Titulaer zit vol voorspellingen
PZC
Nederlander
speelt rol in
gij zeidrama
Omgangstaal heeft zich bevrijd
varia
Futuroloog signaleert gebrek aan toekomstbeleid in Nederland
GRATIS JURIDISCH ADVIES
Bel nu ANWB Rechtshulp
070-3147788 anwb
taal van de eeuw
Tom Poes en de Grote Barribal
het weer
Fri
3
puzzel
recept
vrijdag 31 december 1999
door Dennis Mulkens
De afgelopen maanden was
hij een veelgevraagd spre
ker en wilden de media alles van
hem weten. En altijd ging het
dan over de toekomst. Het is een
onderwerp waarop Chriet Titu
laer in Nederland het alleen
recht lijkt te hebben, want hoe
veel mensen zijn er eigenlijk die
iets zinnigs kunnen zeggen over
hoe de wereld er na 2000 zal uit
zien? „Vraag mij niet om we
reldwijd vier namen te noemen
van mensen die een echte toe
komstvisie hebben", zegt hij.
„want ik kan ze niet duiden."
Drie personen noemt Chriet Ti
tulaer uiteindelijk. De wijze
futuroloog professor Polak uit
Nederland, de m Sri Lanka
woonachtige professor Arthur
C. Clarke en professor Terai uit
Japan, die onder de oceaan een
stad voor een miljoen inwoners
wil laten verrijzen. Titulaer
vindt de vraag of hij zelf wel
licht de vierde persoon is niet re
levant. Maar is dat mogelijk een
kwestie van valse bescheiden
heid? Want in Nederland - zo
merkt hij op - heeft hij al jaren
zijn gelijke niet. Met een weids
gebaar verwijst Titulaer naar
een kast waar zestig boeken van
zijn hand staan.
Onlangs was Titulaer te gast in
een radioprogramma om te pra
ten over het volgende millenni
um. „Vijfvandezes aanwezigen
hadden het constant over de pe
riode vóór 2000. Ik was de enige
die feitelijk sprak over de toe
komst." Er wordt in Nederland,
zo betoogt de futuroloog, veel te
weinig gesproken en gedacht
over de toekomst. Laat staan
dat er beleid op wordt gemaakt.
„Neem de werkloosheidcijfers.
Het zijn altijd statistische gege
vens vanuit het verleden. Nooit
over de toekomst. Dat is geen
basis om beleid op te baseren."
,In Utrecht is een nieuw univer
siteitsgebouw neergezet
Prachtig, maar hartstikke
groot. Straks wordt er college
gegeven via Internet. Dus de
studenten hoeven straks ook
niet meer naar dat prachtige ge
bouw."
Meer dan honderd keer per j aar
rukt Titulaer uit voor een lezing.
Het maakt niet eens zo veel uit
over wat voor onderwerp. Als
het over de toekomst gaat heeft
Titulaer zijn mening klaar. Hij
roert ondenverpen aan waarvan
zijn gehoor nog wel eens schrikt
Over chips bijvoorbeeld die
blinden kunnen laten zien. „In
de gezondheidszorg staan ze
met hun oren te klapperen ais je
het hebt over chips die door de
aderen zullen stromen."
Titulaer is geen ziener. Hij ba
seert zijn voorspellingen op ba
sis van wat hij weet. Om die re
den zegt hij circa twintig jaar
vooruit te kunnen kijken. Hij
steunt op de kennis van een we
reldwijd netwerk. Hij verwacht
dat er een tijd komt dat slechts
weinigen nog zullen werken.
Veel van wat de mens nu doet
kan door robots worden gedaan.
Er zullen allerlei beroepen ver
dwijnen, maar er zij nook beroe
pen die blijven bestaan. „In de
ziekenhuizen bijvoorbeeld. En
caféhouders blijven ook."
Gezellig
Maar er gaat oqk wel eens een
voorspelling de mist in. Het huis
van de toekomst zoals Titulaer
dat ooit voor zich zag, zal er niet
komen. Niemand zal in de auto
tegen een computer roepen dat
het eitje kan worden gebakken
of dat de gordijnen in de woon
kamer zich moeten sluiten. „We
willen gewoon een gezellig hut
je. Zelf de tafel dekken. Zelf de
gordijnen dichtdoen."
Hij verbaast zich nog al eens
Zoals over de Zeppelin. Vraag
het aan sommige deskundigen
uit de luchtvaart en ze zullen er -
mede uit het oogpunt van het
milieu - heel enthousiast over
zijn. „Prachtig allemaal. Maar
de Zeppelin is veel te traag en
kost veel te veel geld."
En zo kan Titulaer nog veel meer
voorspellingen doen. Hij ver
wacht dat het winkelen zal ver
dwijnen. De boodschappen
worden thuisbezorgd. „Ik ben
daar geen voorstander van,
maar ik signaleer het. Persoon
lijk denk ik dat het gaat verve
len."
Maar gaan we nu niet in de rich
ting van een wel erg kille we
reld? Titulaer: „De basisschool
blijft bestaan. Die is er met na
me voor het sociale contact. Er
bestaat al een beddenopmaak-
robot. Die gaat straks gebruikt
worden in de meeste hotels.
Maar niet in de ziekenhuizen.
Want daar willen we contact
met de zuster." GPD
door John Wanders
Hij speelt een centrale rol bij
de humanitaire hulpverle
ning aan de ruim 150 gijzelaars
op het vliegveld van Kandahar
in Afghanistan. Erick de >lul,
afgezant van de VN-organisatie
UNDP in Afghanistan, heeft
een lange staat van dienst in hu
manitaire hulpverlening. Maar
niet eerder stond de 56-jarige
Nederlander zozeer in de
schijnwerpers van de interna
tionale media als deze week.
De Mul tracht de fysiek en men
taal slopende dagen van de gij
zelaars die al een week vastzit
ten m een Airbus A300 van de
Indiase luchtvaartmaatschap
pij Indian Airlines te verlichten
- voor zover dat mogelijk is.
Met een leverancier in de Pakis
taanse hoofdstad Islamabad re
gelde hij dat alle betrokkenen
bij het drama voldoende te eten
krijgen.
Dat geldt voor de 150 gijzelaars,
maar ook voor de hulpverleners
op het vliegveld van Kandahar,
de aanwezige diplomaten, de
verzamelde journalisten en de
onderhandelaars die vanuit de
verkeerstoren het radiocontact
onderhouden met de kapers.
In samenwerking met het Inter
nationale Rode Kruis heeft De
Mul voor de gijzelaars op voor
hand een noodhospitaal opge
richt op het vliegveld van
Kandahar, voor het geval de ka
ping daar mocht eindigen.
De Taliban, de militante ïsla-
misten die het grootste deel van
Afghanistan in handen hebben,
konden zelf niet langer voorzien
in de plotseling gestegen voed-
selbehoefte.
(Advertentie)
Problemen gehad tijdens uw vakantie? De ANWB helpt
zijn leden met gratis juridisch advies.
Chriet Titulaer tien jaar geleden voor het toen geopende Huis van de Toekomst bij het Autotron in Rosmalen.
door Lo van Priel
Veel nieuwe woorden heeft
het Nederlands deze eeuw
erbij gekregen, voor veel nieuwe
dingen. Oude voorwerpen raak
ten uit de mode en dikwijls ver
dwenen ook de woorden. Het
was een komen en gaan.
Die vergane woorden werden
bij ons vastgelegd in het groot
ste woordenboek ter wereld.
Voltooid na anderhalve eeuw.
Als de zeespiegel stijgt, dan
hebben we dat als monument:
drie meter lang, een dijk van een
woordenboek. De dertiende
druk van Van Dale verscheen.
Weer beter dan de vorige. Er
staan nu klemtoonregels in, zo
als bij dementie en niet demen
tie, notulen en niet notulen. De
foute uitspraak wordt 'minder
juist' genoemd. Discrimineren
de woorden verdwenen uit het
woordenboek of kregen het j uis-
te stempel.
Het is niet verrassend dat er
nieuwe woorden voor nieuwe
voorwerpen komen. Voor nieu
we verschijnselen maken we
woorden uit afkortingen: AOW,
WAO, WW, AWBZ, Stimezo. Of
daardtaal geen taalcreativiteit
zit. Onzin. Multatuli verzon
buitennissig en we gebruiken
het nog. Koot en Bie bedachten:
jemig de pemig. Van die dingen.
Aan het begin van deze eeuw
was het Nederlands een strak
geregelde taal. Vooral een
schrijftaal. Het onderwijs stelde
normen en wie hogerop wilde,
samenstellingen: van bijstands
moeder tot wegwerpdit of dat.
Wie had dertig jaar geleden ge
dacht aan een millenmumbaby
Wie kende voor de oorlog een
valreepmoeder
Je leest wel eens van een
dialectfanaat dat in de stan-
had die maar te volgen. Ook in
de spreektaal Dat is voorbij.
De omgangstaal heeft zich be
vrijd. Vet, cool, strak, onwijs, re-
te, heftig, super, tof, relaxed,
gaaf, balen, klote, verrot.
Schrijvers van boeken en ko
lommen leggen zich toe op het
Volgens de VN zal de rol van De
Mul strikt beperkt blijven tot
humanitaire hulpverlening, ook
al hebben de Taliban een beroep
op de VN-vertegenwoordiger
gedaan om als onderhandelaar
op te treden.
Het diplomatieke overleg over
de crisis op het vliegveld van
Kandahar wordt bemoeilijkt
doordat de Taliban door de in
ternationale gemeenschap niet
worden erkend als de wettige
regering van Afghanistan.
India behoort tot de landen die
het verzet tegen deze militante
moslims actief steunen.
Erick Eduard de Mul trad in
1971 in dienst van de UNDP (het
ontwikkelingsfonds van de VN).
Daarvoor werkte hij drie jaar
bij het Instituut voor Arbeids
vraagstukken in Tilburg.
De Mul begon zijn loopbaan bij
de UNDP in Venezuela. Na een
verblijf van drie jaar in Latijns-
Amerika vertrok hij voor lange
re tijd naar Afrika Allereerst
woonde en werkte hij in Guinee
Daarna volgden drie jaar in
Botswana.
Vervolgens verbleef hij drie jaar
in Tanzania, om in 1981 terug te
keren naar Latijns-Amerika.
Na drie j aar in Guatemala, werd
hij de UNDP-vertegenwoordi-
ger in Mongolië. In 1992 keerde
hij voor een periode van vier
jaar terug in Afrika (Mozambi
que).
In 1996 werd hij voor de duur
van een jaar gestationeerd in
Sarajevo, als permanent verte
genwoordiger van de UNDP in
Bosnië. Daarna werd hij de di
recteur van het UNDP-kantoor
inBrussel. Sinds oktober 1998 is
Erick de Mul werkzaam in Af
ghanistan. GPD
„Ga nog niet weg, bid ik u", hernam hij. „Ik ben op het spoor van een
bepaald syndroom, en daarom stel ik belang in deze spelonk. Kunt u
mij in uw eigen woorden uitleggen wat daar gaande is?" „Het is geen
zindroom!" stamelde heer Ollie, een vreesachtige blik op de grot
werpend. Die lag echter duister en gapend naast het pad en behalve
het gedruppel van water kwam er geen geluid meer uit. zodat hij
weer moed vatte. „Ik bedoel... eh... daar woont een reus", hernam
hij. „De grote Barribal, bedoel ik. Vreselijk woest en sterk en hij
gaat ons straffen, als u begrijpt wat ik bedoel." „Uitstekend", pre
velde de geleerde. „Gaat u rustig verder. Hoe was het uiterlijk van
Zeeland: Geen vuurwerk
schrijven van levend Neder
lands. In een krantenbijvoegsel
lees je dan ook: 'Ik heb liever een
kutrelatie, dan geen relatie'. Of
andersom. In ieder geval valt de
zin te begrijpen. Verloedering
zal iemand zeggen. Alles heeft
zijn prijs en tijd.
Tot de jaren tachtig werden dia
lecten als achterhaald be
schouwd. Onder invloed van
regionale media lijkt dat veran
derd. Politici en dialectdeskun
digen doen er hun voordeel mee.
De sprekers van het Nederlands
doen ondertussen wat ze willen.
Ieder heeft zo zijn eigen taal. In
formeel en communicatief wer
den toverwoorden. Ook in het
onderwijs. Nog nooit werden er
echter zo veel boeken en boekj es
over taal geschreven. Over goed
Nederlands.
Wat een land, wat een taal.
D Toonder Studio's
De jaarwisseling verloopt wat het Door: Frank Duboccage
weer betreft in ieder geval rustig. Na
al het natuurgeweld van de afgelopen week doet de atmosfeer
het juist rond de jaarwisseling veel kalmer aan. Atmosferisch
vuurwerk hoeven we niet te verwachten. Rond een omvangrijk
hogedrukgebied in de buurt van Spanje kunnen verzwakte oce
aanstoringen onze omgeving bereiken. Storm brengen ze zeker
niet, maar soms wel wat regen. Zo een storing trekt vanochtend
weg. De oudjaarsdag begint daardoor grijs. Plaatselijk valt nog
een drup motregen. Overdag is het droog en in de middag laat de
zon zich voor het laatst deze eeuw misschien ook nog even be
wonderen. Bij een zwakke tot matige westenwind stijgt de tempe
ratuur tot een graad of 8. Ook oudjaarsavond verloopt droog, al
begint de bewolking dan wel dikker te worden. De jaar-, eeuw of
millenniumwisseling zelf verloopt naar verwachting ook nog
droog. De temperatuur schommelt dan rond de 6 graden. Niet
koud dus. Naarmate de
nieuwjaarsnacht vordert
neemt de kans op wat lichte
regen of motregen vanuit
het westen wel toe. De kans
op mist en gladheid is klein,
maar door de enorme hoe
veelheid vuurwerk dat de
lucht in gaat, kan het tijdelijk
wel behoorlijk nevelig wor
den. De eerste dag van het
jaar 2000 begint met wat re
gen. Pas in de middag wordt
het droger en ook op zondag
blijft het droog met een af
wisseling van wolkenvelden
en opklaringen. De maxima
liggen rond de 5 graden. De
eerste week van het nieuwe
jaar verloopt verder zacht en
licht wisselvallig.
Vooruitzichten
weer
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
max.
8°
7°
6°
6
min.
6'
4°
3°
3°
wind
NW 4
ZW 3
ZW 5
Z 4
Zon
vrijdag
onder 16.45
zaterdag
op 8.50
Maan
vrijdag
onder 13.28
zaterdag
op3.19
Nautisch bericht
Er staat een meest matige noorwestenwind, 4 Beaufort. Het zicht is
eerst matig, later goed. Er is geen kans op onweer, noch mist bij
een watertemperatuur van 7 graden.
Waterstanden
deze Barribal, kort samengevat?" „Groot!" riep heer Bommel uit.
„Ik bedoel, eh... Hij reikte van onder tot boven. Wat jij, jonge
vriend? Zeg toch ook eens wat!" „Hm", zei Tom Poes. „We hebben
alleen zijn schaduw gezien en zijn stem gehoord. Allemaal echo"s
en lichtflitsen.' „Voortreffelijk", sprak de hoogleraar. „Gaat u maar
weer zitten; een uitstekend antwoord. Schaduwen en echo"s zijn
projecties, en de vraag doet zich voor wie deze schept. Een weten
schappelijk onderzoek is hier op zijn plaats. Men moet alles tot de
bron herleiden, onthoud dat!' Na deze woorden wuifde hij vriende
lijk ten afscheid en verdween met grote passen in de spelonk.
VRIJDAG
Hoog water
Laag water
31 DECEMBER
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
08.55
162 21.34
166
02.24
131 15.15
161
Terneuzen
09.19
185 21.56
188
02.51
141 15.35
170
Bath
10.06
221 22.46
223
03.48
171 16.25
198
Roompot Buiten
09.10
119 21.50
129
02.40
100 15.15
130
Z'zee/Colijnsplaat
10.10
127 22.55
134
03.50
107 16.30
139
Stellendam Buiten
09.11
108 21.57
124
02.50
05615.26
082
Wemeldinge
10.15
142 23.00
151
03.55
119 16.30
149
Krammersl. West
10.20
136 23.05
146
03.45
115 16.20
145
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
1 JANUARI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
10.11
158 22.50
169
03.45
125 16.34
156
Terneuzen
10.30
180 23.11
190
04.10
134 17.00
164
Bath
11.21
214 23.58
224
04.56
161 17.45
189
Roompot Buiten
10.26
122 23.00
135
04.00
092 16.44
123
Zierikzee
11.15
124
05.05
105 17.40
134
Stellendam Buiten
10.36
109 23.06
127
03.56
053 16.30
076
Wemeldinge
11.30
139 -----
05.05
116 17.45
144
Krammersl. West
11.26
135 -----
04.50
105 17.25
135
Hansweert
10.52
195 23.36
204
04.25
149 17.16
178
Cadzand
09.48
149 22.26
159
03.25
116 16.14
147
Stavenisse
11.14
128 23.59
138
05.06
103 17.36
134
L Lagedrukgebied p
cbte sneeuw
matige sneeuw
H Hogedrukgebied
D «nnig
nist
<^W
kcbtbewow
zware sneeuw
klite regen
nwee-
Warmtelrorf
rretige regen
7
Hagel
-Al3£j
1030
Samengesteld front
zwaar oewomi
zware regen
Isobaa
GRC
zijn
gren
gera
dooi
Geo
heef
schc
Doorloper
Horizontaal:
1. Plant met dunne buigzame stengel;
2. werkelijk, gast; 3. verharde huid,
wandelweg; 4. wettig, lichaamsdeel; 5.
bosgod, scheepsgeraamte; 6. drietal,
gelijkmatig; 7. rangtelwoord, voor (La
tijn); 8. soort stof, brilslang; 9. voordat,
slechte woning; 10. rondedans, on
langs; 11. bijenhouder, Russisch gees
telijke; 12. inwendig orgaan, vreemde
munt; 13. aangehoudene.
Verticaal:
1. Schaaldier, Russische heerseres; 2.
ladder, watergeest, Arabische titel; 3.
mager, wandeling, vaartuig; 4. de maat
nemen, dierlijk vet, lof; 5. voornemen,
naaldboom, dokter; 6. deel v.h. oor,
voor het gerecht roepen, stuk; 7. kaar-
tenboek, afzonderlijk, grootmoeder; 8.
draaikolk, scheepslading, tweetal; 9.
muziekterm, oplettend.
Oplossing
donderdag
Plaid, school, pipet,
bloed, stoof, zadel, pon
ton, tabel, speer, mager,
traag, spijker, totem,
kleed.
Het citaat is van William
Shakespeare:
„Steeds waart de arg
waan rond in 't schuldig
hart".
Kip met ragout en
garnalen in potjes
Het laatste recept van het millennium betreft een ragout
met kip, garnalen, bleekselderij en tuinkruiden, die u het
best in voorverwarmde soufflépotjes of kleine kommetjes
kunt opdienen.
Beschouw het gerecht als een avondhapje waarmee u van
avond alvast kunt rekenen op een applausje. Het is het waard
om het gerecht in de nieuwe eeuw nog enkele malen te pre
senteren. Met de hieronder aangegeven ingrediënten en hoe
veelheden maakt u er 4 hoofdgerechten van. Droog gekookte
rijst en doperwtjes smaken er dan goed bij.
Voor 8 gerechtjes:
2 - 3 borstfilets van kip, in smalle reepjes, samen ca. 300 gram;
200 gram verse gepelde Noordzeegarnalen; 2 bleekselderijs-
tengels, in uiterst smalle reepjes; 5 dl kippenbouillon, even
tueel van tablet; 50 gram boter; 45 gram bloem, gezeefd; 1
flinke mespunt scherpe kerriepoeder (Madras); 1 kleine mes
punt cayennepeper, zout; 3 eetl. ragfijn gehakte (platte) pe
terselie; 1 flinke tomaat, ontveld, vruchtvlees in blokjes.
Breng de bouillon aan de kook. Voeg de reepjes bleekselderij
en na 4 minuten de reepjes kippenvlees toe. Neem na 1 mi
nuut de pan van de warmtebron en laat alles koud worden.
Spoel intussen de garnalen onder stromend koud water. Ver
wijder eventueel achtergebleven ongerechtigheden. Laat de
garnalen op een zeef uitlekken en zoveel mogelijk opdrogen.
Schenkde bouillon met kippenvleesen bleekselderij dooreen
zeefin een kom.
Laat de boter in een pannetje met dikke bodem smelten. Roer
de gezeefde bloem en het kerriepoeder er door. Blijf zo lang
roeren tot een volkomen gladde massa is verkregen. Schenk
zoveel koude bouillon erbij tot onder voortdurend roeren een
niet al te dunne gebonden saus is verkregen. Laat de saus 5
minuten zachtjes sudderen.
Voeg naar smaak cayennepeper en zout toe. Roer daarna het
kippenvlees, bleekselderij, garnalen, 2 eetlepels peterselie en
de (kook)room er door. Laat alles door en door warm worden.
Houd alles wel net onder het kookpunt, want anders wordt het
kippenvlees te gaar en dus: droog.
Presentatie: verdeel de ragout over voorverwarmde potjes of
kommetjes. Strooi ertomatenblokjes en wat peterselie over.
Tip: geef er sneetjes warm en knapperig, dus zelf afgebakken,
stokbrood bij.
Hans Belterman Europa: RuStig Slot
De zeer roerige laatste week van de eeuw eindigt gelukkig toch in
het grootste deel van Europa met relatief rustig weer. Actieve
stormdepressies blijven op afstand en leven zich uitsluitend uit op
de oceanen. Mooi en rustig weer is het op oudejaarsdag vooral in
Spanje, Portugal, de Franse Rivièra en de noordelijke helft van Ita
lië. In deze gebieden wint de zon het in het algemeen moeiteloos
van de wolken. Regenen doet het wel in een strook van Sicilië, via
Griekenland en Noordwest Turkije naar de Oekraïne, waar de neer
slag overigens als sneeuw naar beneden komt. De hoogste Euro
pese temperaturen zijn weggelegd voor een aantal eilanden, zoals
dat in de winter meestal het geval is. Zowel de Canarische Eilan
den, Kreta als ook Cyprus komen nog tot temperaturen van rond
de 20 graden. De winter komen we tegen in het oosten en noorden
van Europa. Het koudst is het in de binnenlanden van Noorwegen,
Zweden en Finland. Het vriest er 's nachts tientallen graden. Ook
overdag blijft het kwik er ver onder nul staan. In onze omgeving is
het rond de jaarwisseling vrij zacht met temperaturen boven de 5
graden. De meest lichte neerslag valt in vloeibare vorm, als regen
dus. Maar in Duitsland valt zeker in de iets hogere gebieden wel af
en toe sneeuw.