♦- - 's>
i>-i -
v -x. - -
r - f^<';- üv-
4 *- - _- --
i - *c
•-x .-n.
r *-- V
zie ze vliegen
Alleen bewondering voor de top van het cabaret
PZC
*- - r I* *^-»
toé" »T'„ *-
reportage
26
zaterdag 25 maart 2000
-r- <r T
V :--w
a -f f "jry w 2 A
RUDEN RIEMENS
FOTOGRAFIE
Kick van der Veer (44) is
uitgegroeid tot een
kleinkunstdeskundige bij uitstek.
Ais samensteller/presentator van
het radioprogramma 'Andermans
veren' zorgt hij wekelijks voor een
verrassende, thematische keuze uit
het Nederlandse
theateramusement. In de
televisieversie gaat hij samen met
Jacques Klöters dieper in op een
aantal aspecten van de kleinkunst
en het typisch Nederlandse cabaret.
Het aantal overzichtsboeken en -
cd-producties groeit nog steeds. En
hij blijft lachen, want gelukkig
komt hij nog geregeld 'topklasse'
tegen. Voor minder doet hij het niet.
De familie Van der Veer was een begrip
in Laren (NH), als veelgevraagde 'op-
luisteraars' van feestelijke bijeenkom
sten. Telg Kick (44) is nu zelfs in het hele
land een begrip, als kleinkunstkenner. De
presentator/samensteller van het AVRO-
programma 'Andermans veren' begrijpt
de behoefte aan enige toelichting: „Ik heb
een dichtende oom, een zingende vaderen
zingende broers. Mijn oudste broer is ope
razanger. Op feesten werd er dan ook heel
wat voorgedragen en gezongen, ook bij
andere mensen die ons vroegen. Toen ik
een jaar of twaalf was vroegen ze mij:
'Ken jij niks?'. Ik kon goed zingen, kende
de platen van Boude wij n de Groot en Jaap
Fischer."
Op dit moment werkt hij aan een boek
over Lennaert Nijgh ('Ik doe wat ik doe'),
dat in september uitkomt. ,,Op 3 april or
ganiseer ik in het Nieuwe de la Mar in Am
sterdam een hommage aan deze tekst
dichter in het kader van het Amsterdams
Kleinkunstfestival. Het crème de la crème
van de Nederlandse kleinkunst zal daar
aanwezig zijn. Boudewijn de Groot is één
van de vele gasten, maar andere namen
noem ik niet want dan is de verrassing
voor Lennaert weg. Vanaf 2 april beste
den we in 'Andermans veren' op de radio
aandacht aan het festival, waarvan ook
de Wim Sonneveldprijs en de Annie M.G.
Schmidtprijs, een eeuw cabaret (waar
mee ik geen bemoeienis heb) en de grote
finale deel uitmaken."
„Het cabaret leeft als nooit tevoren", con
stateert Kick van der Veer. „Het is een
tijdje plat en oppervlakkig geweest, maar
de huidige cabaretgeneratie gaat - zoals
te horen is op de cd 'Maartse buien' uit
1997 - veel meer de diepte in. Er wordt
over het algemeen niet meer gemikt op de
goedkope lach en het is absoluut niet plat
meer. En nu hebben we Sanne Wallis de
Vries", zegt hij niet zonder bewondering.
Kick van der Veer treedt zelf niet meer op,
maar zo is hij wel begonnen. Als 18-jarige
knaap - in die j aren werd je officieel pas op
je eenentwintigste man - samen met een
vriend, pianist Henny de Graaf, met Ca
baret in duplo. Later met pianist Peter
Koekkoek als Kick 'n ick. „We hebben sa
men meegedaan aan het Leids Cabaret
Festival in 1981, voor amateurs, en dat
wonnen we nog ook!
Het geëngageerde cabaret was in die jaren
vrijwel verdwenen, dus wilden wij wel
een poging wagen. Ze beschouwden me
als een soort verlichting en mijn maat Pe
ter speelde fantastisch piano. De liedjes
gingen niet alleen over rechts, maar ook
over liefde en eenzaamheid. En natuurlijk
was er een liedje over de bom: 'Morgen
kan hij vallen'. Met een paraplu ging ik de
zaal in. We waren de besten. Maar dat
kwam ook omdat we geen concurrenten
hadden. In hetzelfde jaar deden we mee
aan Camaretten, de tegenhanger van het
Leids Cabaret Festival. Daar werden we
derde, na Purper en Frisse Jongens. We
hadden dus wel de finale gehaald, maar er
was wel sprake van een dalende lijn. En
misschien is het heel hautain: we waren
niet de besten, dus zijn we er meteen mee
opgehouden."
„Je kan in het circuit als middenmoter
doorgaan, maar voor ons was het alles of
niks. Ik heb zelf alleen bewondering voor
de absolute topklasse, wat trouwens ook
geldt voor Nederlandstalige muziek. Een
tekst kan mooi wazig zijn, maar als het ge
lul wordt is het onkunde."
„In de jaren tachtig was het cabaret dood,
alleen Han Peekei besteedde er op de ra
dio nog 'Ongezouten' aandacht aan. Hij
was dan ook een echte liefhebber. Ieder
een liep over naar het toneel.Freek de
Jonge was de enige die solo ging: 'De tra
giek', 'De mars'. En je had een beginnende
Youp van 't Hek en het Hauser Orkater.
Ach, voor Jiskefet is cabaret nog steeds
een vies woord. Mensen wilden toen thea
ter maken, cabaret werd soms muziekthe
ater".
Schriftje
De afgelopen jaren heeft Van der Veer, in
samenwerking met anderen, een aantal
overzicht-cd's van het Nederlandse caba
ret samengesteld en bijbehorende boeken
geschreven. Eén recente aflevering van de
zogenaamde 'Pluche'-serie gaat over Drs
P, waarbij een bijbehorende dubbel-cd is
uitgebracht op het label Quintessence:
liedjes van de drs gezongen door hemzelf
en liedjes van hem uitgevoerd door ande
ren. „Ik kreeg een kaartje van de drs,
waarin hij schreef dat ik hem vanaf nu
mocht tutoyeren. Dat kaartje koester ik."
Eén der omvangrijkste projecten van de
afgelopen jaren was de cd-box 'Ik zou je
het liefste in een doosje willen doen'. Een
overzicht van het cabaret van de twintig
ste eeuw, samengesteld door Van der Veer,
Klöters en Otto Vriezenberg, dat eind vo
rig jaar - een jaar te laat omdat de 'pro
ductie over het hoofd was gezien' - werd
bekroond met de Edison van de Eeuw.
Voor uitgeverij Anthos heeft hijin het ka
der van een Boekenweek, een bundel sa
mengesteld met cabaretteksten over God,
met teksten van meer dan 75 cabaretiers.
Bij al deze projecten heeft hij veel gehad
aan het feit dat hij al van jongs af aan alle
ontwikkelingen nauwgezet heeft bijge
houden. Hij had zijn speurwerk dus ei
genlijk spelenderwijs allang gedaan toen
hij de gegevens werkelijk nodig had.
Radio
„Ik heb het al vanaf Boudewijn de Groot
bijgehouden. Ik had geen geld voor el
pees, dus luisterde ik op de radio naar
'NAR', de 'Nederlandse Artiesten Revue'.
Ik nam dat programma op. In de winkel
schreef ik de titels op, keek wie de auteur
en de tekstschrijver was en naar de cre
dits. Alles kwam in een schriftje terecht."
Het was puur hobby voor de jonge Van der
Veer. „Ik had er echt lol van. Vond het ook
leuk teksten uit te schrijven. Je had toen
nog geen cd-boekjes waarin alle teksten
stonden." Al snel bleek die hobby hem
echter goed van pas te komen. „Ik was
toen psychiatrisch assistent en kwam toe
valligerwijze bij het Theatermuseum in
Amsterdam, waar een expositie over de
revue werd gehouden. Ik liep naar binnen
en dacht: 'Hier moet ik gaan werken'.
Twee weken erna las ik een advertentie
van het museum, waarin een secretarieel
medewerker werd gevraagd. Ik werd me
teen aangenomen".
De expositie inspireerde Van der Veer,
omdat 'revue erg dicht bij cabaret ligt'.
„Bovendien is mijn interesse breder dan
het cabaret alleen". Ten tijde van zijn
deelname aan het Leids Cabaret Festival
en Camaretten werkte hij op de afdeling
theateramusement van het Nederlands
Theater Instituut, waarvan Jacques Klö
ters het hoofd was. Die had gemerkt dat
Van der Veer heel wat wist. Vandaar.
De kleinkunstkenner, die vanaf dat mo
ment voorzichtig als zodanig naam begon
te maken, verhaalt vervolgens over de
wijze waarop hij bij de radio terecht
kwam. „Albert Verlinde, die nu het show
nieuws doet op SBS, kende ik nog van het
Theater Instituut. Hij zat in een cabaret
groepje en werkte bij de AVRO. Hij zocht
een redacteur. Na een voorstelling van de
cabaretgroep Zak en As raakte ik in ge
sprek met Erik van Muiswinkel. 'Ik moet
jou wat vragen', zei hij. Hij had een plan
voor een themaprogramma vanuit het
vak, over woordspelingen en de magie
van de lach. Ik zou daarvoor de fragmen
ten moeten zoeken. We hebben een proef -
uitzending gemaakt die we samen presen
teerden. maar na overleg met de AVRO
besloten we dat er een presentator moest
komen. Dat werd Erik van Muiswinkel,
want hij had een naam."
„In oktober 1992 ging de eerste aflevering
van 'Andermans veren' de lucht in. Na
twee jaar kregen we de Zilveren Reiss-mi-
crofoon. Ik zat aan tafel met Wim T.
Schippers die van dezelfde jury de Nip-
kowschijf had gekregen. Dat is het leuke
van dit vak, dat je je grote helden een hand
kunt geven". Nadat Erik het te druk kreeg
bij de VARA ('Spijkers met koppen') werd
Martine Bijl presentatrice van 'Ander
mans veren'. „Met haar heb ik leuk ge
werkt. Zij is altijd heel erg zichzelf. Ik
schreef haar teksten en na enige tijd kon
ik ze zelfs op haar lij f schrij venNadat zij
het te druk kreeg, ze presenteert op Net 5
'Mijnheer Van Dale wacht op antwoord'
kwam de vraag wie 'Andermans veren' nu
moest gaan presenteren. Het moest ie
mand zijn die kennis van zaken had. Dus
waarom zou ik het niet zelf gaan doen.
Dat vonden ze best en het bevalt goed."
Thema's
In de radioversie van 'Andermans veren'
wordt wekelijks op zaterdagavond aan de
hand van liedjes en cabaretfragmenten
een thematische keuze gedaan uit het Ne
derlandse theateramusement. Maande
lijkse worden live-opnamen gemaakt in
Theater Bellevue in Amsterdam.
„Ik stel die avonden samen en presenteer
ze. Tevoren weet ik niet wat er precies
gaat gebeuren. De gasten treden op en
soms doe ik interviewtjes. De opnamen
gebruiken we voor ons radioprogramma
en we bouwen zo een eigen archief op".
„De thema's van zowel het gewone pro
gramma als de avonden in Bellevue lijken
oppervlakkig, maar zijn dat niet. Het the
ma 'Bloemen' bijvoorbeeld staat voor ge
luk, dood, goedmakertje, verdriet. Alle
emoties zitten erin. Drie a vier keer in de
week zit ik in de lucht te staren om thema's
te zoeken. Dan bedenk ik, zonder compu
ter, titeltjes en ga ik teksten uitschrijven
en teksten maken die ik op de radio wil
uitspreken. Die gebruik ik als rode draad,
ook om bepaalde bruggetjes niet te verge
ten, maar je wijkt natuurlijk wel af. Ik
probeer van de microfoon mijn vriendje te
maken."
Jacques Geluk
Kick van der Veer: „Het cabaret is een tijdje plat en oppervlakkig geweest, maar de hui
dige cabaretgeneratie gaat veel meer de diepte in." foto Jacq ues Zorgman
