Pionieren voor regionale radio en tv
Weren Muzzik wellicht terecht
Ashot Saflan fantaseert
met zwarte kronkellijnen
Roerige jaarwisseling
van'97 op'98
in Arnemuiden I
Kritiek op plannen
voor museum over
ontstaan landschap
1900-2000
zeeland vrijdag 31 december 1999 14
Omroep Zeeland viert tienjarig bestaan
kunst cultuur
Voorproeije op
het nieuwe
millennium.
vanaf 2 jan.
40%
DE NOBELAER
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
31 december 1997
OOST-SOUBURG - Als om middernacht de champagnekurken knallen, is dat bij Omroep Zeeland niet alleen vanwege
het aanbreken van het nieuwe millennium. De regionale omroep in Zeeland bestaat dan op de kóp af tien jaar. Program
maleider radio Koen Mijnheer en programmaleider televisie Rik Groenewegen blikken terug op tien jaar pionieren.
door Ernst Jan Roozendaal
Het eerste wat Rik Groenewegen op
viel toen hij twee jaar geleden bij
Omroep Zeeland binnenkwam was dat
in elke ruimte de radio aanstond. „Dat
verbaasde me. Ik begreep het wel, maar
ik was het niet gewend." Groenewegen
kwam van het NOS Journaal naar Om
roep Zeeland om de televisie-afdeling
op poten te zetten. „We moesten ons een
plaats verwerven in een bestaand be
drijf. Een echt radiobedrijf."
Hoewel het televisiepersoneel veel
steun kreeg van de radiomensen, was
het ook voor hen een kwestie van pio
nieren. „Wij zonden de eerste maanden
uit vanuit een oude fietsenwinkel. Ik
moest me gaan bemoeien met techniek,
overal over meepraten, terwijl dat een
kant was waar ik me als televisiever
slaggever nooit mee had bemoeid. Voor
ons was het enorm belangrijk dat de ra
dio bestond. De radiomensen kenden
de provincie, hadden de contacten. In
het begin dreven we op de redactie-ra
dio. Nu is er sprake van samenwerking,
toen van afhankelijkheid."
Volgens Groenewegen heeft Omroep
Zeeland Televisie in haar eerste ander
half jaar bereikt wat hij voor ogen had.
Er wordt een dagelijks nieuwspro
gramma gemaakt 'dat deugten een pu
blieksbereik van twaalf tot dertien
procent tussen zes en zeven uur is geen
uitzondering. „Ik zal geen namen noe
men. maar er zijn grote zenders die dan
maar vier procent halen. Dan denk ik:
Lekker."
Als grootste uitdaging voor de toe
komst ziet Groenewegen de verster
king van de nieuwsredactie. Radio en
televisie worden daarin compleet geïn
tegreerd. „Er wordt hier waanzinnig
hard gewerkt. Dat kunnen mensen niet
jarenlang volhouden. Door nog nauwer
samen te werken tussen radio en tv
denken we de nieuwsvoorziening te
verbeteren en tegelijk de werkdruk te
verlagen. Dat is dus speerpunt nummer
één."
Bedreiging
De grootste bedreiging voor Omroep
Zeeland schuilt in de financiering. Er is
nooit zekerheid op de lange termijn.
„Het kijk- en luistergeld wordt voort
aan via de belastingen geïnd. De regio
nale omroep is in de verdeling daarvan
niet goed uitgekomen. Het geld is altijd
maar voor een paar jaar gegarandeerd.
Nou lijkt het me sterk dat in één klap
vanuit Den Haag de regionale omroe
pen met de grond gelijk worden ge
maakt, maar toch. Het is altijd hollen of
stilstaan. Hadden we geld over bij de
televisie, was de radio nooddruftig. Zo
komt er een nieuwe regeling en is the
sky the limit, dan gaat het ineens berg
af. Die afhankelijkheid is bedreigend."
doorTheo Giele
De overgang van 1997 naar
1998 ging de geschiedenis
in als een van de rumoerigste
van de afgelopen eeuw. Dat had
niets met computerproblemen
te maken, maar vooral met
agressie tegen de politie.
De eerste voortekenen dat 1997
niet als een nachtkaars zou uit
gaan kwamen uit het hoge noor
den. Eind december ontstonden
daar grote spanningen in de
Oosterparkwijk. Zeeland kreeg
zijn deel op oudejaarsavond.
Een groepje jongeren uit Arne
muiden viel twee agenten aan
met honkbalknuppels.
De politie was die oudejaars
nacht het mikpunt in meer
plaatsen in het land. In Emmen
moesten agentenzich aggressie-
ve jongeren van het lijf houden.
In Aalburg werd een politieauto
in brand gestoken met een mo
lotovcocktail. Elders kwamen
berichten van raddraaiers en
brandstichters die ongestoord
hun gang konden gaan.
In Arnemuiden, toch wel wat
gewend als het gaat om rumoe
rige jaarwisselingen, kwam de
schok hard aan. Het raadslid
Marijs noemde de gebeurtenis
sen 'intriest' en een 'blamage'
voor het dorp. Een geboren Ar-
nemuidse spreekt over 'zeero
verstypes'. „Als die een politie
wagen zien, werkt dat als een
lap op een rode stier.
De Zeeuwse politiebaas A A
Smeels gooide op 5 januari wat
olie op de golven. De korpschef
sprak van een "verschrikkelijk
banaal, uit de hand gelopen in
cident'. De roep om keihard po
litieoptreden kreeg bij hem geen
gehoor. „Als de tegenpartij niet
voor rede vatbaar is, ontkom je j.
niet aan het gebruik van geweld.
Maar de mond blijft toch het
beste wapen."
Enkele tientallen Walcherse po-
litiemensen zagen in 'Arnemui-
den' meer dan een banaal inci-
dent.
Volgens hen hadden er veel meer
dan de dertig agenten moeten
worden ingezet. En ook be-
stuurlijk rommelde het. Bij af-
wezigheid van burgemeester ,Q(
Spar van der Hoek had loco-
burgemeester P. M. Bruinooge
moeten worden ingelicht. Maar
die moest van een journalist
vernemen wat er zich in Arne- ,ai
muiden had afgespeeld.
Arrestaties «j
In de week na oud en nieuw wer- fa'
den de eerste arrestaties ver-
richt. Toen de verdachten wel
erg lang in voorarrest moesten
blijven, klonken de eerste pro-
testen vanuit Arnemuiden en )ej.
werden er vraagtekens gezet bij |U)
het politieoptreden op de mid- ye
dag van 31 december.
Tegen het begin van de lente
vulde de Middelburgse recht- n
bank drie dagen met het dossier
'Kniertje'. Zestien verdachten
passeerden de kinderrechter of
de rechtbank. De meeste min-
derjarige jongens kregen werk-
straffen omdat ze vernielingen
hadden aangericht en brand en
hadden gesticht. De vier Arne-
muidenaren die de agenten heb-
ben aangevallen, kregen werk-
straffen en voorwaardelijke
celstraffen. Bovendien moesten an
ze een leerstraf volgen: het pro-
ject 'Goede vrienden, slechte
vrienden'. Toen een van hen, een aj
achttienjarige man, dat vertik- Uf
te, kreeg hij in november 1998 re
alsnog een extra werkstraf.
Koen Mijnheer en Rik Groenewegen.
foto Ruben Oreel
door Ernst Jan Roozendaal
Koen Mijnheer is een omroepmede
werker van het eerste uur. Een
maand voordat de regionale radio de
lucht inging, verruilde hij zijn baan als
journalist bij de PZC voor die van ver
slaggever bij Omroep Zeeland.
„Bij mij roept tien jaar Omroep Zee
land de vergelijking op met het opbla
zen van een ballon"zegt hij.In het be
gin moet je veel kracht zetten om lucht
door het pijpje te persen en ineens gaat
het een stuk gemakkelijker en wordt de
ballon heel grootMet Omroep Zeeland
hebben we hard moeten werken om
vaste grond onder de voeten te krijgen
en een jaar of vijf, zes geleden nam de
radio opeens een hoge vlucht. Dat werd
nog versneld door de komst van de tele
visie, anderhalf jaar geleden. Ik denk
dat we zo'n beetje aan het eind van de
groeimogelijkheden zitten. Als we er
meer lucht inblazen, knalt de boel uit
elkaar. Dit is wat mensen zich van de
regionale omroep moeten voorstellen.
Nu willen we kwalitatief nog beter
worden."
De eerste verslaggevers van Omroep
Zeeland moesten pionieren, aldus
Mijnheer. „Toen ik hier kwam kon ik
geen bandrecorder van een zender on
derscheiden. Ik wist van niks. De om
roep werd gedragen dooreen handjevol
mensen die in Hilversum ervaring had
den opgedaan. De mensen die het veld
inmoesten, wisten geen klap. Ze ken
den Zeeland misschien, hadden wat
journalistiek benul, maar verder hield
het op."
Leeuwen
Het was geen ideaal begin, maar Mijn
heer is achteraf blij dat hij het heeft
meegemaakt. „De markt voor radio en
televisie is zo afgeroomd, dat we niet
aan kunnen nemen wie we willen. De
mensen die hier komen werken hebben
vaak geen weet van wat het vak alle
maal vraagt Ik kan me uitstekend in
hun situatie verplaatsen, omdat ik daar
tien jaar geleden ook ben geweest. Ik
weet hoe het is om niets te weten. Ik
moest in één maand leren radio maken.
Dus gooi ze maar vooral voor de leeu
wen."
Omroep Zeeland begon met twee uur
radio per dag. De eerste luisteraars
werden vooral door nieuwsgierigheid
gedreven, denkt Mijnheer. Inmiddels is
Omroep Zeeland al enige jaren het best
beluisterde radiostation in Zeeland.
„Ik vind dat niet echt opzienbarend.
Zeeland is bij uitstek geschikt voor re
gionale radio. Zeeland heeft een identi
teit. Dat krijg je hier cadeau, anders
dan bijvoorbeeld in Utrecht."
Toch heeft de omroep in haar tienjarig
bestaan nog een gevoelige crisis te ver
werken gekregen die de luistercijfers
tijdelijk deed inzakken. Een deel van
de nieuwsredactie kwam in conflict
met directeur/hoofdredacteur Flip
Feij. Terugkijkend zoekt Mijnheer de
ooi-zaak in een botsing tussen jonge
honden en ervaren rotten. „Mensen die
wisten hoe het werkt, werden hier ge
confronteerd met nieuwkomers die het
wiel opnieuw uitvonden. Dat gekop
peld aan de onverenigbaarheid van ka
rakters maakt het achteraf gezien niet
verbazingwekkend dat dit gebeurde.
Ik merk nu dat bij de televisie ook meer
spanning voelbaar is dan bij de radio.
Misschien moest het wel gebeuren. Op
een gegeven moment loste het pro
bleem zichzelf op, onder meer omdat
een aantal mensen zijn heil elders
zocht. In zekere zin heeft het conflict
zuiverend gewerkt. We hebben twee
stappen terug gedaan om er drie voor
uit te kunnen doen. Maar ik zou het
nooit meer over willen doen.
Werkdruk
Mijnheer beschouwt Omroep Zeeland
als een nieuwszender. Verstrooiing
komt op de tweede plaats. Hij erkent
dat de verslaggeving misschien wat
scherper zou moeten zijn. De vraag is
alleen of het kan. „Met een man of
twaalf maken wij zeventien nieuwsuit
zendingen per week. Dan is het moei
lijk om eens iemand vrij te maken die
een dag in wat tips kan gaan spitten
Die luxe kunnen wij ons niet permitte
ren. De dossiers of analyses die de krant
maakt, zouden wij in de vorm van een
serie reportages ook wel willen maken,
maar de werkdruk is te groot. En wie
bij ons in dienst komt, moet eerst het
vak leren, want zwaargewichten uit
Hilversum komen niet naar de regiona
le omroep. Dus ik kan me wel voorstel
len dat we de krant te weinig aan het
schrikken maken met een primeur die
zij niet hebben."
één van de werken van de Goese kunstenaar Safian.
door Esme Soesman
KAPELLE - Het zijn vooral lij
nen die het meest recente werk
van Ashot Safian uit Goes type
ren. Lineïsm is de uitdrukking
die hij zelf voor de door hem in
geslagen weg gebruikt. Het zijn
echter met name zijn meer rea
listische schilderijen die tot kij
ken dwingen. Een greep uit het
werk van Safian is tot en met 14
januari in het gemeentehuis van
Kapelle te zien.
De in 1963 in Armenië geboren
beeldend kunstenaar doet veel.
Daarvan getuigt een schetsblok
dat hij vulde met portretten van
medewerkers van de gemeente
Kapelle. Safian probeert ook
veel. Daarvan is het resultaat
over de wanden van de hal van
het gemeentehuis verspreid.
Voor de Goesenaar is simpelweg
de wereld kopiëren geen optie.
Elk olieverfschilderij en elke
pentekenmg vult hij verder aan,
met kleuren of fantasiefiguren.
Visioen
Dat leidt vooral bij het werk in
olieverf tot bijzondere effecten.
Zijn weergave van de Sint Pe-
truskerk in Oisterwijk, een
vroegere woonplaats van Safi
an, krijgt de uitstraling van een
hoopgevend visioen. Het kerk
gebouw is in strakke zwarte lij
nen neergezet, tegen een
feloranje achtergrond. Centraal
op het doek is een witte cirkel
uitgespaard, die omringd wordt
door bruine en gele stippen.
Bijna tastbaar ogen de in zwarte
lijnen neergezette figuurtjes.
Zoals de zes mannen die figure
ren in het werk dat de titel Den
ken aan oude tijden draagt.
Oudere mannen, pet of hoed
dragend. Safian is sterk in de
tail. Eenzelfde rijtje mannen
hangend op een bankje: één
plukt wat aan een koord in zijn
handen, een ander is - getuige
zijn opgestoken hand - duide
lijk aan het woord. Ook hier
steeds de aanvulling van de ma
ker. Soms door bonte achter-
grondkleuren. In een ander ge
val door toevoeging van zwarte
kronkellijnen, hier en daar aan
gevuld met figuurtjes.
In die laatste richting lijkt Safi
an, die in Armenië tot architect
en beeldend kunstenaar is opge
leid, zich verder te willen be
kwamen. Een flink deel van de
expositie is niet meer dan lij
nenspel. Gekleurde vellen met
zwarte vrije kronkellijnen, soms
voorzien van zwart ingekleurde
fantasiefiguren. Het merendeel
van die creaties lijkt nog maar
aanzet te zijn. Dat geldt ook
voor het collage-achtige werk
dat in het gemeentehuis in Ka
pelle is opgehangen. Een uit
tijdschriften geknipte vaas met
bloemen, fauteuil en auto zijn
omgeven met lijnen, kleurvlak
ken en teksten ('romige toma
tensoep: f 5,75'). Deeenheid tus
sen uitgelicht onderwerp (het
realistische deel) en vormele
menten (de toevoeging van de
kunstenaar) ontbreekt nog.
De expositie van Safian in het
gemeentehuis in Kapelle loopt
tot en met 14 januari. De hal i
op werkdagen open, van 8.30
12.00 uur en 13.00-16.00 uur.
(Advertentie)
door Ernst Jan Rozendaal
OOSTKAPELLE - Een museum
voor landschapsgeschiedenis is
in Zeeland volstrekt overbodig.
In niet mis te verstane bewoor
dingen reageert directeur B. van
de Hoef van het Zeeuws Biolo
gisch Museum in Oostkapelle op
het pleidooi dat directeur
M. Hemminga van Stichting
Het Zeeuwse Landschap deze
week hield voor de oprichting
van een dergelijk museum.
„Verstandige mensen, en ik be
grijp dat Hemminga professor
is. zeggen soms heel onverstan
dige dingen."
Volgens Hemminga bestaat in
Zeeland te weinig besef van de
bijzondere ontstaansgeschiede
nis van het eigen landschap.
Daardoor ontbreekt het aan een
museum dat die geschiedenis
goed in beeld brengt. Met zo'n
museum zou Zeeland interna
tionaal kunnen scoren, denkt
Hemminga. „Ik zie veel plannen
voorbij komen", zegt Van de
Hoef. „Ik verdeel ze in drie cate
gorieën. Een aantal laat ik op
mijn bureau liggen om er me
teen wat mee te doen, een aantal
leg ik in een la omdat ik er later
misschien iets mee kan en een
aantal mik ik meteen in de prul
lenbak. Tot die laatste categorie
hoort het plan van Hemminga.
Die man is nog niet zo lang di
recteur van Het Zeeuwse Land
schap. Je kunt hem niet kwalijk
nemen dat hij met nieuwe, wilde
ideeën komt. Maar van het be
stuur van Het Zeeuwse Land-
(Advertentie)
korting rot
oosrsrroor 6 domburg
schap had ik verwacht dat ze
hem tegen zichzelf in bescher
ming hadden genomen."
Hemminga verkondigt onzin
wanneer hij stelt dat de land
schapsgeschiedenis in Zeeland
geen aandacht krijgt, meent
Van de Hoef. Hij wijst op zijn ei
gen Zeeuws Biologisch Muse
um, op de Schaapskooi in Zuid-
Beveland. de Ecoscoop die in
Renesse wordt gecreëerd, de Eu-
regiotuinen in Zeeuws-Vlaan-
deren en plannen voor een be
zoekerscentrum in het kader
van het Nationaal Park Ooster-
schelde. Ook heeft hij proble
men met het idee dat zo'n muse
um zou moeten verrijzen in een
gebied met veel sporen uit de
landschapsgeschiedenis. „Je
kunt zoiets niet even neerpoten
in een gebied als de Yerseke
Moer. Dat is een aantasting van
het landschap."' De exploitatie
van een dergelijk museum is bo
vendien altijd lastig, aldus Van
de Hoef.
Vindt hij het plan van Hemmin
ga wellicht bedreigend? „Dat
hangt af van de locatie van zo'n
museum. Voorlopig is het zo dat
een nieuw initiatief zich een
positie moet verwerven ten op
zichte van bestaande initiatie
ven. Maar als in de hele provin
cie dit soort centra met moeite
het hoofd boven water weet te
houden, waarom wordt er dan
niet beter samengewerkt in
plaats van dat er een nieuwe,
overbodige voorziening bij
moet komen?"
Gedeputeerde G. de Kok (na
tuur en cultuur) vindt dat Van
de Hoef voor zijn beurt praat.
Hemminga heeft hem zijn plan
uit de doeken gedaan, waarop
De Kok heeft toegezegd dat een
ambtenaar van de provincie zit
ting neemt in een stuurgroep die
op initiatief van Het Zeeuwse
Landschap de haalbaarheid
van het idee gaat onderzoeken.
De Kok: „Het is makkelijk zo'n
idee in een pril stadium in de
grond te boren. Ik vind dat niet
terecht. Laten we eerst kijken of
zo'n voorziening op dit moment
een gemis is voor Zeelend, of er
een markt voor is en of er wel of
niet te veel overlap is met be
staande voorzieningen. Van de
Hoef is zelf belanghebbende.
Hij kan beter oppassen met zo
snel te reageren. Laten we eerst
eens even a fwachten wat het on
derzoek, waarvoor helemaal
geen grote bedragen hoeven te
worden uitgetrokken, gaat op
leveren."
De Sint Petruskerk in Oisterwijk,
Het advies van de Zeeuwse
Programmaraad van
Zekatel om het Franse
televisiestation Muzzik van
het kabelnet te weren, heeft
flink w at commotie
veroorzaakt. Dat een
zender verdwijnt die
zonder reclame uitgebreide
programma's brengt met
klassieke muziek, jazz en
wereldmuziek, wordt door
menigeen betreurd. Dat is
begrijpelijk, maar is het
ook terecht?
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Muzzik is
sinds een jaar via de Zeeuwse
kabel te ontvangen, Het station
is op proef toegelaten. Normaal
gesproken besluit Zekatel na
enkele maanden of een station
definitief een kabelkanaal
krijgt toegewezen of toch maar
niet. Bij Muzzik is de proefpe
riode dit voorjaar verlengd,
omdat de Zeeuwse Programma
raad het gerenommeerde onder
zoeksbureau Intomart een en
quête wilde laten uitvoeren
naar de tevredenheid van de
Zeeuwen over hun kabelnet. De
uitkomst van dat onderzoek is
onlangs in de programmaraad
besproken. Over Muzzik con
cludeerde Intomart dat het sta
tion weinig kijkers trekt, maar
dan hun waardering hoog is. De
commotie rond de dreigende
verdwijning van het station be
vestigt dat.
Uit de meeste reacties van Muz-
zik-aanhangers blijkt dat zij
niet weten dat het station nog
maar op proef door Zekatel
wordt doorgegeven. De Stich
ting Vrienden van Muzzik heeft
haar Zeeuwse leden, die tegen
betaling de programmagege
vens ontvangen, daar niet dui
delijk van op de hoogte gesteld.
Ook is het niet iedereen bekend
dat Muzzik geld wil zien als zijn
programma's definitief worden
doorgegeven. Het gaat welis
waar om enkele dubbeltjes per
abonnee per jaar, maar het zou
een trendbreuk betekenen in het
analyse
beleid van Zekatel. Vandaar dat
de Zeeuwse Programmaraad,
die niet afwijzend staat tegen
over de bijzondere programme
ring van Muzzik, de aanvraag
van het tv-station heeft afgewe
zen. Slechts twee zenders ont
vangen tot dusver een vergoe
ding voor het doorgeven van
hun programma's via het
Zeeuwse kabelnet: The Disco
very Channel en Eurosport.
Aarzelend heeft Zekatel daar
enige jaren geleden in toege
stemd, op voorwaarde dat deze
buitenlandse stations hun pro
gramma's in het Nederlands on
dertitelen of vertalen. De kij
kers weten dan waarvoor ze
betalen. Het pijnpunt van Zeka
tel zat 'm in het feit dat ook deze
zenders een gering aantal kij
kers trekken, terwijl iedere ka
belabonnee ervoor betaalt.
Muzzik vertaalt zijn program
ma's niet en zou dus het eerste
station zijn dat zonder tegen
prestatie voor de doorgifte van
zijn programma's betaald
wordt. In het verleden heeft Ze
katel herhaalde malen gedreigd
het station MTV van het net te
gooien wanneer dat betaling
zou eisen voor doorgifte via de
Zeeuwse kabel. Een van de pop
zenders dus waartegen de
Stichting Vrienden van Muzzik
fulmineert in een recente brief
aan haar Zeeuwse leden. Een ci
taat uit de brief: „De Zeeuwse
Programmaraad, die volgens de
wet de belangen van alle kabel
abonnees moet behartigen (en
niet alleen maar moet kijken
naar wat de grote massa wil),
laat haar (sic) oor blijkbaar
hangen naar de commercie."
Wat doet een adviesorgaan dat
wil voorkomen dat iedereen be
taalt voor het cultureel plezier
van een kleine groep? Behartigt,
dat de belangen van alle kabel
abonnees of kijkt, het: naar wat
de grote massa wil? De Zeeuwse
Programmaraad zou vrijwel ze
ker besloten hebben Muzzik op
de kabel te handhaven, wanneer-
het station geen vergoeding zou
vragen voor de doorgifte var tl
zijn programma's. Wie laat dan
het oor hangen naar commercie1 l\
Wanneer Muzzik wordt betaald F
voor doorgifte via de Zeeuwse 1
kabel, is het een kwestie van tijd
voor MTV weer met een eis to!
vergoeding op de stoep staat. De t(
kijker mag er dan vanuit gaaE
dat het per jaar niet meer oir. l
dubbeltjes gaat, maar om gul- E
dens. Binnenkort is het hele l\
Zeeuwse kabelnet geschikt voor t>
tweerichtingsverkeer. Dan kun- K
nen abonnees met een decoder
tegen betaling hun favoriete
zenders ontvangen. Wellicht -
als exploitant Mediakabel en
Muzzik het eens worden - kun- p
nen de vrienden van het Franse 4
station hun favoriete program- T
ma's dan weer thuis ontvangen F
Dan gaat de ontvangst van e
Muzzik zelfs enkele guldens per j
maand kosten, maar alleen voor
diegenen die daadwerkelijk e
naar de programma's van deze
Franse muziekzender kijken.
