Bouw langs snelweg is uit
Kabinet toomt Eerste Kamer in
SCHOEVERS
OPEN DAG
PZC binnenland woensdag 19 januari 2000
Tweede Kamer
komt omroepen
iets tegemoet
Verpleegkundige neemt taken arts over
In woord en gebaar
4^
Landelijke
Hennep in
Utrechtse
veilinghal
OM legt
15-jarige
moord
ten laste
Pronk verkiest stedelijke netwerken boven corridors
De Onderwijs BV
www .deonderwij sbv.nl
Zaterdag 22 januari, 10.00 14.00 uur
Eekhoornstraat 4, Breda Markt 17, Eindhoven
Tel.: (076) 531 99 31 (040) 244 28 32
www.schoevers.nl
Uitkeringsfraudeurs riskeren cei
DEN HAAG - Mensen die informatie achterhouden of opzet-
telij k valse gegevens verstrekken aan uitkeringsinstanties om
zo bijvoorbeeld een uitkering te krijgen, riskeren binnenkort
een celstraf van maximaal vier jaar of een geldboete van hon
derdduizend gulden. De Eerste Kamer stemde gisteren in met
het wetsvoorstel strafbaarstelling frauduleuze gedragingen.
De strafbaarstelling van uitkeringsfraude is nu nog in ver
schillende. bijzondere wetten geregeld. Minister Korthals
van Justitie wil dit nu allemaal onderbrengen in het Wetboek
van Strafrecht. De straffen die op zulke delicten staan, gaan
daarmee ook omhoog. Nu kan een uitkeringsfraudeur in de
meeste gevallen twee jaar cel tegemoet zien. ANP
Protest tegen lange reclamewand
LINGEWAAL - Veilig Verkeer Nederland (VVN) wil niet dat
er in de Gelderse gemeente jbingewaal langs de rijksweg A15
bij de afslag Leuven een reclamewand van vijf kilometer lang
en vier meter hoog komt. Volgens WN kan zo'n reclamebord
'ernstige gevolgen hebben voor de verkeersveiligheid'.
WN schrijft dat in het bezwaarschrift dat Lingewaal morgen
behandelt. WN weet zich in de strijd tegen de reclame langs
de openbare weg gesteund door minister Netelenbos en ver
scheidene provincies. Reclame op particuliere grond valt ech
ter onder de verantwoordelijkheid van gemeenten. ANP
Brommen op fietspad: 70 boete
DEN HAAG - Bromfietsers die na 1 maart tegen de (nieuwe)
regels in op het fietspad in plaats van de rijbaan rijden, krij
gen een boete van zeventig gulden, aldus het OM gisteren.
Officieel moeten bromfietsers al sinds 15 december vorig jaar
op veel plekken op de rijbaan rijden. Minister Netelenbos
hoopt met het weren van bromfietsers van de fietspaden bin
nen de bebouwde kom het aantal ongevallen terug te dringen.
Justitie besloot destijds niet direct over te gaan tot het uitde
len van boetes. ANP
Zaak over tarief kerktelefoon
HEERENVEEN - De Nederlandse kerken, de protestante ou
derenbond PCOB en de katholieke ouderenbond Unie KBO
stappen naar de rechter om de prijsverhoging voor de kerkte
lefoon ongedaan te maken.
Volgens de Landelijke Organisatie voor Kerktelefoon worden
tachtigduizend ouderen, invaliden en zieken de dupe van de
tariefsverhoging. De kerktelefoon biedt gelovigen die wegens
ouderdom, handicap of ziekte niet naar de kerk kunnen, de
mogelijkheid om via de telefoon de dienst te volgen.
Toezichthouder Opta voor de telecommarkt verplichtte KPN
vorige maand hogere tarieven voor de kerktelefoon in te voe
ren. Opta kwam tot de uitspraak nadat het kabelbedrijfje Ka-
belfoon had geklaagd dat KPN kerktelefoon aanbiedt onder
de kostprijs. Gevolg is dat KPN noodgedwongen het tarief
moet verhogen van 7 naar mogelijk 46 per maand. ANP
Politie houdt taxichauffeur aan
AMSTERDAM - De Amsterdamse politie heeft in de nacht
van maandag op dinsdag opnieuw een tapdchauffeur aange
houden.
De man kreeg een boete wegens fout parkeren op de Dam.
Toen bleek dat hij nog boetes open had staan, werd de chauf
feur van Taxi Centrale Amsterdam (TCA) verzocht mee te ko
men naar het politiebureau. Vijftig collega's versperden daar
op de weg. De vliegende brigade, de snel inzetbare speciale
politie-eenheid, werd erop uit gestuurd om de chauffeur naar
het bureau te krijgen.
De chauffeur vernielde een glazen deur op het politiebureau.
De man werd aangehouden voor vernieling en zit nog vast.
Zijn auto staat op het politiebureau. ANP
door Frans van den Houdt
DEN HAAG - De meerderheid
van de Tweede Kamer wil de pu
blieke omroepen tegemoetko
men door de bevoegdheden van
hun netredacties te versterken.
Die redacties moeten meer in
vloed krijgen op de plaats en het
tijdstip waarop hun program
ma's uitgezonden dienen te wor
den. Op die manier willen de
partijen voorkomen dat de net
coördinator, benoemd door de
Raad van Bestuur van de NOS,
te veel macht krijgt.
PvdA, D66, CDA, GroenLinks en
de SP hopen zo de onrust en de
ontevredenheid weg te nemen
die bij de omroepen is ontstaan
over de nieuwe omroepwet
(concessiewet). Alleen de WD
lijkt vast te houden aan de wet
zoals die er nu ligt.
Ook een uitzendvergunning
(concessie) voor tien jaar in
plaats van de in de nieuwe om
roepwet gestelde vijf jaar is voor
de meeste partijen aanvaard
baar. Alleen de PvdA wil er wel
de voorwaarde aan verbinden
dat na vijf jaar de activiteiten
van de omroepen worden geëva
lueerd om te zien of ze nog wel
de juiste programma's maken.
Naar aanleiding van de door
staatssecretaris Van der Ploeg
ingediende concessiewet heeft
de VARA gedreigd uit het pu
blieke bestel te stappen.,D e po
litiek heeft in zo'n geval de taak
te bekijken hoe de omroepen te
gemoet gekomen kunnen wor
den, zodat de rust terugkeert in
Hilversum", meent PvdA-Ka-
merlid Van Zuijlen. Om duide
lijkheid te scheppen over de be
voegdheden van omroepen en
de door de Raad van Bestuur
van de NOS benoemde net-co
ordinator wil Van Zuijlen een
'netstatuut' instellen. De PvdA
neemt in dit debat een sleutelrol
in vanwege haar traditionele
banden met de VARA Van der
Ploeg laat morgen weten of hij
bereid is de voorstellen over te
nemen. GPD
zie ook pagina 8
UTRECHT - De politie
heeft gisteren een grote
professionele hennep
kwekerij aangetroffen in
een leegstaand gemeente
lijk veilingcomplex in
Utrecht. De - zonder me
deweten van de gemeente
ingerichte - kwekerij tel
de zo'n duizend planten.
De kweek van nog enkele
duizenden planten was
volgens een politiewoord
voerder in voorbereiding.
Een dieselaggregaat le
verde de benodigde ener
gie. Gezien zijn omvang
moet het apparaat vol
gens de politie met een
kraan naar binnen zij n ge
hesen.
Wie de kwekerij heeft op
gezet, is niet bekend. De
politie trof niemand bij
het complex aan. ANP
(Advertentie)
door Hans Leber
GRONINGEN - Meer carri
èremogelijkheden voor ver
plegend personeel, artsen die
meer tijd hebben voor moeilij
ke zaken, maar vooral tevre
den patiënten omdat zij vol
doende aandacht krijgen. De
inzet van de 'nurse practitio
ner', een verpleegkundige die
dokterstaken overneemt,
biedt grote voordelen. Alleen
ontbreekt het de nieuwe be
roepsgroep nog aan een Ne
derlandse naam.
Vandaag krijgen de eerste vijf
van het Academisch Zieken
huis Groningen (AZG) hun di
ploma. Zij volgden daarvoor
een extra opleiding aan de
Groningse Hanzehogeschool.
Het hoofd van het opleidings
centrum van het AZG, Petrie
Roodbol, weet zeker dat de
nurse practitioner (np) steeds
vaker in ziekenhuizen, ver
pleeghuizen, dokterspraktij
ken en andere medische instel
lingen wordt ingezet. „Dit is
de toekomst. Er komt een arts
entekort. Goed opgeleide, zeer
ervaren verpleegkundigen
gaan daarom de eenvoudiger
dokterstaken overnemen."
De 47-jarige Groningse
Froukje Klijnstra, is al sinds
1971 actief in het verplegend
beroep. Zij werkte in de VS en
Engeland, deed ervaring op in
de neurochirurgie en op de in
tensive care voor thoraxpati-
Froukje Klijnstra (r) in haar rol als np-verpleegkundige.
foto Jan Zeeman/GPD
enten. „Ik leid nu samen met
twee andere np's een verpleeg-
afdeling. We doen de lichame
lijke onderzoeken zelf, hoewel
alle patiënten eerst door een
specialist zijn onderzocht. Een
soortgelijke afdeling naast ons
wordt geleid door drie arts-as
sistenten, die wel een oplei
dingtot basisarts voltooiden."
Klijnstra kijkt de patiënten
van top tot teen na. „Alles on
der eindverantwoordelijkheid
van een specialist, dat wel.
Door mijn ervaring en extra
opleiding herken ik veel, maar
als ik iets zie wat ik niet be
grijp, of er vragen bij heb, leg
ik dat voor aan de specialist.
De handelingen die ik ver
richt, liggen allemaal vast in
protocollen, zodat duidelijk is
wat wel en niet mag.
Prachtig
Klijnstra kreeg veel steun van
de patiënten, ook al is zij geen
arts. „Ze vinden het prachtig.
Sta ik, omdat dat moet, uit
voerig uit te leggen dat ik geen
arts ben maar een verpleeg
kundige, dan kijken ze me aan
en zeggen: nou en? Ze vinden
het heel plezierig door dezelf
de persoon te worden gehol
pen. Dan hoeven ze alles niet
steeds opnieuw te vertellen.
Een arts heeft niet zo veel tijd
voor patiënten. Omdat wij zijn
standaardwerk overnemen,
kan hij zelf meer tijd besteden
aan patiënten met meer ge
compliceerde problemen."
Inmiddels zijn zes academi
sche ziekenhuizen betrokken
bij de opbouw van het np-
werk. De functie ontstond in
de VS, waar artsen in de jaren
zestig de achterstandswijken
meden. Verpleegkundigen de
den daar meer en meer het
werk, en met succes. In Neder
land wordt het tekort aan art
sen dat de komende tien jaar
optreedt, ook een voedingsbo
dem voor ambitieuze ver
pleegkundigen.
Ook in de drukke huisartsen
praktijk gaat de np taken
overnemen. GPD
Advertentie
van onze
redactie binnenland
LEEUWARDEN - Het
Openbaar Ministerie (OM
in Leeuwarden beschul
digt een 15-jarige jongen
uit Leeuwarden van
inoord. Hij is gisteren
voorgeleid aan de rechter
commissaris. De Leeu
wardenaar wordt ervan
verdacht zaterdag de 27-
jarige Daniël van der
Meulen te hebben dood-
gestoken.
De kinderrechter bepaal-
de dat de jongen een breed j
persoonlijkheidsonder-
zoek moet ondergaan.
Daarbij wordt ook geke- j
ken naar het sociale mi-
lieu waar de jongen uit I
komt.
De 15-jarige haalde in de
nacht van vrijdag op za
terdag twee keukenmes-
sen van huis. Volgens zijn
advocaat W. Boonstra 'l
wilde hij zijn vader be-
schermen, die door ken-
nissen van zijn moeder j
werd bedreigd. Zijn moe
der was kort daarvoor na
een echtelijke ruzie naar
die kennissen gevlucht.
Toen Van der Meulen te- k
midden van negen mensen j
een nieuwe escalatie van j
geweld wilde sussen, stak
de verdachte een mes der-
tien centimeter diep in
diens rug.
5 Het slachtoffer overleed
in het ziekenhuis aan in- I
j wendige bloedingen.
Van der Meulen was door
de kennissen te hulp ge- i
roepen en was zelf geen
bekende van de familie ij
van de verdachte.
Boonstra zegt dat de jon-
j gen het verschrikkelijk
j vindt wat er is gebeurd.
„Hij begrijpt niet waarom
hij Daniël heeft gesto- j
ken."
Familie van het slachtof-
j fer heeft bloemen gelegd
op de plaats waar Van der I
Meulen in elkaar zakte.
Hij wordt vandaag gecre- j;
meerd. ANP
Onderzoek naar
dood Servische
HAAG - De Koninklijke
onderzoekt de
dood van een Servische in het
deel van Kosovo waar Neder
landse militairen actief zijn.
De 59-jarige vrouw overleed za
terdag na een hartstilstand.
Eerder die dag had zij bij een
Nederlandse controlepost in
hulp gevraagd, maar
niet gekregen.
wil niet ingaan op de
van de beslissing-
de controlepost van de 41e
Artillerie uit Seedorf
de vrouw niet naar een zie
kenhuis te vervoeren. GPD
Zeeliedenbond
int 7,5 miljoen
achterstallig loon
- De ITF, de in
vakbond voor zee
heeft het afgelopen
aar ruim 7,5 miljoen gulden aan
xchterstallig salaris voor haar
eden opgehaald. De vakbond
tornt in actie als rederijen wei
geren hun bemanning uit te be
aten.
de ITF lapt zo'n dertig
van de rederijen de CAO
hun laars. Van de 268 sche
die het ITF het afgelopen
aar bezocht, waren op 74 vaar-
•uigen de bemanning niet uitbe-
;aald.
De ITF moest ook enkele sche
ien uit de cruisevaart dreigen
net beslaglegging. In enkele ge
tallen kwam het zelfs tot een
verkoop van het
meeste schepen waar het mis
was waren afkomstig uit
landen of uit het
Oostblok. ANP
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Minister Pronk
(Ruimtelijke Ordening) stapt af
van het idee dat nieuwe bedrij
ven en woningen worden moe
ten gebundeld in corridors
langs snelwegen. In plaats daar
van moeten er stedelijke net
werken komen.
Een netwerk bestaat uit een
aantal steden die niet, zoals nu,
met elkaar concurreren, maar
die met elkaar afspreken waar
wordt gebouwd. Dat is cruciaal
om groene ruimte te sparen.
De 'compacte' steden van het
netwerk moeten goed worden,
verbonden door één geïnte
greerd systeem van openbaar
vervoer, zodat mensen binnen
maximaal dertig tot veertig mi
nuten overal kunnen komenOp
hun werk, bij sportvelden of een
schouwburg. Als voorbeeld van
zo'n netwerk noemde hij Apel
doorn, Zutphen en Deventer.
Mochten steden toch ruzie ma
ken, dan is het uiteindelijk aan
de provincies om de knoop door
te hakken.
Pronk maakte deze 'nieuwe ma
nier van denken' gisteren be
kend op de nieuwjaarsbijeen
komst van de ANWB in Den
Haag. Over enkele maanden
komt hij met de Vijfde Nota
Ruimtelijke Ordening, over de
toekomstige inrichting van Ne
derland. Eind 1998 kondigde
Pronk nog aan dat hij woningen
en bedrijven wilde bundelen in
corridors. Over dat begrip ont
stond echter veel verwarring,
wat de discussie over de Vijfde
Nota erg lastig maakte.
Bebouwing langs snelwegen
kreeg door de corridorbenade
ring te veel nadruk, bovendien
komen daar nu al steeds meer
bedrijven. Ongewenste lintbe
bouwing is het gevolg. Pronk
wil juist dat er meer in de steden
gebeurt, zodat er meer 'lucht'
blijft tussen steden en snelwe
gen. Dat kan ook, is zijn overtui
ging. „Mensen moeten niet
worden overweldigd door ge
bouwen en infrastructuur", al
dus de minister. „Waar onge
breidelde groei dreigt, moeten
keuzes worden gemaakt."
In de Vijfde Nota komt Pronk
met drie soorten gebieden, die
strak worden begrensd: gebie
den waar nog woningen en be
drijven mogen komen, waarde
volle groene gebieden waar dat
absoluut niet mag, en tussenge
bieden waar bijvoorbeeld nog
wel een landgoed kan komen,
maar zeker geen woonwijk.
Pronk wil die keiharde grenzen
('rode contouren voor woonge
bieden en groene contouren
voor groene gebieden') niet zelf
trekken, maar in overleg met
provincies, gemeenten en maat
schappelijke organisaties. In de
Vijfde Nota wil hij wel al een in
dicatie geven.
Stedelijke netwerken kunnen
volgens Pronk ook de mobiliteit
beperken. Dat blijft noodzake
lijk nm het milieu te sparen, zei
hij in reactie op het advies dat de
VROM-Raad onlangs uitbracht
over mobiliteit. De VROM-
Raad pleit er voor om automo
bilisten meer te laten betalen, in
plaats van het autogebruik te
ontmoedigen. Mensen laten
zich niet uit de auto jagen. Als
dat laatste niet gebeurt, zijn
volgens Pronk echter 'veel dras
tischer maatregelen nodig dan
doorgaans wordt beseft, ook in
de sfeer van prijzen en tarieven'
GPD/ANP
VOORBURG - Minister Zalm (r) presenteerde gisteren
op het Doveninstituut te Voorburg het eerste reclame
filmpje voor de euro voor doven en slechthorenden. Een
doventolk gaf Zalms aanprijzende woorden in gebaren
taal weer. De spot maakt duidelijk dat doven en slecht
horenden een video of cd-rom in gebarentaal over de
invoering van de Europese eenheidsmunt kunnen be
stellen. Voor blinden en slechtzienden is er een radio
spot gemaakt. foto Ed Oudenaarden/ANP
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Het kabinet wil,
bij monde van minister Peper
van Binnenlandse Zaken, de
macht van de Eerste Kamer ver
kleinen. Nu heeft de Senaat nog
het laatste woord bij wetsvoor
stellen. Die positie moet worden
afgezwakt door de senatoren al
leen bij tweederde meerderheid
het recht te geven een wetsvoor
stel te verwerpen.
Is de meerderheid kleiner, dan
moet het voorstel terug naar de
Tweede Kamer: het 'terugzend
recht'. Daarmee verdwijnt een
voorstel niet direct in de prul
lenbak, zoals vorig jaar nog ge
beurde in de 'Nacht van Wiegel'.
Minister Peper heeft gisteren
deze voorstellen bij de Tweede
Kamer ingediend. Hij geeft
daarmee uitvoering aan afspra
ken in het regeerakkoord.
Het kabinet wil verder dat de
Eerste Kamer weer om de drie of
vier jaar voor de helft wordt ge
kozen, zoals het vroeger gebeur
de. In 1983 werd besloten de Se
naat voortaan iedere vier j aar in
zijn geheel te kiezen. Daar komt
het kabinet nu van terug. Door
de huidige manier van kiezen is
de kans groter dat er na de ver
kiezing van Provinciale Staten
(die de Eerste Kamer samenstel
len) in de Senaat een andere
meerderheid ontstaat dan in de
Tweede Kamer.
In de 'Nacht van Wiegel' ver
wierp een kleine meerderheid
van WD en CDA in de Senaat
een wetsvoorstel (het correctief
referendum), waar een meer
derheid van de Tweede Kamer
(die rechtstreeks door het volk
wordt gekozen) voor was. Eer
der gebeurde dat ook bij het
recht op deeltijdwerk.
Om verdere conflicten als in de
'Nacht van Wiegel' te voorko
men, moeten afgekeurde wets
voorstellen een tweede kans
kunnen 'krijgen. Nu mogen de
senatoren alleen maar 'ja' of
'nee' zeggen tegen een wets
voorstel. In het laatste geval
moet de hele wetgevingsproce
dure dan opnieuw beginnen.
Het kabinet vindt dit alleen bil
lijk als de Eerste Kamer echt in
ruime meerderheid (tweederde)
tegen is. Bij een 'gewone' meer-
derheid (de helft plus één stem
of meer) moet een wetsvoorstel
voortaan terug naar de Tweede
Kamer, die het vervolgens kan
aanpassen. Peper twijfelt nog of
de Eerste Kamer na zo'n proce
dure alsnog het recht moet krij
gen over het gewijzigde wets
voorstel te stemmen.
Afgeschaft
De discussie over de Eerste Ka
mer is alzo oud als het instituut
zelf. In veel Europese landen,
zoals Denemarken en Zweden,
is het Hogerhuis al afgeschaft
omdat die landen vinden dat de
rechtstreeks door het volk geko
zen Kamer het laatste woord
moet hebben.
De Tweede Kamer reageert
voorzichtig op Pepers plan.
„Het is een idee waar we eerst
nog over moeten praten met on
ze collega's van de Senaat. Pas
daarna kunnen we een oordeel
geven over de kabinetsplan
nen", aldus WD'er Te Veldhuis.
Het CDA is niet enthousiast.
CDA-woordvoerster Van der
Hoeven: „De Senaat heeft een
eigen verantwoordelijkheid.
Als die het ergens niet mee eens
is, is die het ergens niet mee
eens, ook al is het met kleine
meerderheid. Zo werkt een de
mocratie."
D66 vindt Pepers voorstel 'een
stap in de goede richting'.
Woordvoerster Scheltema blijft
er echter problemen mee hou
den dat ook in Peper's voorstel
nog steeds 25 van de 75 senato
ren een door de Tweede Kamer
aanvaard wetsvoorstel in de
prullenbak kunnen doen belan
den.
Ook de PvdA twijfelt of de idee-
en van Peper wel ver genoeg
gaan. „Het is nog steeds de
vraag of het.wel wenselijk is dat
de Eerste Kamer wetsvoorstel
len verwerpt, met welke meer
derheid dan ook", zo meent het
PvdA-kamerlid Rehwinkel.
Volgens hem zou elke wet waar
tegen de senaat bezwaren heeft
terug moeten naar de Tweede
Kamer. GPD/ANP
Maatwerk in bemiddeling, uitzending
en detachering voor het onderwijs.
Telefoon 0900 - 66 33 794 of 0900 - onderwi js
