Dat geld geeft een beetje rust
Geregeld leventje op de specieboot
PZC
zeeland
19
F'-*>
-T
LICHT
Komst kenniscentrum
zoutwaterlandbouw
hangt af van rijksgeld
Boormachines
draaien nog
niet op
volle kracht
Een wrijfpaal staat met ieder op goede voet
Officier eist tegen
stekende Tholenaar
anderhalf jaar cel
vrijdag 28 januari 2000
door A. J. Snel
Het is maar geld, dat is waar. „Maar
voor de betrokkenen kan het toch
van veel betekenis zijn nog iets extra's
te kunnen doen; die reis nog te kunnen
maken voor het afloopt. En voor de
man die weet dat hij zal sterven aan
asbest kan het een zekere mate van
rust geven te weten dat zijn vrouw een
financieel steuntje heeft; niet met een
grote terugval in het inkomen te ma
ken krijgt na zijn dood."
Coen Hendriks, kaderlid van FNV
Bondgenoten heeft als belangenbe
hartiger tientallen malen van nabij
meegemaakt hoe slachtoffers van as
best, bij wie de vorm van kanker
mesothelioom werd geconstateerd,
een dubbele lijdensweg aflegden. Zij
moesten leven met de wetenschap dat
hun einde naderde.
Daar kwam dan bij dat ze tegen jaren
lang slepende procedures aankeken
als ze een schadevergoeding claimden
bij het bedrijf, waar de kiem voor hun
ziekte was gelegd. „Ik ben tegen
schrijnende situaties opgelopen.
Waarbij bijvoorbeeld een verzekeraar
van zo'n bedrijf de kosten voor de uit
vaart niet wenste te vergoeden, omdat
er al een uitvaartverzekering was.
Terwijl in andere gevallen weer een
andere opstelling werd gekozen en er
wél werd uitgekeerd. Vaak stelden
verzekeraars zich op als aasgieren.
Het hele hebben en houden van ie
mand moest worden doorgespit, ter
wijl de tijd van de zieke verliep. Diep
triest."
Procedure
Als het goed iskomt aan het werk van
Hendriks een einde, nu het Instituut
Asbestslachtoffers aan de slag is ge
gaan om de schadeclaims te beoorde
len via een snelle procedure, waar de
rechter niet meer aan te pas hoeft te
komen. Maar Hendriks neemt niet bij
voorbaat aan dat het goed is. Hij
vraagt zich af of het instituut in staat
zal zijn binnen korte termijnen tot een
afronding van de claims kan komen.
„Het gaat om honderden gevallen die
nog volgen. Daarbij moet worden
vastgelegd hoe het arbeidsverleden
van iemand in elkaar zit en er moet
een verklaring van een longarts zijn,
waaruit blijkt dat iemand de ziekte
heeft die door werken met asbest is
veroorzaakt. Ik hoop natuurlijk dat
het goed gaat en er is zeker met de op
richting van het instituut een stap
vooruit gedaan, maar voor mij moet
de praktijk nog uitwijzen hoe het in de
toekomst zal uitwerken."
Hoe dan ook, na tientallen jai'en zijn
er een regeling en een organisatie die
Coen Hendriks, kaderlid van FNV-bondgenoten en belangenbehartiger van asbestslachtoffers.
Asbestslachtoffers
een aantal asbestslachtoffers het ge
voel kunnen geven dat hun probleem
ernstig wordt genomen. Met name de
Socialistische Partij heeft zich in de
Haagse politiek grote inspanningen
getroost om dat te bereiken. Hendriks
erkent dat volmondig, maar hij neemt
met tegenzin waar dat de SP de kwes
tie als een politiek onderwerp naar
zich toetrekt. „Dat steekt me. Iets
waar mensen zoveel verdilet van on
dervinden, daar moet je geen partij
politieke zaak van maken en er leden
wei-ving aan koppelen. Het gaat om
mensen voor wie je je gezamenlijk
sterk moet maken. Die benadering
hebben we vanuit de vakbeweging al
tijd gekozen."
Succes
Een benadering die succes heeft ge
had. Hendriks constateert dat bij
voorbeeld de Koninklijke Schelde
Groep de laatste jaren toegankelijker
is geworden als het erom ging te spre
ken over schadeclaims. „Het heeft al
lemaal j arenlang muurvast gezeten en
dat is wel veranderd. We kunnen beter
terecht en de slaande ruzies die we wel
hebben gehad, horen tot het verle
den.
Het Instituut Asbestslachtoffers gaat
aan het werk op een moment dat geen
gelijke regeling is getroffen voor alle
slachtoffers van asbest. Om te begin
nen is er nog altijd de wettelijke verja
ringstermijn van dertig jaar. En in een
aantal gevallen is de werkgever fail
liet of zoek. De slachtoffers die met
een van die feiten te maken hebben,
kunnen aanspraak maken op een ver
goeding van de overheid van 35.000
gulden en dat is 65.000 gulden minder
dan men kan krijgen als geen sprake is
van verjaring en de werkgever nog
valt te traceren.
Dan zijn er bovendien mensen die lij
den aan asbestose of aan een asbest
gerelateerde vorm van kanker. Zij val
len niet onder de werking van het in
stituut en moeten wachten op nadere
beslissingen.
Vertrouwen
Hendriks: „Die ongelijkheid, dat is
onrechtvaardig. Kijk eens naar die
verjaringstermijn. Voor de verzeke
raars kom je na dertig jaar niet meer in
aanmerking voor een vergoeding, ter
wijl de ziekte zich dan nog wel dege
lijk kan openbaren. Er zijn dus nog
foto Ruben Oreel
barrières te doorbreken. Op dit mo
ment hebben we nog te maken met
vraagtekens. Daar hoort wat mij be
treft ook bij of het instituut het aan
kan als het geconfronteerd wordt met
honderden aanvragen, die de komen
de tijd zullen worden ingediend. Ik
hoop dat de rol van de vakbeweging
overbodig zal worden, maar dan moet
er toch meer geregeld worden dan nu
het geval is. Niet alle slachtoffers zul
len de stappen, die nu zijn gezet, als
geruststellend ervaren. Terwijl ze,
vind ik, eindelijk eens zekerheid ho
ren te krijgen. Ik was eens aan het
ziekbed van een man aan wie ik had
uitgelegd hoe hij met een procedure
moest omgaan. Hij was lid van de vak
beweging, die de eventuele kosten zou
dragen. Dat had ik hem verteld. Toch
wilde hij ook datnogzwart op wit. Dat
begrijp ik. Mensen die zo lang moeten
vechten voor hun recht, die verliezen
alle vertrouwen."
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Of Zeeland
een kenniscentrum voor zout
waterlandbouw krijgt, hangt af
van het ministerie van Land
bouw, Natuurbeheer en Visserij
(LNV). Als het ministerie niet
bijdraagt aan de ongeveer twee
miljoen gulden kostende 'proef-
boerderij', zal de provincie Zee
land dat ook niet doen. In dat
geval lijkt het vrijwel uitgeslo
ten dat het kenniscentrum er
komt.
Gedeputeerde D. Bruinooge
(PvdA landbouw en financiën)
had donderdag een gesprek met
E. Erasmus van Ocean Desert
Entreprises (ODE), dat het ken
niscentrum wil opzetten. ODE
krijgt de financiering niet rond
en sprak hierover met Bruinoo
ge, in de hoop een doorbraak te
kunnen forceren. Bruinooge
deed echter geen enkele toezeg
ging over een financiële bijdra
ge-
„Ik wil eerst weten wat minister
Brinkhorst inhoudelijk en fi
nancieel van het plan vindt",
vertelde Bruinooge. „Dat weten
we over een maand. Dan kan ik
ook met het college van Gede
puteerde Staten bespreken wat
wij er als provincie aan kunnen
en willen bijdragen. Alléén kun
nen we het in ieder geval niet.
Daarvoor is dit project een
maatje te groot."
Uit een voorlopige opzet blijkt
dat het kenniscentrum onge
veer twee miljoen gulden kost.
Voor dat geld kan bij het Neder
lands Instituut voor Oecolo-
gisch Onderzoek (NIOO) in
Yerseke een proefboerderij
worden opgezet waar wordt ge-
experimenteerd met de 'verede
ling' van vier zoutwaterplan-
ten, legde Bruinooge uit. „Het
gaat erom te onderzoeken of die
zoutwatergewassen commerci
eel interessant gemaakt kunnen
worden voor zowel de Neder
landse als de buitenlandse
markt."
W erkgelegenheid
Bruinooge merkte op dat bij een
proefboerderij niet gedacht
moet worden aan vele hectares
en tientallen mensen. „Het gaat
om een paar deskundige mensen
die onderzoek doen. Het werk
gelegenheidsaspect wordt pas
interessant als het experiment
een succes is en het bij bedrijven
op grotere schaal kan worden
toegepast."
Of het kenniscentrum er komt,
hangt af van deelname van het
ministerie van LNV. „Als dat
'nee' zegt, gaat het project niet
door", stelde Bruinooge. „Maar
als dat 'ja' zegt, zal ik zorgen dat
Gedeputeerde Staten binnen
enkele weken een standpunt
naar buiten brengen." Op zich
staat Bruinooge positief tegen
over het initiatief, liet hij weten.
„Het past in ons beleid om inno
vatie te stimuleren."
Bij Ocean Desert Entreprises
was gisteren niemand bereik
baar voor commentaar.
Politie streng
voor verkeer
op Walcheren
VLISSINGEN - De politie Wal
cheren houdt dit jaar extra toe
zicht op verkeersveiligheid- en
overlast in wijken. Dit moet
voor minder verkeersongeval
len binnen de bebouwde kom
zorgen. Daarnaast besteedt de
politie extra aandacht aan de
bromfietsers.
Het aantal klachten van kwets
bare groepen zoals invaliden en
ouderen over verkeersoverlast
neemt toe. Vorig jaar zijn acht
van de elf dodelijke verkeers
slachtoffers op Walcheren om
gekomen binnen de bebouwde
kom. Deze verhouding wijkt af
van de rest van Zeeland.
De afgelopen jaren legde de po
litie Walcheren nadruk op snel
heidscontroles buiten de be
bouwde kom. Dit was het gevolg
van wetenschappelijk onder
zoeksresultaten. Deze toonden
aan dat de kans op letsel onge
vallen groter is bij een snelheid
van 80 kilometer per uur of ho
ger. Het regionale verkeers-
handhavingsteam blijft op deze
wegen controleren.
De acties van de politie, die de
weggebruikers bewuster moe
ten maken van hun verkeersge
drag, beginnen in maart. Daar
naast komen er een maand later
twee verkeerssurveillanten die
zich onder andere concentreren
op snelheidscontroles in de wijk
en op doorgaande wegen. De
surveillanten ondersteunen de
wijkzorg op verkeersgebied.
door Wout Bareman
TERNEUZEN - Ze stappen
meestal tegen een uur of zeven
's morgens aan boord. Rond een
uur of vijf gaan ze weer naar
huis. Een geregeld leven eigen
lijk; zeker niet dat hectische van
bijvoorbeeld de tankvaart en
andere takken van de beroeps
vaart. Schipper Lammert Vene-
ma (40) en stuurman Jaap Thijs-
sen (33) verzorgen samen de
afvoer van zand en klei, die bij
het boren van de Westerschelde-
tunnel vrijkomt.
„Soms varen we vier keer per
dag naar buiten, soms drie keer.
Maar we hebben er ook dagen
tussen dat we maar een of twee
keer varen", zegt Venema. In de
stuurhut van de duwboot Door-
tje kraakt de marifoon, tingelt
de GSM op gezette tijden een
klassiek deuntje en overheerst
verderde rust. Venema, Gronin
ger van geboorte, was vijftien
jaar zelfstandig schipper op de
spits Quo Vadis (340 ton).
TERNEUZEN - De twee boor
machines van de Westerschel-
detunnel draaien nog steeds
niet op volle toeren.
Tunnelbouwer Kombinatie
Middelplaat Westerschelde
(KMW) heeft besloten het test
programma, dat vandaag (vrij
dag) zou worden afgerond, te
verlengen tot half februari. In
de oostelijke tunnelbuis, die bij
na zeshonderd meter is gevor
derd en zich nu nagenoeg onder
de zeedijk bevindt, worden tests
uitgevoerd met een aangepast
rubberen afdichtingsprofiel
voor de sluitsteen en de twee di
rect daarnaast liggende tunnel
segmenten.
Half november vorig jaar bleek
dat de rubberen sluitringen ge
breken vertoonden. De Duitse
producent kreeg opdracht het
profiel aan te passen, maar dat
blijkt moeilijker dan aanvanke
lijk werd aangenomen. De di
rectie van de NV Westerschelde-
tunnel wil de bouwers pas
toestemming geven naar het
diepste punt van de tunnel (zes
tig meter onder de Pas van Ter-
neuzen) 'af te zakken' op het
moment dat de tunnelringen
perfect sluiten.
Vijf jaar geleden verkocht hij z'n
schip en trad in dienst bij de fir
ma Puister. Sinds dat moment
vaart hij op de Doortje. Jaap
Thijssen stapte twee jaar gele
den, na jaren tankvaart, aan
boord. „Hier valt nooit een on
vertogen woord en gebeurt dat
wel, dan ga ik gewoon naar bui
ten", grinnikt Thijssen. Of hij de
hectiek van de continu-vaart
mist? „Voor geen meter. Dit is
heel geregeld werk, voorlopig
nog alleen overdag, maar als het
straks eventueel moet ook 's
nachts. We wonen allebei lekker
aan de wal met vrouw en kinde
ren. Prima zo."
In augustus vorig jaar meerde
de Doortje met de 'splijtbak'
HAM 1101 voor het eerst af on
der de transportband, die zand
en klei van de scheidingsinstal
latie over de dijk aanvoert.
Sindsdien hebben Venema en
Thijssen ongeveer 80.000 kuub
afgevoerd naar vooraf aange
wezen locaties in de
Westerschelde tussen de Braak
manhaven en (oostelijk) de Een-
drachtpolder.
Niet alle bovengehaalde boor-
specie verdwijnt in het ruim van
de splijtbak. In de scheidingsin
stallatie wordt in de eerste
plaats de boorvloeistof (een wa-
terbentonietmengsel) zoveel
mogelijk teruggewonnen voor
hergebruik. En verder worden
ook de vrijkomende klei en het
zand gescheiden: een belangrijk
deel wordt opgeslagen in een
depot op het bouwterrein en
daarna op de markt aangebo
den, een ander deel wordt afge
voerd naar verschillende loca
ties in de Westerschelde.
Dat laatste gebeurt zowel met
de Doortje en de HAM 1101 als
via een pijpleiding. In totaal
komt bij het boorproces zo'n 1,7
miljoen kuub naar boven. Des
kundigen gaan ervan uit dat on
geveer een miljoen kuub voor
verkoop en dus hergebruik in
aanmerking komt; het resteren
de deel komt in de Westerschel
de terecht.
Woensdag omstreeks het mid
daguur. Lammert Venema
neemt contact op met de man
die bij tunnelbouwer Kombina
tie Middelplaat Westerschelde
verantwoordelijk is voor de af
voer van klei en zand. Elke la
ding wordt vooraf bemonsterd.
Is het ruim vol (660 kuub per
keer), dan krijgt schipper Vene
ma te horen naar welke locatie
hij het spul moet transporteren.
In totaal zijn er zeven: voor klei,
voor zand. voor slib en voor ge
mengde grond. Ditmaal bestaat
de lading voornamelijk uit klei.
Venema: „Dat wordt dus een
kort tochtje. Dat goedje depo
neren we vlak voor de haven,
zeg maar voor de deur van de
verkeerspost op de middenha-
vendam."
Jaap Thijssen gooit los en na
enig gemanoeuvreer koerst de
Boorklei lossen op de Westerschelde.
Doortje met de duwbak de ha
ven uit. Het water is als een spie
gel. Lammert Venema: „Nu is
het een fluitje van een cent.
j
'r-.rA r20m
WEEKBOEK TUNNEL
Z-BEYELAND
Maar een week geleden, met
windkracht zeven of acht, was
het wel even anders. Dan gaat
het allemaal enorm tekeer en
moet je oppassen voor knappen
de kabels. Dat gevaar loop je
trouwens niet alleen bij slecht
weer, maar ook als er zeesche
pen voorbij varen. De schip
persvereniging Schuttevaer
heeft gelijk: de snelheid van die
schepen ligt veel te hoog. Le
vensgevaarlijk."
foto Charles Strijd
Hij kijkt naar Jaap Thijssen en
wappert met z'n handen. Jaap
knikt, hij heeft het begrepen,
drukt op een knop, waarna de
bak open splijt en de lading in
het water verdwijnt. Tien minu
ten later meert de duwcombina-
tie weer af onder de transport
band, die direct weer wordt
opgestart. Saai? „Ach", haalt
Venema z'n schouders op, „we
zijn ermee van de straat.En dat
nog minstens anderhalf jaar.
door Ben Jansen
TERNEUZEN - Op zijn visitekaartje had
omgevingscoördinator moeten staan. Der
gelijk drukwerk vond hij niet meep nodig
met het oog op zijn naderende pensionering.
Piet van Damme kan ook zonder visite
kaartje haarfijn duidelijk maken wat zijn
rol is bij de totstandkoming van de Wester
schelde tunnel: „Ik ben wrijfpaal."
Van Damme is het aanspreekpunt voor
grondeigenaren en -gebruikers die in het
tracé liggen van de toekomstige verbinding
van de tunnel met de N61 in Zeeuws-Vlaan-
deren. Toen hij een jaar geleden in deze
functie aantrad, merkte hij dat in de contac
ten met velen van hen iets was misgegaan.
„Er lag nogal wal oud zeer en er was sprake
van wantrouwen. Afspraken waren niet na
gekomen, met de belangen van de boeren
werd niet altijd rekening gehouden."
Daarbij ging het niet alleen om pogingen tot
aankoop van gronden te komen. Ook wan
neer iemands medewerking moest worden
verkregen voor een bodemonderzoek of om
een plek te bereiken waar dat onderzoek
moest gebeuren, werd niet altijd correct ge
handeld. Eventuele schade die daardoor
optrad, werd weliswaar vergoed, maar de
manier van optreden zette toch kwaad
bloed."
„Ik begrijp de ergernis die hierdoor ont
staat", zegt Van Damme, „ik begrijp ook hoe
dit soort, problemen ontstaan. Een onder
aannemer die een grondsondering komt
doen, krijgt de plek op waar hij moet zijn, en
rijdt er zonder meer naar toe. Dat hij daar
voor over land moet gaan van iemand, die
niets met de weg naar de tunnel te maken, is
vaak niet bekend. Begrijpelijk? Zeker, maar
daar heeft een grondgebruiker geen bood
schap aan. Het mag gewoon niet gebeuren.
Dat geldt ook voor het niet nakomen van
toezeggingen. Met goede informatie en of
een fatsoenlijke manier met elkaar om
gaan." Alle contacten met grondeigenaren
en -gebruikers in het tracé van de weg naai
de tunnel in Zeeuws-Vlaanderen lopen via
Van Damme. Hij overlegt over tijdelijke
overlast, over het graven van nieuwe sloten,
plaatsen van afrasteringen en aanpassing
van drainage en over verwerving van grond.
„Natuurlijk kun je het niet iedereen meteen
naar de zin maken en het gebeurt ook wel
eens dat we er niet uitkomen. Dan moet het
uiteindelijk op wettelijke maatregelen uit
komen; bijvoorbeeld de plicht archeolo
gisch onderzoek te gedogen of een onteige
ningsprocedure."
Ook in zulke situaties slaagt Van Damme er
steeds in op goede voet te blijven staan met
degenen met wie geen overeenstemming
kan worden bereikt. „Dat is ook belangrijk,
want je blijft met elkaar te maken hebben.
Nee, ik hou niet van stroopsmeren. Het is
een kwestie van zorgvuldig en fatsoenlijk
zijn."
Omgevingscoördinator Piet van
Damme
door Nadia Berkelder
MIDDELBURG - „Als ik me
niet had verdedigd, had ik hier
niet gezeten", verklaarde een
56-jarige man uit Tholen giste
ren voor de rechtbank in Mid
delburg. Hij moest daar ver
schijnen omdathij op 15 novem
ber vorig jaar in zijn woonplaats
zijn zoon met een mes had gesto
ken.
De verdachte ontkende dit niet,
maar zei dat hij uit noodweer
had gehandeld. De officier van
justitie eiste anderhalf jaar cel
straf plus een half jaar voor
waardelijk. Zij stelde verder als
voorwaarde dat de man zich
door het ZCAD laat begeleiden.
Aan de gebeurtenissen in het
najaar ging nog een aantal inci
denten vooraf. De verdachte
had een ruit vernield van het
huis van zijn zuster en hij had 12
november zijn hoogbejaarde
moeder bedreigd. Volgens de
moeder was haar zoon die
avond kwaad op haar, omdat hij
dacht dat ze zijn drank had ver
stopt. De moeder was bang ge
worden, want ze wist dat hij een
mes op zijn kamer had en was in
haar nachtjapon de straat op
gelopen om hulp te zoeken.
De politie sloot de man in en liet
hem drie dagen later weer vrij.
Hij liep direct vanuit het politie
bureau in Bergen op Zoom naar
het huis van zijn moeder om wat
spullen op te halen. Toen hij het
huis verliet, kwan} hij op de op
rit zijn zoon tegen die probeerde
hem tegen te houden. De Thole
naar gooide zijn fiets naar zijn
zoon; deze kwam vervolgens,
zwaaiend met het rijwiel, op
hem afgelopen. De man ver
klaarde: „Hij kwam dreigend op
me af, hij zei: 'Ik maak je kapot'.
Terwijl hij de fiets op me gooide,
heb ik gestoken."
Ingeklapte long
De verdachte had het mes, dat
de officier van justitie om
schreef als een 'Rambo-mes',
even daarvoor in zijn jas ge
stopt. De zoon werd in zijn rech
terborst geraakt en liep een in
geklapte long op. De mannen
worstelden nog even, waarbij de
man nog een keer stak ter hoog
te van de hartstreek. Hierbij
werd alleen de kleding van de
zoon beschadigd.
De advocaat van de verdachte
D. J. Olie vond dat zijn cliënt uit
noodweer had gehandeld. Van
voorbedachte rade was volgens
hem geen sprake, omdat de man
'met goede bedoelingen' was ge
komen en omdat de zoon was
begonnen met dreigen. De
raadsman concludeerde dat zijn
cliënt op dit punt moet worden
ontslagen van rechtsvervolging.
Afloop
Officier van justitie C. J. Olden-
burger bestreed dat. Ze wees er
op dat de man zelf naar het huis
was teruggekeerd, terwijl zijn
moeder doodsbang voor hem
was. Volgens haar had hij iets
anders kunnen regelen om zijn
spullen op te halen. De verdach
te had ook nog weg kunnen lo
pen toen hij zijn zoon zag. Bo
vendien had de hele situatie een
ernstiger afloop kunnen hebben
als de steek richting het hart wel
was aangekomen. Ze vond dat
er sprake was van poging tot
moord.
De rechtbank doet 9 februari
uitspraak.
Dertig mille
statiegeld voor
het goede doel
VLISSINGEN - Klanten van
een tiental supermarkten in
Walcheren hebben met statie
geldbonnen bijna 30.000 gulden
ingezameld voor de stichting
Woord en Daad.
Stichting Woord en Daad zette
in april van vorig jaar bussen
neer bij de lege-flessen inname-
punten. J. van Keulen van comi
té Walcheren: „Het is natuurlijk
prachtig om een bedrag van
29.500 gulden op te halen. Zo
lang de opbrengst in de super
markten gelijk blijft, gaan we
dan ook door met de actie."
De opbrengst gaat naar opvang
centra voor kinderen in de deel
staat Andhra Pradesh in India.
De regio kampt met een tekort
aan financiële middelen voor de
verzorging van de kinderen.
Woord en Daad verzorgt daar
voor jonge kinderen een dage
lijkse warme maaltijd.
Mishandeling
THOLEN - Een 46-jarige Tho
lenaar is donderdag na een zwa
re mishandeling in het zieken
huis terecht gekomen.
Twee mannen, van 54 en 27 jaar,
zijn aangehouden in verband
met de zaak. De Tholenaar was
met hen verwikkeld in een lang
lopend meningsverschil.