Theater moetje ook leren
ROC's ontdekken
het buitenland
PZC—27
3
Culturele
Kunstzinnige
Vorming
3
Student liep
stage in
Hongarije
jam en hagelslag
donderdag 13 januari 2000
TTet taalgebruik in de
'■B0Ei XJ-folder is weidend: In
j|# het theater maak je het al-
|t| l||'j lemaal mee, even weg van
de snelweg, even in een an
dere ivereld die bij nader
inzien plotseling toch de jouwe blijkt te
zijn. Je moet er toch niet aan denken
watje allemaal mist als je niet gaat, To
neel, ballet, dans, cabaret, musical, rap,
hiphop, T'ai Chi, opera, literatuur lek
ker voor je lijst), recensie schrijven etc.
Te gek voor woorden eigenlijk, strakker
dan strak, je kunt zelfs ook nog een kijk
je achter de schermen nemen.
Maar het gaat wel eens mis. „Dit was
echt niks", zegt Katja Botman (15) na
afloop van het toneelstuk Mooi weer
vandaagdat is opgevoerd door de Ne
derlandse steracteurs Joop Admiraal,
Jacques Commandeur, Kitty Courbois
en Sigrid Koetse. „In de informatie
stond dat het een humoristisch stuk
was, maar dit was alleen oude mensen
humor."
Met haar klasgenoten Renee Dekker
(15), Thirza Faase (17), Cigdem Colak
(15) en Dennis Minderhoud (15) heeft
Katja in het kader van het vak Culturele
Kunstzinnige Vorming (CKV) de to
neelvoorstelling in de Middelburgse
schouwburg bezocht. Vooraf heeft re
censent Willem Nijssen van de PZC een
inleiding gehouden over het schrijven
van een recensie. De deelnemers - onge
veer twintig - krijgen daarvoor na af
loop van de voorstelling een uur de tijd.
Hun recensie kunnen ze de volgende
dag vergelijken met Nijssens stuk in de
krant. Bovendien zal hij ze later in de
week nog stuk voor stuk beoordelen.
Maar de leerlingen uit de 4 havo-klas
van scholengemeenschap Nehalennia
zijn 'm na het toneelstuk meteen ge
smeerd. Het lijkt al heel wat dat ze het
hebben uitgezeten.
Met het vak CKV, vorig jaar ingevoerd
op het vwo en dit jaar voor het eerst op
de havo, wordt getracht jongeren het
theater in te krijgen. Iedere scholier
krijgt een budget van vijftig gulden dat
hij naar eigen inzicht mag besteden aan
drie theatervoorstellingen: één in de ca
tegorie dans, één keer drama en één keer
muziek.
De overige disciplines zijn beeldende
kunst, wereldliteratuur en film. Al hun
bevindingen noteren de leerlingen in
een kunstdossier dat aan het eind van
het schooljaar moet worden ingeleverd.
De steekproef in de Middelburgse
schouwburg doet vermoeden dat met
CKV precies het tegenovergestelde
wordt bereikt van wat het vak beoogt. Is
het wellicht dé manier om scholieren al
lergisch te maken voor toneel? Er zijn
veel dingen mis gegaan. De scholieren
wisten niet goed naar wat voor voor
stelling ze gingen - Mooi weer vandaag
is met zijn gebrek aan actie en dubbele
bodems in de dialogen geen toneel voor
beginners - ze beseften niet dat ze na af
loop een recensie moesten schrijven, ze
hadden eigenlijk gehoopt van Nijssen,
die overigens niet wist dat hij CKV-leer-
lingen onder zijn cursisten had, vooraf
een uitleg van het stuk te krijgen, enzo
voort. „In zekere zin motiveert zo'n
voorstelling als Mooi weer vandaag ons
wel om naar het theater te gaan", zegt
Katja Botman cynisch. „De volgende
keer kan het alleen maar beter zijn."
Het kan trouwens wel anders, vertellen
de leerlingen. Een maand eerder is een
aantal van hen naar Rapido! geweest,
een mix van Shakespeare en hiphop.
Thirza: „Fantastisch."
Kunstcoördinator Leo Dreessen van
Nehalennia betreurt dat organisato
risch een aantal zaken is misgelopen,
maar is niet onder de indruk van de
klacht van de leerlingen dat ze bij het
verkeerde stuk zaten. „Het vak CKV
gaat ervan uit dat leerlingen hun eigen
weg moeten vinden. De zelfwerkzaam
heid wordt bevorderd, ze worden
gedwongen te plannen. Ze moeten ken
nismaken met verschillende discipli
nes, maar ze hoeven niet alles leuk te
vinden."
,Het is natuurlij k van belang dat ze kie
zen op basis van goede informatie, maar
toch kan het voorkomen dat ze terecht
komen bij iets waar ze geen bal aan vin
den. Dat zijn de beste leermomenten.
Het is vaak makkelijker te beargumen
teren waarom iets slecht is dan waarom
iets goed is. Ik ben daarom benieuwd
hoe de leerlingen hun oordeel formule
ren over Rapido!, want ze zullen er
moeite mee hebben hun enthousiasme
met gebruikmaking van vaktaal op pa
pier te verwoorden
„Waar ik bij het kunstdossier vooral op
let, is de groei inde kwaliteit van de ver
slaggeving. Daarin komt alles samen.
Als een leerling betoogt dat het concert
goed was omdat de dirigent erin slaagde
de orkestleden precies gelijk te laten
spelen, dan bloeit mijn hart op. Dan
mag hij van mij er achteraan zeggen dat
hij er nooit meer naartoe gaat omdat het
muziek is voor oude mensen."
Ernst Jan Rozendaal
Expressie in een lokaal van het Istvan Wargha College in het Hongaarse Hadüböszörményi.
Helemaal rechts Amy van Meenen uit Philippine.
provinciehoofdplaats Debrecen,
eeuwenlang bolwerk van
paardenhandelaren en calvinisten.
Begeleid door één van de weinige Engels
sprekende docenten van de school, of door
Engels sprekende leerlingen, maakten de
drie Zeeuwse mdgo'ers in Hongarije
kennis met welzijnsinstellingen als een
bejaardentehuis, een soort Blijf van m'n
Lijf-huis, een psychiatrische inrichting
en een kleuterschool. Amy van Meenen
was er graag nog wat langer dan de twee
weken gebleven. „Ik zou er graag eens een
tijdje echt goed rond willen neuzen. Het
was nu toch een beetje een toeristische
rondleiding."
RO C-woordvoerder Han van Poelje acht
het heel goed mogelijk dat straks
volwaardige stageplaatsen kunnen
worden aangeboden via de Hongaarse
school. De eerste contacten daarvoor
dateren al van zes jaar terug. „De
Hongaren zochten toenadering tot het
westen. Maar hun land werd destijds nog
niet tot Europa gerekend, wat inhield dat
er nog geen subsidie was voor
uitwisselingsprojecten. Sinds 1997 is dat
geld er wel.
De Hongaarse school treedt nu op als
trekpaard van een project in het kader
van het Europese Leonardo da Vinei
Programma. Daar werken behalve de
Zeeuwse ROC-afdeling ook scholen uit
Italië, Engeland en Schotland aan mee.
Samen proberen ze vernieuwend
lesmateriaal te ontwikkelen dat in alle
Europese landen kan worden gebruikt.
Onderwei'p is de hulpverlening aan
mensen uit uiteenlopende achterstands-
en minderheidsgroepen.
Het project startte bijna twee j aar geleden
met een bijeenkomst van delegaties uit de
deelnemende scholen. De
schoolmanagers zijn sindsdien al vaker in
Hongarije bijeen geweest om zich over de
voortgang van het project te buigen.
Docenten, die om het half jaar bijeen
komen, steeds in een ander deelnemend
land, doen het uitvoerend werk. „Al met
al heeft het ons al aardig wat contacten
opgeleverd", zegt Van Poelje. „Het hielp
meer dan dertig van onze leerlingen aan
stageplaatsen. Een zestal van onze
docenten kreeg de gelegenheid hun licht
op te steken in het buitenland. Het is goed
voor je motivatie. Als je ziet hoe hard de
collega's in een land als Hongarije moeten
werken voor weinig geld, dan kijk te toch
weer met heel andere ogen tegen je eigen
werk aan. Je krijgt er wel een beetje een
kick van."
Henk Postma
-■-g~ tjy., A my van Meenen (22) uit
Ijffp.XxPhilippine, spreekt uit
ervaring. Afgelopen zomer
/"öpfffl haalde ze haar diploma
sociaal pedagogische
hulpverlening aan het RÖC
Zeeland, afdeling mdgo in Vlissingen.
Tijdens haar studie greep ze de kansen om
elders in Europa haar licht op te steken
met beide handen aan. Ze liep stage in
België en Engeland, en toen de school
haar begin vorig jaar de mogelijkheid
bood om een paar weken in Hongarije
rond te neuzen, ging ze ook daar gretig op
in.
De Hogeschool Zeeland hakt al wat
langer met het bijltje. Maar de laatste
jaren groeit ook bij leerlingen in het
middelbaar beroepsonderwijs de
behoefte om in den vreemde kennis en
werkervaring op te doen. Scholen
proberen daar aan tegemoet te komen
door in zoveel mogelijk landen naar
stageplaatsen te zoeken.
Het ROC Zeeland, afdeling mdgo, begon
daar zes jaar geleden al mee. Er werd
contact gezocht met een school in het
Engelse Kent. Inmiddels strekt het
netwerk zich uit tot in Finland en
Griekenland.
Niet dat daarmee nu meteen in al die
landen volwaardige stageplaatsen zijn
verzekerd. „Je moet met zo'n
buitenlandse school eerst wel een goede
relatie opbouwen voordat je er leerlingen
heen kan sturen", zegt ROC-
woordvoerder Han van Poelje. „Een
moeilijkheid is soms ook de taal. In de
grote steden kun je met Engels nog wel
terecht, maar kom je in kleinere plaatsen
en dan stuit je toch op een barrière. Dat
overkwam ons bijvoorbeeld in Italië. In
'dure' landen als Finland en Zweden
speelt een ander probleem: de
verblijfkosten."
Hoewel forse Europese subsidies klaer
liggen voor scholen die aan internationale
uitwisseling doen, worden van de
deelnemers zelf ook bijdragen verwacht.
Amy van Meenen schat dat haar stage van
drie maanden, anderhalf jaar terug in het
Engelse Midkent, toch al gauw zo'n
drieduizend gulden kostte. „De helft
daarvan moet je zelf betalen. En dan heb
je het nog niet over allerlei bijkomende
kosten. Maar het is dat geld dubbel en
dwars waard. Je wordt er zelfstandiger
van, en maakt kennis met andere
benaderingswijzen."
De ROC-afdeling mdgo in Vlissingen
onderhoudt al enkele jaren banden met
het Istvan Wargha College in Hongarije,
maar durfde er pas vorig jaar de eerste
leerlingen heen te sturen voor een
verkennende stage. „Het was eigenlijk
meer een excursie", zegt Amy van
Meenen. Samen met twee
medeleerlingen, Rebekka Stok en Mirjam
Zuidema, verbleef ze twee weken in en
rond de Hongaarse school, een instituut
voor pedagogisch onderwijs in
Hadüböszörményi, een middelgrote
plaats in het noordoosten van de poesta,
zo'n twintig kilometer verwijderd van de
Elise Baaij, derde jaar verzorging Calvijncollege Krabbendijke
«Uit haar tas haalt de 14-jarige Elise Baaij uit Yerseke
twee boterhammen in een plastic zakje tevoorschijn.
Veel meer dan dat eet ze 's middags bijna nooit. „Als ik
nog honger hebhaal ik wat uit de snoepautomaat.
Omdat het nog geen middagpauze is, is het nog niet druk in de
aula van het Calvijncollege in Krabbendijke. Elise doet verzorging
en zit nu in het derde jaar. „De broodtrommel heb ik niet bij me,
omdat ik bij een vriendin heb gelogeerd", verontschuldigt ze zich.
De spontane Elise legt uit wat ze het liefst op haar brood heeft.
„Ham, jam en hagelslag. Dat is echt mijn lievelingsbeleg.
's Ochtends doe ik bijna altijd jam en hagelslag op mijn brood. Als
er geen ham is, ziet mijn lunch er netzo uit als mijn ontbijt."
Naast haar brood neemt Elise meestal ook fruiten een koekje mee
en dan pakt ze op school nog een beker soep of chocolademelk.
Soms gaat ze met haar vriendinnen na school naar de snackbar.
Met een licht Zeeuws accent vertelt Elise dat ze hier niet geboren
is. „Ik ben in Sri Lanka geboren en veertien jaar geleden
geadopteerd. Ik heb het hier ontzettend naar mijn zin. Van de
zomer ga ik voor het eerst naar mijn geboorteland, maar niet om
mijn biologische ouders op te zoeken.
Elise maakt haar boterhammen bijna nooit zelf klaar, vertelt ze,
dat doet haar vader. Hij maakt bijna altijd mijn brood klaar. Hij
komt meestal tegelijk met mij uitzijn bed. Ik vind die ochtenden
met mijn vader heel gezellig.
Björn van Empel
Havo 4-leeriingen van scholengemeenschap Nehalennia in de Middelburgse schouwburg: „Dit was oude mensenhumor."
foto's Lex de Meester
Europa wordt groter. Maar waar
officiële grenzen vervagen,
blijven sociale verschillen veelal nog
in stand. „In een Hongaars tehuis
krijgt een kind straf wanneer het
huilt. In Nederland geven we het een
aai over de bol."
