Je snapt zulke mensen niet
Gemeente wint
strijd
tegen super
Standbeeld in de
maak voor knechten
en boerenmeiden
Vrijwilligers eisen
terugkeer organisator
Bevrijdingsfestival
Boerenorganisatie
leent The Greenery
25 miljoen gulden
Juridisch gevecht levert acht ton op
Oefenen in aanpak
van wateroverlast
zeeuwse almanak
Vrees
Camellia
PZC zeel and
vrijdag 11 februari 2000
Bij het vernielen van de graven in Burgh moet zwaar gereedschap zijn gebruikt.
door Ali Pankow
foto's Marijke Folkertsma
BURGH - Inwoners van Burgh
vragen zich vertwijfeld af hoe
mensen ertoe kunnen komen
vernielingen aan te richten op
een begraafplaats. Bij acht
tien graven op het Burghse
kerkhof zijn de zerken omge
gooid of stuk geslagen. De do
denakker biedt een macaber
aanzien. Een bezoekster die de
vernielingen woensdagmid
dag ontdekte, alarmeerde
beheerder P. Jonker van de ge
meente Schouwen-Duive-
land, die op zijn beurt de poli
tie inschakelde.
„We wilden er niet meteen
ruchtbaarheid aan geven om
dat het vermoeden bestaat dat
de daders weieens kinderen
zouden kunnen", zegt Jonker.
De schade lijkt niet het gevolg
van kattenkwaad. De brok
stukken die van sommige graf
stenen zijn afgeslagen, duiden
erop dat er zwaar materiaal
aan te pas is gekomen.
Schade
„Ach, ach, ach, wat mensen te
genwoordig toch niet in hun
kop krijgen", verzucht een ou
dere Burghenaar in de groen-
tenwinkel in de Kerkstraat als
hij hoort over de grafschennis.
De verkoopster krijgt kippen
vel van wat ze erover hoort
vertellen. „Ik wist het nog niet.
Mijngrootvader is hier ook be
graven, ik ga straks maar even
gauw kijken."
Veel dorpsbewoners bezoch
ten donderdag de begraaf
plaats om zelf te constateren
hoe groot de schade was. „Je
snapt toch gewoon niet wat
mensen beweegt om grafste
nen kapot te slaan", zegt een
inwoonster die net de graven
van haar vader en moeder
heeft geïnspecteerd. De rust
plaatsen van haar ouders zijn
ongeschonden, maar de vrouw
is geschrokken van de schade
die ze bij sommige andere gra
ven heeft gezien.
Voorzitter L. de Feiter van de
dorpsraad Burgh-Haamstede
betreurt de grafschennis in ho
ge mate. „Je snapt toch niet
dat er mensen zijn die zomaar
voor lol graven vernielen." Het
Burghse kerkhof was vorig
jaar binnen de dorpsraad ook
al een emotioneel onderwerp
van gesprek. Dat was naar
aanleiding van het besluit van
de gemeenteraad binnen af
zienbare tijd een deel van de
begraafplaats te ruimen in
verband met ruimtegebrek dat
hier in de nabije toekomst
wordt verwacht. Dat besluit
kwam hard aan bij de bevol
king van Burgh. Het bestuur
van de dorpsraad voerde na
der overleg met het gemeente
bestuur in een poging de
begraafplaats te laten uitbrei
den. Dat bleek echter niet mo
gelijk. De Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonder
zoek verleent geen medewer
king aan uitbreiding, omdat
de dodenakker gesitueerd is op
het archeologisch monument
de Karolingische Burcht. Hoe
wel de dorpsraad het voorne
men tot ruimen blijft betreu
ren, toonde het bestuur wel
begrip voor de situatie.
Ook de Hervormde gemeente
kantte zich aanvankelijk te
gen het raadsbesluit, maar te
kende geen verder protest aan
na toelichting op de motieven.
Verband
Hoewel enkele van de verniel
de graven op het oudste ge
deelte van het kerkhof liggen,
ziet beheerder Jonker geen en
kel verband tussen de graf
schennis en het voornemen tot
ruiming.
De politie kon donderdag nog
geen nadere medelingen doen
over de mogelijke daders. De
technische recherde besteedde
een groot deel van de dag aan
het onderzoek naar sporen.
Pas als dat is afgerond, mogen
Jonker en zijn collega H. van
Felius aan de slag om zo moge
lijk een deel van de schade te
herstellen.
De gemeente Schouwen-Dui
veland heeft in overleg met de
regiopolitie Zeeland besloten
een aangifte in te dienen na
mens alle betrokken nabe
staanden. Hiermee wordt
voorkomen dat elke familie af
zonderlijk naar het politiebu
reau moet komen om aangifte
te doen. De gemeente probeert
de rechthebbenden te achter
halen en telefonisch en schrif
telijk te informeren over de
stand van zaken.
De omstreden Super De Boer in Zierikzee is sinds gisteren gesloten.
derdag niet bereid inhoudelijk
op de u itspraak van de Raad van
.State in te gaan. Overigens is de
omstreden supermarkt sinds
donderdag gesloten. De beslis
sing om de Zierikzeese vestiging
van Super De Boer op te doeken
viel eind vorig jaar. Het perso
neel van de Super komt daar
door niet op straat te staan. De
foto Marijke Folkertsma
ruim twintig medewerkers kun
nen aan de slag in een winkel
van de Duitse keten Lidle, die
binnenkort aan de Schelphoek-
straat de deuren opent.
door Pascalle Cappetti
SINT ANNA TER MUIDEN -
Landarbeiders krijgen voor hun
zware werk eindelijk de waar
dering die zij jarenlang hebben
moeten missen. Enkele mede
werkers van het streekland-
bouwmuseum Agrimuda in Sint
Anna ter Muiden zijn zo geroerd
geraakt door het lot en de erva
ringen van de boerenknechten, -
meiden en landarbeiders, dat zij
een standbeeld willen oprichten
voor deze vergeten beroeps
groep.
Landarbeid was tot de tweede
helft van de twintigste eeuw een
baan die weinig status had,
maar wel een belangrijke rol
speelde in het economische en
maatschappelijk leven van de
Zeeuwse delta. Bijna tachtig
procent van de bevolking was
werkzaam als landai'beider,
boerenknecht of boerenmeid.
Werk dat zeer weinig verdiende
en van 's morgens tot 's avonds
duurde. Voor kost en inwoning
moest zelfs nog betaald worden.
De landarbeiders woonden
meestal in kleine huisjes in de
buurt van de boerderij. De hië
rarchie waarmee zij te maken
hadden, was sterk. De boer re
gelde alles met zijn eerste
knecht of oudste arbeider; de
boerin leidde met strakke hand
de huishouding en de verzor
ging van het pluimvee, de kalve
ren en de varkens via de grote
meid.
Standaardwerk
Kees Slager, journalist en publi
cist, tekende beginjaren tachtig
de ervaringen van vele landar
beiders op en bundelde ze in het
boek 'Landarbeiders, verhalen
om te onthouden'. Een stan
daardwerk, voor velen. Toen
vorig jaar de expositie 'Baas,
bazinne, knecht en meid - boe
renwerk in verleden tijd' in het
streeklandbouwmuseum van
start ging, was het Slager die de
genodigden attendeerde op de
afwezigheid in Nederland van
enig eerbetoon aan de landar
beider. Arco Willeboordse die
bij de gemeente onder meer het
Streeklandbouwmuseum onder
zijn hoede heeft, toonde zich on
der de indruk van het betoog
van Slager. „Het idee leek ons
aardig en met de werkgroep Ag
rimuda hebben we ons sterk ge
maakt een standbeeld op te
richten. Het college van Sluis-
Aardenburg en de gemeente
raad waren direct enthousiast."
De commissie heeft de afgelo
pen maanden een tiental kun
stenaars uitgenodigd om een
ontwerp te maken. Het ontwerp
van Jan Haas uit Vlissingen
sprong er volgens Willeboordse
uit. „Een figuratief werk, waar
in ook tot uiting komt dat vele
vrouwen het zware werk de
den."
Gepresenteerd
Dit ontwerp wordt donderdag
17 februari om 14.00 uur in het
Belfort in Sluis gepresenteerd.
Dit gebeurt - na een inleiding
door wethouder J. Boogaard -
door de kunstenaar zelf. Land-
bouwhistorieus P. Priester uit
Ellewoutsdijk, die vorig jaar
promoveerde op een onderzoek
naar de landbouw in Zeeland,
gaat in op de betekenis van de
landarbeid in Zeeland. Natuur
lijk ontbreekt Slager niet. Be
stuurslid P. van de Vijver van de
Heemkundige Kring West-
Zeeuws-Vlaanderen belicht
tenslotte het streekhistorisch
belang van het initiatief.
De presentatie volgende week
vormt tevens het startsein voor
een actie om de benodigde fi
nanciën voor het beeld bij el
kaar te brengen. Willeboordse
heeft goede hoop dat dit, met
hulp van het comité van aanbe
veling, gaat lukken. Gezien het
succes en de waardering van de
bezoekers, is besloten de expo
sitie over het boerenleven in
Zeeland in het streeklandbouw
museum met een seizoen te ver
lengen.
door ErnstJan Rozendaal
VLISSINGEN - De druk op de
gemeente Vlissingen om Klaas
Overdam het Bevrijdingsfesti
val Zeeland te laten organise
ren, is donderdag nog aanmer
kelijk toegenomen. Niet alleen
dreigt de popgroep Blof het fes
tival te mijden, ook vrijwel de
complete staf van vrijwilligers
het Bevrijdingsfestival
stapt op wanneer Overdam - die
op non-actief is gezet - niet te
rugkeert. Gedeputeerde G. de
Kok noemt de afwezigheid van
een'blamage'en het Natio
naal Comité 4 en 5 mei dringt er
op aan Overdam te laten terug
keren.
IVorige week heeft de Raad voor
Kunst en Cultuur Vlissingen,
formeel verantwoordelijk voor
organisatie van het Bevrij
dingsfestival, het vertrouwen
opgezegd in Overdam, de feite
lijke organisator. Hoewel Over
dam in dienst is bij de gemeente
Vlissingen, werd hij door het be
stuur podiumkunsten van de
Raad naar huis gestuurd. Van
wege het conflict, dat al maan
den sleept, dreigt de organisatie
van het Bevrijdingsfestival in
het gedrang te komen.
Zonder Overdam wil de hoofd
act Blof niet komen. Volgens De
Kok is de komst van Blof voor de
provincie buitengewoon be
langrijk. „Wij willen met de
Maand van de Vrijheid, waar
van het Bevrijdingsfestival een
onderdeel is, het thema ver
draagzaamheid uitdragen. Dat
hadden we opgehangen aan
Blof. Daarbij komt de groep in
(Advertentie)
Hotel Restaurant
't Waepen van Veere
Wij zijn weer geopend!
Valentijnsmenu fl 55,-
Salade van gerookte zalm
met avocado en
mierikswortelmousse
Gegrilde rib-eye
met rodewijnsjalotjes
Bavarois taartje van wilde rijst
en ananas compote
Markt 23-27 Veere
tel. nr.: 0118-501231
Vlissingen, hun thuisstad, een
tournee langs Bevrijdingsfesti
vals in Nederland zou afsluiten,
als een ware apotheose. Het is
een blamage voor Zeeland wan
neer dat niet doorgaat."
De Kok zegt de bestuurlijke
druk op Vlissingen niet te willen
opvoeren, maar laat doorsche
meren dat de provinciale subsi
die van 25.000 gulden aan het
Bevrijdingsfestival in het ge
ding is.
De enige manier om Blof naar
Vlissingen te krijgen lijkt een
terugkeer van Overdam als or
ganisator. Dat is dan ook één
van de eisen waarmee wethou
der L. Poppe-de Looff maandag
een gesprek met de Raad voor
Kunst en Cultuur ingaat. Zij
krijgt steun van het Nationaal
Comité 4 en 5 mei, de landelijke
organisator van de Bevrijdings
festivals. Volgens coördinator
Mark Eijsink Smeets komt de
landelijke subsidie van 35.000
gulden niet in gevaar, wanneer
Poppe 'voet bij stuk' houdt.
„Dan komen we er gezamenlijk
wel uit."
Vertrouwen
Bij monde van Renate Danka-
erts hebben ook de vrijwilligers
van het Bevrijdingsfestival zich
donderdag in het conflict ge
mengd. „Wij hebben vertrou
wen in Overdam, met wie we al
jaren samenwerken. Wij hebben
weinig vertrouwen in de Raad
voor Kunst en Cultuur die naar
ons toe nooit iets van zich heeft
laten horen. Ik heb de mening
gepeild van de stafleden. Ik
weet dat ze bijna allemaal op
stappen, wanneer Overdam er
op deze manier wordt uitge
werkt."
De vrijwilligersstaf telt onge
veer twaalf leden, aldus Danka-
erts. Volgens haar 'dondert het
festival ineen' wanneer zij afha
ken. In totaal heeft het Bevrij
dingsfestival ruim zestig vrij
willigers. Dankaerts kan niet
inschatten of die haar mening
delen.
Alleen een terugkeer van Over
dam lijkt het Bevrijdingsfesti
val nog te kunnen redden, maar
voorzitter F. Haverkort van het
deelbestuur podiumkunsten
blijft bij de vaststelling dat tus
sen hem en de Raad voor Kunst
en Cultuur 'geen vertrouwens
relatie' meer bestaat. Hij wil
niet kwijt of de Raad voor Kunst
en Cultuur opstapt wanneer het
gemeentebestuur Overdam
weer op zijn post zet.
pagina 20: dilemma's
DEN HAAG - Waterschappen,
gemeenten en provincies moe
ten gaan oefenen om water
overlast door dijkdoorbraken
of hevige regenval beter te
kunnen bestrijden.
Een speciale commissie heeft
in opdracht van het ministerie
van Binnenlandse Zaken
daarvoor oefenmodules ont- is hard nodig", stelde staatsse-
wikkeld, die donderdag in Den cretaris G. de Vries, „want wa-
Haag zijn gepresenteerd. „Dit terschappen en gemeenten
zijn nog te veel gescheiden we
relden.
Dijkgraven en burgemeesters
zijn vaak onvoldoende op de
hoogte van hun diverse be
voegdheden. Dat belemmert
samenhangende actie. Door te
oefenen moet dat verande-
Hij vreest de hoogten, de man
die in Zeeland zijn brood ver
dient door de actualiteit foto
grafisch vast te leggen. Geen
opdracht is hem te veel, maar
als hem verzoeken bereiken
iets vanaf een toren of een an
der hoog punt te fotografe
ren, laat hij het afweten. Hij
krijgt namelijk al een wee gé-
voel in de maag als hij om
hoog kijkt; laat staan dat hij
door de lens omlaag wil
schouwen.
Dezer dagen kwam hij met
een verrassende mededeling.
Hij ivas in Vlissingen getuige
geiveest van werkzaamhe
den aan de tachtig meter ho
ge Sardijntoren die de skyli
ne van de Scheldestadingrij-
pend wijzigt. „Ik heb op het
dak gestaan," meldde hij
trots.
De omsta7iders, die zijn angst
kennen, reageerden ongelo
vig.
Teil onrechte. Hij had wel de
gelijk op het dak gestaan.
Toen dat nog op de begane
grond klaar lag om opgehe
sen te worden.
door Willem van Dam
ZIERIKZEE - De gemeente
Schouwen-Duiveland heeft de
•idsche strijd tegen super-
irktketen Laurus NV nage
noeg gewonnen. Dat levert de
gemeente vermoedelijk 800.000
gulden op.
gemeente Schouwen-Duive
land is al enkele jaren verwik
keld in een juridisch gevecht
met de supermarktketen. Inzet
'Z® van het conflict vormt de
vestiging van Super De Boer
onderdeel van Laurus) aan de
Boerenweg in Zierikzee. Het ge
meentebestuur van Schouwen-
Duiveland huldigde van meet af
jan het standpunt, dat de vesti-
jing illegaal is en sommeerde
iet winkelbedrijf op straffe van
sen gepeperde dwangsom te
vertrekken. Daarop volgden di
verse procedures.
[Iwangsom
De Raad van State heeft het ge
meentebestuur nu (deels) in het
gelijk gesteld. Dat betekent dat
de gemeente hoogstwaarschijn
lijk tot inning van de dwangsom
Jetski gestolen
BRUINISSE - In de Grevelin-
genhout te Bruinisse is in de
nacht van woensdag op donder
dag een aanhangwagen met
etski ontvreemd.
)e aanhangwagen stond gepar
keerd op de oprit van een wo
ning. De aanhanger, voorzien
van een speciaal kopslot, was
klemgezet tussen een garage en
een personenauto. Kennelijk is
het de daders gelukt de aan-
igwagen met jetski van de
•rit via de tuin naar de weg te
[duwen. De waarde van de jetski
is niet bekend.
Supermarkt
overvallen
VLISSINGEN - Personeel van
een supermarkt in Vlissingen
heeft donderdagmiddag onder
bedreiging geld moeten over
handigen aan een overvaller.
Dat gebeurde rond 16.45 uur. De
dader is vervolgens weggerend
in de richting van de Bloemen-
laan. De politie in Vlissingen
zoekt getuigen.
door A. J. Snel
TILBURG - Het hoofdbestuur
van de Zuidelijke Land- en
Tuinbouw Organisatie ZLTO
heeft The Greenery Internatio
nal in Breda voor een periode
van anderhalf jaar 25 miljoen
gulden geleend ter versterking
van het risicodragend kapitaal
van de afzetorganisatie.
De ZLTO wil een verdere bun
deling van de afzet van produc
ten uit de voedingstuinbouw
aanmoedigen. Volgens de ZLTO
vervult The Greenery daarin
een sleutelrol. Zou het mi&gaan
met The Greenery, dan komt de
ZLTO met de achtergestelde le
ning achter in de rij van eventu
ele schuldeisers.
De ZLTO loopt overigens geen
direct risico met de lening. De 2 5
miljoen gulden komt uit het ou
de vermogen van de Noordbra
bantse Christelijke Boerenbond
NCB. Dat vermogen is onderge
bracht in een aparte stichting.
De ZLTO ziet het als een belang
van de leden dat hun marktposi
tie wordt verstrekt en wil met
The Greenery gezamenlijk pro
jecten uitwerken.
Fruitmasters
De besprekingen over samen
werking tussen The Greenery en
de fruitveiling Fruitmasters uit
Geldermalsen, die onlangs wer
den afgebroken, komen op dit
moment weer aarzelend op
gang. Volgens een woordvoer
der van de ZLTO moet de ver
strekking van de lening aan The
Greenery onder meer worden
gezien als aanmoediging om
verder te praten over de bunde- i
ling van het aanbod van groen-
ten en fruit.
Het hoofdbestuur van de ZLTO
benadrukt dat de telers geen
eindproduct leveren. „Het eind- j
product, dat is het assortiment i
groenten en fruit dat aan super
marktketens wordt geleverd.
Bundeling van het aanbod moet
worden nagestreefd, versnippe
ring tegengegaan. Dat is in het
belang van onze leden."
(Advertentie)
Verkrijgbaar in roze, rood of
wit. Maat 0^ ftp
30-40 cm. M
Van 17.50 MM
voor I I
Aanbieding deze week geidig
of zolang de voorraad strekt.
GroenRijk
Habo Renesse
Hog,loom 100. RENESSE
W- (0111) 46 77 91
Het Rlke Tuin leven)
kan overgaan. Die is inmiddels
opgelopen tot acht tonWethou
der C. W. Veerhoek (economi
sche zaken en ruimtelijke orde
ning) is verheugd over de
uitspraak van de Raad van Sta
te. Hoewel de supermarktketen
in theorie nog mogelijkheden -
via de civiele rechter - heeft om
onder betaling van de dwang
som uit te komen, verwacht
Veerhoek niet ('maar je moet de
huid niet verkopen voordat de
beer geschoten is') dat Laurus
nog veel kans maakt. Veerhoek
denkt, dat de achthonderddui
zend gulden 'nog op de rekening
van 2000 kan worden bijge
schreven'.
De gemeente had ook een proce
dure lopen tegen projectont
wikkelaar Chassey BV uit Mid
delburg, eigenaar van het pand
waarin de omstreden super
markt zich vestigde. Die zaak
heeft het gemeentebestuur ech
ter verloren.
Sinds 1997 deelt de Super sa
men met een Aldi een pand aan
de Boerenweg. Twee is teveel,
redeneerde het gemeentebe
stuur met het daar geldende
bestemmingsplan in de hand.
Mede ter bescherming van het
winkelapparaat in het stads
centrum van Zierikzee staat het
gemeentebestuur van Schou
wen-Duiveland de vestiging
van detailhandelszaken buiten
de binnenstad slechts mondjes
maat toe. Tegen die achtergron
den sommeerde de gemeente
Super de Boer de winkel te slui
ten. Om die eis kracht bij te zet
ten, werd met een dwangsom
van 20.000 gulden per dag ge
zwaaid. Projectontwikkelaar
Chassey BV werd een dwang
som van 10.000 gulden per dag
voorgehouden.
Dwangsom
De Raad van State vindt dat de
gemeente Super De Boer terecht
een dwangsom heeft opgelegd.
In het geval van de projectont
wikkelaar besliste het rechts
college in het nadeel van het ge
meentebestuur.
Een woordvoerder van super
marktketen Laurus was don-
