Recht winnaar in zaak-Pinochet PZC Ruzie over bruggen Suriname PZC Agenten in rok feiten en meningen Dictators mogen voortaan door buitenlandse rechter worden vervolgd Verre reizen berichten uit wenen 4 maart 1950 zaterdag 4 maart 2000 door Gijs Schreuders Niemand, met inbegrip van staatshoofden en rege ringsleiders, kan zich nog onttrekken aan persoonlijke verantwoordelijkheid voor mis daden tegen de menselijkheid door zich te verschuilen achter de rug van een staat. Dat is de winst van de manier \saarop de Spaanse onderzoeksrechter Garzon en Groot-Brittannië de zaak Pinochet hebben aange pakt. De Chileense ex-dictator is niet aan Spanje uitgeleverd omdat hij wegens zijn medische condi tie bezwaarlijk terecht kan staan. In dat medische oordeel kan een buitenstaander niet tre den. Het afzien van uitlevering op deze grond behoort ook tot de verworvenheden van een rechtsstaat. Maar veel belangrijker is dat het beroep van Pinochet op zijn on schendbaarheid als oud-presi dent (en onder het Chileense recht ook als senator voor het le ven) niet is opgegaan. Tot diep in de twintigste eeuw gold in het internationale recht het leer stuk dat de rechters van het ene land niet mogen oordelen over de daden van een regering van een ander land. Men noemt dit de leer van 'soevereine immuni teit'. Pas na de Tweede Wereldoorlog was deze onschendbaarheid van staatshoofden en andere re geerders niet langer onaantast baar. De processen van Neuren berg en Tokio tegen Duitse en Japanse oorlogsmisdadigers betekenden een doorbraak. Toch bleef de mogelijkheid om de politiek verantwoordelijken voor schending van de mensen rechten buiten hun eigen land aan te pakken zeer beperkt. Wel kunnen de VN-tribunalen voor Joegoslavië en Rwanda staatshoofden vervolgen en be rechten. Daarom kon een inter nationaal arrestatiebevel tegen Milosevic worden uitgevaar digd. Ook het Statuut van Rome voor een - m de toekomst in Den Haag te vestigen - Internatio naal Strafhof zegt dat een staatshoofd niet is vrijgesteld van strafrechtelijke verant woordelijkheid. Maar er bestaat (nog) geen in ternationaal tribunaal waar de Pinochets zich voor moeten ver antwoorden. De kwestie waar de zaak sinds zijn aanhouding in Londen om heeft gedraaid, is of een nationale rechtbank bui ten Chili bevoegd is om in Chili gepleegde schendingen van de mensenrechten te berechten. Op dit punt valt zonder overdrij ving te spreken van een histori sche doorbraak. Voortaan kan worden aangenomen dat ook nationale rechters bevoegd zijn op grond van het zogeheten uni versaliteitsbeginsel buiten landse tirannen te berechten voor bepaalde misdaden tegen de menselijkheid, zoals folte ring. We zien hier een ontwikkeling in het internationale recht die wei nig goeds voorspelt voor dicta tors die denken als (voormalig) staatshoofd of regeringsleider onschendbaar te zijn. In het ver drag tegen genocide (volken- moord) uit 1948 staat nog dat uitsluitend een internationaal tribunaal of de staat op wiens grondgebied de genocide heeft plaatsgehad bevoegd zijn 'con stitutionele heersers' te berech ten. De leiders van de Rode Khmer of de beulen die in Rwanda slach tingen aanrichtten, kunnen dus niet op grond van genocide door een willekeurig ander land voor de rechter worden gebracht. Daarentegen staat het recentere verdrag tegen foltering staten wél toe om verdachten van mar teling te berechten, waar ter we reld ook gepleegd. Bouterse Het Gerechtshof in Amsterdam onderzoekt bijvoorbeeld of de voormalige Surinaamse leger leider Dési Bouterse wegens de gebeurtenissen in Suriname in 1982 alsnog hier kan worden be recht. Hij zou dan wegens folte ring moeten worden aange klaagd. Op grond van het verdrag tegen foltering heeft Nederland weliswaar rechts macht, maar dit verdrag is pas in 1988 in werking getreden. Die rechtsmacht heeft Neder land in de zaak-Bouterse echter hoe dan ook voor zover bij de de cembermoorden van 1982 Ne derlandse staatsburgers tot de slachtoffers behoorden. In dat geval werkt het zogeheten be schermingsbeginsel: Nederland heeft rechtsmacht als het gaat om in het buitenland gepleegde moord op Nederlanders. In de zaak van de Spaanse on derzoeksrechter Garzon tegen Pinochet speelde zowel het be schermingsbeginsel een rol (er bevonden zich Spaanse staats burgers onder de slachtoffers van de Chileense dictator) als het universaliteitsbeginsel dat in het verdrag tegen foltering is neergelegd. Thatcher Moeten nu alle regeerders die boter op het hoofd hebben zich schuil houden? Dat zou een sterk overtrokken conclusie zijn. In Britse persberichten wordt gemeld dat Margaret Thatcher Engeland niet meer uitdurft wegens haar rol in de Falklandoorlog, dat Joegosla vië Clinton wil laten arresteren en dat Jeltsin buiten Rusland niet veilig is wegens de onder zijn verantwoordelijkheid in Tsjetsjenië begane misdaden. Zo simpel is het natuurlijk niet. Een uitleveringsverzoek moet worden gedaan door een rege ring en gebaseerd zijn op een nauwkeurige omschrijving van de strafbare feiten en het dos sier van een gerechtelijk onder zoek. Lichtvaardig zal een staat geen uitlevering vragen, zeker niet van regeringsfunctionaris sen. Vervolgens is de beslissing die een regering over een gedaan uitleveringsverzoek moet ne men met waarborgen omkleed. Het moet gaan om misdaden die ook in het land waaraan het ver zoek is gericht strafbaar zijn en de aanklacht moet tenminste aannemelijk worden gemaakt. Bovendien hebben regeringen in uitleveringszaken beleids vrijheid. Om die reden heeft Nederland er in 1997 maar liever vanaf ge zien Brazilië te vragen om de uitlevering van Bouterse en heeft deze bij verstek voor drugsinvoer terecht gestaan. Is het ook mogelijk schenders van de mensenrechten buiten hun eigen land bij verstek te be rechten? In theorie kan de Spaanse rechter Garzon ge woon doorgaan met zijn onder zoek tegen Pinochet en een rechtszaak aanspannen in Spanje buiten aanwezigheid van de verdachte. Maar dat heeft geen zin. De bedoeling was namelijk Pinochet als verdachte te kunnen verhoren en hem in persoon ter verantwoording te roepen. Juist in het geval van interna tionale misdrijven ligt het ge vaar op de loer dat een berech ting bij verstek tot politieke schijnprocessen kan leiden en dat het recht op verdediging wordt uitgehold. Om deze reden is in het statuut van het Joego- slavië-tribunaal de mogelijk heid van een berechting bij ver stek expliciet uitgesloten Met symbolische vertoningen is het internationale recht niet ge diend. GPD Gijs Schreuders is juridisch mede werker van de PZC Aanhangers van Pinochet vieren zijn aankomst bij het Militair Hospitaal in de Chileense hoofdstad Santiago. foto John Moore/AP De belastingbetaler mag bij het opvoeren van af trekposten in principe niet afwijken van de daartoe gestelde regels, tenzij hij goede gronden heeft om dat wél te doen. En hij mag zelf bepalen of die goede gronden aanwezig zijn. Een dergelijke ruimhar- tige regeling zou door nogal wat belastingplichtigen met grote vreugde worden begroet en minister Zalm van Financiën zou voor de komende jaren maar beter geen rekening meer moeten houden met meevallers. Ui teraard is het ondenkbaar dat in dit land ooit zo'n rege ling zou worden gemaakt. De wetgever gaat er terecht van uit dat het individu veelal is behept met enige hang naar persoonlijk voordeel en laat derhalve zo weinig mogelijk ruimte voor persoonlijke interpretatie van de regels. Tegen die achtergrond gezien kwam minister-president Kok gisteren met een hoogst merkwaardige verklaring, Hij liet de Tweede Kamer weten dat partners van be windslieden in principe niet op kosten van het Rij k mee mogen op buitenlandse dienstreizen. Bij goede gronden kan echter van die regel worden afgeweken en de minis ters mogen zelf uitmaken of er voldoende redenen zijn, Dat is geweldig leuk voor de ministers, maar het deugt niet. Er wordt blijkbaar van uitgegaan dat zij immuun zijn voor de verleidingen van mammon. Dat is een mis vatting; bewindslieden zijn net mensen. Het gaat niet aan door hen zelf te laten bepalen hoe met gemeen schapsgelden wordt omgegaan. Er dienen heldere, con troleerbare regels te zijn, ook voor wie verre reizen maakt en dus veel kan verhalen. Op de kas van het Rijk in dit geval. Die regels hoeven niet zo te worden opgesteld, dat Ne derlandse bewindslieden over de grens te kijk staan als armoedzaaiers die als gevolg van overdreven zuinig-! heid nimmer de levensgezel of gezellin aan de arm mo gen meevoeren. Er zijn best omstandigheden denkbaar waarin de aanwezigheid van de echtgenoot of echtge note van een minister gewenst en zinvol is. De meerei zende partner moet zelf maar uitmaken of zij of hij tijd: kan en wil vrijmaken om tijdens dergelijke trips als or nament te dienen. Kok maakt in zijn verklaring een vreemde opmerking over de 'noodzaak' van adequate representatie van Ne derland. Als daarvan sprake zou zijn, zou dat inhouden dat partners van ministers, voorafgaande aan de be noeming derzulken, moeten worden gescreend op toon baarheid en goede tafelmanieren. Dat lijkt strijdig me fundamentele beginselen van emancipatie. Stellig zal van de zijde van bewindslieden worden aan gevoerd dat zij worden geregeerd door hun agenda's et dat het redelijk is omwille van duurzame persoonlijke verhoudingen af en toe gezamenlijk het luchtruim te kiezen. De gegroeide praktijk is inderdaad dat veel mi nisters omkomen in het werk en het contact met de wer kelijkheid goeddeels verliezen. Daar kunnen ze veran dering in brengen door te delegeren en zichzelf niet buitensporig gewichtig te achten. door Mels Pees De sirenes zijn allang ge gaan, we trekken ons er niets van aan: dansen op een vulkaan. Twee regels uit het lied "de laatste dans' van An nie M.G. Schmidt, zoals het in 1977 te horen was in de musical 'Foxtrot', die zich afspeelde in de dreigende ja ren dertig van de twintigste eeuw. Zo onheilspellend is de situatie in Wenen natuurlijk niet; toch vierden we donder dagavond een wat ongemak kelijk Opernball. Het Oostenrijkse balseizoen begint na kerst en duurt de gehele Fasching. dat wil zeg gen tot de woensdag die wij Aswoensdag noemen. Het Weense carnaval heeft echter weinig met de ons bekende vorm te maken. Iedere orga nisatie in de stad heeft zijn eigen bal. waar de 'maagden en jonkers' debuteren, waar men met vrienden een .fles sekt 700) drinkt en de ech te. linksdraaiende, Weense wals danst. De politie organiseert zo'n dansavond, net als de brand weer, de koffiebranders, de gemeentereiniging, de Wie ner Philharmoniker en de staat Oostenrijk, die het bal van de Staatsoper benut om zich te presenteren. De heren verplicht in rokkostuum met witte strik (zwart is voor de obers.) De dames verschijnen in galajurk. De Oostenrijkse politiek be leefde weer een onrustige week. Haider maakte een tactische beweging door het podium te verlaten en in het souffleurshok plaats te ne men, FPÖ-minister Krüger stapte al na 25 dagen op na onhandige uitspraken in een interview, waarin hij zich herinnerde hoe hij met een studievriend prostituees deelde. De politici konden deze keer bij het Opernball in een 'on der ons'-atmosfeer bijkomen van de emoties. Belangrijke buitenlandse gasten, zoals de president van Portugal, had den afgezegd Dat deed den ken aan de tijd dat president Waldheim het bal opende. De voormalig bondspresident verklaarde overigens kort na de verkiezingen in oktober, die leidden tot de huidige re gering, dat een 'regerings deelname van de FPÖ, het aanzien van Oostenrijk niet zou schaden.' Hij hoefde gis teren slechts naar de moeiza me glimlach van Klestil in de presidentiële loge te kijken, om te zien dat het anders ge lopen is. In de overige loges, te huur vanaf 40.000, neemthet be drijfsleven plaats. In één daarvan: de eigenaar van een aannemersbedrijf, dhr. Lug- ner, de boer Koekoek van Oostenrijk. Hij probeerde president van de re-publiek te worden en richtte zijn ei gen partij 'Du' op, waarmee hij geen succes had. Ieder jaar komt Lugner met een 'ster'. Pornoactrice Dolly Buster bijvoorbeeld, of Sa rah FergusonDit j aar was de Duitse presentatrice Naddel, van het erotische RTL2-pro- gramma Peep, aan de beurt. Het was vanwege de aanwe zigheid van dit soort gasten, dat de directeur van de Staatsoper Ion Holender be sloot vanaf dit jaar meer op chic en traditie in te zetten en minder op de aanwezigheid van 'bejaarde Hollywood- sterren'. Hij wil minder pers en meer kunstenaars. Minder debuterende jongelui - in plaats daarvan zou de rege ring weer in parade het bal moeten openen. Toen de uit Roemenië afkomstige jood Holender, een notoire hater van de FPÖ, deze plannen bekend maakte, was niet be kend welke politieke kleur deze regering zou hebben. Protest Een ander soort feest werd voor het gebouw van de ope ra gevierd. Het traditionele protest tegen het 'Bal der Balie', de laatste jaren slechts door enkele tientallen betogers bezocht, klonk nu luider dan ooit. Deze tegen beweging ontstond in 1987 uit protest tegen de aanwe zigheid van Franz Joseph Strauss, vanwege diens pro kernenergie standpunt. Ze won aan kracht nadat Wald- heims oorlogsverleden be kend werd, maar zwakte in de jaren negentig af, tot bij het eerste bal in deze nieuwe eeuw leden van een FPÖ-re- gering in de presidentiële lo ge plaatsnamen. Om de demonstratie in goede banen te leiden had de minis ter van Binnenlandse Zaken Strasser aangekondigd tot onorthodoxe maatregelen te zullen overgaan. Eén daar van: agenten die undercover optraden, In rokkostuum. De rubriek Berichten uit Wenen wordt verzorgd door de Zeeuwse musicus Mels Dees. Wijdenbosch zou Ballast Nedam voortrekken door Armand Snijders Het Amstelveense bouwbe drijf Ballast Nedam wil graag nog een derde brug bou wen in Suriname. En zelfs een vierde. Maar dat kon wel eens anders lopen. De bruggenbou wer is in een politiek wespen nest beland. De geur van corruptie die rond de projecten hangt, roept vra gen op. Bovendien schreeuwen Surinaamse aannemers het van de daken dat het bedrijf wordt voorgetrokken door de regering van president Jules Wijden bosch. ,,Ik vind het schofterig", zegt Roel Lim A Po, voorzitter van de Surinaamse Algemene Aannemers Vereniging (AAV). ,Er worden opeens eisen gesteld waaraan geen enkel bouwbe drijf in het Caribisch gebied kan voldoen." Lim A Po kan rekenen op steun vanuit het parlement. De regering van Wijdenbosch sloot ruim twee jaar geleden een overeenkomst met Ballast Ne dam voor de bouw van een brug over de Coppenamerivier en een over de Surinamerivier. De eer ste is vorig jaar opgeleverd, de tweede wordt op 19 mei openge steld. Suriname had vorig jaar problemen met het betalen van het afbetalen van het bijna tweehonderd miljoen gulden kostende project Vervolgens is met het bouwbedrijf een nieuwe betalingsregeling getroffen. Offerte Ballast Nedam zit ondanks de slechte betalingsmoraal van de Surinamers al een tijdje op het vinkentouw om op korte ter mijn nog twee bruggen te bou wen. Eind 1997 is het bedrijf door de directeur van Openbare Werken, Dharm Mungra, ge vraagd offerte uit te brengen voor de bouw van bruggen over het Saramaccakanaal in Para maribo en over de Saramaccari- vier tussen de dorpjes Hamburg en Uitkijk, zo'n twintig kilome ter ten westen van de hoofdstad. Ballast Nedam begrootte de kosten op 21 miljoen gulden. Het Surinaamse bouwbedrijf Van Kessel kreeg lucht van die plannen en stuurde vrijblijvend een offerte van 10,9 miljoen gul den. Maar volgens de oppositie in het parlement maken Van Kessel en andere Surinaamse ondernemingen bij de openbare aanbesteding geen schijn van kans omdat het ministerie van Openbare Werken onlangs de eisen voor de bouw vaststelde, die volledig zouden zijn toege- spitst op de door Ballast Nedam uitgebrachte offerte. Ton Godri, managing-director van Ballast Nedam International, en Ger van der Schaaf, directeur Wes telijk Halfrond, bevestigen des gevraagd dat het bedrijf offerte heeft uitgebracht voor de bouw van de bruggen. Correct. Dat hebben we een jaar of twee gele den gedaan. We zijn via derden op de hoogte gebracht dat ook Van Kessel offerte uitbracht. Waarom deze lager is, weten we niet." Uitstel Naar aanleiding van de kritiek in het parlement stelde minister van Openbare Werken Rudolf Mangal de openbare aanbeste ding uit. Die was gepland op 24 maart. „Ik wil een herevaluatie van de uit te voeren werkzaam heden en overleg plegen met an dere betrokken ministers", zo luidde zijn motivatie. De direc tie op het hoofdkantoor in Am stelveen blijft evenwel vol goe de moed. „We zijn er niet van op de hoogte dat de aanbesteding is uitgesteld", zegt Van der Schaaf. „Maar als het zover is, dan zullen we zonder meer deel nemen." Dat zal Ballast Nedam in ieder geval weinig sympathie opleve ren van de zijde van de Suri naamse Algemene Aannemers Vereniging. Volgens AA V-voor zitter Lim A Po zijn er mensen die er persoonlijk belang bij hebben dat de opdracht voor de bouw van de brug naar Ballast Nedam gaat. „Minister Mangal gaf ons een maand om met een volledige offerte te komen. Een belachelijk korte tijd", aldus Lim A Po. Bovendien lijken de specifieke voorwaarden volgens Lim A Po verdacht veel op de offerte van Ballast Nedam. Zo worden er ineens allerlei administratieve en veiligheidseisen gesteld, „Dergelijke eisen zijn in de der tig jaar dat wij bouwen nog nooit gesteld", weet de AAV- voorzitter. Zijn vereniging zal president Wijdenbosch een brief sturen waarin ze haar on genoegen kenbaar maakt over de gang van zaken. Vuurwerk Alsof de tegenstand Ballast Ne dam niet al genoeg hoofdpijn oplevert, heeft de Surinaamse directie van het bedrijf zich ook flink in de vingers gesneden. In de voormalige kolonie is op schudding ontstaan over het vuurwerk dat sympathisanten van ex-dictator Dési Bouterse met toestemming van de direc tie vorige week in de nacht van donderdag op vrijdag afstaken op de in aanbouw zijnde brug over de Surinamerivier. Daarmee wilden de Bouterse- aanhangers de viering luister bijzetten van het feit dat het op 25 februari precies twintig jaar geleden was dat Bouterse met vijftien collega-militairen zijn eerste staatsgreep pleegde. Tij dens de zevenjarige dictatuur die op die machtsovername volgde, zijn tegenstanders ver moord en vonden andere schen dingen van mensenrechten plaats. Een deel van de arbei ders van Ballast Nedam, die op dat moment op het hoogste punt van de brug bezig waren, staak te uit protest het werk. „Wij wisten in Amstelveen daar niets van en zouden daar ook nooit toestemming voor hebben gegeven", zegt Van der Schaaf. „Wij stellen ons op het stand punt dat geen enkele politieke partij de brug voor iets derge lijks mag gebruiken. We willen ons juist verre van de politiek houden." GPD Benzine De benzine wordt zes cent duurder, maar de verhoging gaat later in dan was voorge steld. Deze concessie heeft mi nister Lieftinck moeten doen om zijn voorstel door de Twee de Kamer te loodsen. Ongeluk De weg van Terneuzen naar Sluiskil is gisteren drie uur af gesloten geweest, nadat een ongeval voor een ravage op de weg had gezorgd. Een tienton ner, geladen met basaltblok ken, reed ter hoogte van het woonwagenkamp met een an dere tientonner op sleeptouw, die ook basaltblokken ver voerde. De eerste tientonner wilde een stilstaande perso nenauto passeren, moest uit wijken naar de berm en zakte daarin weg. De lading rolde deels van de wagen. De tweede vrachtwagen remde niet op tijd en botste op "de eerste. De VJ wagen kantelde en verloor z'n lading. Beide bestuurders ble- ven ongedeerd. Koewacht g« Tegen een 3 9 -j arige gemeente- J!* ontvanger uit Koewacht is zes maanden celstraf geëist. De man wordt verdacht van frau- n de met kwartier- en zakgeld. Hij zou het geld dat mensen in 1947 kregen aan evacuatie- c steun vooreen deel zelf hebben gehouden. De ontvangersad- ministratie was een grote jan- boel, oordeelde de aanklager. hi x - - 5i vn;„; De door Ballast Nedam gebouwde nieuwe Surinamebrug over de Surinamerivier, die op 19 mei wordt opengesteld. foto GPD Uitgever: J C Boersema Hoofdredactie: A L Oosthoek D Bosscher (adjunct) A. L Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Redactiefax: (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118)484000 Fax (0118)472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel, (0113) 273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 51 4530 AB Terneuzen Tel. (0115) 686000 Fax. (0115)686009 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114) 373839 Fax (0114)373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111) 454647 Fax (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8 30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV Internet (http://www.pzc.nl): Postbus 18 4380 AA Vlissingen redactie redactie@pzc nl exploitatie, mternet@pzc.nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14 00 uur op de kantoren door de klacht in le spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur. Tel (0118)484000. Fax(0118)470100. Abonnementsprijzen bij automatische incasso. (tussen haakjes prijs met acceptgiro) per maand 36,70 (n v t per kwartaal' 100,00 101,65) per jaar ƒ380,00 (ƒ381,65) Voor toezending per post geldt een toeslag. Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode Losse nummers maandag l/m vrijdag: 1,85 per stuk zaterdag 2,75 per stuk Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder'toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd bij de advertentieorderafdeling Tel 0118-484321

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2000 | | pagina 2