Mouterij weer langzaam op
gang
PZC
Cursus over het
boek bij de film
Literaire avonden met Mak,
Abdolah, El Bezaz en Noske
Rini Biemans nu al bezig met
Kunst- en Cultuurroutes 2001
zeeland
16
Bedrijf in Kloosterzande moet eind dit jaar op volle toeren draaien
Van Velzen Zeeuwse
Slagerij van het jaar
Appelwijn wordt serieuze handel
ondernemend
zeeland
Ik heb de pest in want
mijn nieuwe camper
wordt niet verzekerd g
1913
kunst cultuur
dinsdag 1 februari 2000
door René Hoonhorst
KLOOSTERZANDE - Moute
rij Kloosterzande komt lang
zaam weer op toeren, nadat het
bedrijf vijf maanden geleden
werd overgenomen door brou
werij Grolsch. Eén kiemkast
van de mouterij is weer in be
drijf, waarmee twintig procent
van de capaciteit wordt ge
haald.
Mouterij Kloosterzande, des
tijds nog onderdeel van Inde
pendent Brewing Industry
Supplies (IBIS), ging vorig jaar
maart na maanden kwakkelen
failliet. Naast de lage prijzen
op de toenmalige markt lag dat
voornamelijk aan mismanage
ment van het moederbedrijf,
betoogde directeur J. Haeck,
nu ook directeur van Mouterij
Kloosterzande, destijds. Eind
dit jaar, als de contracten van
Grolsch met andere moutleve-
ranciers aflopen, moet de mou
terij weer op volle kracht
draaien.
Tot die tijd wordt de productie
langzaam opgevoerd. Eind fe
bruari wordt veertig procent
van de capaciteit aangespro
ken. In mei zal de moutproduc-
tie vervolgens verder worden
opgevoerd tot zestig procent en
aan het eind van de zomer moet
dat zijn opgelopen tot tachtig
procent In 2001 moet de maxi-
door Claudia Sondervan
ZIERIKZEE - Slagerij en trai
teur Van Velzen in Zierikzee is
door het Bedrijfschap Slagers-
bedrijf uitgeroepen tot Slagerij
van het jaar in Zeeland. Het be
drijf van Agnes en Kees van
Velzen behaalde de tweede
plaats in de landelijke verkie
zing van beste slagerij voor de
regio zuid. bestaande uit de
provincies Zeeland. Brabant
en Limburg. Landelijk haalde
de slagerij brons.
Er deden na twee voorronden
138 slagen j en mee aan de derde
editie van de jaarlijkse verkie
zing van het bedrijfschap. De
titel valt in het 25-ste bestaans
jaar als zelfstandige slagerij
voor de Van Wizens.
Kees van Velzen gaf zijn bedrijf
op voor de verkiezing om ach
ter de mogelijkheden voor zijn
bedrijf te komen.
..Elke ondernemer wordt op
De rubriek Ondernemend
Zeeland staat onder redactie
van Claudia Sondervan
Vragen, tips en mededelin
gen kunnen schriftelijk wor
den aangeboden aan de re
dactie van de PZC, postbiis
18, 4380 AA Vlissïngen, 'of
via fax 0118-470102.
male productie van zo'n 25.000
ton weer worden gehaald.Di-
recteur Haeck is tevreden met
de ontwikkeling. „Nadat de fa
briek een jaar heeft stilgelegen,
kost het gewoon tijd om weer
op volle toeren te draaien. Ma
chines moeten worden nageke
ken en gerepareerd en er zijn
zeker moment bedrijfsblind.
Het juryrapport kan aankno
pingspunten bevatten om din
gen te veranderen." Het rap
port met de motivering van de
jury en de puntenscore laateen
week na de uitreiking, nog op
zich wachten.
In totaal waren er zes selectie
procedures eer twaalf finalis
ten, per provincie één, overble
ven. Sinds september kreeg de
aak aan de Schuithaven zes
maal jurybezoek en werd een
telefonische steekproef gehou
den onder 64 huishoudens in de
omgeving van de slagerij. Ook
klanten in de winkel werden
ondervraagd. Onderzoekscri-
teria waren de houding van het
personeel, de staat van de zaak
in winkel, bereidingsruimten
en magazijn, kind vriendelijk
heid en de mate van ontwikke
ling in zowel product- als
marktopzichten. ..Gekeken is
of er nieuwe producten ont
wikkeld worden en of de slage
rij meegaat in de toenemende
vraag naar bereide gerechten."
De slagerij kent sinds de vesti
ging in Zierikzee, acht jaar ge
leden, een traiterie die geleid
wordt door Agnes van Belzen.
Daarvoor dreef het echtpaar
achttien jaar een slagerij in
Dreischor. Slagerij Van Velzen
heeft vier voltijds- en vijf deel-
tij dmede werkers
Fruittelers Henk en Resjan Nieuwdorp met hun zelf gebottelde appelwijn, foto Dirk-Jan Gjeltema
door Ingrid Huibers
OUDELANDE - Een uit de
hand gelopen hobby. Zo om
schrijven fruittelers Resjan en
Henk Nieuwdorp uit Oudelan-
de hun appelwijnmakerij. Dit
jaar wordt er zeker tienduizend
liter gebotteld.
„Volgend jaar wil ik 25 a 30.000
liter wijn produceren", zegt
Henk. „Daarmee wordt de
wijnmakerij één van de be
langrijkste onderdelen van het
bedrijf."
Na een bezoek aan Zuid-Afri
ka, in 1996, waar het stel diver
se wijnmakerijen bezocht, be
gon het thuis op kleine schaal
appelwijn te maken. „In die
tijd zag ik de grondprijzen als-
maarstijgen en de appelprijzen
dalen", vertelt Henk. „Be
drijf suitbreiding werd steeds
minder aantrekkelijk. Toen is
het idee geboren om op grotere
schaal wijn te gaan maken."
Een gloednieuwe loods op het
terrein aan de Hellenburg-
straat herbergt nu dik een jaar
een complete wijnmakerij. On
geveer dertig procent van de
jaarlijkse appeloogst wordt er
verwerkt.
..Eerst worden de appels gese
lecteerd", wijst Resjan. „Voor
wijn mogen er echt geen rotte
plekken in zitten." Daarna
wordt het fruit gewassen, in
stukjes gehakt en geperst. Het
sap wordt in een roestvrijstalen
tank in een verwarmde ruimte
geplaatst. Daar vindt de gis
ting plaats.
Na een maand of twee wordt
het sap van de droesem ge
scheiden en overgeheveld naar
een nieuwe tank, die vervol
gens in een gekoelde ruimte
wordt geplaatst. „Daar staat
de wijn een maand of zes. Elke
twee maanden hevelen we het
sap over. Net zolang tot het hel
der is", legt Resjan uit. Ook
wordt er regelmatig geproefd.
Tot slot wordt de wijn gebot
teld en van een etiket voorzien.
Henk: „Elke maand persen we
zo'n duizend liter, zodat je elke
maand wijn kan leveren met
een vergelijkbare rijpingstijd
en kwaliteit." Sinds een maand
wordt er daadwerkelijk ver
kocht; droge, medium en zoete
witte wijn. In eerste instantie
wordt de wijn bij lokale super
markten en boerderijwinkels
afgezet. Ook een aantal slijte
rijen in onder meer Goes en
Zierikzee is benaderd.
vijf nieuwe productiemede
werkers nodig, waarvoor de
werving net is begonnen."
Momenteel zijn weer acht men
sen in dienst van de mouterij
Haeck verwacht dat dat aantal
oploopt tot vijftien tot twintig
mensen. „Het definitieve aan
tal zal afhankelijk zijn van het
aantal parttimers. Bij IBIS wa
ren twintig mensen in dienst."
Om de nieuwe personeelsleden
in te werken en alle apparatuur
weer volcontinu te kunnen ge
bruiken, is het niet slecht om de
productie voorzichtig en gelei
delijk op te voeren, stelt Haeck.
De geproduceerde mout kan
het Kloosterzandse bedrijf tot
november op de wereldmarkt
verkopen.
Haeck: „Grolsch heeft nog con
tracten lopen met andere mou
terijen. Tot die tijd kunnen wij
ons product elders te gelde ma
ken. Nu de wereldmarkt weer
is aangetrokken, kunnen we op
die manier hopelijk ook nog
iets terugverdienen van de ver
liezen van de afgelopen ander
half jaar."
Sportactie en
kookavond bij
Konmar Goes
GOES - Chefkok Cas Spijkers
kookt vanavond, dinsdag in
ternationale gerechten in de
Konmar Goes. De kok, al vaker
te gast bij Konmar Middel
burg, is de ster van de eerste in
een reeks evenementen die
Konmar Goes houdt. In de
maand februari houdt de su
permarkt wekelijks thema
avonden waarbij productgroe
pen worden uitgelicht.
De supermarkt begon maan
dag 31 januari een ondersteu
ningsactie voor het vereni
gingsleven in en rondom Goes.
Verenigingen kunnen een
spaarbus aanvragen. In de bus
verzamelen de verenigingsle
den kassabonnen van de super
markt. Zaterdag 29 april stopt
de inzameling. Alle kassabon
nen worden opgeteld en de ver
eniging krijgt van Konmar
twee procent van het totaalbe
drag uit de eigen bus op de re
kening gestort.
Jan Hubrecht de Baar
foto Lex de Meeste
door Mieke van der Jagt
GOES - Een bouwer, een onder
nemer, een ontdekkingsreiziger:
Jan Hubrecht de Baar is het al
lemaal. Het is dat je in één leven,
zelfs al duurt dat minstens 86
jaar, geen tijd hebt om het alle
maal fulltime te doen, maar De
Baar heeft zijn best gedaan om
er zoveel mogelijk van mee te
pikken. Dat doet hij nog. Vol
gende week zit hij in het vlieg
tuig naar Australië. „Het is wel
de laatste keer want ik heb aan
niks zo'n hekel als aan dat gedoe
op vliegvelden."
Als zoon van een klein boertje
uitLewedorp, was hij blij dat hij
min of meer toevallig in de olie
handel terecht kwam. Hij begon
het benzinestation aan de
spoorlijn m Goes, dat nog steeds
zijn naam draagt. „Mijn zaken
liepen prima. Behalve het sta
tion langs het spoor stichtte ik er
nog twee. Maar na twintig jaar
hard werken, kreeg ik het aan
mijn maag. De dokter zei: 'De
zaak verkopen, als je niet hart
stikke dood wilt gaan.' Dat was
niet makkelijk want je legt er
een groot deel van je leven in. Ik
heb het toch gedaan en ik ben
begonnen met de bouw van een
landhuis bij Terlucht. Uit het
stuk bouwgrond, een zeer ruime
lap, heb ik eigenhandig tonnen
puin gehaald. Dat hielp tegen de
maagkwaal. Daarna is het huis
gebouwd en de tuin aangelegd.
Prachtig!"
De Baar was altijd al gek op
bouwen. Helemaal lyrisch kan
hij nog worden over het eerste
benzinestationnetje. „Dat kost
te toen 3.500 gulden, iedereen
verklaarde me voor gek. Maar
het was zo'n mooi dingetje: alle»ei
maal ronde hoeken, met pleiyrt
terwerk waarin een glimmetjp'
zat. Net zilver, met het zonnetjne
erop." )e
Na de eerste woning op Teiie
lucht, hadden hij en zijn vroufa]
de smaak goed te pakken. Zsn
kochten een kavel aan de Ter
luchtse weel, waren genoom
zaakt de halve weel erbij te kcaa
pen, en zetten een ander huinc
„Weer een landhuis met wear
veel grond. Alles in de goeie:
proporties." Ie
~ïo
100 Zeeuwse portretten jol
jm
Een reisje naar Spanje, om oei
een huisje te passen, bracht aai
familie De Baar ertoe om ook*e
Spanje een huis te bouwen Eaei
Spaanse woning, natuurlijke
met balkons en trappen en wejei
nig grote ramen. „Uiteindeli»ei
hebben we alles verkocht en zijpe
we in een flat gaan wonen, mide
denin het centrum van Goes.' ie
Voor de vakanties kocht Una
Baar een camper, die hij veel gaa
bruikte in heel Europa, als hÜF
niet op bezoek was bij zijn docl/rc
ters in Australië of Brazilië. „Net
heb ik wel een beetje de pest ba:
want ik heb pas een nieuvjéi
camper gekocht, maar ze willeses
iemand van 86 niet meer verzov<
keren. Dat is kennelijk een reev
gel. En op naam van mijn vromed
die 81 is, kan het niet want ap'
heeft nooit leren rijden. Daaie
hebben we nu een beetje spiïri
van." p
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Zondag be
gint het tweede seizoen van
Kunst- en Cultuurroutes door
Middelburg. Elke eerste zon
dag van de maand vinden ze
plaats, met elke keer een ander
thema. Voor komende zondag
is geen apart thema bedacht.
Wel komt kunstenaar Rini Bie
mans uit Rotterdam een toe
lichting geven op een bijzon
der project dat dit jaar tijdens
de Kunst- en Cultuurroutes in
voorbereiding is om uiteinde
lijk gepresenteerd te worden
tijdens de Kunst- en Cultuur
route in februari 2001.
De Middelburgse kunstroute
voert langs 24 locaties in de
binnenstad waar exposities te
bezichtigen zijn of bijzondere
activiteiten plaatsvinden. Er
wordt gestreefd naar een ver
bindend thema. In april zijn
dat miniconcerten van klas
siek tot pop, in mei klinkt mu
ziek vanaf Middelburgse dak
kapellen, in juni wordt een
grote boekenmarkt gehouden,
in juli treden tijdens de Volko
rendag verschillende koren op,
in augustus is kunst op straat
te zien, in september beschil
deren kunstenaars de zeilen
van Zeeuwse hoogaarsen, in
oktober is het thema 'kind en
kunst' en in november 'poëzie',
waarbij diverse schrijvers en
dichters voordrachten hou
den.
Te kort dag
Aanvankelijk had de organisa
tie van de Kunst- en Cultuur
route voor de eerste editie van
2000 kunstenaar Rini Biemans
benaderd, die de afgelopen
twee jaar de Rotterdamse
Kunstdagen heeft georgani
seerd. „Mijn project Biemans
Concern is hier inmiddels een
begrip", zegt hij. „Ik wil graag
naar Middelburg komen om te
kijken of mijn manier van wer
ken daar ook aanslaat. Alleen
was februari2000 voormij veel
te kort dag Dat werkt niet.
Mijn voorstel was dus om het
een jaar op te schuiven. Dan
heb ik een jaar de tijd om die
dag voor te bereiden en dan
kan ik in ieder geval alle
Kunst- en Cultuurroutes van
dit jaar bezoeken. Ik kom zon
dag wel uitleggen wat mijn
plannen zijn."
Biemans gaat dit jaar onder
meer korte televisie-items ma
ken met portretten van kunste
naars, discussies en interviews
met buurtbewoners. Die zendt
hij alvast uit in zijn televisie
programma op de Rotterdamse
kabel. De complete televisie
productie is onderdeel van het
evenement dat Biemans wil or
ganiseren tijdens de Kunst- en
Cultuurroute van februari
2001.
Biemans' thema is ontmoeting.
„Ik wil mensen meer van kunst
laten begrijpen en ze niet door
kunst laten afstoten, zoals
vooral in de jaren tachtig veel
is gebeurd. Dan wordt er werk
tentoongesteld dat eigenlijk in
een bepaalde context gezien
moet wordenmaar die context
is bewust weggehaald doordat
de kunst in een witte ruimte is
geplaatst. Enkele vrienden van
de kunstenaar en een culturele
incrowd herkennen dan de
subtiele verwijzingen, maar
het grote publiek snapt er de
ballen van. Ik denk dan: 'Zeg
erbij wat je bedoelt.' Als men
sen de expositie onzin vinden,
kunnen ze de kunstenaar erop
aanvallen. Zo ontstaat een
persoonlijke smaak."
Op de markt
In Rotterdam presenteert Bie
mans kunst op de markt, tus
sen de kramen van de kooplui.
Het grootste deel van het pu
bliek komt niet voor de kunst,
maar komt er daar toch mee in
aanraking. Of hij filmt Turken
in een snackbar en zendt zijn
film uit temidden van items
over kunst, zodat degenen die
hij gefilmd heeft bij het terug
kijken middenin in een kunst
programma vallen.
Voor Middelburg speelt hij met
de gedachte een fotograaf de
opdracht te geven zich bezig te
houden met iets wat veel men
sen interesseert. Hij zou bij
voorbeeld een bekende straat
of een bepaald soort gebouwen
kunnen fotograferen. „Het is
het idee van het Paard van Tro-
je. Het publiek komt op het on
derwerp af, maar wordt gecon
fronteerd met de eigenzinnige
kijk van de kunstenaar. Je zou
ook een bedrijf op een kunst
zinnige manier kunnen pre
senteren, zodat de eigen werk
nemers het met andere ogen
gaan bekijken."
De Kunst- en Cultuurroute
'Zo'ndag in Middelburg' vindt
plaats van 13 tot 17 uur, Bie
mans licht zijn plannen om 16
uur toe in De Drukkerij.
doorErnst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het blijft de
zer dagen een komen en gaan
van schrijvers in Zeeland. Her
man Koch. Erik Ylaminck en
Yvonne Keuls zijn nauwelijks
vertrokken, of Geert Mak, Ka
der Abdolah. Naima El Bezaz en
Barbara Noske dienen zich aan.
De eerste drie bezoeken literaire
avonden in de Zeeuwse Biblio
theek in Middelburg, de in Ca
nada woonachtige Noske geeft
een lezing in De Drukkerij in
Middelburg.
Geert Mak is sinds de publicatie
van Hoe God verdween uit Jor-
werd (1996) een van de succes
volste schrijvers van Neder
land. Hij werd geboren in
Vlaardingen en groeide op als
zoon van een gereformeerd pre
dikant in Friesland. Na een
studie staatsrecht en rechtsso
ciologie belandde hij in de jour
nalistiek. Tien jaar lang was hij
redacteur van De Groene Am
sterdammer, sinds 1985 is hij
verbonden aan NRC Handels
blad en de VPRO-radio.
In zijn boeken beschouwt Mak
de geschiedenis door de ogen
van gewone mensen. In De En
gel van Amsterdam (1992) en
Een kleine geschiedenis in Am
sterdam (1995) duikt hij in het
verleden van zijn woonplaats,
voor Hoe God verdween uit Jor-
werd woonde hij geruime tijd in
het Friese landbouwdorp. Het
eind 1999 verschenen boek De
eeuw van mijn vader is Maks
meest ambitieuze werk. Het
boek is een biografie van Neder
land in de twintigste eeuw in de
vorm van een familiegeschiede
nis. Aan de hand van interviews,
oude krantenberichten en be
waard gebleven brieven be-
schijft hij onder meer hoe het
iandelijke Nederland van het
begin van deze eeuw moderni
seert, hoe zuilen worden ge
vormd en weer uiteenvallen,
hoe de koloniën hun zelfstan
digheid krijgen en hoe Neder
land door de oorlog rolt.
Mak geeft woensdag 16 februari
om 20.00 uur een lezing in de
Zeeuwse Bibliotheek in Middel
burg. Op dezelfde plek, op het
zelfde uur, verschijnen komen
de donderdag 3 februari Kader
Abdolah en Naima El Bezaz op
uitnodiging van leerlingen van
deChristelijke Scholengemeen
schap Walcheren.
Iran
Kader Abdolah is auteur van De
adelaars (1993), De meisjes en
de partizanen (1995) en De reis
2
la
door Ernstjan Rozendaal
OOSTBURG - Het Ledeltheater
in Oostburg organiseert dit jaar
opnieuw een cursus rond litera
tuurverfilmingen. Op drie
maandagavonden in februari en
maart verzorgt P. van der Walle
een inleiding waarin de litera
tuur aan bod komt. Vervolgens
kan de verfilming bekeken wor
den. Op het programma staan
Een vrouw van het Noorden, Les
Miserables en Aimee Jaguar.
Maandag 8 februari is de beurt
aan Een vrouw van het Noor
den, een Nederlands/Italiaanse
productie van regisseur Frans
Weisz. De film, waarin Johanna
ter Steege de hoofdrol speelt, is
gebaseerd op het boek Aan de
weg der vreugde (1908) van
Louis Couperus. De schrijver
beschouwde deze roman zelf als
een van zijn geslaagdste wer
ken. Het verhaal gaat over de
jonge weduwe Emilie die de
pressief is en genezing zoekt in
het Italiaanse badplaatsje Bag-
ni di Lucca. Ze ontmoet daar de
arts Aldo. Als ze een hartstoch
telijke relatie met hem krijgt,
geneest ze meteen maar als de
relatie stukloopt, wordt ze weer
ziek.
Victor Hugo's bekende romaroi
Les Miserables (maandag 21 ftla:
bruari) is al éénentwintig ket£i
verfilmd. De eerste keer in 190alk
Tijdens de cursus staat de verfiïo
ming van Bille August centraahe
die ervoor gekozen heeft h«n
verhaal van Hugo zo nauwgezefa
mogelijk te volgen. Liam Ne®e
son speelt Jean Valjean, de buifc
gemeester van wie ontdelfir
wordt dat hij ooit als zwervew
het zilver van zijn gastheer stahi
Hij slaat op de vlucht en venn
schuilt zich in een klooster. iu
De film Aimee Jaguar staaei
maandag 13 maart op het prü
gramma. Het waargebeurde
verhaal van Lily Wust (gespeelt
door Julïane Kohier) is opgetefl
kend door Erica Fischer. Lily,
man Gunther vecht aan he|l
oostfront. Lily heeft verschil
lende romances met anderSC
mannen tot ze Felice Schragenja
heim ontmoet. Die stuurt haaje:
onder het pseudoniem Jaguasu
een liefdesbrief. Aanvankelijto
schrikt Lily terug, maar uiteinfr,
delijk beginnen de vrouwen eein
hartstochtelijke verhoudingn;
Wat Lily niet weet is dat Felic?ii
joods is en gevoelige informatie
doorspeelt aan het verzet.
Alle cursusavonden beginneii
om 19.30 uur.
van de lege flessen (1997). Onder
de kop Mirza schrijft hij co
lumns in de Volkskrant. In 1985
verruilde Abdolah zijn vader
land Iran voor Nederland. Hij
maakte deel uit van het linkse
studentenverzet tegen het dic
tatoriale bewind van de sjah en -
later - Khomeini. In korte tijd
maakte Abdolah zich de Neder
landse taal eigen en sindsdien
publiceert hij in het Neder
lands. Hij vertaalt ook Neder
landse literatuur voor Iraanse
ballingen.
Marokko
Naima El Bezaz werd in Marok
ko geboren, maar groeide vanaf
haar vierde jaar op in Neder
land. Ze studeert rechten in Lei
den. In 1995 debuteerde zij met
De weg naar het noordenwaar
voor ze onder meer de aanmoe
digingsprijs kreeg van de Inter
national Board of Books for
Young People. Ze beschrijft in
deze roman de wanhoop en
kwetsbaarheid van mensen die
alles in de steek hebben gelaten
in de hoop op een nieuw, beter
bestaan in een ander land.
Barbara Noske verwierf in 1988
wereldfaam met haar boek Hui
len met de wolven, een studie
over de relatie tussen mens en
dier. Ze schreef onder meer voor
De Volkskrant, Trouw en NRC
Handelsblad. Ze is verslaafd
aan liften. Al dertig jaar bereist
ze liftend de wereld. Onlangs
publiceerde ze daarover het
boek Al liftend. Ze observeert
daarin vreemde volken en cul
turen, natuur, milieu en geeft
een indruk van haar uitzonder
lijke levensstijl.
Zondag 6 februari spreekt zij in
De Drukkerij over haar werk.
Aanvang: 13.30 uur.
foto Klaas Koppe
Johanna ter Steege en Massimo Ghini in 'Een vrouw van het noorden'.
foto G PD
