Stopzetten Hercules-zaak bepleit
Genoeg auto's voor alle tunnels
Water moet weer glinsteren in Zeeland
PZC
Zeeuwse scholen
voelen zich in hun
vrijheid aangetast
Natuurlijk maken
ze opmerkingen
Alles moet opzij voor de tunnel
Onder het wegdek
rustte het verleden
zeeland
19
Nabestaanden slachtoffers vliegtuigramp ontzet over verzoek advocaten
JEE
vrijdag 11 februari 2000
ee)or Barend Pelgrim
getINGE - Het komt mogelijk
eijet eens tot een strafvervolging
anin de ex-verkeersleider en
igformalig brandweercominan-
igönt van de vliegbasis Eindho-
3njn. Dat vreest de familie Jans-
kebin Clinge. Het echtpaar Fons
dijGabriëlla Janssen verloor 3,5
rert»r geleden hun 27-jarige zoon
jeaBVen bij de vliegramp met een
eiprcules transportvliegtuig.
Jet Openbaar Ministerie is
ètajkbaar niet voldoende capa-
ei-tl om zijn zaakjes rond te krij-
tén."
mg
D#t bericht dat de advocaten
)otn de verkeersleider en de
.ndweercommandant van de
egbasis justitie het Openbaar
inisterie nu vragen om stop-
jfJtting van de rechtszaak tegen
>oiJn cliënten komt bij de familie
ertnssen niet als een verrassing,
leffe wisten twee weken geleden
iet dat er iets in de lucht hing",
je-jdus Fons Janssen. Hij toont
?ldch niet bepaald onder de in-
1 \fuk van de inhoud van de vier
laiipporten die de raadslieden
il-ir. H. van der Meijden en mr. M.
bekhorst van de twee officie-
'sn gisteren in de openbaarheid
u-rachten. In die dossiers stellen
eskundigen onder meer dat al-
41 inzittenden van de Hercu-
6 het vliegtuigongeluk hadden
perleefd wanneer de hulpver-
ping afdoende was geweest.
d concludeert een traumato-
K)g dat de 34 slachtoffers ge-
akt zijn door giftige dampen
Oor de brand in het vliegtuig en
at hulpverleners daar bij de
zeiddingsoperatie niet adequaat
p ingespeeld hebben,
enons Janssen: „We weten al lan-
g-er dat er zeer sterke vermoe-
inens bestaan over die ontoerei-
n-ende verzorging van de
n-èwonden." Hij haalt daarbij de
?nerdenking aan dat er slachtof-
ïgïrs mogelijk verdronken zijn
aroor overvloedig gebruik van
ïdluswater bij het koelen van
rand wonden, een conclusie die
e-ërsterkt wordt door het rap-
teort van de Arnhemse advo-
ieaat-generaal Van den Boezem
mit 1997.
"landige zet
t-anssen bespeurt in de tactiek
i-an de verdediging een poging
?-m het OM-onderzoek te torpe-
leren. „Het is natuurlijk een
997 gepland tijdpad
handige zet van die advocaten
om deze rapporten te publice
ren. Op deze maniermoet het lij
ken alsof deze twee geen blaam
treft. Maar ze zullen beslist fou
ten gemaakt hebben. Het is ech
ter een feit dat de op het vlieg
veld aanwezige hulpverlening
volstrekt ondermaats was." De
nabestaanden van de slachtof
fers vinden dat het proces tegen
de twee officieren hoe dan ook
moet doorgaan. Voorzitter A
Kempen van de Stichting Her
culesramp 1996, waarin nabe
staanden en overlevenden zijn
verenigd, pleit voor een conti
nuering van de zaak tegen de
verkeersleider en de brand
weeroverste. Er bestaat volgens
hem nog zo veel onduidelijkheid
dat de rechter nu maar eens een
oordeel moet vellen. Daarnaast
vindt hij een nieuw, onafhanke
lijk onderzoek op zijn plaats.
Een parlementaire enquête ge
niet volgens Kempen de voor
keur gezien de voorgeschiede-
Het echtpaar Janssen uit Clinge verloor bij de vliegramp met het Hercules transportvliegtuig, ruim drie jaar geleden, hun 27-jarige zoon
Steven. foto ANP
door Ben Jansen
VLISSINGEN - Water moet
meer ruimte krijgen in Zee
land. In de polder en in de stad.
Natuur- en milieuorganisa
ties, waterschappen, gemeen
ten, land- en tuinbouworgani
saties, drinkwaterbedrijven en
burgers dienen samen de be
reidheid te hebben grond terug
te geven aan het water.
In him visie op de toekomst van
het waterbeheer in Zeeland
binnen de zeedijken geven de
natuur- en milieuorganisaties
aan wat de mogelijkheden zijn
om, zoals ze dat noemen, 'het
Zeeuwse watersysteem flexi
bel, veerkrachtig en gezond te
maken'.
Het streven is een provincie
waar kreekgraslanden 's win
ters weer blank staan, het pol
derland is dooraderd met wa
ter, de neerslag in stad en dorp
vloeit naar lage delen waar het
water kan worden opgebor
gen, waar gronden met een be
perkte betekenis voor de land
bouw worden teruggegeven
aan water en natuur, waar
brakwaterplanten en -dieren
goede levenskansen hebben in
inlagen en kreken en waar af
valwater zoveel mogelijk
wordt hergebruikt.
Binnenwater
Volgens de natuur- en milieu
organisaties is de kwaliteit van
het binnenwater ronduit be
labberd. Vaak wordt een peil
beheer gevoerd dat eenzijdig
op de landbouw is gericht,
waardoor de natuur verdroogt.
Met de afronding van de Delta
werken leek de waterhuis-
houdkundige inrichting van
Zeeland voltooid: overtollig
water wordt in het winterhalf
jaar afgevoerd, watertekorten
worden zo goed mogelijk aan
gevuld en stevige dijken be
schermen het land tegen rivie
ren en de zee.
Enkele klimatologische uit
schieters in de vorm van perio
den met overvloedige neerslag,
de voortgaande daling van de
bodem en de rijzing van de zee
spiegel hebben het besef doen
ontstaan dat het waterhuis
houdingsysteem misschien he
lemaal niet zo goed in elkaar
zit.
De ruimte voor water die de
Zeeuwse natuur- en milieuor
ganisaties bepleiten, is nodig
om schommelingen in de wa
terstanden op te vangen, over
schotten te bergen en de zuive
rende capaciteiten van water
te benutten. Water dient te
worden gekoesterd in plaats
van zo snel mogelijk naar zee
afgevoerd.
Waterbeheer
In hun watervisie komen de or
ganisaties met een aantal
speerpunten voor het waterbe
heer. Ze pleiten voor een ver
snelde afbouw van de drink
watervoorziening in de
Schouwse duinen en voor
demping van de resterende in
filtratiekanalen in de duinen
van Walcheren. In gebieden
waar de bodem makkelijk in
klinkt (dat zijn bijvoorbeeld de
oudlandgebieden) moet het
waterpeil worden verhoogd
om verdere zettingen van de
bodem te voorkomen. Dat
brengt met zich mee dat het
grondgebruik moet worden
aangepast. Peilbesluiten over
de te handhaven waterstanden
in de polders moeten niet al
leen op de wensen van de land
bouw worden afgestemd, maar
op alle functies van het gebied.
In kreekstelsels dient een na
tuurlijker peilbeheer te wor
den nagestreefd, hoog 'in de
winter en lager in de zomer.
Langs die kreken moeten over
stromingszones komen, zodat
bergingsmogelijkheden ont
staan voor natte perioden. Ca
paciteit voor de opvang van
overvloedige neerslag kan ook
worden gemaakt door oevers
van watergangen minder steil
te maken. Voor de vergoeding
van waterschade in de vermat
ten gebieden is een fonds ge
wenst. Om te voorkomen dat
het water in sloten, watergan
gen en kreken te veel stikstof
bevat, moet de landbouw op
een evenwichtiger manier met
meststoffen omgaan.
De natuur- en milieuorganisa
ties dringen erop aan dat in
steden en dorpen onvervuild
regenwater niet langer in het
riool terecht komt, maar in een
berging terecht komt of voor
het doorspoelen van toiletten,
auto wassen of besproeien van
de tuin wordt gebruikt.
De watervisie komt maandag
aan bod tijdens een thema
avond van Natuurmonumen
ten, Het Zeeuwse Landschap,
de Zeeuwse Milieufederatie en
Staatsbosbeheer. De bijeen
komst is in de filmzaal van het
provinciehuis (ingang Abdijp
lein) en begint om 19.30 uur.
door Henk Postma
MIDDELBURG - Vrijwel alle
aanvragen van Zeeuwse scho
len om in het voorbereidend
middelbaar beroepsonderwijs
(vmbo) nieuwe, zogenaamde in-
trasectorale programma's te
verzorgen, zijn door het minis
terie van Onderwijs gehono
reerd. En toch zijn de scholen
niet blij. Vertegenwoordigers
van diverse scholen toonden
zich donderdagmiddag 'des
duivels' over de 'inperking' van
hun beleidsvrijheid bij het stre
ven een zo breed mogelijk scala
aan vmbo-opleidingen aan te
bieden.
De woede, geuit tijdens een ver
gadering van de Provinciale
Onderwijs Raad, richt zich op
de verscherping van de normen
waaraan scholen moeten vol
doen om naast de gebruikelijke
vmbo-afdelingen ook lespro
gramma's te mogen aanbieden
waarin twee of meer beroepsop
leidingen zijn samengevoegd.
De veelal kleine Zeeuwse scho
len beschikken vaak over te
weinig vmbo-afdelingen, of te
weinig leerlingen om er veel
verschillende opleidingsrich
tingen op na te kunnen houden.
Ze hebben daar, afgaand op de
landelijke normen, gewoonweg
het geld niet voor. Maar ze ach
ten zich vindingrijk genoeg om
het onderwijs zo in te richten
dat toch tegemoet kan worden
gekomen aan de behoefte van
grotere diversiteit.
Mopperen
Het ministerie beperkt die mo
gelijkheden door zich, bij het
geven van toestemming, strikt
aan getalsnormen te houden.
Onderwijs-medewerkster M.
Vermaat-de Potter vindt niette
min dat de Zeeuwse scholen niet
mogen mopperen. Die dienden
eind vorig jaar, na veel vijven en
zessen, in totaal 24 aanvragen in
voor het starten van intrasecto-
rale vmbo-programma's. Daar
van zijn er slechts 3 afgewezen.
Eén van die afgewezen pro
gramma's maakt volgens Ver
maat-de Potter een zeer goede
kans alsnog te worden gehono
reerd. Het ministerie lijkt na
melijk bereid door de vingers te
zien dat de school niet aan de
anvang
werkzaamheden
I inrichten
werkterrein
lboren
tunnelgangen
wegen/kunstwerken J
Terneuzen
normen voldoet. Het betreft een
verzoek van het Zwin College in
Oostburg om een intrasectoraal
programma handel en admini
stratie te mogen beginnen De
school kreeg al wel een defini
tief nee op het verzoek een pro
gramma metalelectro te mogen
starten.
De derde afgewezen aanvraag
was van het Calvijn College. Dat
krijgt geen toestemming om in
Krabbendijke met instalelectro
te beginnen. Daar staat tegen
over dat die school op drie
verschillende locaties program
ma's metalelectro en handel/ad
ministratie mag opstarten.
De andere Zeeuwse scholen za
gen al hun aanvragen gehono
reerd. Dat betekent dat de
Christelijke Scholengemeen
schap Walcheren nu toestem
ming heeft voor programma's
bouw-breed, metalelectro, in
stalelectro en handel/admini
stratie, de Middelburgse school
Nehalennia voor zorg/welzijn
en consumptief-breed, en
Scheldemond in Vlissingen voor
metalelectro en bouw-breed.
Prijzen
De scholencombinatie Pontes,
vestiging Groot Stelle mag me
talelectro, bouw-breed en han
del/administratie aanbieden.
Ook het Goese Buys Ballot Col
lege kan starten met handel/ad
ministratie. In Zeeuws-Vlaan
deren viel het Hulster Reynaert
College in de prijzen. Daar kan
nu begonnen worden met meta
lelectro en handel/administra
tie. De twee Terneuzense scho
len dienden geen aanvragen in.
Zeldenrust-Steelant was graag
ook met handel/administratie
begonnen, maar besefte dat een
aanvraag geen kans van slagen
had.
Politie bekeurt
86 hardrijders
's-HEER ARENDSKERKE - De
politie heeft donderdag een
grootscheepse snelheidscontro
le gehouden op de A58 tussen 's-
Heer Arendskerke en Arnemui-
den, ook wel bekend als de 'ra
cebaan van Zeeland'. Met
behulp van laserpistolen en ra-
darapparatuur snapte de politie
86 snelheidsduivels.
oplevering
Ariadne Holthaus.
foto Charles Strijd
door Wout Bareman
TERNEUZEN - Moeite met die typische mannenwe
reld? Ariadne Holthaus schudt resoluut het hoofd. Als
korporaal in het leger was daar al helemaal aan ge
wend. „Natuurlijk maken ze opmerkingen. Nou, dan
gooi je er zelf ook iets stevigs tegenaan. Ik heb daar echt
geen moeite mee hoor." Eerst werkte ze een jaar als se
cretaresse op de betonfabriek, waar de tunnelsegmen
ten worden gemaakt.
Nu is ze alweer drie maanden secretaresse in de barak
van waaruit het boorproces wordt begeleid. „Bij die be
tonfabriek was er nog helemaal niets; ik heb het secre
tariaat daar helemaal zelf opgezet. Het werk dat ik nu
doe is nog veel omvangrijker. Voordat ik bij de tunnel
aan de slag ging, wist ik helemaal niets van 'de bouw'.
Die kennis groeit, stukje bij beetje. Als leek sta je hele
maal niet stil bij de complexiteit van zo'n project. Het is
echt niet van 'hier heb je een berg stenen en een bak ce
ment; begin maar met metselen'. Al die stukjes van de
legpuzzel moeten precies in elkaar passen.
Natuurlijk vindt ze haar betrokkenheid bij de tunnel
bouw 'een uitdaging'. „Het is uiteindelijk de eerste keer
dat hier zo'n megaproject wordt uitgevoerd, midden in
het Zeeuwse landschap, waarin anders toch eigenlijk
nooit iets gebeurt."
Op de betonfabriek was ze van op afstand getuige van
een dodelijk ongeval. Toen een week geleden een trein
tje met tunnel segmenten in de westelijke tunnelbuis
crashte, was ze niet op het werk. „Als er iets fout gaat,
merkje dat direct aan de mensen in je omgeving. Versla
genheid, sombere gezichten. Je bent uiteindelijk toch
één grote familie..."
'De bouw' is een typische mannenwereld. Op de werk
vloer valt werkelijk geen vrouw te bekennen. In de on
dersteunende functies (van de staf) is dat anders. Tun
nelbouwer Kombinatie Middelplaat Westerschelde telt
op dat niveau een vrouw of tien. Ariadne: „We kwebbe
len regelmatig een uurtje bij."
door Wout Bareman
TERNEUZEN - Het was in de
dagen vlak voor de opening van
de derde tunnel onder de Schel
de bij Antwerpen. De toenmali
ge directeur van de Liefkens
hoektunnel, die in91 in gebruik
werd genomen, waarschuwde:
„Op het moment dat de Wester-
scheldeverbinding gereed is,
ontstaat een ware concurrentie
slag. De koek moet immers wor
den verdeeld."
Beleidsmedewerker Raf van
Damme van de dienst Wegen
Verkeer van het Vlaamse minis
terie van Openbare Werken
moet er jaren later nog om la
chen. De Vlaamse overheid
maakt zich absoluut geen zor
gen over de invloed van de Wes-
terscheldetunnel op de
verkeersstroom via de Lief-
kenshoektunnel.
Van Damme hield er altijd al z'n
eigen theorie op na. „Wie een
kaartje met de verbindingen
van en naar de toekomstige tun
nel beziet, komt toch al heel snel
tot de conclusie dat het om een
zuiver regionale verbinding
gaat. Wie op de Expresweg van
af Gent richting Rotterdam
rijdt, zou toch wel gek zijn als
hij die weg - die wordt omge
vormd tot een volwaardige au
tosnelweg - zou verlaten om
vervolgens via alle mogelijke
omwegen én de kans op wacht
tijden bij de brug van Sluiskil
onder de Westerschelde door te
rijden. Om dan uiteindelijk er
gens op de grens tussen Zeeland
en Noord-Brabant op hetzelfde
punt op rijksweg A58 uit te ko
men als wanneer je via de Lief-
kenshoektunnel rijdt."
Nee, voor de Vlaamse verkeers-
deskundigen staat nog steeds
vast dat de Westerscheldetun-
nel straks een prima en vooral
'sneller en veiliger' alternatief
vormt voor de veerdiensten en
een goede verbinding vormt
tussen de havengebieden van
VI issingen en Terneuzen. En ook
niet meer dan dat.
Van Damme orakelde in '96 al:
„Ach, als je eens een dagje met je
kinderen wil gaan toeren, zul je
straks misschien uit nieuwsgie
righeid die nieuwe verbinding
eens rijden. Maar moet je voor je
werk op pad, dan kies je toch de
snelste weg, zeker als je naar
Breda, Rotterdam en verder
moet? Dan pak je dus de Lief-
kenshoektunnel. En als ik hoor
dat de toltarieven weieens zou
den kunnen oplopen tot twintig
gulden, dan maak ik mij al hele
maal geen zorgen." De Lief-
kenshoektunnel door rijden
kost inderdaad 'maar' 130
frank. Veel meer zal dat de ko
mende jaren niet worden.
De directie van de nv Tunnel
Liefkenshoektunnel stelde be
gin deze week tevreden vast dat
het aantal voertuigen gestaag
stijgt. Passeerden er in het eer
ste volle jaar ('92) nog maar 1,5
miljoen voertuigen, vorig jaar
waren het er 4,3 miljoen. Vol
gens de directie neemt ook het
aantal auto's en vrachtwagens
met een Nederlands kenteken
toe. Dat een niet onbelangrijk
deel van het verkeersaanbod bij
de tolhuisjes uit Zeeuws-Vlaan-
deren (en dan vooral het
oostelijk deel van die regio) af
komstig is, staat volgens een
woordvoerder vast. „Maar
exacte cijfers daarover ontbre
ken."
De rol van de Liefkenshoektun-
zij-aanzicht
tunneltracé
lengte 6,5 km
WEEKBOEK TUNNEL
I I februari 2000
nel als schakel in het internatio
nale wegennet kan nog groeien
als de Vlaamse regering het
voorstel van de tunneldirectie
overneemt om een directe ver
binding tot stand te brengen
tussen de tunnel en de interna
tionale El 7 Antwerpen-Gent-
Noord-Frankrijk. De NV heeft
'Brussel' laten weten op te wil
len draaien voor de kosten van
die nieuwe aansluiting, die ook
de laatste nu nog ontbrekende
schakel in de Grote Ring om
Antwerpen zou vormen. Er is
een investering van ongeveer
300 miljoen gulden mee ge
moeid.
Bij het Antwerps Havenbedrijf
wordt de Westerscheldetunnel
wel degelijk als een concurrent
door Wout Bareman
TERNEUZEN - Begin november vorig jaar werd
het startsein gegeven voor de operatie. Medio mei
moet het karwei zijn geklaard. In een half jaar rijd
moeten vijfentwintig kabels en leidingen worden
verlegd. Het gaat om waterleidingen, de aardgas
leiding van de Gasunie, een waterstofleiding, ri
oolpersleidingen en telecommunicatiekabels.
Trouwens, ook een aantal hoogspanningsmasten
wordt verplaatst.
Het houdt allemaal verband met de aanleg van de
toeleidende wegen van de Westerscheldetunnel.
Om daarbij schade aan al die leidingen en kabels
te voorkomen, worden ze een stukje verlegd. Dat
gebeurt met traditionele graafmachines, maar
ook met hypermoderne boortechnieken. Maan
den geleden alweer werd in nauwelijks twaalf uur
tijd bij buurtschap De Knol een doorgang voor
een gasleiding geboord. Precies 330 meter in nau
welijks twaalf uur tijd. De mannen op de 'echte'
boormachines van de Westerscheldetunnel na
men er met enige jaloezie kennis van. De verhui
zing van kabels en leidingen is nog steeds in volle
gang, zij het dat daarbij nu weer gebruik wordt
gemaakt van 'gewone' graafmachines. Die zijn in
middels ook begonnen met de aanleg van duikers
en andere 'kunstwerken' voor wat straks de nieu
we weg van en naar de tunnel moet worden.
foto Charles Strijd
van de Liefkenshoektunnel be
schouwd. „En een extra troef
voor Vlissingen ten opzichte
van Antwerpen", meent com
mercieel adviseur Joeri Tiele-
mans. Hij neemt aan dat vooral
vrachtverkeer, dat nu nog om
rijdt via de Liefkenshoektun
nel, straks de Westerschelde
tunnel zal gaan gebruiken.
Maar onderzoek naar de effec
ten is er nog niet gedaan.
De Kanaalzonegemeenten Gent
en Zelzate zien de nieuwe tun
nel absoluut niet als een verbin
ding met een puur regionale
functie. Burgemeester John
Schenkels van Zelzate: „Ik hou
vol dat het uiteindelijk de be
doeling is de havens van Rotter
dam en Vlissingen via de tunnel
snellere verbindingen met Bel
gië en vooral Noord-Frankrijk
te bezorgen." Schepen Daniël
Termont van Gent sluit zich
daarbij aan. Ze willen er maar
mee zeggen dat de tunnel tussen
Ellewoutsdijk en Terneuzen de
Nederlandse havens een prima
alternatief biedt voor de Lief
kenshoektunnel. Of die tunnel
nu aansluit op de E17 of niet.
door Wout Bareman
ELLEWOUTSDIJK - Wie over
een paar jaar de Westerschelde
tunnel aan de noordzijde in- of
uitrijdt, zal het niet beseffen.
Maar nauwelijks een paar meter
onder het wegdek ligt wel mooi
een Romeinse nederzetting. Of
wat daarvan door de eeuwen
heen is overgebleven natuurlijk.
In april en mei vorig jaar ver
richtten vijf archeologen, bijge
staan door twee kraanmachi
nisten onderzoek, onderzoek in
de bodem van het wegtracé van
de tunnel in de Ellewoutsdijk-
polder.
Wat zij in zeven weken aantrof
fen in een ontgraven veenpla-
teau van vij ftig bij tachtig meter
wordt momenteel geanalyseerd.
Over pakweg een klein half jaar
hopen de archeologen achter
haald te hebben welke functie
het huis, waarvan de resten op
de Romeinse vindplaats werden
aangetroffen, had.
Bij de opgravingen werd een
groot aantal paaltjes gevonden
die de resten van een huis met
een binnenkamer en de onder
kant van een hekwerk leken te
vormen. Binnen die hekken liep
waarschijnlijk vee rond. Rond
om het huis stuitten de onder
zoekers op nog een aantal losse
paaltjes, een bronzen gesp, Ro
meinse munten en allerlei aar-
dewerkscherven
Archeoloog Tom Hazenberg van
het Archeologisch Diensten
centrum dat de opgravingen
uitvoerde, vindt het nog te vroeg
om conclusies te trekken. Maar
vermoedens zijn er wel. Zo sluit
hij niet uit dat het niet om de
resten van een woonhuis gaat,
maar van een seizoenshuis,
waar men 's zomers heenging
om te vissen, maar waar het 's
winters te nat was, zodat hoger
gelegen gebieden werden opge
zocht. Er zijn ook aanwijzingen
dat de bewoners veen hebben
gewonnen. Hazenberg ver
wacht door de gegevens uit de
opgraving bij Ellewoutsdijk te
combineren met eerder opgeda
ne kennis een beter beeld te krij
gen van het Romeinse leven op
het platteland. Ook hoopt hij
antwoord te krijgen op de vraag
of het huis uit de eerste of twee
de eeuw na Christus dateert.
Van iedere blootgelegde paal
wordt de houtsoort onderzocht.
Hazenberg en zijn collega's heb
ben de stellige indruk dat het
hout van een aantal palen geïm
porteerd is. „Dat kan ons iets
vertellen over handel met ande
re streken." En de scherven, die
worden voorgelegd aan specia
listen. „Misschien maakt het
aardewerk deel uit van een veel
grotere cultuur langs de hele
kust van Zuid-Nederland en
België."
Eerder onderzoek wees uit dat
er langs het tunneltracé op
Zuid-Beveland zeker zeven
vindplaatsen lagen: twee mid
deleeuwse, drie uit de Ijzertijd
of de Romeinse tijd en twee uit
de diepe prehistorie (2000 tot
3000 jaar voor Christus. Zes
vindplaatsen liggen nog onaan
geroerd onder de grond, één van
de twee Romeinse vindplaatsen
bood de archeologen een schat
aan informatie. Het bewijs
daarvan wordt over een half
jaar geleverd.
