Aardverschuiving politiek Kroatië
PZC
VN-gezant ontkent rol
van Pakistan in kaping
Criminoloog waarschuwt
voor misdaad op Internet
Lastendruk
feiten en meningen
2
Verkiezingsnederlaag verbijstert rechtse nationalisten
HOTEL
5 januari 1950
woensdag 5 januari 2000
door Harald Doornbos
In een uitgestorven, nachte
lijk Zagreb staat de trainer
van het nationale voetbalelftal
van Kroatië, Miroslav Blaze-
vic, verbouwereerd op de stoep
voor het hoofdkwartier van de
Kroatische Democratische
Unie. de HDZ. Het is alsof hij
de cruciale kwalificatiewed
strijd tegen de Serviërs, waarin
Kroatië werd uitgeschakeld
voor deelname aan het EK
voetbal, nog eens moet meema
ken. Maar dan nog een graadje
erger. Want het verlies van de
rechtse, nationalistische HDZ
is, zegt de coach, een grotere
ramp voor Kroatië dan niet
meedoen aan het EK.
„En dan te bedenken dat de
HDZ negen jaar geleden voor
de vrijheid van dit land heeft
gevochten en altijd het beste
van het beste gegeven heeft
voor de bevolkingZijn rode
ogen worden vochtig en zijn
stem lijkt bijna te breken. „Ik
begrijp mijn eigen volk niet
meer. Ik begrijp het niet." Dan.
dreigend: ..Ik ga dus heel erg
nadenken of ik nog wel trainer
van het nationale elftal wil
blijven. Vannacht ga ik naden
ken en de kans is groot, heel erg
groot, dat ik ontslag neem
Catastrofe
Na negen jaar van overwinnin
gen komt het eerste verlies
keihard aan bij de HDZ. Aan
voerder Franjo Tudjman, de
voormalig Kroatische presi
dent en sterke man binnen de
HDZ, is nog geen maand dood
en nu al bakken de nationalis
ten er niets meer van. De op
maandag gehouden parle
mentsverkiezingen resulteer
den in niets meer en niets min
der dan een aardverschuiving
in de Kroatische politiek en een
ware catastrofe voor de HDZ.
Uit de voorlopige uitslagen
blijkt dat de oppositie, zes cen
trumlinkse oppositiepartijen
die zich verenigd hebben, in al
le tien de kiesdistricten dik aan
de leiding gaat. De HDZ komt
er in veel gebieden nauwelijks
meer aan te pas.
Zo behaalden de linkse soci
aal-democraten van de SDP in
de hoofdstad Zagreb ruim 51
procent, de HDZ bleef steken
op slechts 21 procent. De geza
menlijke oppositie scoorde in
de hoofdstad bijna 65 procent.
In Istrië. de Kroatische provin
cie in de buurt van Italië, leed
rechts een nog dramatischer
verlies. De HDZ, die sinds het
uitroepen van het onafhanke
lijke Kroatië in 1991 altijd aan
de macht is geweest, kreeg
maar twaalf procent van de
stemmen. De oppositie bijna
tachtig procent. Zelfs in gebie
den waar de HDZ tot nu toe al
tijd op een ruime meerderheid
kon rekenen, behaalden de
rechtse nationalisten maar
dertig tot 35 procent van de
stemmen.
„Dit hadden we niet helemaal
verwacht, het volk is waar
schijnlijk in de war geraakt
sinds de dood van president
Tudjman", is de verklaring van
een HDZ-campagneleider die
zelfs enkele maanden in de Ver
enigde Staten is geweest om te
kijken hoe je goed campagne
moet voeren.
„We moeten ook niet te drama
tisch doen, we hebben nog al
tijd veel stemmen gekregen",
probeert hij de moed er in te
houden. Maar zijn gezicht en
dat van de anderen in het
hoofdkwartier van de HDZ
spreekt boekdelen. Ivica Ro-
pus, de woordvoerder van de
HDZ. gaat in ieder geval al toe
passelijk gekleed in een zwart
pak. „Dat wordt dus oppositie
voor ons", zegt Ropus.
Een treurende verliezer bete
kent automatisch dat er ook
een jubelende winnaar is. In
het hoofdkwartier van de Soci
aal Democratische Partij, SDP,
staan sympathisanten diep in
de nacht zo ongeveer op de ta
fels van blijdschap. In 1990,
toen de eerste vrije verkiezin
gen werden gehouden in Kroa
tië, werd de partij weggevaagd
door de HDZ.
Een decennium later is Klein
Duimpje groot geworden.
Daarom schenken de obers van
de SDP him eigen huiswijn van
het merk 'SDP-Kroatië gaat
verder!Bieren whisky vinden
ook gretig aftrek. „Die kloot
zakken van de HDZ hebben
nog te veel stemmen gekregen
als je ziet hoe ze dit land heb
ben vernietigd", vindt Stjepan
Furdek, een 54-jarige ecoloog
en fervent aanhanger van de
SDP. „Vuile dieven zijn het."
„Morgen wordt het allemaal
anders in dit land", meent Dus-
ka Kopcic (50), een medewerk
ster van een verzekerings
maatschappij. „Economische
hervormingen en aansluiting
bij Europa", zegt ze, „Die lui
van de HDZ wilden bijvoor
beeld nooit meewerken met het
Joegoslavië-Tribunaal in Den
Haag. Nou, dat gaat dus veran
deren. Ook aan Kroatische
kant zijn er misdaden ge
pleegd. We weten hun voor- en
achternamen. Ik zeg: uitleve
ren aan Den Haag. We gaan
toch zeker geen criminelen
verdedigen."
Telkens wanneer er nieuwe uit
slagen binnenkomen gaat er
een gejuich op onder de aan
hangers van de SDP. Jongeren
dansen op rockmuziek. Op de
eerste verdieping van het ge
bouw, waar partijleider en de
nieuwe premier Ivica Racan
zich bevindt, is het al bijna een
even grote chaos. Nee, ze kun
nen het nauwelijks geloven.
„De salarissen van ministers
en parlementsleden zullen
naar beneden gaan", neemt
Racan een voorschot op zijn
plannen. „Het belastingstelsel
gaat op de helling en we heb
ben de garantie van de vakbon
den dat ze zes maanden niet
zullen staken zodat we de kans
krijgen om een nieuw econo
misch beleid op te zetten."
Erg veel tijd heeft Racan niet.
Snel krijgt hij een stuk pizza
aangereikt waar hij gretig zijn
tanden in zet. Zijn vrouw,
Diana Plestina, kan haar blijd
schap ook moeilijk onderdruk
ken. Vandaag hebben de Kroa-
ten immers zelf afgerekend
met een eerder gekozen autori
tair, rechts en chauvinistisch
bewind.
„De aansluiting bij Europa
heeft prioriteit", zegt Plestina,
professor politieke weten
schappen aan de universiteit
van het Amerikaanse Ohio.
„Wat de HDZ nooit deed, doen
wij wel. Kroatië zal Bosnië vol
ledig erkennen. Mostar is Bos
nië, geen Kroatië. En we gaan
volledig meewerken met het
oorlogstribunaal. Kroaten die
op de lijst van het Tribunaal
staan, zullen allemaal worden
uitgeleverd. Absoluut." GPD
Inwoners van Zagreb vieren de overwinning van de Kroatische oppositie. fotoKristina Fazinic/AP
Gemeenten, provincies en waterschappen wete
ook dit jaar heel goed de weg te vinden naar c
portemonnee van burgers en bedrijven. Hi
Centraal Bureau voor de Statistiek voorziet een sti
ging van de heffingen van de lagere overheden met gi
middeld acht procent. De lokale belastingdruk zal di
opnieuw buitensporig groeien. Aan deze ontwikkelir
lijkt geen eind te komen. De Zeeuwse gemeenten doe
dapper mee - op een enkele uitzondering na waar de U
rieven nu al fors zijn. In voorgaande jaren gold nog hi
excuus dat de overheveling van taken van het rijk de 1;
gere overheden veel extra geld kostte, maar daar ka
men zich niet meer op beroepen. Aan de prijsontwikki
ling kan het ook niet liggen. De lastenstijging op loka;
niveau loopt bijvoorbeeld volledig uit de pas met de 1<
nen. Zo gaat de plaatselijke belastingdruk een gevaai
lijk eigen leven leiden.
De gemeentelijke heffingen schieten het sterkst on
hoog. Volgens het CBS zal de onroerende-zaakbela:
ting gemiddeld met bijna veertien procent stijgen. Ai
dere gemeentelijke uitschieters zijn de bouwleg<
(gemiddeld plus zeventien procent) en de parkeerge
den (plus elf procent). Er zit een lichte vertekening j
deze percentages omdat sommige gemeenten de Zaln
snip (een belastingkorting van honderd gulden) gebru
ken voor armoedebeleid. Daardoor kunnen verschu
vingen optreden tussen bepaalde heffingen. Maar h<
grote beeld verandert niet: de lasten stijgen mateloos.
Geen gemeente kan hard maken dat de gebruikers va
onroerend goed dit jaar veertien procent meer geniete
van die opstallen. Zo vanzelfsprekend is de koppelir
van woongenot of bedrijfsnut aan waardevermeerd<
ring niet. Een plausibele verklaring voor zeventien pre
cent meer bouwleges is niet te vinden. Ook niet op ee
Vinex-locatie. En met de huidige inning van parkeei
gelden roepen gemeenten al flinke weerstand op. Nc
eens elf procent extra zullen velen ervaren als pui
geldklopperij. Alleen weide winkels zullen er blij me
zijn.
Zelfs als de gemeenten aannemelijk zouden kunne
maken dat de dienstverlening en de voorzieninge
sterk zijn gegroeid en er dus een rechtvaardiging zo
zijn om een flinke kop te zetten op de normale koster
stijgingen, dan nog moet ernstig worden betwijfeld
een dergelijk beleid wel breed steun kan krijgen.
Wie een eenvoudige parallel trekt met bijvoorbeeld h(
verenigingsleven, moet wel tot de conclusie komen d;
een bestuur dat met dergelijke contributieverhoginge
komt, geen lang leven beschoren is. De gemeenteb<
stuurders schijnen niet te beseffen dat wat zij bekol
stoven in hun financiële snelkookpan, absoluut nif
past bij de smaak van hun burgers.
Ondertussen groeit een onverklaarbare kloof tussen c
gemeenten die een gat in de hand lijken te hebben en c
rijksoverheid die juist volop werkt aan lastenverlicl
ting.
Voorspelling
De Amerikaanse president.
Truman heeft in zijn jaarlijkse
boodschap over 'de toestand
der natie' voor het Congres
voorspellingen gedaan over
het jaar 2000. Hij sprak over de
noodzaak om de welstand van
de bevolking te verhogen.
Truman zei te verwachten dat
het gemiddelde inkomen van
een Amerikaans gezin in 2000
driemaal zo hoog zal zijn als in
1950.
Bietenrecord
In Middelburg is in de afgelo
pen weken een recordaantal
suikerbieten aangevoerd. In
veertien weken tijd werden ze
ventien miljoen kilo 'peeën'
Uitgever:
J C Boersema
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Redactiefax (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118)484000
Fax (0118)472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax (0113)273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel (0115)686000
Fax (0115)686009
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax (0114) 373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17 00 uur
Zierikzee en Hulst
8 30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
aangeleverd en vertrokken
143 volgeladen schepen vanuif
de Zeeuwse hoofdstad.
Herrezen
Marcel Petit is, na dertig jaai
doodgewaand te zijn geweest,
opgedoken in het Franse dorp
je Guemappe. Petit was tij
dens de Eerste Wereldoorlog
gemobiliseerd en vervolgens
krijgsgevangen gemaakt.
Na de oorlog bleef hij in Duits
land en trad daar voor de
tweede maal in het huwelijk
Zijn eerste vrouw had hem als
vermist opgegeven.
De naam van Petit siert nog
steeds het lokale oorlogsmo
nument en zijn eerste echtge
note ontvangt geregeld haar
weduwenpensioen.
Internet (http://www.pzc.nl):
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
redactie. redactie@pzc nl
exploitatie. internet@pzc nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag op de kantoren
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 14.00 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22.00 uur:
Tel (0118)484000
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen
bij automatische incasso
(tussen haakjes prijs met acceptgiro)
per maand 36.70 (nvt)
perkwartaal 100,00 (ƒ101,65)
per jaar 380,00 (ƒ381,65)
Voor toezending per post geldt
een toeslag
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode
Losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,85 per stuk
zaterdag-2,75 per stuk
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70.65.597
Postbank 35.93 00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling
Tel: 0118-484321
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
ren en risico's." Op dit moment
sluiten bestuurders, politici en
beleidsmakers de ogen voor de
ze schaduwzijden van de nieu
we informatiemaatschappij.
Dat komt volgens Van Rossum
door hun onvoorwaardelijke
geloof en aandacht voor de eco
nomisch gunstige mogelijkhe
den die de nieuwe informatie-
en communicatietechnologie
biedt.
Als voorbeeld noemt hij een in
juni vorig jaar gepresenteerde
regeringsnota over ICT De digi
tale delta. Het motto van deze
nota is het bevorderen van eco
nomische groei. Termen als vei
ligheid en toezicht op Internet
en de aanpak en opsporing van
criminaliteit komen daar hele
maal niet in voor.
Weggehaald
In tegenstelling tot de klassieke
criminaliteit, zijn sporen in de
vluchtige virtuele wereld in een
seconde weggehaald, bena
drukt de criminoloog. Dat ter
wijl het identificeren van de da
der wel het essentiële element is
om hem op te sporen en te ver
volgen. Dat vergt hele nieuwe
opsporingstechnieken. Als die
er niet komen hebben crimine
len vrij spel en biedt de digitale
snelweg ook voor hen onbe
grensde mogelijkheden.
Collega-criminoloog J. Nijboer,
universitair hoofddocent straf
recht en criminologie in Gro
ningen, ziet de cybercrime meer
als een internationaal pro
bleem. „Bij de politie in Neder
land is bij een beperkt aantal
mensen wel veel kennis aanwe
zig. Maar die kennis moet veel
meer worden verspreid", zegt
hij. „De echte aanpak moet in
ternationaal worden geregeld,
omdat Internet een grensover
schrijdend fenomeen is. En daar
ligt wel een heel groot dilemma.
Een gezamenlijke internationa
le aanpak zie ik er niet snel ko
men. Dat vergt altijd veel tijd."
De Binnenlandse Veiligheids
dienst (BVD) ziet ook de drei
ging van eventuele terroristi
sche bewegingen die de vitale
computersystemen proberen te
kraken. „Maar zover wij weten
is dat nog nooit gelukt", zegt
woordvoerder Vincent van
Steen van de BVD,Het is zeker
niet zo dat er in Nederland niets
wordt gedaan aan criminaliteit
op Internet. Wij besteden bij
voorbeeld veel aandacht aan de
beveiliging van belangrijke
computersystemen. Politie
korpsen speuren op Internet
naar kinderporno." ANP
door Sander Kuypers
Bestuurders, politici en be
leidsbepalers hebben nau
welijks oog voor het bestrijden
van criminaliteit in de nieuwe
eeuw. Het huidige beleid is nog
te veel gericht op het bestrijden
van de klassieke criminaliteit.
Er is nauwelijks aandacht voor
misdaden via de elektronische
snelweg. Daarmee lopen politie
en justitie een groot risico.
Tot die conclusie komt Geert
van Rossum. Hij is criminoloog
en werkt als adviseur bij auto
matiseerder Origin. De enorme
mogelijkheden van Internet
brengen ook enorme gevaren
met zich mee, benadrukt Van
Rossum. Maar daar wordt in
Nederland aan voorbijgegaan.
De criminoloog noemt onder
meer het plegen van terroristi
sche daden of oorlogshandelin
gen door via Internet te infiltre
ren in vitale computersystemen
om te kunnen spioneren of ze te
kunnen vernietigen.
„Met één druk op de knop kan
het hele maatschappelijke leven
worden ontregeld of essentiële
verdedigingssystemen worden
uitgeschakeld. Maar het speelt
ook dichter bij huis Hooligans
blijken nu al via Internet en
gsm-netwerken geweld uit te
lokken en zich te organiseren
om veldslagen te leveren tijdens
Euro 2000."
Verder is Internet in de visie van
Van Rossum uitermate geschikt
voor oplichting en het pleger,
van fraude. „Van deze crimina
liteitsvormen gaat door de op
komst van e-commerce (zaken
doen via Internet) de meeste
dreiging uit. Zo is gebleken dal
het Centrum voor Wiskunde en
Informatica in staat is geweest
het belangrijkste beveiligings
systeem van Internet te kraken.
Als een crimineel dit lukt, is die
in staat om de miljarden trans
acties die nu al via Internet
plaatsvinden, door te sluizen
naar de eigen portemonnee.
„De huidige werkwijze van po
litie en justitie is niet geschikt
voor het uitvoeren van een
effectief handhavings- en op
sporingsbeleid in de informa
tiemaatschappij." Naar de zo
genoemde 'cybercrime' is in
Nederland nog vrijwel geen on
derzoek gedaan, weet Van Ros
sum. Dit maakt het formuleren
van goed beleid ook moeilijk.
En nieuw beleid is van essenti
eel belang, meent hij. „Door de
toename van de informatie- en
communicatietechnologie (ICT)
ontstaat er naast de reële we
reld, een virtuele wereld. Het is
een niet tastbare, grenzeloze
wereld. Het is onvermijdelijk
dat nationale overheden voor
geheel nieuwe en onvoorspelba
re problemen komen te staan.
De informatiemaatschappij
biedt niet alleen maar kansen,
maar kent ook zijn eigen geva-
Volgens criminoloog Geert van Rossum is Internet uitermate ge
schikt voor het plegen van misdaden. foto Jos Poulissen/GPD
Het lijkt onwaarschijnlijk
dat Pakistan het brein is
achter de kaping van het vlieg
tuig van Indian Airlines, die de
wereld eind december in span
ning hield. Het compromis -
vrijlating van drie moslimmili
tanten - waarmee de Indiase re
gering de kaping tot een vreed
zaam einde bracht, kan nieuwe
terreur uitlokken en mag geen
daarom standaardaanpak wor
den. Dat zegt de, uit Zeeuws-
Vlaanderen afkomstige, VN-ge
zant Erick de Mul.
De 56-jarige De Mul was na
mens het ontwikkelingsfonds
van de Verenigde Naties betrok
ken bij de onderhandelingen
tussen kapers, de Taliban in Af
ghanistan en de Indiase rege
ring. Hoewel hij door de Taliban
was gevraagd als onderhande
laar, bleef zijn rol in opdracht
van de VN in New York beperkt
tot hulpverlening. Hij zorgde
voor de voedselvoorziening in
de gekaapte Airbus en richtte in
samenwerking met het Rode
Kruis een noodhospitaal in op
de luchthaven van Kandahar.
Zondag, twee dagen nadat de
160 gijzelaars werden vrijgela
ten, beschuldigde India Pakis
tan ervan achter de kaping te
zitten. Gisteren deed de Pakis
taanse minister van Buiten
landse Zaken Abdul Sattar deze
beschuldiging af als een 'vuile
propagandacampagne' van de
Indiase premier AtalBihari Vaj
payee in een poging Pakistan in
politiek isolement te dwingen.
Voor De Mul komen deze scher
mutselingen niet onverwacht:
„De verhouding tussen beide
landen is al heel lang niet goed
en is continu in beweging. Beide
landen hebben een aantal malen
oorlog gevoerd. In de beste om
standigheden heerst er een soort
koude oorlogsituatie", laat de
hij vanuit het VN-hoofdkwar-
tier in Pakistan weten.
Volgens hem is de Indiase be
schuldiging te vergezocht. „Het
lijkt er op dat de kapers bijzon
der goed getraind waren en zich
buitengewoon goed op hun actie
hadden voorbereid. Het lijkt me
zeer twijfelachtig dat Pakistan
bij deze training of voorberei
ding betrokken is geweest."
Door de vrijlating van drie mos
limstrijders uit een gevangenis
in Kashmir en het beloven van
een vrijgeleide voor de vijf ka
pers bracht de Indiase regering
de kaping op oudejaarsdag tot
een vreedzaam einde. Toen de
vreugde hierover enigszins was
VN-gezant Erick de Mul staat - op weg naar de kaping - de pers te
woord. foto Tanveer Mughal/EPA
geluwd, klonk uit diplomatieke
kringen kritiek op de handels
wijze van India. Door de kapers
deels hun zin te geven, kon wel
eens een precedent zijn gescha
pen.
De Mul geeft in bedekte termen
- „Al te bonte uitspraken wor
den in New York niet op prijs ge
steld" - te kennen dat Indiaas
oplossing niet de meest gelukki
ge is. „Ieder compromis lokt
precedenten uit. In dit geval is
dat niet anders. Kapingen zijn
zonder meer het meest verwer
pelijk. Wat belangrijk is, is dat
er in deze tijd geen land meer is
dat bereid is kapers asiel te ver
lenen."
De oplossing die in Kandahar
werd gevonden, noemt De Mul
'vrij uniek'. „Die is niet meteen
voor herhaling vatbaar. Dat zou
mensen die met soortgelijke
plannen rondlopen, aan het
denken moeten zetten. De mo
gelijkheden voor een vrijgeleide
lijken steeds minder realistisch
te worden. Laten we hopen dat
dit soort dingen nooit meer ge
beurt."
DeMul is sinds oktober 1998 na
mens de Verenigde Naties actief
in Afghanistan. Eind november
kreeg hij de strijdende partijen
in Afghanistan om de onder
handelingstafel in een stuk nie
mandsland bij Kaboel. Als re
sultaat hiervan onstond een
vluchtcorridor tussen Kaboel
en de Pansjirvallei voor aan
hangers van het oude Afghaan
se bewind die op de vlucht wa
ren voor de nieuwe heersers: de
Taliban.
Philippine
De Afghaanse VN-gezant werd
in 1943 in Philippine geboren.
„Ik heb daar een bijzonder goe
de jeugd gehad met goede herin
neringen, hoewel ik het natuur
lijk nog steeds jammer vind dat
de Braakman dicht moest en
Philippine zijn haven kwijt
raakte."
De Muls vader was mossel visser
en besloot in 1955 naar Harlin-
gen te verhuizen. „Ik heb dus al
leen mijn lagere schooltijd in
Philippine doorgebracht. Maar
ik kom er nog regelmatig als ik
in Nederland ben. Ik loop graag
door het stadje, ga dan ergens
mosselen eten en bezoek het
kerkhof waar mijn ouders en
andere familieleden begraven
liggen."
