Veilige valhelm lijkt
op een kunsthoofd
PZC
Dan draai ik de gasschuif open
Varken met een
hart van goud
Persoonlijk
Valentijnslied
10
Van smal naar bol
en dan weer smal
Clown Bassie verdacht
van belastingfraude
Levende pop in
de computer
Twee jaar na de virusinfectie
die zijn hart aantastte is kij
ken en luisteren alles wat Came
ron Kelsey nog doetHij leeft, en
dat is het. Dan komt hij voor een
moeilijke, tegelijkertijd simpele
keuze te staan. Maar is het wel
zo verstandig Trudy te willen
zien?
Cameron Kelsey heeft weinig
tijd meer, hooguit een jaar. Zijn
hart wordt langzaam, maar o zo
zeker zwakker. Twee keer al
ging een hartoperatie op het
laatste moment niet door, omdat
er iemand was die het donorhart
dat voor hem bestemd was nog
dringender nodig had
Op een dag hebben zijn ouders
weer eens ruzie. Om hem na
tuurlijk, want zijn vader blijkt
in radeloosheid op eigen houtje
een immunoloog in de arm ge
nomen te hebben. Een zekere
dokter Bryce, gespecialiseerd in
transgenetica, houdt zich al en
kele jaren bezig met het pro
bleem dat er te weinig menselij
ke organen beschikbaar zijn
voor transplantaties. In plaats
van zijn heil te zoeken in een ro-
bothart of in een manier om het
leven van een gebrekkig hart te
verlengen, kiest hij voor een - op
z'n zachtst gezegd - nogal om
streden methode. Honderd pro
cent zekerheid kan hi] Cameron
niet geven, maar hij is er van
overtuigd dat een operatie vol
doende kans van slagen heeft:
„We hebben twee varkens die
heel geschikt zijn, Paul en Tru
dy. Maar ik denk dat ik Trudy
zou kiezen. Zij is heel bijzonder,
onze beste kans. En als de eerste
transplantatie slaagt, staat
niets ons in de weg om er nog
meer te doen. Maar het is jouw
beslissing, Cameron, of jij de
eerste wilt zijn die zo'n operatie
ondergaat."
In De jongen met het varkens
hart maakt de Engelse auteur
Malorie Blackman een actueel
vraagstuk tot onderwerp van
een roman voor lezers vanaf elf
jaar. Mag je, zoals dokter Bryce
doet, dieren fokken met organen
die menselijk DNA bevatten om
te voorkomen dat zo'n orgaan
wordt afgestoten nadat het bij
een mens geïmplanteerd is? Die
vraag gaat nog heel wat verder
dan de kwestie of je met dieren
mag experimenteren. Dokter
Bryce heeft er in ieder geval een
uitgesproken mening over:
..Kippen, varkens, koeien en
schapen worden overal ter we
reld gefokt met maar één doel.
De stille aanbidder heeft er voor
Valentijnsdag een nieuwe mo
gelijkheid bij om de heimelijke
geliefde te verrassen met een
liefdesverklaring. Op internet
kan een romantisch liedje be
steld worden, waarin de naam
van het liefdesdoelwit is ver
werkt.
Minnaars in spe kunnen op ww-
w.voorlief.nl gratis een e-mail
naar hun stille liefde sturen, met
daarin een tekst en een verwij
zing naar het liedje. Wanneer de
geadresseerde die link volgt,
krijgt die een nummer te horen
met zijn of haar naam erin. De e-
mail komt op 14 februari aan.
GPD
donderdag 27 januari 2000
In Engeland is een valhelm
ontwikkeld die de mechani
sche eigenschappen heeft van
het menselijke hoofd zelf. De
helm moet het aantal dodelijke
ongelukken met (brom)fietsen,
scooters en motoren terugdrin
gen.
Zelfs de beste nu in gebruik
zijnde helmen bieden vooral bij
zware ongevallen met altijd
volledige bescherming. Dat
heeft te maken met de sterkte én
de richting van de krachten die
bij een zwaar ongeval op de
helm, en daarmee op het hoofd
inwerken. Iemand die met 40 ki
lometer per uur frontaal op een
betonnen paal botst zal weinig
hebben aan een helm. Hetzelfde
geldt voor iemand die zijdelings
geschept wordt door een auto
die 80 rijdt. De plotselinge
kracht die in zulke gevallen op
de helm wordt uitgeoefend ver
oorzaakt, ook als de helm met
wordt gedeukt of doorboord,
hersenletsel (zware hersen
schudding, soms toch schedel
breuk) of ernstig letsel aan hals
of nek (breuk aan wervels of
strottenhoofd).
Juist voor deze categorie onge
vallen ontwikkelde het Engelse
Laboratorium voor Onderzoek
naar de Verkeersveiligheid
(TRL) in Londen het nieuwe ty
pe helm. ..Eigenlijk biedt het
hoofd zelf al flink wat bescher
ming tegen invloeden van bui
tenaf". zegt dr. Kenneth Phillips
van het TRL.De schedel is om
geven door een huid die fun
geert als een elastische laag die
tot een zekere waarde druk van
buitenaf absorbeert. Boven
dien, en dat is heel belangrijk bij
krachten die onder een zekere
hoek met het vlak op een be
paald schedeldeel inwerken,
kan die huid over de schedel
heen en weer bewegen. Op som
mige plaatsen tot wel twintig
centimeter."
MMaHMMMMMMM
illustraties Garth Williams
om ze te doden als voedsel voor
het menselijk ras. Dat zijn land
bouwhuisdieren. Is het dan er
ger om ze te fokken om een men
senleven te verlengen? Mogen ze
enkel en uitsluitend als voedsel
worden gefokt? Het zal wel een
kwestie van opvatting zijn,
maar geloof me, ik kan 's nachts
rustig slapen en ik durf mezelf
recht in de ogen te kijken als ik
's ochtends voor de spiegel sta."
Misschien zul je, net als Came
ron, wat moeite hebben om de
wetenschappelijke uitleg van
dokter Bryce over xenotrans-
plantatie (organen van de ene
soort implanteren bij een ande
re) te snappen. Maar gelukkig is
de man niet vervelend lang van
stof; en nog gelukkiger is dat hij
- met hulp van Malorie Black
man natuurlijk - meestal pre
cies de goede woorden kiest. Zo
als wanneer hij Cameron vertelt
over het varken dat hem zal red
den, maar daarvoor met haar le
ven moet betalen. Trudy is een
prima varken. Ze is onaf
hankelijk en sterk en heel intel
ligent. Maar wel een beetje kop
pig, soms. Een echt varken,
maar met een hart van goud."
De jongen met het varkenshart
dwingt je tot nadenken. Over de
rechten van het dier. Over dok
ters die 'alles' kunnen. Over on
begrip en achterdocht. Over de
bijtende bemoeizucht van dom
oren. Maar vooral lees je een
boeiend verhaal over een jongen
die alle reden heeft nog zoveel
van het leven te willen dat hij
zichzelf verbiedt de moed op te
geven. En die zich daarom de
mooiste uitdaging stelt die mo
gelijk is.
Luguber
Bloedstollend luguber begint
het beroemde boek Charlotte's
web vanE.B. White: „Waargaat
pappa met die bijl naartoe?"
vToeg Veerle aan haar moeder,
terwijl ze de tafel dekten voor
het ontbijt. „Naar het varkens
hok", antwoordde mevrouw
Gersteman. „Er zijn gister
avond biggen geboren."
Maar laat je door zoveel sini
sters niet uit het lood slaan. Lees
verder en je zult, hoogstwaar
schijnlijk. pas stoppen als je dit
opnieuw vertaalde humoristi
sche dierverhaal uit 1952 over
een heel bijzondere big en zijn
briljante vriendin uit hebt.
Jan Smeekens
Malorie Blackman: De jongen met
het varkenshart - Uitgeverij Fon
tein, 172 blz., f27,90.
E B White: Charlotte's web; met il-
lustraties van Garth Williams - Uit
geverij Lemniscaat, 168 blz.,
27,50.
Kenneth Philips met de nieuwe valhelm, die waarschijnlijk rond de duizend gulden gaat kosten.
foto Ann Purkiss
motorcross
Zonder verstand rijden. Dat
is volgens Nicky Huiszoon
(12) echt het allerstomste, dat je
als motorcrosser kunt doen. De
Vlissingse coureur zet aan
staand weekend in Goes zijn
verstand dan ook een stuk hoger
dan nul. De concurrentie is bij
voorbaat gewaarschuwd. Als
het even kan gaat de indoortitel
om de Supercross te Goes dit
keer mee naar Vlissingen.
Na de paardensport van de af
gelopen weken in de Zeeland
hallen is het nu de beurt aan de
vele pk's van de motoren. „Die
lucht van paardenpoep kim je
tijdens de training nog ruiken",
lacht Nicky. „Wij gebruiken na
melijk dezelfde grond om een
crossterrein te bouwen. Van
daar."
Na de eerste trainingen van deze
week is de poeplucht ruim
schoots vervangen door de uit
laatgassen van de tientallen
motoren. Het geronk en geraas
weerkaatst tegen de wanden.
Deuren worden open gezet om
wat frisse lucht binnen te laten.
Belangrijker voor de toeschou
wers, dan voor de coureurs.
„Stank? Als je rijdt heb je daar
geen erg in. Je let vooral op de
race. Zorgen dat je na de start in
een goede positie de eerste bocht
doorkomt."
Voor Nicky wordt het de tweede
keer, dat hij in Goes aan de start
komt. „Een heel aparte ervaring
dat mdoorcrossen. Veel korte
bochten, dus je schakelt aan één
stuk door. Stuiterend als een
knikker over de talloze wasbor
den en dan maar zorgen dat je je
stuur niet laat glippen. Boven
dien zitten er ook altijd lekkere
bulten in. Mooi om even te jum-
pen. Zelfs een dubbelsprong is
mogelijk. Maar wie wil winnen
moet in Goes vooral technisch
goed rijden."
De wedstrijd gaat over twee
manches van 12 minuten en één
ronde. De allerbeste coureurs
van elke manche plaatsen zich
voor de grote finale op zaterdag.
En daar wil Nicky als het even
kan wel bij zijn. „Van de week
nog getraind met Jan Postema,
een bekend coureur. Die leert je
precies, waar je op moet letten.
Bij zo'n dubbelsprong bijvoor
beeld moet je je motor in de bult
drukken en tegelijkertijd gas
geven. Maak je een fout, dan lig
je eraf. Heb ik één keer meege
maakt. Gelukkig ving m'n
bodyprotector de grootste klap
op. 't Was wel even schrikken."
't is heftig, dat gestudeer
Hé Swing er is net op het
nieuws dat er een paar vakken
geschrapt zijn...
...o nee, vergissing, het wordt
zojuist weer teruggedraaid,
jammer niet?
Swing, Swing er is hoop: de
scholen mogen nu zelf weten
wat ze schrappen.
en jouw school schrapt vooral
J wortels... Grapje!
„De hoofdhuid werkt dus niet
alleen als een absorptielaag, een
dun stootkussen, maar kan in
nog veel sterkere mate zijde
lingse krachten opvangen en
absorberen. Daaronder lijkt de
schedel op de schaal van een
walnoot die de tere hersendelen
beschermt. De schedel is opge
bouwd uit min of meer elasti
sche platen en plaatjes die
onderling op grensvlakken
enigszins beweegbaar zijn. Niet
teveel natuurlijk, want dan
komt het onderliggende weefsel
in de knel."
Phillips en de zijnen hebben op
basis van deze eigenschappen
hun model ontwikkeld, waar
aan direct al het verschil met
van bestaande typen te zien is.
„Om het harde deel van de helm
is een elastische laag van kunst
stof gespannen met dezelfde ei
genschappen als de hoofdhuid",
aldus Phillips. „De harde helm
zelf is gemaakt van gelaagd én
gehard materiaal, voornamelijk
bestaande uit een mengsel van
koolstof en kunstharsen. Dat
deel is bedoeld om vooral lood
recht inwerkende, grote krach
ten te weerstaan. Deze helm
gaat, zo bleek uit onze laborato
riumproeven, zelfs bij zware
verkeersongelukken vrijwel
nooit kapot."
Schedel
„Juist door het gebruik van die
kunsthuid worden plotselinge
draai- of knikbewegingen van
de schedel tijdens een ongeval
sterk gereduceerd. Die bewe
gingen zijn voor 90 procent ver
antwoordelijk voor kwetsuren
aan hals en nek in het verkeer."
Phillips schat dat zijn valhelm
komend voorjaar in productie
kan zijn. „De prijs is afhanke
lijk van de afname. Bij een om
zet vergelijkbaar met gangbare
typen integraalhelmen denk ik
aan rond de duizend gulden.
Dat is flink ja, maar sommige
mensen hebben wel het dubbele
voor een bril over. Het is maar
hoeveel je leven je waard is."
Ben Apeldoorn
Haar favoriete geurtje heet NafNaf. „Dat doe ik wel
eens een keer op als ik naar een feestje ga. Maar het
gaat mij niet om de geurtjes, ik vind vooral de flesjes
leuk", vertelt de elfjarige Keshia Kluyfhout uit Vlissin
gen.
Een jaar geleden begon de Vlissingse, min of meer toe
vallig, met het verzamelen van parfumflesjes. „Mijn
moeder vroeg aan mij of er een paar parfumflesjes op
mijn kamer mochten staan omdat ze zelf plaatsgebrek
had. Ik vond ze zo leuk, dat ik de lege flesjes begon te
verzamelen."
Doordat Keshia pas verhuisd is, zit haar verzameling
op dit moment in dozen. „Er komt op mijn kamer, op een
opvallende plaats, een plank aan de muur, waarop ik
mijn verzameling neer kan zetten. Ik ga ze dan soort bij
soort zetten. Ik zet dan de ronde flesjes bij de ronde,
meestal van klein naar groot. Dat doe ik dan ook met de
vierkante flesjes."
Een parfumflesje is niet zomaar een flesje: over de vorm
wordt door ontwerpers goed nagedacht. De uitstraling
van de flesjes is bijna net zo belangrijk als het parfum
waarmee ze gevuld worden. Een leuk en aantrekkelijk
flesje verkoopt dus beter. Keshia's favoriete flesje heeft
buiten een sierlijke vorm nog meer ijzers in het vuur.
„Het is bewerkt met goudkleurig metaal. Het is een
klein flesje dat van smal naar bol en dan weer naar smal
loopt. Het is afkomstig uit een oosters land, ik weet niet
precies uit welk land."
Sinds Keshia aan het verzamelen is geslagen, groeit het
aantal flesjes eigenlijk vanzelf„Ik hoef echt niet veel te
kopen. Ik krijg ze van familieleden en vriendinnetjes. Ik
denk dat zo mijn verzameling nog wel groter zal wor
den."
Piet Nagtegaal
Angst heeft hij aan de valpartij
niet overgehouden. Wel is hij
voor de start altij d een beet j e ge
spannen „Ik heb nooit honger
en ga een keertje extra naar het
toilet. Maar als het valhek plat
gaat draai ik de gasschuif open
en ben ik alles kwijt. Dan telt
nog maar één ding: winnen."
Hans Segboer
Het bedrijf van clown Bassie
wordt door de Fiscale In
lichtingen en Opsporingsdienst
(FIOD) verdacht van belasting
fraude. „Er wordt onderzoek
gedaan naar het doen van on
juiste belastingaangifte met be
trekking tot de verantwoorde
omzetten van het bedrijf Bassie
Produkties BV," licht een justi-
tiewoordvoerster toe.
Bas van Toor vormt samen met
zijn broer Adriaan het beroem
de duo Bassie en Adriaan. Lan
delijke bekendheid genieten ze
vooral door hun televisieavon-
turen. Het Vlaardingse duo
trekt ook door het land met spe
ciale kindershows.
Hun activiteiten hebben ze za
kelijk gescheiden. Bassie Pro
dukties is in handen van Bas.
Deze onderneming houdt zich
voornamelijk bezig met het or
ganiseren van voorstellingen.
Boekingen, kaartverkoop, re
clame voor de voorstellingen en
het huren van podia is de ver
antwoordelijkheid van Bassie.
Voor de hand ligt dan ook te
denken dat er is gesjoemeld met
de opbrengsten uit de entreegel
den. Justitie wil echter in haar
mededelingen niet meer zeggen
dan dat het gaat om een onjuiste
belastingaangifte.
Het duo was vanochtend niet
bereikbaar voor commentaar
Volgens de zoon van Adriaan
kampt clown Bassie met ge
zondheidsklachten en zou hij in
het ziekenhuis liggen. GPD
Nicky Huiszoon: „Stuiterend als een knikker over de talloze wasborden en dan maar zorgen dat je je
stuur niet laat glippen." foto Lex de Meester
Een levende pop in de compu
ter, waarmee alles net echt
wordt. Eten geven, in bad doen,
aankleden, belonen, straffen.
Dat is de essentie van het on
langs verschenen spel Babyz.
Al eerder waren er spellen
waarmee bijvoorbeeld een huis
dier in de computer werd ge
stopt: een hond die je moet voe
ren, aaien en waarmee je moet
spelen om het dier tevreden te
houden. Een speciale attractie
van Babyz is de geluidsherken
ning. Door middel van een mi
crofoon, aangesloten op de ge
luidskaart, kan met de stem
contact met de eigen baby wor
den gelegd. Op den duur gaat de
baby de stem herkennen en rea
geert hij op 'mama' of 'papa'.
De baby kan door de speler van
hot naar her worden gesleept:
naar de badkamer, de slaapka
mer, de keuken, de zolder of de
huiskamer. Overal staan spullen
die nodig zijn voor de baby, van
eten tot spelletjes, van bad tot
flessenwarmer.
Babyz is echt een spel voor de
kleintjes. Die zitten gebiolo
geerd uren voor de pc met de
baby te prutsen, zachtjes baby
geluidjes murmelend door de
microfoon. Voor de allerklein
sten is het echter wel een handi
cap dat ze goed met een muis
moeten kunnen omgaan. Maar
als dat eenmaal is uitgelegd en
het lukt om een baby te adopte
ren en er mee te spelen, dan kan
het geluk niet op.
Gijs Korevaar
