berm liggen. Het
groepje meiden dat giechelend de kron
kelweg volgt is er niet van onder de in
druk. „D'r komen weer nieuwe bomen
voor terug", weet er eentje. Eveline
Vroonland loopt voor de derde keer mee.
Zij behoort tot de Heinkenszandse Jan
van Schengenschool die massaal aan de
start lijkt te zijn verschenen. Evelien
loopt samen met haar vriendinnen de lan
ge route. Nee, voor de medaille doen ze het
niet. „We lopen mee voor de gezelligheid."
De 75-jarige Middelburger Jo Wille-
boordse is ook van de partij. Hij wandelt
wat af. Onlangs nog van Middelburg naar
Wissenkerke. Nu loopt hij samen met
dochter Naomi het 5 kilometer-parcours
af. „Best mooi", prijst hij. „Met al die
bloeiende boomgaarden."
Jacques Cats
Protest tegen oorverdovende muzak
Fotorubriek: glaswerk
Psychiater Frank van Ree was zelf patiënt
Rouwende werknemers staan in de kou
Dj's Van Inkel en Evers uit het keurslijf
In het Lourdes van Limburg stroomt het wonderwater
Lockerbie, rampgebied of een saai stadje?
Bericht van Mirjam: liften met surfers
