Plan voor bos aan Veerse Meer
Kruiningen wordt 30-kilometergebied
Niet de ster, maar de kij'ker
Schouwse artsen
wisten wel van
dichte EHBO-post
Bisschop Muskens
zegent basiliek Hulst
Reimerswaal omzeilt
welstandscommissie
Brandweer bevrijdt
verkeersslachtoffers
zeeland maandag 3 januari 2000 w 12
Statenlid ziet mogelijkheden voor houtwinning en survivaltochten
door Ali Pankow
Z1ERIKZEE - Bij de huisartsen
op Schouwen-Duiveland be
stond geen enkele verwarring
over het feit dat de EHBO-post
in het Rode-Kruisziekcnhuis in
Zierikzee tijdens de millenni-
umnacht gesloten was. „Als wij
het over eerste hulp en noodop
vang hebben dan bedoelen we
ondubbelzinnig het Ooster-
scheldeziekenhuis in Goes",
zegt voorzitter R. Smits van de
Huisartsenvereniging Schou
wen-Duiveland.
Hij begrijpt dan ook niet dat de
mensen van het crisiscentrum
tijdens de jaarwisseling in het
gemeentehuis in Zierikzee daar
andere illusies over koesterden.
Volgens hem heeft 'de herinne
ring aan vroeger' meegespeeld
bij de wijze van uitleg die de ge
meente heeft gegeven aan de in
formatiefolder van de GGD
Zeeland.
Daarin werd geadviseerd om in
acute situaties, bijvoorbeeld bi]
ernstige verwonding of een be
valling, de patiënt met eigen
vervoer naar het ziekenhuis te
brengen.
Indruk
Bij de gemeente ging men er
vanuit dat daarmee, evenals
voorgaande jaren, het zieken
huis in Zierikzee werd bedoeld.
In de huis-aan-huis op Schou
wen-Duiveland verspreide ge
meentekrant werd dat ook zo
vermeld. Daarmee werd de in
druk gewekt dat in de millenni
umnacht ook de EHBO-post in
Zierikzee geopend zou zijn en
dat men zelfs voor bevallingen
terecht kon in het Zweedse Ro-
de-Kruisziekenhuis. Dat bleek
echter niet het geval.
De arts, vier verpleegkundigen,
een nachthoofd en enkele labo
ranten die tijdens de jaarwisse
ling hier werkten, waren daar
uitsluitend voor de zorg van de
op dat moment opgenomen 23
patiënten.
Volgens woordvoerder E. van
Brummelen van de gemeente is
er echter op het gemeentehuis
geen enkele informatie geko
men dat de berichtgeving in de
gemeentekrant onjuist zou zijn.
In de praktijk bleek dat wel het
geval.
Huisarts Smits meent dat hier
de wens vader van de gedachte
is geweest. „Wij weten in elk ge
val dat er sinds enkele maanden
geen EHBO-afdeling meer is in
Zierikzee en als wij het over eer
ste hulp hebben, bedoelen we
dus Goes en dat geldt ook voor
bevallingen."
De huisartsen op Schouwen-
Duiveland hadden tijdens de
millenniumnacht naast de regu
liere dienstregeling ook een zo
geheten achternacht. Dat bete
kent dat een dienstdoende arts
indien nodig een beroep kan
doen op een collega die zich ook
beschikbaar houdt. „Die rege
ling kennen we al sinds de
kraamafdeling in Zierikzee is
opgeheven", aldus Smits.
V reugde vuurtjes
Voor de meeste brandweergroe-
pen op Schouwen-Duiveland
viel de nasleep van de millenni
umnacht wel mee. „Elk korps
heeft om twee uur 's nachts nog
een ronde door de kernen ge
maakt en waar nodig wat vreug
devuurtjes geblust. Inmiddels
was het gaan regenen en als die
boel eenmaal nat wordt, gaat
het de volgende dag toch niet
meer branden", zegt postcom-
mandant J. C. F. Juffermans uit
Zierikzee. Hij zag dan ook geen
noodzaak een beroep te doen op
de afdeling reiniging om tijdens
het weekend al de vuurwerkres-
ten op te ruimen.
De brandweergroep in Bruinis-
se had het razend druk tijdens
de millenniumnacht. Hier werd
vijftien keer uitgerukt voor
vreugdevuren.
Voorbereid
De brandweerlieden waren erop
voorbereid. „Autobanden en
jaarwisseling horen hier nou
eenmaal bij elkaar", zegt post-
commandant J. de Ronde. Hij
werd zelfs in de nacht van zater
dag op zondag om 01.00 uur
weer gealarmeerd voor brand in
een grote stapel autobanden op
de loswal. „Daar zijn we nog
met zes man naartoe geweest om
te blussen." De Ronde is overi
gens toch tevreden over het ver
loop van de jaarwisseling. „Het
is nergens grimmig geweest en
waar geen gevaar ontstond,
hebben we de vreugdevuren ge
woon laten uitbranden."
door Arjan van Westen
MIDDELBURG - Een groot bos
aan het Veerse Meer. Daarvoor
wil M. Wiersma, Statenlid van
Groenlinks/Delta Anders, zich
inzetten bij de discussie rond de
herinrichting van het Veerse
Meer. Het bos van Wiersma
heeft voor milieu, recreatie en
economie een belangrijke func
tie.
Zijn plannen zijn nog erg pril,
maar Wiersma is enthousiast
over het 'biobos'. Hij denkt aan
een gebied van tussen de vijftig
en honderd hectare. Bosbouw
heeft volgens het Statenlid toe
komst. Zeker gezien de jaarlijk
se subsidie van 2.800 gulden per
hectare bos per jaar. Rond het
Veerse Meer is behoefte aan na
tuur en boeren hebben er in
komsten nodig. Wiersma vindt
dat hij in zijn plan beide zaken
uitstekend heeft gecombineerd.
Bedoeling is dat er een aanzien
lijk gebied voor de productie
van hakhout gerealiseerd
wordt. Hakhout dat, verwacht
Wiersma. weer als energieop
wekking voor de kolencentrale
Jeugd geniet
van tennisles
Jacco Eltingh
BURGH-HAAMSTEDE - De
grote actie voor Cliniclowns en
het feit dat voor de vijfde keer
het nieuwjaars-dubbeltoernooi
wordt gehouden, waren voor
tennisvereniging Scelveringhe
uit Renesse aanleiding om zon
dag toptennisser Jacco Eltingh
uit te nodigen in Sport- en
Recreatiecentrum Wester-
schouwen.
De maestro gaf een tennisclinic
waaraan twintig enthousiaste
lingen deelnamen. Vooral de
jeugd genoot van de les van El
tingh. Het optreden van Jacco
Eltingh in Burgh-Haamstede
diende als extra ondersteuning
voor een inzamelingsactie voor
de Cliniclowns.
Voorafgaand aan het toernooi
speelde Eltingh samen met
Frans Verspeek een dubbelpar-
tijtje tegen B-spelers Hans-Jan
en André Goedegebuure uit
Nieuwerkerk. Deze eindigde 4-
3 voor Eltingh en Verspeek.
door Esme Soesman
KRUININGEN - In de loop van dit jaar
wordt Kruiningen tot dertig kilometer-
gebied verklaard. Wijs geworden door
eerder in Rilland opgedane ervaringen
heeft de gemeente Reimerswaal de inwo
ners van het dorp nauw bij de voorberei
dingen betrokken. De snelheidsbeper-
kende maatregelen zijn bovendien met
zorg uitgekozen.
De bevolking van Kruiningen heeft in
verschillende fasen van de voorbereiding
haar zegje kunnen doen. Op basis van een
eerste algemene informatiebijeenkomst
zijn werkgroepjes gevormd. Deze heb
ben per wijk de maatregelen doorgeno
men. Daarnaast heeft sectorenoverleg
plaatsgevonden, waarbij onder meer po
litie en winkeliersvereniging betrokken
zijn geweest. Het uiteindelijke plaatje is
gepresenteerd in een algemene hoorzit
ting. Het externe bureau SpellerCo
Meerding heeft het voortraject begeleid.
De negatieve ervaringen die zijn opge
daan op de Valckenisseweg in Rilland
hebben de gemeente Reimerswaal ertoe
aangezet te kiezen voor vooral kruis
puntverhogingen als snelheidsremmers.
Een verkeersdrempel op de Valckenisse
weg heeft eerder geleid tot een stroom
van (trillings-)klachten van omwonen
den en uiteindelijk zelfs tot verwijdering
van de gewraakte drempel. Met kruis
puntverhogingen zijn wel goede ervarin
gen opgedaan, namelijk in de - in Krui
ningen - al aangepaste route Stations
weg-Hoofdstraat-Hansweertsestraat-
weg. Deze maatregel heeft, constateert
de gemeente, als extra voordeel dat zij op
termijn - als fietsers van rechts voorrang
gaan krijgen - voor duidelijkheid zorgen.
Ook het gedeelte van de Hoofdstraat tus
sen de Hansweertsestraatweg en de
Markt, dat nu nog de status van erf heeft,
wordt tot dertig kilometerzone omge
doopt. Overigens is de verkeerssituatie
in K-uiningen heel anders dan die in Ril
land. In de laatste plaats trekt, in tegen
stelling tot Kruiningen, veel meer zwaar
verkeer door de kern en loopt ook de bus
route door het dorp.
De kosten van het aanpassen van de kern
Kruiningen worden geraamd op
1.028.200 gulden. Ook in Yerseke, Krab-
bendijke en Rilland zijn - of moeten nog -
werkzaamheden uitgevoerd die te ma
ken hebben met verkeersknelpunten. In
totaal trekt de gemeente bijna 1,3 mil
joen gulden voor de aanpassingen uit. Er
is een bedrag van ruim 1,4 miljoen be
schikbaar. Het restant van 148.000 gul
den wordt gereserveerd om verdere aan
passing van het kruispunt Valckenisse
weg met de A Butijnweg in Rilland te
kunnen bekostigen.
De invoering van de dertig kilofrieterli-
miet in Kruiningen wordt besproken in
de commissie openbare werken. Deze
commissie vergadert op maandag 10 ja
nuari in de raadszaal van het gemeente
huis in Kruiningen. De vergadering be
gint om half acht.
in Borssele kan dienen. „Zo kun
je het voortbestaan van deze
centrale garanderen. Zonder
dat de uitstoot van CO, toe
neemt
In het bos kan ook een ruige
vorm van recreatie plaatsvin
den. Wiersma denkt aan survi
valtochten, mountainbiken en
ruitersport Ook hier ziet hij
economisch belang. „Een on
dernemer kan zich toeleggen op
de verhuur van fietsen." Het bos
moet voor deze vorm van vertier
wel groot zijn..Anders heeft het
geen enkele zin om er survival
tochten te organiseren."
Wiersma heeft nog een reden
voor de aanleg van het bos. In
het voorjaar kan een dergelijk
landschap dienen als tijdelijke
berging van overtollig regenwa
ter. „Wat dat betreft zou de
Zuid-Bevelandse kant de beste
plaats voor het bos zijn, dat ligt
lager dan Noord-Beveland."
Wiersma is benieuwd hoe het
plan door andere partijen ont
vangen wordt. Het is voorlopig
alleen bedoeld als een bijdrage
van zijn partij in de discussie
over de herstructurering van het
Veerse Meer. „Best kans dat het
door andere partijen wordt af
geschoten. Maar dan ben ik wel
benieuwd naar de argumenten
De trektochten in het gebied
rond het Veerse Meer zijn voor
lopig nog toekomstmuziek.
„Stel dat je nu bomen plant, dan
kim je er volgend jaar nog over
heen kijken", aldus Wiersma.
De ervaring die eerder is opgedaan aan de Valckenisseweg in Rilland wordt door de gemeente Reimerswraal gebruikt bij de aanpak van
Kruiningen. foto Willem Mieras
Middelburger schreef boek over astronomen uit achttiende eeuw
door Barend Pelgrim
HULST - Nadat hij met zijn bis
schopsstaf zes tikken op de mas
sieve deuren gaf en ze bespren
keld had met gewijd water,
heeft bisschop M. Muskens zon
dagochtend tijdens de eucharis
tieviering plechtig de deuren
geopend van de Heilige Willi-
brordusbasiliek in Hulst. Het
jaar 2000 is door paus Johannes
Paulus II uitgeroepen tot jubel
jaar en voor die gelegenheid
worden de deuren van alle bis
schopskerken en basilieken ter
wereld gezegend en symbolisch
opengesteld.
Het zegenen en openen is een
handeling die enkel voorbehou
den is aan paus en bisschoppen.
De H. Willibrordus is één van de
drie basilieken die het bisdom
Breda telt en de enige van het
dekenaat Zeeland. Het jubel
jaar heeft overigens niets te ma
ken met het uiten van vreugde
kreten. De term is afkomstig
van het Hebreeuwse woord jo-
beel, ramshoorn, en volgens de
Joodse traditie werd eens in de
49 jaar - op Grote Verzoendag -
op deze hoorn geblazen. Het ge
bruik staat voor boetedoening,
bevrijding van slavernij en voor
naastenliefde. In de katholieke
kerk wordt het jubeljaar sinds
de veertiende eeuw gehouden.
De komst van Muskens had
flink wat gelovigen naar het
kerkgebouw gelokt en na afloop
van de dienst maakten tallozen
gebruik van de gelegenheid om
hem een gelukkig nieuwjaar te
wensen. Muskens heeft pas on
langs zijn taken hervat na een
periode van ernstige ziekte.
De bisschop is content dat het
jubeljaar aanvangt op een mo
ment dat de Hulster basiliek op
magnifieke wijze is gerestau
reerd.Een Jobeljaar is onlosma
kelijk verbonden met de cultus
van de reizende mens.
„Lopen is symbolisch voor het
leven", vertelde Muskens na af
loop van de kerkdienst. „De
tocht door de wereld is eigen aan
de mens. De basilieken zijn
daarbij het centrale punt voor
zogenaamde bezinningstochten
die dit jaar gehouden worden."
De monseigneur kondigt derge
lijke wandeltochten aan vanuit
Hulst. Het is de bedoeling dat er
dit jaar een bezinningstocht
komt van Hulst naar Ooster
hout. De afstand moet in 12 da
gen overbrugd worden.
door Mieke van der Jagt
HANS WEERT - De gemeente
Reimerswaal heeft een origineel
antwoord gevonden op de aan
houdende kritiek op de wel
standscommissies. Een gedeelte
van de nieuwe Hansweertse
wijk Kanaalarm, het gedempte
stuk van het Kanaal door Zuid-
Beveland, wordt welstandsarm.
Dat betekent dat er zonder al te
veel regels mag worden ge
bouwd.
Welstandseisen met betrekking
tot kleur, materiaalgebruik, af
metingen, vehoudingen en de
bouwrichting worden ook in de
gemeente Reimerwaal vaak niet
begrepen. Burgers die een
nieuw huis bouwen, willen dat
aanpassen aan hun eigen smaak
en eisen, die in veel gevallen niet
overeenkomt met de beeldeisen
die welstandscommissies stel
len. Die zijn meestal geënt op
het algemene beeld van de om
geving. Omdat voor veel nieuw-
bouwplannen niet meer de tra
ditionele dorpsomgeving, maar
eerdere nieuwbouw de toon zet,
dreigt eenvormigheid op grote
schaal. Projectontwikkelaars
doen er goede zaken mee omdat
ze beschikken over plannetjes
die van Groningen tot Hans-
weert precies in de welstands-
eisen passen.
Proef
De welstandsarme wijk in
Hansweert kan worden gezien
als een soort proef. Alleen naar
de dakvorm en de dakhelling
van het hoofdgebouw, de wo
ning dus, zal worden gekeken.
Ook opbouwen, zoals dakka
pellen, moeten ondergeschikt
blijven aan het hoofdgebouw.
Een torentje mag dus wel, maar
niet groter dan het huis.
De commissie wonen en milieu
van de gemeente Reimerswaal
bespreekt donderdag 13 januari
een voorstel om de ruime gren
zen voor een gedeelte van de Ka
naalarm vast te stellen. De ver
gadering wordt gehouden in het
gemeentehuis in Kruiningen en
begint om 19.30 uur.
door Roelf Reinders
MIDDELBURG - Zoon Hans,
acht jaar, pingelt een paar to
nen op de piano. Hans gaat
vanmiddag eerst bij een
vriendje spelen, dan moet hij
naar badminton. Hans, ver
noemd naar een vergeten Ne
derlandse sterrenkundige?
Vader Huib Zuidervaart lacht.
Nee, dat niet. „Maar er was
wel een Hans die als de ver
meende uitvinder van de ver
rekijker geldt, brillenmaker
Hans Lipperhey uit Middel
burg." Hij pakt z'n boek erbij
om te kijken of die Hans erin
voorkomt. Nee.
Het boek van Middelburger
Zuidervaart gaat ook niet over
brillenmakers. Wel over kij
kers, maar dan sterrenkijkers.
Van 'konstgenoten' en hemelse
fenomenen gaat over Neder
landse sterrenkundigen in de
achttiende eeuw. Zeshonderd
vijftig pagina's zachtgeel pa
pier met meer dan honderd
bladzijden noten en bijlagen.
Hij is er onlangs op gepromo
veerd. Met alle toeters en bel
len die daar bij horen. Dus ook
onzinstellingen, die helemaal
niks met z'n onderzoek te ma
ken hebben, maar goed van
pas komen om 'een aantal
frustraties af te reageren', zegt
Zuidervaart, docent natuur
kunde op de Christelijke
Scholengemeenschap Walche
ren.
De stelling over het studiehuis
bijvoorbeeld. Het studiehuis is
een crime in zijn ogen, 'meer
gestoeld op de aloude trits ge
loof, hoop en liefde dan op ge
degen onderzoek', oordeelt hij
„Die tweede fase is geen succes
voor mij. Ik vertel graag een
verhaal. Dat kan ook met na
tuurkunde. Maar nu word ik
geacht mijn mond te houden,
en dat kan ik heel slecht. M'n
vak is eenzamer geworden, ik
kom ook minder aan een beetje
niveau toe. Ik geloof in en
thousiasme. Dat krijg je alleen
van mens tot mens, van leraar
tot leerling en niet uit een
boekje in het studiehuis."
Historicus
Naast les geven, houdt Zuider-
vaart zich bezig met geschie
denis van de natuurweten
schap. „Ik mag dan
natuurkunde hebben gestu
deerd, ik ben historicus qua
hart. Vroeger wilde ik geschie
denis studeren maar dat was
dat is Huygens, die de ringen
van Saturnus ontdekte. En de
negentiende eeuw, die werd al
tijd als de bloeitijd van de ster
renkunde beschouwd met de
bouw van moderne sterren
wachten zoals die in Leiden. In
de tussentijd, de achttiende
eeuw, zou zogenaamd niks zijn
gebeurd. Terwijl er dus veel
werk van niveau is verricht zo
als bij de bepaling van de loop
van kometen en de afstand
aarde tot de zon."
De sterrenkundigen noemden
zich 'konstgenoten', die vol
gens Zuidervaart niet bepaald
theoretische hoogvliegers
waren maar die wel veel voor
uitgang boekten met puur
waarnemen. „Die lokale ge
nootschappen waren de voor
lopers van instituten als het
Zeeuws Genootschap der We
tenschappen." Want ook Zee
land sprak een woordje mee,
zegt Zuidervaart. „Middel
burger Jan de Munck was de
eerste stadhouderlijke astro
noom en was de enige die een
gebouw speciaal voor waarne
mingen bouwde met uiterst
modern materiaal. Dat was
een prestatie van jewelste.
Zijn inspanningen maakten
veel anderen in Middelburg
enthousiast."
Sport
Zuidervaart heeft zo'n vijftien
jaar over z'n onderzoek ge
daan. Een detectivetocht
noemt hij het, die hem naar
talloze archieven in binnen- en
buitenland voerde. „Dat is de
sport, het ontdekken van
bronnen." En het is toevallig
dat hij bij sterrenkunde te
recht kwam, zegt hij. „Door de
collectie van De Munck ben ik
op dit spoor gekomen. Maar
het had net zo goed over biolo
gen kunnen gaan of achttien
de-eeuwse naturaliakabinet-
ten." Want sterrenkunde, daar
gaat het hem niet om. „Ik ben
alleen geïnteresseerd in ster
renkundigen, niet in sterren.
Ik heb een telescoop gehad,
maar die heb ik verkocht. De
sterrenbeelden Grote Beer,
Orion en ook Andromeda, die
kan ik op een heldere avond
nog wel vinden. Maar daar
houdt het wel mee op."
Huibert Jan Zuidervaart, Van
'konstgenoten' en hemelse feno
menen Nederlandse sterrenkunde
in de achttiende eeuw (Rotterdam
1999). Uitgever: Erasmus Publi
shing. ISBN 9052351430. Prijs:
97,50.
Bij Kloetinge belandde een automobiliste in een drie meter lagerge
legen sloot. De brandweer moest met ladders afdalen.
thuis not done. M'n vader was
een techneut, werktuigbouw
kundige. Die vond geschiede
nis een hobby en zeker geen
vak."
Toch was het zijn vader die bij
hem de liefde voor de geschie
denis van de natuurweten
schap liet ontluiken door hem
mee te nemen naar Teylers
Museum in Haarlem. Zij
woonden in Velsen. „Dat was
een maf museum. Je moest
aanbellen als je erin wilde, het
ging dicht als het donker werd.
Ik hield van de sfeer die daar
heerste met die eindeloze rijen
boekbanden. Instrumenten,
schilderijen, het prentenkabi
net, alles wat er aan kennis be
stond was in dat museum sa
mengebracht."
Zuidervaart heeft al verschei
dene grotere en kleinere publi
caties op z'n naam staan waar
onder een biografie van de
achttiende-eeuwse magi
straat en wetenschapsliefheb
ber Johan van de Perre. Bij het
genootschap voor de geschie
denis van de natuurweten
schappen GEWINA ('een maf,
leuk genootschapje') zeiden ze
al: waarom ben je er niet op ge
promoveerd? Promoveren
kwam er pas van nadat hij in
de Domburgse villa De Waal
van bioloog P. vanderFeen een
schat aan materiaal van de
achttiende-eeuwse Middel
burgse stadsarchitect en as
tronoom Jan de Munck vond.
Zuidervaart ontdekte dat er
destijds een intensieve corres
pondentie bestond tussen ster
renkundigen in Europa. Zo be
gon hij een speurtocht naar het
netwerk van deze astronomen.
In Nederland, Engeland,
Frankrijk, overal waren in de
achttiende eeuw lokale ge
nootschappen van enthousias
te geleerden onder wie veel
astronomen die met elkaar in
verbinding stonden, ontdekte
Zuidervaart. „Dat is het meest
verrassende", zegt Zuider-
vaart. „De zeventiende eeuw,
door Rolf Bosboom
GOES - De Goese brandweer
moest zondagmiddag twee keer
in actie komen om slachtoffers
van verkeersongevallen uit hun
auto te zagen.
Bij het ongeval op de Veerweg in
Wolphaartsdijk raakten drie
mensen gewond. Twee van hen
konden na behandeling in het
ziekenhuis naar huis.
Het ongeluk gebeurde rond
kwart over twee. Een 40-jarige
automobiliste uit Terneuzen,
die uit de richting van De Piet
kwam, ging iets te ruim door de
bocht en raakte daardoor de te
gemoetkomende auto van een
35-jarige man uit de gemeente
Noord-Beveland. De vrouw
week vervolgens uit naar rechts
en kwam tegen een boom tot
stilstand. Zij raakte bekneld en
moest door de brandweer uit
haar wagen worden bevrijd.
Evenals twee inzittenden werd
zij naar het ziekenhuis in Vlis-
singen gebracht. Een van de
passagiers moest worden opge
nomen.
Op de N289 ter hoogte van het
spoorviaduct bij Kloetinge
raakte een 58-jarige automobi
liste zondag rond het middag
uur de controle over haar voer
tuig kwijt. Dat gebeurde
vermoedelijk door te hoge snel
heid. De wagen kwam drie me
ter lager terecht in een naast de
weg gelegen sloot. Omdat men
vreesde voor rugletsel is de
vrouw door de brandweer
rechtop uit haar auto gehaald.
Zij werd met onbekende ver
wondingen naar het ziekenhuis
overgebracht. De auto was to
taal vernield.
Op de Veerweg in Wolphaartsdijk reed een auto tegen een boom.
Drie ambulances brachten de gewonden naar het ziekenhuis.
foto's Erik Schwartz
Gravure betreffende de komeet van 1737. Uit: Europische Mer-
curius
