Steunbeleid scheepsbouw ziekt na
CNV blokkeert reddingsplan
CNV gaf volgens de Schelde
verkeerde voorstelling zaken
PZC
75,-
Wijzigen streekplan
verkleint kans op
komst outletcentrun
Gemeenten bezorgd
over behoud van
historische centra
Kinderen hoeven
van rechter niet uit
ouderlijk huis weg
zeeland
16
Defensieorders waren kracht en zwakte van Schelde-werf
vrijdag 11 februari 2000
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Nederland moet
een zelfstandige marinebouw
houden. In politiek Den Haag is
daar nauwelijks discussie over.
Maar dat kan wel eens snel ver
anderen. als de Koninklijke
Schelde Groep (KSG) echt in de
problemen komt en uitstel van
betaling moet aanvragen. Als
een ministerie dan de porte
monnee moet trekken, is het De
fensie.
Voor de meeste Defensie-speci
alisten staat het vast. Neder
land is een zeevarende natie. En
een zeevarende natie die zich
zelf serieus neemt, moet een vol
waardige zeemacht hebben. Dat
is een marine inclusief nieuw-
bouwcapaciteit in eigen land.
Een Tweede Kamerlid, A Har
rewijn van GroenLinks. durfde
bij de schriftelijke behandeling
van de Defensienota 2000-2010
dé vraag te stellen: Is Nederland
wel goed bezig is door bijna he
lemaal zelfstandig marinefre
gatten te blijven ontwikkelen en
bouwen? En wat kost dat extra?
Het antwoord van Defensie lag
voor de hand. Het in eigen be
heer ontwikkelen en bouwen
van marineschepen is gunstiger
dan de uitbesteding van dit
werk aan het buitenland. De re
actie is logisch, omdat het de
partement anders een al tiental
len jaren bestaand beleid zou
afvallen. Niemand doet dat.
Kostenanalyse
Of Defensie echt goedkoper uit
is, is door de Algemene Reken
kamer evenwel nooit uitge
zocht. R. Ferouge heeft bij de
Rekenkamer het ministerie van
Defensie in zijn portefeuille.
..Onderzoek naar de kosten van
marinevaartuigen hebben wij
nooit gedaan", laat hij weten.
„We moeten keuzes maken."
Ferouge kan zich goed vinden in
het antwoord van Defensie aan
GroenLinks-Kamerlid Harre
wijn. ,.De bouw van een marine
schip is altijd maatwerk.
Fregatten zijn geen autos. Elke
marine heeft verschillende ei
sen. Het buitenland zal daarom
niet goedkoper kunnen leve
ren."
Het zit 'm dus in de eisen die de
Koninklijke Marine stelt. En
van de Koninklijke Marine is
bekend dat zij in de wereld
voorop wil lopen. De kennis die
daarvoor nodig is, heeft de zee
macht zelf in huis, bij de directie
materieel. De ontwikkeling van
nieuwe marineschepen vindt
daar plaats.
Pas bij het maken van de be
stekken wordt de werf, in Ne
derland per definitie de Ko
ninklijke Schelde Groep (KSG),
ingeschakeld. Dat de KSG heel
veel ervaring heeft in de bouw
van grote oorlogsschepen,
wordt bij de marine als erg pret
tig ervaren. De KSG heeft
verstand van de productieme
thoden en kan in een marine-
ontwerp snel ontdekken waar
voetangels en klemmen zitten
bij de productie.
De sterke band tussen de Ko
ninklijke Marine en de KSG
heeft zo zijn voordelen. Beide
partijen weten wat ze aan el
kaar hebben. Ze hebben een
speciale rolverdeling. De Schel
de is verantwoordelijk voor het
scheepscasco, het platform. De
marine koopt de wapensyste
men en ontwikkelt de software,
die in het schip moeten komen.
Dat vergt een goed samenspel.
Verbondenheid
Al sinds het ontstaan van de
KSG in 1875 bestaat er een gro
te lotsverbondenheid met de
marine. Alleen, tot 1971 was De
Schelde meer een bouwer van
civiele schepen dan van militai
re. In 1971 kwam het roemruch
te Rijn-Schelde-Verolme-con-
cern (RSV) tot stand. De Schel
de kreeg binnen dat conglome
raat de rol van marinescheeps
bouwer toebedeeld. Uit een
voorval, door de RSV-enquête-
commissie opgeduikeld na de
val van RSV in 1983, blijkt dat
dit voor de marine financieel
niet altijd even gunstig is ge
weest. De werf Verolme was
voor de gedwongen fusie met
Rijn-Schelde (waaronder de
KSG en Wilton-Fijenoord) ook
in voor de bouw van twee gelei
de wapenfregatten. Verolme
was twintig miljoen gulden
goedkoper. De order ging toch
naar Vlissmgen. onder druk van
het ministerie van Economische
Zaken. De Koninklijke Marine
was indertijd voor concurren
tie, aldus de enquêtecommissie
uit de Tweede Kamer. Het mi
nisterie van EZ wilde echter per
se dat het RSV-concern tot
stand zou komen, met de KSG
als marinewerf. Dat heeft De
Schelde bij teloorgang van het
RSV-concern in 1983 voordeel
opgeleverd. Het ministerie van
Defensie was bereid de order
voor Multipurpose-fregatten
(acht stuks) naar voren te halen.
Schaduwzijde is dat de KSG erg
afhankelijk is geworden van één
opdrachtgever.
Perspectief
„De laatste naweeën van het
Nederlandse steunbeleid voor
de scheepsbouwsector", zo kijkt
de Rotterdamse hoogleraar be
drijf skunde A F. R Wassenberg
tegen de huidige problemen bij
de KSG aan. „Loon inleveren
heeft geen zin, als daaraan geen
perspectief voor de toekomst
gekoppeld is. En dat perspectief
ligt eerder bij een Europese ma-
rmescheepsbouw dan bij een
Nederlandse."
Als iets op het gebied van mari
nebouw behouden kan blijven
in Nederland, is dat in de ogen
van Wassenberg alleen de ken
nis. „De Nederlandse economie
ontwikkelt zich meer en meer
tot een diensten- en kenniseco
nomie. Staal verwerken kan
goedkoper in het buitenland."
Ferouge van de Algemene Re
kenkamer vindt dat te gemak
kelijk. Hij heeft zelf bij Fokker
gewerkt. ..Fokker is gesloten,
Stork heeft wel de vliegtuigken
nis overgenomen, maar dat ver
vliegt als je zelf geen vliegtuigen
meer bouwt. Zo zal dat met ma
rineschepen ook gaan. En als je
een bedrijfstak opdoekt, krijg je
die nooit terug."
De Koninklijke Marine is niet zo
streng in de leer. Als het moge
lijk en financieel gunstig is,
wordt er Europees samenge
werkt, bijvoorbeeld bij de ont
wikkeling van een nieuw radar
systeem. En tegen de bouw van
scheepsdelen in het buitenland
zal de marine zich niet verzet
ten. Een particuliere werf moet
dat zelf beslissen, als de kwali
teit maar aan de eisen van de
marine voldoet.
Politieke keuze
Of Nederland een eigen marine-
bouw moet behouden, is vooral
een politieke kwestie, van de
Tweede Kamer. Die zal een keu
ze moeten maken. Aanstaande
maandag, bij de behandeling
van de Defensienota, ligt die
keuze indirect op tafel. Dan
komt ter sprake wat de marine
aan nieuwbouwprojecten mag
doen de komende tien jaar. En
dan blijft nog de vraag boven de
markt hangen of die voldoende
opleveren om een scheepswerf
als de KSG overeind te houden.
De marine heeft nu nog vier
Luchtverdedigings- en Com
mandofregatten (LCFs) in be
stellingbij De Schelde, waarvan
de laatste in 2005 gereed moet
zijn. Het ministerie van Defen
sie zal die hoe dan ook in Vlis-
singen willen laten afbouwen,
omdat er al veel in is geïnves
teerd.
door Richard Hoving
MIDDELBURG - De kansen
voor de komst van een fabrieks
winkel naar Zeeuws-Vlaande
ren nemen af als het ruimtelijk
beleid van de provincie Zeeland
gewijzigd wordt. Volgens de
burgemeesters van Sas van
Gent en Hulst speelt een tijdro
vende wijzigingsprocedure Bel
gische plannenmakers in de
kaart.
Het college van Gedeputeerde
Staten beslist binnen twee we
ken over de wijze waarop de
verschillende plannen voor een
factory outletcentrum moeten
worden beoordeeld. De Provin
ciale Planologische Commissie
(PPC) adviseerde het college
donderdag om het streekplan
Zeeland te wijzigen. Zonder een
streekplanwijziging is de komst
van een fabriekswinkel niet mo
gelijk, aldus de adviescommis
sie. Mogelijke uitzondering is
een fabriekswinkel in of gren
zend aan een bestaand winkel
centrum. „Om duidelijkheid te
scheppen en om procesrisico's te
voorkomen, acht de PPC een
streekplanafwijking ook in dat
geval de aangewezen weg." Het
advies van de commissie is niet
bindend.
Gedeputeerde G. van Zwiet
(WD, ruimtelijke ordenii
stelde na afloop van de vergai j
ring vast clat er twee mogeli
heden zijn. Het college kan a
de ene kant besluiten om t
staande plannen aan het hu:
ge ruimtelijke beleid te toets
Aan de andere kant kan de pi
vincie alle lopende procedu
stopzetten en het streekp!
aanpassen. Volgens Van Z\v
ten neemt het college dinsdag
februari een beslissing.
Slecht
De gemeenten Hulst, Sas
Gent en Terneuzen hebb
plannen voor een factory outli
centrum. De burgemeesti
J. Lonink van Sas van Gent
A Kessen van Hulst zeiden g;
teren niet blij te zijn met e
eventuele wijziging van
streekplan. „Dat is slecht vo
alle plannen die in de regio 1
ven", aldus Kessen. Een wij
ging van het Streekplan Ze
land kost ongeveer een half ja
Kessen voorspelde dat elke ae
zeling van de provincie de ka
sen van de Zeeuws-Vlaamseg
meenten verkleint. „Als wij
Zeeland gaan talmen staat
straks aan de andere kant van
grens in België een outletce
trum."
van onze regioredactie
LEIDEN - Zeventien Neder
landse gemeenten, waaronder
Middelburg en Schouwen-Dui-
veland, hebben in een brief aan
de Tweede Kamer hun zorgen
geuit over de kwaliteit van hun
historische binnensteden en
wateren. De gemeenten menen
dat de dreigende verlaging van
de uitkering uit het gemeente
fonds de zorg voor oude centra
in gevaar brengt.
Het gaat naast de centra van
Middelburg en Zierikzee om
Amersfoort, Breda, Delft, Den
Bosch, Dordrecht, Enkhuizen,
Gouda, Groningen, Haarlem,
Harlingen, Hoorn, Leeuws
den, Leiden, Maastricht
Zwolle. Samen zijn ze goed vo
1143 hectare aan historisc
kernenen 141 kilometer aan g
zamenlijke historische wa tere
De gemeenten hebben becijfe
dat het totale bedrag van eve
tuele vermindering van
uitkering kan oplopen tot
miljoen gulden. „Verlaging vi
de gelden uit het gemeentefom
kan desastreuze gevolgen h('
ben. aldus de opstellers.
Kamercommissie spreekt op
februari over de herverdeliij
van gelden uit het gemeenti
fonds met de bewindslieden va
de betrokken ministeries.
De marinewerf in 1983, het jaar van de teloorgang van het RSV-concern.
foto Ruben Oreel
door A. J. Snel
TILBURG - Met de afwijzing
door de CNV-leden van het
reddingsplan van de directie
van de Koninklijke Schelde
Groep KSG is dat plan in feite
van tafel. Van een Collectieve
Arbeids Overeenkomst kan in
ongunstige zin voor de werk
nemers alleen worden afgewe
ken als alle vakverenigingen
die eerder hun handtekening
onder die CAO hebben gezet,
zich daarmee akkoord verkla
ren. Tot die slotsom komt Mar
griet Kraamwinkel, universi
tair docent van de vakgroep
sociaal recht en sociale poli
tiek aan de Katholieke Univer
siteit Brabant KUB. „Bij een
belangrijk onderwerp als dit
kan aan de uitspraak van een
van de vakorganisaties niet
w-orden voorbijgegaan, ook
niet als de andere bonden er
een andere mening op nahou
den."
De voorzitter van de Raad van
Bestuur van de KSG, R. C. van
den Heuvel, zond vorige week
een brief aan de werknemers
waarin hij uiteenzette dat dit
jaar in geen van de bedrijven
van de groep meer verliezen
kunnen worden getolereerd en
dat gedacht wordt aan een
aantal maatregelen: inlevering
van de AD V-dagen van 1999 en
2000, geen 1,5 procent loons
verhoging per 1 maart en kor
ting op de CAO-salarissenmet
3 procent, op die voor het hoger
personeel met 4,5 procent en
op die van de directie met 6
procent. De leden van De Unie
stemden eerder deze week in
met die gedachten, de CNV-le
den deden dat niet.
Het CNV ging er bij deze be
slissing vanuit dat minimaal
driekwart van de leden voor
moest stemmen om het plan te
accepteren. De FNV-leden be
spreken het directievoorstel
volgende week maandag. Bij
de FNV geldt een enkelvoudige
meerderheid: de helft plus één
van de leden beslist.
Rechter
Kraamwinkel: „Ik kan niet ga
randeren tot welke uitspraak
de rechter uiteindelijk zou ko
men. Dat weet je nooit. Maar
als ik kijk naar het arbeids
recht, dan kan de operatie niet
worden uitgevoerd als een
bond die betrokken was bij de
totstandkoming van de CAO
daarmee niet akkoord gaat.
Als de FNV wel akkoord gaat,
lijkt het me dat de directie op
nieuw zal willen praten met
het CNV. Overleg is natuurlijk
mogelijk."
Correct
Naar het oordeel van Kraam
winkel heeft de voorzitter van
de Raad van Bestuur de zaak
procedureel gezien correct ge
speeld. „Je hoeft niet tot in alle
duistere uithoeken van het ar
beidsrecht te zoeken om tot een
voorstel te komen zoals de di
rectie van KSG heeft gedaan.
Er is zo te zien niet gezocht
naar verborgen uitzonderin
gen. Op grond van de nu
geldende, algemeen bindend
verklaarde CAO voor de me
taalindustrie kan de werkge
ver met de vakvereniging over
leg voeren over alles wat te
maken heeft met werkgelegen
heid. Dat is hier dus duidelijk
aan de orde."
„Een tweede is dat de CAO-
voorwaarden wel ten gunste,
maar niet ten nadele van de
werknemers mogen worden
gewijzigd. Maar daar komt iets
bij. Als de continuïteit van de
onderneming in het geding is,
kan de werkgever wél met de
vakvereniging in overleg tre
den over afwijking van de CAO
in ongunstige zin. Dat overleg
verloopt nu dus volgens de re
gels. En het ziet ernaar uit dat
het plan van de directie ge
blokkeerd is nu de CNV zich er
tegen heeft uitgesproken."
Uitkering
Van den Heuvel heeft in zijn
brief aan het personeel van de
KSG aangeduid dat de offers
in de vorm van tijd en loon
moeten worden gezien als een
voorschot, dat alleen verloren
gaat als de situatie waarin de
onderneming verkeert, niet
verbetert. Daarbij deed hij de
toezegging dat een vorm zal
worden gekozen waarbij de
rechten op pensioen en uitke
ringen niet worden aangetast.
Dat houdt in dat de pensioenen
of eventuele werkloosheids
uitkeringen worden gebaseerd
op het salaris zonder dat daar
op is gekort.
Volgens Kraamwinkel is in
derdaad zonder veel moeite
een constructie te vinden
waarbij de korting geen in
vloed heeft op pensioenen of
uitkeringen. Dat gebeurt ook
bij ouderschapsverlofregelin
gen. Wie van zo'n regeling
gebruik maakt en geconfron
teerd wordt met het faillisse
ment van het bedrijf waar hij
of zij werkt, kan aanspraak
maken op een uitkering of pen
sioen, gebaseerd op het volle
dige loon. Kraamwinkel: „Bo
vendien is er de mogelijkheid
een deel van het salaris uit te
betalen in de vorm van een vor
dering die de werknemer op
het bedrijf heeft. Die construc
tie is volgens het Burgerlijk
Wetboek toegelaten. In het
verleden had je ondernemin
gen die voorwaarden over
gedwongen winkelnering
vastlegden. Je moest dan als
werknemer een bepaald deel
van je inkomen besteden in
winkels van het bedrijf waar je
werkte. Zulke voorwaarden
zijn al lang niet meer toegela
ten. Maar er mag wel gedeelte
lijk worden uitbetaald in de
vorm van een vordering op het
bedrijf. Werknemers die zo'n
vordering hebben, komen als
de onderneming failliet gaat
vrij hoog op de lijst te staan. De
fiscus en werknemers gaan
voor andere schuldeisers."
door Maurits Sep
VLISSINGEN - CNV-bestuurder H. van
Beers heeft de leden van zijn vakbond ten
onrechte voorgehouden dat Schelde
scheepsnieuwbouw en de reparatiewerf
Scheldepoort geen perspectief op werk heb
ben. Bestuursvoorzitter R. van den Heuvel
van de Koninlijke Schelde Groep verwijt
Van Beers dat ten zeerste.
De CNV'ers hebben het reddingsplan voor
deze Schelde-onderdelen woensdagavond
dus op basis van foutieve informatie afge
wezen, stelt Van den Heuvel. Hij verklaarde
donderdag niet geschrokken te zijn, maar
het besluit wel te betreuren. „Dat is name
lijk veroorzaakt door de bondsbestuurder
van het CNV." Schelde scheepsnieuwbouw
heeft bijvoorbeeld wel degelijk perspectief
op werk, stelde Van den Heuvel. „In de De
fensienota staan voldoende projecten die
binnen het bereik van de KSG kunnen val
len. Die nota wordt komende maandag door
de Tweede Kamer behandeld. Ik weet uit ge
sprekken met het ministerie van Economi
sche Zaken dat zij de noodzaak van marine
orders onderschrijven. Echter, dat ministe
rie geeft de opdracht niet, dat doet Defen
sie." Opdrachten voor civiele schepen lig
gen nog niet in het rschiet. Die zijn lastig te
verwerven, aldus de bestuursvoorzitter.
Maar ais de marine-orders afkomen, zijn
die zelfs niet echt nodig, beweerde hij zelf
verzekerd.
CNV-bestuurder H. van Beers pareerde de
aanval van Van den Heuvel. „Er is perspec
tief op werk j aOp werk dat er nu ligtde fre
gatten die tot 2003 gebouwd mogen worden
voor de marine. Maar nog niet op het werk
dat in de Defensienota staat. Dat is nog niet
vergeven aan De Schelde."
Van Beers kijkt bovendien naar het brede
perspectief voor de hele Groep,Dat is er als
de aandeelhouder, Economische Zaken, en
Damen Shipyards een intentieverklaring
tekenen voor de verkoop van de aandelen en
zich garant stellen, zodat de financieel-eco-
nomische slagkracht van de onderneming
sterk wordt vergroot. Dan is er perspectief
voor de KSG." Over de mogelijke gevolgen
van het negatieve besluit van de CNV-leden
wilde Van den Heuvel zi ch nog niet uit! aten.
„De laatste vergadering, die van de FNV, is
volgende week maandag pas. Dan weet ik
pas wat de uitslag is. Dan kan ik ook pas rea
geren." Het is in ieder geval niet zo dat als
het CNV de enige bond is die tegen het red
dingsplan stemt, de hele operatie dan geen
zin meer heeft, zei Van den Heuvel. „En als
alleen het CNV tegen is, moet die bond zich
maar beraden of zij alsnog bijdraait of
niet."
R. van den Heuvel.
door Roelf Reinders
VLISSINGEN - Drie kinderen
die jarenlang in Clinge zouden
zijn mishandeld, mogen bij de
moeder blijven. Dat heeft de
kinderrechter in Dordrecht be
paald.
De Telegraaf meldde drie weken
geleden dat de Raad voor de
Kinderbescherming in Middel
burg niet heeft ingegrepen bij
stelselmatige mishandeling en
verwaarlozing van drie kinde
ren in Clinge. De krant baseerde
deze bewering op uitgelekte
rapporten waaruit zouden blij
ken dat diverse hulpverleners
en onderwijzers vergeefs aan de
bel hadden getrokken. De kin
derrechter heeft nu op advies
van de Raad de kinderen onder
toezicht van een gezinsvoogd
van een instelling voor jeugdbe
scherming gesteld.
Dat betekent dat het ouderlijk
gezag wordt beperkt en dat de
gezinsvoogd dwingend hulp
kan opleggen. Vestigingsmana
ger C. Murre van de Middel
burgse Raad zegt dat uithuis
plaatsing niet aan de orde is.
„Maar dat kan binnen een week
anders zijn als de omstandighe
den veranderen."
Geen gevaar
Volgens Murre heeft het onder
zoek van de Raad naar aanwij
zingen van mishandeling uitge
wezen dat de kinderen geen
gevaar lopen. Het gaat om twee
zusjes van zes en vijftien jaar en
een zwaar gehandicapt jongetje
van acht dat niet kan lopen en
praten. Het gezin woont sinds
(Advertentie)
nu alle
Winterrestanten
PALAZZO
SHOES
foto Ruben Oreel Scterminkelsiraa;28 4381 GJ Vlissmgen
afgelopen zomer niet meer i
Clinge.
Naar aanleiding van de ophi
over de vermeende laksheid
de landelijke Raad voor de Kii
derbescherming een onderzot
naar mogelijke fouten van c
Middelburgse Raad begonnei
De Inspectie voor de Jeug(
hulpverlening en Jeugdbf
scherming zal daarna het or
derzoeksrapport tegen het lid
houden om te kijken of er da
nog vervolgonderzoek nodig is
Murre zegt dat het altijd mog<
lijk is dat de Raad in het ondei
zoek naar mogelijke mishandi
ling van de kinderen 'iets' ka
hebben gemist. „Dat zou ei
vervelend zijn", aldus Murr
„Maar waar mensen werkei
worden fouten gemaakt. V
kunnen altij d iets over het hoof
hebben gezien. Dat moet het 01
derzoek uitwijzen."
Rechtzaak
ontuchtpleger
uitgesteld
MIDDELBURG - De Mid
delburgse rechtbank
heeft een rechtzaak tegen
een 79-jarige man uit
Kloosterzande aangehou
den. De man wordt ervan
beschuldigd tussen 1994
en 1999 ontucht te hebben
gepleegd met twee meisjes
in zijn toenmalige woon
plaats Clinge.
Met één van de meisjes
zou hij ook gemeenschap
hebben gehad. De behan
deling van de aanklacht is
uitgesteld, omdat de ad
vocaat van de verdachte
eerst nog enkele verdach
ten wil laten verhoren. De
beschuldigde reageerde
op het uitstel met de vraag
of het verbod om in zijn
vroegere woonplaats te
komen, van kracht blijft.
De rechter heeft hem ver
boden om in Clinge te ko
men om te voorkomen dat
de jonge slachtoffers hem
onverwacht te zien krij
gen. De verdachte zei daar
gisteren over: „Een
straatverbod kan ik me
voorstellen, maar dat ik
nu niet eens bij mijn kin
deren in Clinge kan ko
men, vind ik schandalig."
'Sjuui iuilLi!
