Lourdes: je bent er voor of tegen
Frustratie over uitblijven kerkfusie
Ochtendspits
varia dinsdag 1 februari 2000
het weer
Bedevaartsoord ontstaan uit verzet tegen liberalisme
£t
at,
standplaats
Tom Poes en de Grote Barribal ©Toonder Studio's
recept
levensbeschouwing
puzzel
door Dirk Visser
Binnen de Samen-op-Weg-
kerken groeit de frustratie
over het uitblijven van de fusie
tussen hervormden, gerefor
meerden en lutheranen.
„Ik schaam mij ronduit voor al
die vertraging waartoe mijn
hervormde medebroeders van
daag weer hebben opgeroe
pen", zei de hervormde predi
kant S. Bijl uit Groningen
vrijdag tijdens de triosynode
vergadering.
Bijna veertig jaar geleden rie
pen studenten- en evangelisa
tiepredikanten op tot. samen
gaan van de protestantse
kerken, omdat de scheiding
leidde tot verlies van krediet in
de samenleving. Ook in deze
tijd heeft de wereld behoefte
aan het advies van een onge
deelde kerk bij ethische vragen
en hulpverlening aan uitgepro-
cedeerden, zei de gereformeer
de predikant A de Nooij uit
Vlissingen.
„Terwijl de wereld in brand
staat, zijn wij hier op de synode
bezig met een binnenkerkelijk
binnenbrandje." Op de eerste
gezamenlijke synodevergade
ring in 1973 bestond de hoop
dat de kerkfusie in 1985 (150
jaar na de Afscheiding) of 1986
(honderd jaar na de Doleantie)
zou plaatsvinden. „Nu durven
we zelfs niet meer aan Sint Jut-
temis te denken", aldus De
Nooij.
De drie synodes vergaderden
vrijdag over een rapport van de
werkgroep Hoe verder met Sa
men op Weg? Deze commissie
werd ingesteld nadat eind 1998
de kerken het niet eens konden
worden over de naam van de
toekomstige kerk.
De zwaar bemande werkgroep,
met onder anderen de drie sy
nodevoorzitters, heeft gekozen
voor voortzetting van het hui
dige tempo, fusie in plaats van
federatie en uitstel van de keu
ze van de nieuwe naam tot het
einde van het fusieproces. ANP
Zeeland: Nat afscheid
Januari was een droge en zachte Door: Jan Groot
maand maar nam met een behoor
lijke plens water afscheid van ons. De afgelopen vier dagen
plaatselijk meer dan 30 mm vocht. De producerende bewolk
was gekoppeld aan een front dat de relatieve koude uit onze
geving verdreef. De zachte oceaanlucht, waar we ons nu in
den, houdt op een kleine dip na, deze week stand. Vannacht
ren er al enkele scheuren in de wolkendeken die over Zeeland
trok. Ook vandaag zitten we in de zachte lucht met veel bewol
king. Toch blijft het meest droog. Het kwik loopt vandaag op
circa 10 graden na toch al niet zo'n koude nacht. De wind is
westelijk en vrij krachtig maar neemt in de middag toe. Ook
wolking wordt steeds dikker. Vannacht probeert een koufront
rein te winnen. Echt koud wordt het na de passage hiervan
we moeten hooguit een graadje inleveren. Er valt wel de
regen uit de bewolking. De wind heeft tijdens de passage weer
even een vlagerig karakter.
Woensdagmiddag wordt het
onder de wolkendeken circa
7 graden. De nachten worden
ook iets koeler ten opzichte
van de afgelopen dagen.
De wind is ook iets minder
waardoor het lokaal circa 5
graden wordt. Vrijdag wordt
de 'kou' al weer gepareerd
door warme, van de oceaan
afkomstige, lucht die her
nieuwd over ons land uit
stroomt. De maximumtem
peratuur klimt gedurende de
dag weer op naar circa 9 a 10
graden.
De wind neemt wel weer iets
in kracht toe naar af en toe
vrij krachtig.
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
lichte sneeuw
■fc matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
Europa: Harde wind
door Herman Haverkate
Voor de één is het een oord van bijge
loof, religieuze kermis en ongebrei
delde commercie, voor de ander een
bron van hoop, geloof en zelfs gene
zing. Over Lourdes. het bedevaarts
dorp in de Franse Pyreneeën, zijn de
meningen verdeeld. De Britse, van oor
sprong Joodse historica Ruth Harris
beschreef de vroegste geschiedenis van
het heiligdom. Zij onthoudt zich van
een waardeoordeel.
Haaf boek, 'Lourdes. Geschiedenis van
een religieus fenomeen', is vlot ge
schreven. Harris beschrijft simpelweg
de kettingreactie aan geschriften, dis
cussies, genezingen en massahysterie
die de ervaringen van een simpel meisj e
uit een Frans Pyreneeëndorp in het
Frankrijk van de negentiende eeuw te
weeg brachten.
Hoe Harris zelf over Lourdes denkt, is
tussen de régels door waar te nemen. Ze
heeft geen katholieke apologie willen
schrijven of een antiklerikale tirade.
Haar opzet was Lourdes te ontdoen van
alle vooroordelen, religieus en niet-re-
ligieus, waaronder het bedevaartsoord
in de loop der tijd bedolven raakte.
Hoewel ze, zelf lijdend aan een ernstige
ziekte, Lourdes bezocht en onder de in
druk kwam, bleef ze zich altijd toe
schouwer voelen. 'Wat ik zag, raakte
me, maar kon me niet bekeren.' Haar
standpunt bleef dat van de gefasci
neerde buitenstaander. Ze raakte - me
de onder invloed van een reeks eerdere
studies naar de Franse cultuur in de ne
gentiende eeuw - geïnteresseerd in de
wordingsgeschiedenis van het feno
meen. Lourdes is nog altijd goed voor
miljoenen bezoekers per jaar.
Iharris vertelt het verhaal van het
meisje Bernadette, dat in de met oude
mythes beladen grot van Massabielle,
bespoeld door het riviertje de Gave, een
Witte Dame zag. De bevolking van het
Pyreneeëndorp geloofde al heel snel
dat het Maria was. De verschijningen
waren op zichzelf geen nieuw ver-
door Hester van Nunen
Snel op het station een
krant en koffie kopen
voor ik in de trein stap. Kan
ik rustig lezen en drinken
terwijl ik voor een afspraak
naar de andere kant van de
stad reis. Dacht ik.
Want aangekomen op het
perron voor de drukste ver
binding op het drukste sta
tion van Tokio, Shinjuku, zie
ik meteen dat die vlieger niet
opgaat. Rijen dik staan de fo
rensen te wachten. Drie rei
zigers naast elkaar, vijftien
achter elkaar en dat om de
vier meter over de hele lengte
van het perron. Allemaal
keurig op de daarvoor ge
markeerde plaatsen. Ik sluit
achter aan, daar waar het
perron ophoudt en de rij ver
andert in een kluwen men-
i sen.
Vol
De trein rijdt binnen. Ik
schrik. Wat zit die vol. Als in
een tekenfilm zijn de passa
giers tegen de ramen geplakt.
Een platte wang, een ver
kreukelde arm en een geplet
te aktetas kan ik door de be
slagen ruiten onderscheiden.
Wanneer de deuren open
gaan, stromen de reizigers
eruit.
Iedereen wacht geduldig tot
de laatste buiten staat. Op
het teken van de perron
wachter zetten de rijen zich
in beweging. Niemand
kruipt voor. Het verbaast me
hoeveel mensen er in een cou
pé gaan. Misschien omdat er
alleen zitplaatsen langs de
zijwanden zijn. Het grootste
deel is om te staan.
Wringtechniek
Wanneer de rijen voor iets
meer dan de helft in de trein
stellen zijn verdwenen, denk
ik dat er niemand meer bij
kan. Maar ik vergis me. De
ervaren reizigers hebben een
speciale techniek om zich
naar binnen te wringen, een
enigszins opmerkelijke tech
niek voor de vaak zo beleefde
Japanners.
Vlak voor de deur maken ze
een draai van honderdtach
tig graden, doen een flinke
stap naar achteren en duwen
met hun derrière de mede
passagiers verder de coupé
in. Nu dan, denk ik, nadat de
laatste routinier zich met zijn
handen tegen de bovenkant
van de ingang schrap heeft
gezet om er niet uit te schie
ten. Nu zit de trein helemaal
vol.
Actie
Maar nee. De geüniformeer
de spoorwegbeambten die al
die tijd bij de deuren stonden
te wachten, komen in actie.
Een been gaat naar achteren,
het bovenlijf helt voorover.
De witte handschoenen
strekken zich uit en zetten
zich vast op een paar wille
keurige passagiers. Met volle
kracht duwen ze de forensen
aan.
Er kunnen warempel nog
meer mensen bij. Wanneer de
deuren sluiten, proppen 'de
duwers' vakkundig de lede
maten en handtassen naar
binnen die nog klem zaten.
De trein kan vertrekken.
Warm
Ik sta inmiddels vooraan in
de rij. Ineens besef ik dat ik
nog steeds met de koffie en
krant in mijn handen sta. De
eerste verdwijnt in de prul
lenbak, de laatste in mijn tas.
Ik ben er klaar voor.
Na drie minuten komt de vol
gende trein aanrijden. Een
maal binnen is het warm, de
verwarming loeit.
Tegen de tijd dat we vertrek
ken, voel ik overal lichamen.
Ik heb de neiging om mijn
buurman die ik zonder me te
bewegen in zijn oor kan fluis
teren, mee te delen hoe druk
het vandaag is. Ik onderdruk
het,want hij lijkt het volko
men normaal te vinden. Net
als de rest ondergaat hij de
reis gelaten.
Benauwd
Ik krijg het steeds wanner,
zelfs wat benauwd. Ik voel
een adem in mijn nek. Een el
leboog in mijn zijEen laptop
steekt in mijn rug. Ik haal
diep adem. Zijn we er nog
niet? De trein schudt heen en
weer. Als haringen in een
tonnetje deinen we mee. Ein
delijk roept de machinist
mijn bestemming om. Ik laat
mij mee naar buiten drijven
in de golf van mensen. Ik ben
er. Wat een genot. GPD
Vooruitzichten
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
weer
max.
8°
8°
8
10°
min.
7°
6°
6Ü
7°
wind
W 5
ZW 4
ZW 5
ZW 5
Zon
O
Maan
dinsdag
onder 17l,
woensdéf
op 8.22
dinsdag L
onder13L
woensdaj,
op 6.15
Nautisch bericht p
fs
De wind is zuidwestelijk en toenemend van krachtig naar hard.
Het zicht is goed. De watertemperatuur is circa 6 graden. t
Waterstanden
1 FEBRUARI
Vlissingen
Terneuzen
Bath
Roompot Buiten
Zierikzee
Hoog water
uur cm uur cm
11.38 150
11.58 173 --
00.21 190 12.46 205
11.35 116
00.10 115 12.45 121
Stellendam Buiten 11.51 110
Wemeldinge 00.25 128 12.55 136
Krammers!. West 00.20 123 12.45 128
Hansweert 12.19 186 -----
2 FEBRUARI
Vlissingen
Terneuzen
Bath
Roompot Buiten
Zierikzee
Stellendam Buiten
Wemeldinge
Krammersl. West
Hansweert
Hoog
uur cm
00.10 156
00.30 179
01.19 212
00.05 120
01.20 124
00.25 113
01.35 139
01.20 133
00.56 193
r
Laag water
uur cm uur
05.15 133 17.44
05.33 139 18.15
06.25 162 19.05 I
05.14 104 17.43
06.20 118 18.50 j
05.29 067 18.05
06.25 129 19.00
06.04 112 18.56 I
05.56 153 18.29
water
uur cm
12.36 167
12.49 192
13.46 230
12.25 127
13.55 133
12.42 121
13.55 150
13.44 139
13.18 207
06.20
06.34
07.36
06.14
07.25
06.23
07.35
07.31
07.05
Laag water
cm uur
147 18.46
153 19.06
178 20.00
113 18.40
125 19.50
072 18.55
138 19.55
123 19.45
168 19.28
De harde en soms stormachtige wind die de afgelopen dagen ov
het noorden van Europa raasde, blijft ook de komende dagen nog
hinderlijk aanwezig. Vooral de Noorse kust moet het ontgelden
want de isobaren, dit zijn lijnen die dezelfde luchtdruk aangeven,
liggen erg dicht bij elkaar. En hoe dichter de isobaren bij elkaar
gen, hoe harder het waait. Behalve Noorwegen krijgt ook
maken met veel wind. Daarbij valt ook sneeuw zodat er sprake
zijn van een sneeuwjacht. De overige Scandinavische landen blij
ven voornamelijk droog en er staat minder wind. De temperatuur
blijft wel overal onder het vriespunt. Dit is ook het geval in grote
len van Rusland. Hier is het grotendeels bewolkt en er vallen gere
geld sneeuwbuien. In Europa is het gedaan met het winterweer, in
ieder geval wat betreft sneeuw en temperaturen onder nul. Het kv.
stijgt ruim boven het vriespunt. De Britse eilanden ondervinden hiie:
der van een krachtige tot harde wind. Dit is windkracht 6 of 7 Beau-1
fort. Daarbij komen regenbuien voor bij rond de 10 graden. Cen
traal- en Midden-Europa hebben temperaturen die variëren van 10 ie
graden in West-Duitsland tot 6 graden in het oosten van Roemenië
Daarbij is het bewolkt en valt er regen. Zuid-Europa heeft meer zon
en met 17 a 18 graden is het ergöed toeven.
den in het organiseren van nationale
bedevaarten per trein naar het Pyre
neeëndorp, rituele processies en een
nieuw accent op ziekte en lijden die al
leen door middel van het geloof konden
worden overwonnen. De bedevaart
naar Lourdes, waar ziekte en zieken
het beeld gingen bepalen, werd een
soort tegenbeweging, een soort katho
liek protest tegen de krachten van
vooruitgang, liberalisme en rationeel
denken.
Processies
Het boek eindigt met de Eerste Wereld
oorlog. Dat is in zekere zin jammer, om
dat zo de vraag over de aanhoudende
aantrekkingskracht van Lourdes in
onze eigen tijd onbeantwoord blijft.
Aanderzijds kreeg Lourdes rond 1914
zijn huidige vorm. Die bevat pompeuze
architectuur, een grote esplanade, da
gelijkse sacraments- en lichtprocessies
en nationale bedevaarten uit alle lan
den van Europa. Dat alles gecombi
neerd met de alom tegenwoordige
kitsch in de souvenirwinkels
Wie er nu komt, ziet nog altij d de einde
loze rijen zieken, door brancardiers in
blauwe karretjes voortgesleept naar de
grot. Deze herinnert nog slechts vaag
aan de woeste spelonk waar Bernadet
te ooit haar Dame zag. De aanwezig
heid van al die lijders en hun kansen op
genezing vormen de kern van iedere
discussie over Lourdes. Voor wie het
onzin vindt, is het een terugkeer naar
de Middeleeuwen, voor wie erin gelooft
een ongehoord actuele manifestatie
van het goddelijke in deze tijd..
'Ik wil gelovigen een historische con
text bieden en niet-gelovigen een idee
geven waarin de aantrekkingskracht
van Lourdes schuilt', schrijft Harris
aan het begin van haar studie. Vierhon
derd bladzijden later blijkt hoe groot -
ondanks haar scepticisme - die aan
trekkingskracht moet zijn geweest.
GPD
Ruth Harris, Lourdes, geschiedenis van een
religieus fenomeen. Uitgeverij Anthos, Am
sterdam. Prijs f59,50. ISBN 90 414 03175
Tokio
Tom Poes wachtte niet af, wat er verder zou gebeuren.
„Eerst moet ik alles van de grote Barribal weten", dacht hij, terwijl
hij achter Wammes Waggel aanholde. „Als ik dat reclamebord volg,
kom ik vanzelf waar ik wezen moet, en deze keer laat ik me door nie
mand tegenhouden. En als heer Bommel last met die Barribalaan-
hangers krijgt, heeft hij tenslotte de hulp van Joost nog."
Met deze gedachte rende hij langs het opstootje de tuin uit en ver
dween al spoedig uit het gezicht. Het is te begrijpen, dat heer Bom
mel dit in het geheel niet prettig vond.
„TomPoes!" riep hij met overslaande stem. „Kom terug, Tom Poes!
Doe dan toch iets! Zie je dan de hand van Barribal niet? Hij wil mij
kwaad doen!"
„Barribal zal je grijpenriep de samenscholing met sombere stem
men. „Weg met jou!"
„Ze willen me kwaad doen!piepte heer Ollie. „Tom PoesAch, is er
dan niemand die mi j met m"n zere been wil helpen?"
Hij sloot met bevende handen het venster en riep met hernieuwde
kracht: Joost! Waar ben je toch?"
„Hier ben ik, heer Olivier", sprak de knecht achter hem. „Ik heb nog
eens verder nagedacht en ik voel, dat ik heen moet gaan. Ook de
zwakke heeft zijn rechten en de tijd van onderdrukking is voorbij,
als ik zo vrij mag zijn. Een nieuwe tijd is aangebroken, met uw wel
nemen."
Poh pia
De Hokkien-Chinezen in Singapo
re zijn meesters in het samen
stellen van gevulde flensjes: Poh
pia. In Singapore kom je ze met hun
eetstalletjes overal tegen. Het vul
len van de warme flensjes doen ze
vliegensvlug waarbij ze kiezen uit
vele tientallen verschillende koude
en warme ingrediënten.
In restaurants en bij de Hokkien-
Chinezen thuis stellen de gasten
zelf hun Poh pia samen door naar ei
gen smaak en inzicht de flensjes te
vullen met de ingrediënten die er
worden aangeboden. Vandaag,
morgen en overmorgen treft u in
deze rubriek recepten en sugges
ties voor een dergelijke Poh pia-
maaltijd aan. Begonnen wordt met
het recept voor de flensjes die in te
genstelling tot onze flensjes bij het
bakken geen kleur mogen krijgen. U
dientte rekenen op 3 a 4flensjes per
persoon.
Voor ca. 24 flensjes:
4 eieren; 4 eetl. arachideolie of ge
klaarde boter; 250 gram bloem, ge
zeefd; 1 flinke mespunt zout.
Roer in een kom de eieren los. Voeg
er 4 eetlepels koud water en de olie
of boter aan toe. Roer alles krachtig
door.
Zeef de bloem in een kom en strooi
het zout er over. Maak een kuiltje in
de bloemberg en schenk het eier-
mengsel erin. Roer vanuit het mid
den alles om en ga door tot een vol-
Hans Belterman
komen glad en vrij dun beslag is
verkregen. Voeg eventueel nog 1 a
2 eetlepels koud water toe. Laat het
beslag 30 minuten rusten. Roer het
beslag daarna opnieuw goed om.
Verhit een kleine koekenpan of een
speciale flensjespan die is voorzien
van een anti- aanbaklaag. Schep
een deel van het beslag inde pan en
laat het uitvloeien. Bak de flensjes
boven een matig afgestelde warm
tebron. Keer ze om zodra de boven
zijde is gestold. Laat ze dan nog 2
minuten zachtjes bakken. Bak op
deze wijze 24 of meervan dergelijke
flensjes.
De flensjes moeten wel gaar zijn
maar mogen nauwelijks enige kleur
krijgen. Hoe dunner de flensjes zijn
des te groter het succes aan tafel zal
zijn. Houd de flensjes warm tussen
twee voorverwarmde diepe borden
die op een pan zijn geplaatst waarin
water tegen de kook aan wordt ge
houden.
Presentatie: leg de flensjes vlak
voor het opdienen op een voorver
warmde schaal. Plaats de schaal op
het réchaud op tafel.
Tip: u kunt de flensjes eventueel ge
ruime tijd van tevoren bakken en
nadat ze zijn afgekoeld (verpakt in
folie) in de koelkast bewaren. Warm
de flensjes vlak voor de maaltijd op
door ze even in een warme pan te
leggen en daarna, zoals hier boven
al is aangegeven, tussen twee bor
den boven een pan met water warm
houden.
schijnsel, maar kenden een lange tradi
tie in het geïsoleerde berggebied tussen
Frankrijk en Spanje.
De streek rond Lourdes kende een ge
heel eigen cultuur en een
diepgeworteld volksge
loof. Daarin speelden
christelijke en oude hei
dense elementen een gro
te rol. Mede hierdoor wordt ook de
hardnekkigheid begrijpelijk waarmee
de, veelal arme, dorpsbewoners de ver
schijningen tegen inmenging van bui
ten verdedigden. De Maagd van
Lourdes behoorde aan de streek, waar
Parijs ver weg was en het gezag van
oudsher werd gewantrouwd.
Kern van het boek zijn echter niet de
verschijningen, maar het sneeuwbalef
fect dat zij - na een wat aarzelend be
gin- veroorzaakten in het Frankrijk
van de negentiende eeuw. Het land
werd toen verscheurd door de erfenis
van de revolutie. Aan de ene kant ston
den de revolutionaire krachten en aan
de andere kant de conservatieven. De
laatsten streefden naar herstel van de
monarchie en het gezag van de katho
lieke kerk. In deze context kon Lourdes
tot een ijkpunt worden: je bent er vóór
of er tegen. De discussies erover liepen
hoog op. Kranten schreven erover. Au
teurs (onder wie Zola) bestreden elkaar
over Lourdes te vuur en te
zwaard.
Volgens Harris was
Lourdes een unieke men
geling van het herlevend
katholicisme in Frankrijk en een mo
derne massabeweging. Ze werd gere
gisseerd door de paters Assumptionis-
ten die na de Franse nederlaag in de
oorlog tegen Duitsland in 1870 en de
bijbehorende opstand in Parijs het volk
van Frankrijk een nieuwe levensver
vulling wilden geven. Die werd gevon-
Peruaanse zusters kijken op elf augustus 1999 bij een bezoek aan Lourdes naar de zonsverduistering.
foto Lionel Bonaventure/EPA
Sleutelwoord
In sommige vakjes staat een getal dat correspondeert met een getal
in de balk onderaan. De letters die ingevuld worden in de vakjes met
een getal, kunnen ook op de balk worden ingevuld. Verticaal vormen
de letters in de eerste en derde kolom ook een woord.
Hoe luidt het sleutelwoord?
1. Planeet; 2. hoofdstuk; 3. hoofdstad van Hawaï; 4. toonafstand; 5.
ziektegolf; 6. wat nog moet gebeuren; 7. kluizenaarswoning; 8. ach
teruitgang.
Oplossing
maandag
-tactvol-
t-r-u-s-t
in-elp-ho
n-trein-o
toeaai
-etnisch-
oirhap
z-adept-a
ob-oma-ur
n-t-i-a-k
-terreur-
