Scherpe taal Syrië na actie Israël
99
1?9 2?9
EU vreest Haider-effect bij
groei verzet tegen uitbreiding
PZC
Adams dreigt Iers
overleg te verlaten
Kohl verliest steun
in eigen gelederen
Rassenonlusten in
Spanje duren voort
www.touchnet.nl
Explosie in Russische flat
Nederland steekt extra
geld in vrijmaken van
Donau bij Novi Sad
buitenland
Vrees voor vergelding Hezbollah na aanval burgerdoelen Libanon
Tabaksindustrie nu wegens
prijsafspraken onder vuur
'Ik ga
voor
Edah!'
woensdag 9 februari 2000
van onze redactie buitenland
BEIROET - De zware Israëli
sche luchtaanvallen op burger
doelen in Libanon hebben giste
ren geleid tot een reactie van
Hezbollah. Bij mortieraanval
len door de sji'itische militie
werden in Zuid-Libanon een Is
raëlische soldaat en een lid van
de pro-Israëlische SLA-militie
gedood. Syrië, dat feitelijk de
macht heeft in Libanon, dreigt
de onderhandelingen met Israël
af te breken.
Gisteravond kwamen Israëli
sche vliegtuigen opnieuw in ac
tie. In Tyrus vielen volgens de
Libanese politie vier gewonden
bij een helikopteraanval. Ook
een vermeend kamp van de Hez
bollah bij de door Israël inge
stelde 'veiligheidszone' in Zuid-
Libanon werd aangevallen.
Over mogelijke slachtoffers
daar was nog niets bekend.
In afwachting van tegenacties
van Hezbollah kondigde Israël
gisteravond in het noorden van
het land de noodtoestand af.
De Israëlische luchtmacht bom
bardeerde in de nacht van
maandag op dinsdag elektrici
teitscentrales bij Beiroet, Tripo
li en Ba'albek. Bij die laatste
stad werd ook een aanval uitge
voerd op wat werd omschreven
als 'een hoofdkwartier van de
Hezbollah' Bij de acties raak
ten in totaal achttien mensen
gewond. In delen van Libanon
viel de stroom uit.
Wraak
Jeruzalem wilde met de aanval
len wraak nemen voor de recen
te successen van Hezbollah in
de Israëlische 'veiligheidszone'
in Zuid-Libanon. De afgelopen
twee weken werden daar vijf Is
raëlische militairen en een ho
ge SLA-commandant gedood.
Twee leden van het tienkoppi-
van onze redactie buitenland
LONDEN - Voorzitter Gerry
Adams van Sinn Fein, de poli
tieke tak van de IRA overweegt
het bijltje er bij neer te gooien
als Londen het bestuur over
Noord-Ierland overneemt. Voor
de BBC-radio verklaarde hij dat
hij niet van plan is zich zijn hele
leven sterk te maken voor een
vredesproces dat zich steeds in
een crisis bevindt.
Adams sprak gisteren met de
Britse premier Blair over de cri
sis in het vredesproces. De IRA
heeft nog steeds geen begin ge
maakt met ontwapening. De
protestanten dreigen daarom de
pas gevormde regering voor
Noord-Ierland te verlaten.
De Britse regering kwam vorige
week met een noodwet, die erin
voorziet dat Londen het bestuur
in Ulster overneemt. Gisteren
bleek in het Lagerhuis daarvoor
overweldigende steun te zijn.
Vandaag komt het aan de orde in
het Hogerhuis. Als het voorstel
wordt aangenomen zou het
ge Israëlische veiligheidskabi
net stemden tegen de luchtac
ties.
In een reactie op de aanvallen
zegden Israël cn Hezbollah de
akkoorden van 1996 op. Israël
doodde ongeveer tweehonderd
Libanezen, voornamelijk bur
gers. Met instemming van Syrië
spraken de strijdende partijen
daarna af geen burgers meer
aan te vallen.
Jeruzalem beweert dat Hezbol-
lah-strijders zich doelbewust
onder de Libanese bevolking
mengen, zodat het moeilijk
wordt geen burgerslachtoffers
temaken. Hezbollah zegt alleen
als vergelding burgers aan te
vallen.
Israël is bang dat de sji'itische
beweging nu zonder beperking
de burgerbevolking in Noord -
Israël zal aanvallen. Het be
zwoer in dat geval 'scherp' te
reageren. Vanuit Londen kon
digde Hezbollah aan terug te
zullen slaan.
De escalatie komt op een mo
ment dat de onderhandelingen
tussen Jeruzalem en Damascus
vast lijken te zitten. De Israëli
sche minister van Buitenlandse
Zaken Levy herhaalde gisteren
de belofte voor juli alle Israëli
sche militairen terug te trekken
uit de vijftien kilometer diepe
'veiligheidszone' die Jeruzalem
sinds 1985 in Libanon bezet
houdt. DPA/GPD//RTR/ANP
zaterdag al in werking kunnen
treden, tenzij de IRA alsnog
stappen tot ontwapening on
derneemt.
De handelwijze van de Britse re
gering zal de problemen in
Noord-Ierland zeker niet oplos
sen, zei Adams na afloop van het
overleg, dat hij serieus en nuttig
noemde. Plij herhaalde te gelo
ven dat ontwapening van de
IRA en andere paramilitaire or
ganisaties zijn beslag zal krij
gen.
Regering
„Sinn Fein heeft zijn best ge
daan. Ze is de afspraken van het
vredesakkoord nagekomen",
aldus Adams. „Het is de verant
woordelijkheid van alle partij
en en de Britse en Ierse regering
om voor de huidige crisis een op
lossing te vinden,
Eerder had Adams scherpe kri
tiek geuit op de Britse regering.
Die legt volgens hem een bom
onder het vredesproces in
Noord-Ierland door het voorstel
om het gezag in het gebied weer
over te nemen. RTR/AP
Een brandweerman bekijkt de schade in een van de vernielde energiecentrales.
foto Souhaila Sahmarani/EPA
van onze redactie buitenland
WASHINGTON - De Ameri
kaanse tabaksindustrie zit
binnenkort opnieuw in de be
klaagdenbank. Na de vele pro
cessen wegens schadelijke ge
volgen van het roken gaan nu
de groothandelaren het opne
men tegen onder meer Philip
Morris en R.J. Reynolds. Vol
gens de aanklacht hebben de
tabaksfabrikanten jarenlang
prijsafspraken gemaakt.
De aanklacht is bij een recht
bank in Washington inge
diend, zo heeft een groep advo-
catenfirma's gisteren bekend
gemaakt. Tabaksfabrikanten
worden ervan beschuldigd dat
ze ten minste vanaf 1988 regel
matig bijeen zijn gekomen
voor het maken van prijsaf
spraken. Die golden zowel
voor de Amerikaanse als de
buitenlandse markt.
Volgens The Wall Street Jour
nal is de zaak aan het rollen ge
bracht nadat één van de aan
wezigen bij de bijeenkomsten,
een advocaat, had gepraat met
de Amerikaanse autoriteiten.
Volgens één van de advocaten
van de groothandel staan 'mil
jarden dollars' op het spel.
Op de effectenbeurs van New
York kreeg de tabaksindustrie
een gevoelige tik. Bridge/RTR
Kans voor tegenstanders Pinochet
LONDEN - Het Londense Hooggerechtshof heeft gisteren het
beroep dat België en zes mensenrechtenorganisaties maan
dag hadden aangespannen om alsnog inzage te krijgen in het
medische dossier van Augusto Pinochet, ontvankelijk ver
klaard.
Daarmee hebben de klagers de eerste horde genomen in hun
poging de mogelijke vrijlating op grond van gezondheidsre
denen van de Chileense oud-dictator tegen te houdenDe kla
gers eisen inzage in de papieren waarop de Britse minister van
Binnenlandse Zaken, Jack Straw, zijn beslissing baseert om 1
Pinochet te laten gaan.
Later deze week wordt de definitieve uitspraak verwacht.
Mochten de rechters ook deze keer de verdediging in het gelijk
stellen dan komt Pinochet mogelijk deze week nog vrijRTR
Milieuramp in Hongarije
BOEDAPEST - In Hongarije voltrekt zich een milieuramp
nadat in de rivier Tisza cyanide terecht is gekomen. De ver
vuiling leidde tot massale vissterfte. Mensen die aan de Tisza
wonen hebben het advies gekregen het water niet te gebrui
ken.
De cyanide is afkomstig uit Roemenië en kwam vorige week j
vrij toen bij een fabriek een beschermwand het begaf. Roeme
nië, dat de verantwoordelijkheid op zich heeft genomen, zegt
dat het zelf ook last heeft van de vervuiling. In het rivierwater
bij de fabriek is zevenhonderd keer zoveel cyanide aangetrof
fen als normaal.
In de Hongaarse stad Szolnok, tachtig kilometer ten zuidoos
ten van Boed apestis volgens de burgemeester dertig tot veer- I
tig procent van het biologische leven vernietigd. In de rivier 1
zijn tonnen dode vis aangetroffen. RTR
Tweede termijn Stephanopoulos
ATHENE - Het Grieks parlement heeft gisteren Costisl
Stephanopoulos met een ruime meerderheid herkozen voor
een tweede termijn als president. De 74-jarige is sinds 1995 J
staatshoofd.
Het is voor het eerst sinds het herstel van de Griekse democra- J
tie in 1974 dat een president voor een tweede achtereenvol- I
gende periode wordt gekozen en brede steun geniet. RTR
Extreme regenval in Afrika
JOHANNESBURG - Bij zware overstromingen in Zuid-Af ri- j
ka zijn zeker vijftien mensen omgekomen. Tientallen anderen 1
worden vermist. In buurland Mozambique zijn door dagen-1
lange zware regenval meer dan 100.000 mensen dakloos ge-'J
worden, vooral in en rondom de hoofdstad Maputo.
In Zuid-Afrika hebben vooral de provincie Mpumalanga en
het noorden last van overstromingen. Zeker tien mensen
kwamen om bij een poging een rivier over te steken. Talrijke
lemen huisjes bezweken en veel bruggen zijn weggeslagen.
In Mozambique begon het vrijdag te regenen. Volgens de
Zuid-Af rikaanse radio gaat het om de zwaarste regenbuien m
veertig jaar. Ook hier zijn veel bruggen weggeslagen en in
sommige gebieden vielen de elektriciteits- en watervoorzie
ning uit. DPA
Soedan zou school bombarderen
NAIROBI - Een Antonov-bommenwerper van de strijd-"j
krachten van de Soedanese regerings heeft gisteren zes bom-®
men geworpen op een school in het Nuba-gebergte in dat j
land. Volgens de rebellenbeweging SPLA vonden zeker der-1
tien kinderen de dood. Bevestiging uit onafhankelijke bronl
van het bericht was niet te krijgen.
Op de school zitten volgens SPLA zeshonderd kinderen van9
zes tot dertien jaar. De slachtoffers vielen op het speelplein. H
In Soedan woedt al zeventien jaar een burgeroorlog. RTR
van onze redactie buitenland
BERLIJN - Binnen de CDU
neemt de druk op ex-kanselier
Helmut Kohl toe om zijn parle
mentszetel op te geven zolang
hij niet bereid is de namen te
noemen van de geheime dona
teurs. Een aantal CDU-afge-
vaardigden zei dat Kohl de zit
tingen van het parlement en de
fractie niet meer bijwoont sinds
het schandaal rond de donaties
aan de partij eind vorig jaar uit
brak.
De secretaris-generaal van de
zusterpartij CSU, Thomas Gop-
pel, riep Kohl op zijn mandaat
neer te leggen tot het schandaal
voorbij is. De partijleiding
houdt vast aan het standpunt
dat Kohl niet door de partij ge
dwongen kan worden op te
stappen omdat hij door het volk
is.gekozen.
Binnen de CDU-fractie en de
partij beginnen steeds meer
mensen afstand te nemen van
Kohl, die heeft toegegeven twee
miljoen aan illegale giften in
ontvangst te hebben genomen.
Een belangrijk deel van de par
tij wil dat hij namen noemt.
Zelfs een oude medestander als
Jürgen Rüttgers, CDU-fractie-
voorzitter in Noordrijn-Westfa-
len, zei gisteren tegen de Berli
ner Zeitung: „Ik begrijp Helmut
Kohl niet meer."
De CDU-partijafdeling in Hes
sen maakte gisteren bekend dat
daar meer geld naar Zwitser
land is gebracht dan eerder was
aangenomen. Premier Roland
Koch meldde dat tussen 1985 en
2000 meer dan 24 miljoen mark
vanuit Zwitserland naar reke
ningen van de partij in Hessen
werd teruggesluisd. Voorheen
zei de partij dat het om 14,5 mil
joen mark ging.
Erfenissen
De CDU in Hessen erkende de
bedragen valselijk te hebben
opgegeven als erfenissen en le
ningen. Koch verklaarde het
schandaal daarmee officieel
voor gesloten omdat de partij
nu alles openbaar heeft ge
maakt. AP
van onze redactie buitenland
ALMER^A - Het einde van de
ernstige rassenrellen in het zui
den van Spanje is nog niet in
zicht. In de nacht van maandag
op dinsdag werden in het
plaatsje El Ejido opnieuw
Noord-Afrikanen aangevallen.
Relschoppers staken een aantal
woningen van Noord-Afrika
nen in brand. Ook een fabriek
ging in vlammen op.
De politie schoot met rubber ko
gels op de woedende menigte die
zich had bewapend met knup
pels en stenen. Acht oproer
kraaiers zijn gearresteerd.
Sinds het begin van de rassen-
rellen op zaterdag zijn volgens
de autoriteiten meer dan vijftig
mensen gewond geraakt. Onder
(Advertentie)
Website? Reclame? CD-Rom presentatie?
MOSKOU - Om het reddingswerk mogelijk te
maken worden brokstukken van een flatge
bouw in de Russische stad Chabarovsk wegge
haald. Bij een explosie kwamen hier gister
morgen zeker elf mensen om het leven, onder
wie twee kinderen. Zeker zeven bewoners
raakten zwaar gewond. Er liggen mogelijk nog
meer slachtoffers onder het puin. Twee mensen
zijn als vermist opgegeven.
De ontploffing deed zich voor om ongeveer half
zes 's ochtends, plaatselijke tijd. Chabaravosk
ligt in het uiterste oosten van Rusland, aan de
grens met China.
Na de explosie ontstond een hevige brand,
waardoor de bovenste twee verdiepingen van
het vijf etages tellende gebouw instortten. De
oorzaak van de explosie is volgens de autori
teiten nog onbekend. Eerder sloten zij een aan
slag uit. Er wordt rekening gehouden met een
gasexplosie. foto AP
Vreedzaam einde
gevangenisoproer
Lichtend Pad
YANAMAYO - Enkele honder
den Peruaanse commando's
hebben gisteravond een gevan-
genisopstand van leden van het
Lichtend Pad vreedzaam beëin
digd.
De gedetineerde maoïstische
guerrillastrijders wilden dat de
overheid hen als krijgsgevange
nen erkende. Ook moest een
zwaar bewaakte gevangenis,
waar hun leiders vastzitten,
worden gesloten. Volgens de Pe
ruaanse president Fujimori is
geen van de eisen ingewilligd.
De actie begon zondag toen on
geveer vijftig leden van het
Lichtend Pad een twintigtal be
wakers in gijzeling namen en
een medegevangene ombrach
ten. Daarna ontstond een
schietpartij waarbij een cipier
de dood vond.
Maandag werd de gevangenis
omsingeld door ongeveer drie
honderd uit Lima overgevlogen
anti-terreurcommando's.
Aanvankelijk deden ook gedeti
neerde leden van de rivaliseren
de, op Cuba gerichte, Tupac
Amaru-groep mee. Die haakten,
na toezeggingen van de Peru
aanse autoriteiten dat zij niet
gestraft zouden worden, af.
De opstandelingen wilden hun
leider, Abimael Guzman, graag
zien. Die zit smds 1992 met een
aantal andere leiders vast op
een marinebasis. RTR
de slachtoffers bevinden zich
ook politieagenten.
De onlusten begonnen zaterdag,
nadat een Spaanse vrouw op
straat werd doodgestoken door
een Marokkaanse jongen. Inwo
ners van het dorpje koelden ver
volgens hun woede in een wijk
waar veel Noord-Afrikanen
wonen.
Bestrijden
De Spaanse premier Aznar kon
digde aan dat de regering racis
me en vreemdelingenhaat duur
zaam wil bestrijden. De opposi
tie veiweet de politie dat zij niet
daadkrachtig genoeg optreedt
tegen de relschoppers. De mi
nister van Binnenlandse Zaken
Oreja zei dat de veiligheidstroe
pen terughoudend optreden om
erger te voorkomen. DPA/AFP
door Mare Peeperkorn
BRUSSEL - De Europese Com
missie voorziet toenemende on
rust onder de burgers over de
uitbreiding van de Europese
Unie met twaalf landen. Verant
woordelijk Europees Commis
saris Verheugen uitte gisteren
die vrees, daarbij verwijzend
naar de nieuwe regering in Oos
tenrijk, waaraan de extreem
rechtse FPÖ van Jörg Haider
deelneemt.
„Haider is een volstrekt onbere
kenbaar persoon. We moeten
geenszins uitsluiten dat deze
populist de uitbreiding zal mis
bruiken", aldus Verheugen.
Om aanwakkerende onlust- en
angstgevoelens onder EU-bur-
gers tegen te gaan, bepleit de
Commissie extra geld voor de
meest betrokken Europese
grensregio's. Dat moet de nade
lige gevolgen van de toetreding
tot de Unie met tien Oost-Euro-
pese landen, Malta en Cyprus
compenseren. Verheugen: „Het
is beter nu al over dit soort
maatregelen na te denken. Dat
ontkracht de argumenten van
degenen die zich schuldig ma
ken aan stemmingmakerij."
Gevaren
Het is voor de eerste keer dat de
Commissie expliciet wijst op de
gevaren van een grotere EU.
„De uitbreiding is niet per defi
nitie een succesverhaal", be
klemtoonde Verheugen. Vooral
voor de huidige EU-lidstaten
die grenzen aan de kandidaat-
landen, voorziet hij problemen.
Oostenrijk wordt omringd door
vier nieuwkomers: Hongarije,
Tsjechië, Slowakije en Slovenië.
Verheugen venvacht dat als het
lidmaatschap straks een feit is,
goedkope Oost-Europese werk
nemers de arbeidsmarkt in de
grensregio's zullen betreden.
Verder voorziet hij daar omzet
verlies voor het midden- en
kleinbedrijf, omdat de burgers
hun boodschappen goedkoper
in de nieuwe lidstaten kunnen
doen.
„De uitbreiding zal zeker niet
overal met laaiend enthousias
me worden begroet", zei Ver
heugen. Hoewel volgens de
Commissaris juist landen als
Oostenrijk uiteindelijk baat
hebben bij een grotere EU-
markt, acht hij enige financiële
hulp voor de grensregio's nood
zakelijk. „We doen er goed aan
in te spelen op de echte risico's.
Je weet immers niet hoe Haider
zich bij de volgende verkiezin
gen gaat gedragen." De nieuwe
Oostenrijkse regering - waarin
door Hans Gertsen
BOEDAPEST - Nederland is
bereid extra geld uit te trekken
voor het weer bevaarbaar ma
ken van de Donau. Dat heeft mi
nister Netelenbos van Verkeer
en Waterstaat gisteren in Boe
dapest toegezegd aan haar Hon
gaarse ambtsgenoot Katona.
De Nederlandse belofte heeft
betrekking op een gat in de fi
nanciering van een plan van de
Donaucommissie om de rivier
bij de Joegoslavische stad Novi
Sad weer bevaarbaar te maken.
De internationale waterweg is
daar al sinds de NAVO-bombar-
dementen van vorig voorjaar
gestremd door de restanten van
drie kapotte bruggen.
Volgens het plan zou de Europe
se Unie 85 procent van de kos
ten, geschat op in totaal twaalf
tot vijftien miljoen euro, op zich
moeten nemen. Als de Europese
ministers van Buitenlandse Za
ken dat plan volgende week zo
als verwacht goedkeuren, blijft
er nog een gaatje in de financie
ring over.
Volgens minister Netelenbos wil
Nederland, samen met enkele
andere landen, de ontbrekende
1,8 tot 2,2 miljoen euro op tafel
leggen, zodat snel met de werk
zaamheden kan worden begon
nen. Verder uitstel is gevaarlijk
in verband met mogelijke ijs- j
gang op de Donau. Internatio-1
nale experts hebben de afgelo
pen maanden herhaaldelijk
gewaarschuwd voor de vorming'
van ijsdammen rond de brug-'
resten bij Novi Sad. Die zouden
tot in het buurland Hongarije)
ernstige overstromingen kun-1
nen veroorzaken.
De gestremde Donau is een eco- j|
nomische ramp voor de binnen-'
scheepvaart in oeverstaten als'
Hongarije, Bulgarije en Roeme
nië. Tot voor kort lagen de Joe
goslavische autoriteiten dwars
bij pogingen de rivier weer be
vaarbaar te maken. Belgrado
wilde aanvankelijk slechts ak--
koord gaan als de Europese
Unie en de NAVO-lidstaten de
kosten voor de herbouw van de
drie bruggen bij Novi Sad zou
den dragen.
Netelenbos sprak gisteren de
hoop uit dat het werk nog dit
voorjaar afgerond wordt. GPD
Noodlanding
CHICAGO - Een vliegtuigje is
gisteren op het dak van een zie
kenhuis geland na een botsing
met een ander klein toestel. Dat
gebeurde in de buurt van het
vliegveld van Waukegan in de
staat Illinois. Over slachtoffers
is niets bekend. AFP
(Advertentie)
Haider zelf geen zitting heeft -
liet eerder weten de uitbreiding
niet te zullen dwarsbomen.
Nieuwkomers
Verheugen wenst geen datum te
noemen waarop de EU de eerste
nieuwkomers zal verwelkomen.
De verwachting is dat dat niet
voor 2004 gebeurt. Zes landen
(Polen, Hongarije, Tsjechië,
Slovenië, Estland, Cyprus) on
derhandelen al ruim een jaar
over het invoeren en verankeren
van alle EU-regels in hun eigen
wetgeving. De overige zes (Bul
garije, Letland, Litouwen,
Malta, Roemenië, Slowakije)
beginnen daar eind maart mee.
Toetreding van deze twaalf ver
groot de EU van 375 miljoen
naar bijna vijfhonderd miljoen
inwoners. Op de middellange
termijn is ook de komst van Tur
kije voorzien. GPD
Cherry tomaten
per bakje 250 gram
Edah
Hand-
appelen a
'Jonagold' £|AL
tas a 4
2,5 kilo
Aardappelen
'Bintje'
zak a 5 kilo
Aanbiedingen zijn geldig t/m
1 3 februari 2000.
De 3 principes van EdahPrettig winkelen. Compleet assortiment. Scherpe prijzen.
